tijdelijk verstoorde evenwicht geleidelijk, zonder onaangename gevolgen, terwijl zij kleine temperatuurverschillen opheft, zonder eene zweetuitbarsting noodig te maken.
Het staat natuurlijk ieder vrij, alleen het patent-cellenhemd te dragen, maar door afstand te doen van het mazenhemd verliest het andere minstens de helft van zijne goede eigenschappen. Wie zuinig en gezond wil zijn, raden wij dan eerder aan onder het gewone hemd het mazenhemd te dragen; maar bij gezondheidskwesties moet elke verkeerd aangebrachte spaarzaamheid verre gehouden worden.
Er werd ons verzekerd, dat èn de cellenstof, en de mazenstof uit de schoonste vlasvezels bestaan, wat dadelijk aan haren zilverglans te bespeuren is. De aanwending van zulk uitstekend materiaal waarborgt kleederen van buitengewone duurzaamheid, welke nog door de weefmanier verhoogd wordt. Niet meer dan eene maas tegelijk kan losgaan, een verdere opening is onmogelijk. Het herstellen gaat zeer gemakkelijk en het wasschen eveneens.
Deze kleederen laten zich wasschen als alle ander linnengoed; mangelen voor het strijken is zeer aan te bevelen, maar het stijven is voor deze stoffen overbodig en nadeelig. Na iedere wassching worden deze linnen stoffen helderder.
Wij vermeldden reeds, dat deze stoffen, ondanks hare zachtheid, de huid door eene zachte prikkeling aangenaam opwekken, waardoor hare werkzaamheid en reinheid bevorderd wordt. Deze werking ligt in den aard der vlasvezel en wordt bij geen andere vezel zoo aangetroffen.
Het is te hopen, dat het linnensysteem zooals hier wordt beschreven, algemeen ingang vindt, en om dat te bewerkstelligen, heeft de firma Schönherr & Co., patentvlaswerkerij te Keulen, hare prijzen zóo gesteld, dat ieder van haar fabrikaat kan profiteeren, zoowel de kleine burger als de aanzienlijke; zoo behoort het ook, want iedereen heeft gezondheid noodig.
Door het ontbreken van alle vetgehalte in linnen stoffen vatten zij veel eerder water dan wol en katoen, die in de tobbe dan ook veel langer boven drijven. De linnens, waarbij de wateropneming sterker is dan bij wol en in één geval - wel te verstaan in het wijdmazige weefsel, dus bij evenredig minder vezelstof - ten minste even groot als bij katoen, worden in de helft minder tijd in de lucht droog. Een ieder neme de proef zelf en hij wordt aanhanger van het linnensysteem.
Zonder aarzelen kan men zelfs in den winter beginnen met het dragen van dit ondergoed. Verwisselt men het in het voorjaar, dan bevordert men het best het afwennen van de tegenwoordige, meestal te warme wollen kleeding, door eerst een onderhemd van de Patent-Zellenstof te dragen onder het wollen hemd.
Voor het practisch gebruik dezer onderkleeding nog deze wenk; men drage geregeld twee stel tegen elkaar en elken morgen verwisselt men van lijfgoed. Wie die twee stellen samen acht dagen gedragen heeft, zal nog niet den minsten huidgeur daarin opmerken, terwijl hij elken morgen het verfrisschende gevoel van deze onderkleeding willende hebben, deze twee stel nooit langer moet dragen, om dan gewasschen te worden. Het wasschen zal dan ook wel de helft minder tijd kosten, dan de wasch van gekleurde tricotgoederen, echte vergaderplaatsen van allerlei organisch- en anorganisch vuil!
In den nacht behoeven wij buiten een bed geene bijzondere verwarmingsmiddelen; wel is waar daalt de lichaamstemperatuur dan iets en wordt de naar den hals opstijgende warme luchtstroom gestaakt, maar het beddegoed, waarmede wij ons omwikkelen, is een slechte warmtegeleider. In gezonden toestand behoeven wij dus des nachts niet die voorzichtigheid in acht te nemen, die overdag in veel gevallen noodig is. Daarom bevelen wij enkel het dragen van een zuiver linnen nachthemd aan, van grove, poreuze constructie.
