De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9

[p. 233]

[Nummer 30]

Wie was de schuldige?
Door
J. Vesters Jr.

I.

Een lief, hupsch gebouwtje, uit rooden baksteen opgetrokken, de woning van een vreedzaam rentenier of het optrekje van een gegoede familie uit de naburige stad, verheft zich een weinig terzijde van den gemacadamiseerden straatweg, met twee rijen statige populieren beplant en met villa's en buitenverblijven omzoomd.

ook een moeder aan de wieg, naar de schilderij van j. schmiztberger.

Het vroolijk ietwat luidruchtig gegichel van een paar jonge dames, die met gezichten als boeien langs de met azalea's, rhododendrons en gentianen beplante perken trippelen en dribbelen, klinkt tot op den straatweg door. Op een fraai gesneden tuinbank, in de schaduw van

[p. 234]

een breedgetakten beuk, zit een bejaarde dame, met den vinger bij wijze van jusqu'ici tusschen een boek, waarin zij zooeven las, althans scheen te lezen. Peinzend staart zij naar het met kiezel bestrooide en zorgvuldig geschoffelde pad, waarop zij met haar parasol grillige figuren en arabesken teekent, en deze beschouwt, als gaven zij haar iets te lezen, als kon zij daaruit de toekomst verstaan, die zij niet zonder schroom en vrees te gemoet blikt. Een oogenblik later legt zij de parasol naast zich neer, schuifelt met den voet over het zand om de daarin gegriffelde lijnen uit te wisschen, als had een ander daaruit de gedachten kunnen raden, die haar geest vervulden, en laat de kin in de palm harer fijne witte hand rusten. Een weemoedige trek plooit zich om haar lippen en zij moet zich geweld aandoen om een traan terug te dringen, die in haar ooghoek opwelt.

Wat kon haar zorg of kommer baren, haar, de rijke en geachte koopmansvrouw, wie niets ontbrak, die zich in het bezit van een liefhebbend echtgenoot, een paar aanvallige dochters en een veelbelovenden zoon mocht verheugen!

En toch was zij niet gerust, toch werd haar hart door heimelijken angst verteerd, een angst, dien zij niet voor anderen kon blootleggen en die haar dus met zijn prikkel te dieper en feller wondde.

Hoe afgezonderd zij zich ook hield, hoe weinig omgang zij had in de wereld, toch waren beangstigende, onheilspellende geruchten van groote financieele verliezen, die haar echtgenoot zou geleden hebben, tot haar doorgedrongen; toch had zij hier en daar een half woord, in een onbewaakt oogenblik geuit, opgevangen, dat haar vrees aanjoeg voor de toekomst. Deelde zij haar bekommernis aan haar man mede, vroeg zij om opheldering, smeekte zij hem haar niets te verhelen, dan stelde hij haar steeds met een glimlach gerust en verklaarde, dat de zaken nog nooit zoo voorspoedig waren gegaan als nu. Doch een vrouwenoog ziet scherp, hoeveel te meer dat eener bekommerde echtgenoote, en daarom was het haar niet ontgaan, dat vaak een neerslachtige trek zijn mond plooide en zijn oog beneveld stond. Toen ze hem zelfs eenmaal in zijn werkkabinet verrast had, waar hij met tranen in de oogen over zijn boeken gebogen zat, en hem smeekte, zijn hart voor haar uit te storten, had hij zich onmiddellijk hersteld en gepoogd te glimlachen, terwijl hij zei: ‘Maar, kindlief, maak je toch niet noodeloos ongerust. Er is volstrekt geen gevaar bij, en je weet dat we desnoods een stootje kunnen velen.’ Hierna was hij terstond op een ander onderwerp overgestapt, en alle pogingen zijner vrouw om weer hun financieelen toestand ter sprake te brengen, wist hij op behendige wijze te verijdelen.

Haar bleef echter het ontroerde, neerslachtige gelaat van haar man bij, en ook nu stond het haar weer voor den geest, terwijl ze gedachteloos nu eens naar het kiezel, dan weer naar den wolkeloozen gezichteinder staarde. Zij had er een voorgevoel van, dat hun een groot ongeluk boven het hoofd ging, al wist ze niet, van welken kant de onweerswolk dreigde.

Uit haar mijmering wordt zij gewekt, of liever, opgeschrikt door de luidruchtige vroolijkheid harer dochters, die niets weten, niets begrijpen, niets vermoeden. Te verwonderen is het niet, dat mevrouw Van der Weegen in de stemming, waarin zij verkeert, een min of meer verstoorden blik op de meisjes werpt, wier uitgelatenheid menig voorbijganger tot een oogenblik toevens aan het sierlijk gesmeed ijzeren hek noodt, waarin in gouden letters ‘Buitenlust’ gegrift staat.

Menig wandelaar ook werpt een steelschen blik op de beminnelijke dochters van koopman Van der Weegen, die voor soliede als de Bank te boek staat en voor puissant rijk doorgaat, en benijdt hem het bezit van zulk een woning, zulk een vrouw en zulke dochters.