Wil iemand zich overtuigen dat linnen niet koud maakt, hij neme de proef met linnen kousen. Op de plaats, waar het bloed uit het hart het laatste aankomt, zou die koudmakende invloed het eerst gevoeld moeten worden; doch men zal zich verwonderen, hoe weldadig deze kousen des zomers op de voeten werken en hoe zindelijk zij die houden. Het is trouwens een sterk bewijs, dat soldaten zich bij het marcheeren met voorliefde van linnen voetlappen bedienen. Deze kousen rieken nooit, zijn gemakkelijk te reinigen en behoeven zelden of nooit gestopt te worden, mits ook twee paren tegen elkaar niet langer dan eene week gedragen worden.
Tot aanbeveling van het linnensysteem dient vooral, dat het materiaal slechts in natuurkleur gebruikt wordt, zoodat er geen sprake is van afgeven, bloedvergiftiging enz. enz.
De klacht werd wel eens gehoord, dat in linnen kousen de voeten koud waren, maar toen de wollen kousen aangetrokken werden, bleven de voeten koud. Ook werd de proef genomen door aan den eenen voet een linnenaan den anderen voet een wollen kous te trekken en ook hier volgde dat beide voeten òf te gelijk koud òf warm waren Dikwijls is echter de schuld aan het schoeisel te wijten, waarvan een eerste vereischte is, dat er ruimte tusschen leer en kous bestaat en vrije beweging voor den teen. De tegenwoordig bijna vergeten ruime, hooge manslaarzen waren een uitstekend schoeisel. In de meeste legers heeft men ze dan ook behouden.
Simplex sigillum veri!
Eenvoud is het kenmerk van het ware!
Wij vleien ons met de hoop dat aan hetgeen wij hier schreven geen bewijskracht ontbreekt, en behoeven ons niet met van andere zijden aanbevolen systemen bezig te houden.
De firma Schönherr & Co geeft ons den waarborg, dat zij alle kleinigheden nauwkeurig heeft onderzocht en nog eens onderzocht en practisch toegepast voor en aleer zij deze zaak aan het licht bracht.
Door Pastoor Kneipp en zijne volgelingen werd vroeger, toen deze ventilatiestof nog niet bekend was, het gewone grove linnen aan hunne patiënten aanbevolen; doch sinds men zich van de uitmuntende eigenschappen van dit fabricaat, ook vooral door hare duurzaamheid na herhaald wasschen, overtuigd heeft, geven zij aan deze stof de voorkeur, daar door het snelle opslorpen van vocht of zweet het kouvatten wordt voorkomen.
Dr. Bergmann, te Kleef, die een van de voornaamste en belangrijkste watergeneeskundige inrichtingen heeft, welke hoofdzakelijk door Nederlanders bezocht wordt en die in ons land beroemd is door vele genezingen, beveelt dit goed uitsluitend aan. Vraagt men zijn patiënten, die vroeger in de wol zaten en nu hier te lande de mazenstof dragen, ze zijn het allen eens, dat er juist in ons vochtig klimaat geene betere onderkleeding bestaat.
Artsen en allen, die belang stellen in en belang hebben bij de gezondheid van het opkomend geslacht, worden ernstig uitgenoodigd eene proef te nemen. Mannen en vrouwen, knapen en meisjes, allen, tot wie eene natuurlijke levenswijze een woordje te spreken heeft, hopen wij eenmaal geschaard te zien in de rijen der aanhangers van het hier beschreven linnensysteem.
En hiermede gelooven wij den lezers de noodige stof tot nadenken gegeven te hebben, dat ook ieder er voordeel van trekke. Er zijn reeds duizenden personen, vooral uit den gegoeden stand, die geheel van het woldragen zijn teruggekomen, om reden zij tot het inzicht kwamen, dat grootere of kleinere kwalen door wol dragen niet werden genezen, maar veeleer erger werden.
Er dient meer helderheid te komen in de heerschende begrippen op 't gebied van kleeding en de wetenschap kan niet genoeg hare stem hierover laten hooren. Het doel van dit schrijven is enkel om daartoe ook het onze bij te dragen; dwalen wij, men overtuige ons, en als eerlijk man buigen wij gaarne voor de waarheid.
Haarlem, April '93.
Th. F.B.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