Deze laatsten storen zich echter niet aan de glurende en naijverige blikken, haar hier en daar toegeworpen, maar zetten onverpoosd haar spel voort, tot de oude dame, haar peinzende houding verlatend en uit het rijk der droomen in het werkelijke leven terugkeerend, zich genoodzaakt ziet er een speldje voor te steken en haar dochters tot wat meer bedaardheid aan te manen, als waren het kinderen van tien à twaalf jaar en geen jonge dames van achttien en twintig.

Een oogenblik later staat mevrouw Van der Weegen van haar zitplaats op, nu zij een bel hoort, die het sein geeft, dat het middagmaal zal opgedragen worden.

‘'t Was beter, dat je de meid een handje hielpt, in plaats van hier te ravotten als kleine kinderen. De menschen blijven er van stilstaan, zoo luidruchtig ben je vandaag weer Ik geneer me er waarlijk voor.’

‘Maar moeder,’ merkt met een schalk lachje de achttienjarige Suze op, die de eerste aanmerking liever onbeantwoord laat, maar de tweede des te beter voor weerlegging vatbaar acht, ‘we zijn toch niet in die vervelende stad, waar zoo nauw op vormen en étiquette gelet wordt, dat ge je vinger niet kunt verroeren, of ze wijzen je na. We zijn hier buiten, op ons buiten,’ en het jonge meisje wie het leven tot dusver niets heeft gebracht dan rozengeur en zonneschijn, werpt uitdagend het blonde hoofdje in de nek. ‘We hoeven ons hier toch aan geen praatjes of aanmerkingen te storen.’

Mevrouw antwoordt niet, eensdeels omdat ze daartoe niet in de vereischte stemming is, en anderdeels omdat ze weet niet opgewassen te zijn tegen de welbespraaktheid harer jongste dochter, die, zoo noodig, door haar zuster Greta krachtig gesteund wordt.

De oude dame gaat met het boek in de linkerhand en onderweg gedachteloos een viooltje plukkend, naar binnen, op eenige stappen afstands gevolgd door de beide meisjes, die gearmd over het zorgvuldig geharkte slingerpad drentelen en zich op gesmoorden toon vroolijk maken over wat zij gehechtheid harer moeder aan de étiquette noemen.

Suze is een blondine, Greta een brunette, maar overigens verraden taille zoowel als gelaatstrekken, dat zij zusters zijn, terwijl zij bovendien een beweeglijken aard, een aangeboren blijgeestigheid, op het kantje van luchthartigheid af, en een prettig karakter gemeen hebben. Beiden verstaan uitmuntend de kunst, haar vader, wanneer hij, na de drukke kantoorbezigheden in de stad, den avond in den huiselijken kring komt doorbrengen, door scherts, spel en muziek op te vroolijken en door gezelligen kout schadeloos te stellen voor de duffe kantoorlucht en het droge, eentonige werk.

Korten tijd later zijn allen aan den welvoorzienen maar eenvoudigen disch vereenigd. Aan het hoofd der tafel zit de heer Van der Weegen, een stevige vijftiger, met gezond een blozende gelaatskleur, levendigen oogopslag en hoog voorhoofd, dat evenwel door diepe voren gerimpeld is, die hem ouder doen schijnen dan hij inderdaad is, wat waarschijnlijk voor een groot gedeelte op rekening moet gesteld worden van de zorgen, onrust en teleurstellingen, die elk koopmansleven kent, maar waaraan het zijne bijzonder rijk was geweest.

Goedheid en welwillendheid zijn de hoofdtrekken van zijn karakter, dat in zijn heldere oogen weerspiegeld wordt. Ditmaal echter is er weer hetzelfde doffe floers over heen gespreid, dat zijn vrouw in den laatsten tijd reeds zoo herhaaldelijk ontsteld heeft en haar ook nu weer den blik vol bekommering op hem doet vestigen. Een geheime onrust schijnt hem het hart te beklemmen, en uit het fronsen zijner wenkbrauwen en het zenuwachtig trillen zijner mondhoeken valt op te maken, dat hij heden bijzonder gejaagd en in abnormalen toestand is. Blijkbaar echter wil hij dit voor zijn huisgenooten, inzonderheid voor zijn dochters verborgen houden; hij schertst met Suze of plaagt Greta met den blonden tweeden luitenant, die alle middagen wel honderdmaal langs ‘Buitenlust’ drentelt, maar deze scherts gaat hem niet van harte. Zonder dat hij het wil ligt er iets stroefs en afgemetens in zijn woorden, en wanneer Suze of Greta schalk den bal terugkaatsen, dien hij haar toewerpt, schijnt hij het niet te bemerken, maar is in gemijmer verzonken. De afgetrokkenheid van haar vader baart den beiden levenslustigen meisjesgeen onrust, daar zij dit meer van hem gewoon zijn, al duurt ze anders nooit zoo lang als nu. De onbarmhartige Suze steekt er, in de hoop haar vader daardoor in beter humeur te krijgen, zelfs den draak mee: ‘Papa heeft zeker weer een lastigen journaalpost dwars voor de maag zitten; nu geen wonder, dat het eten u niet smaakt en u mij aanziet, of u me wel met huid en haar zou willen verslinden.’

Papa glimlacht pijnlijk, terwijl mevrouw Suze een wenk geeft, met haar plagerijen uit te scheiden.

‘En Louis trekt ook al een gezicht, of hem wonderwat overkomen is,’ merkt Greta spottend aan, die den wenk harer moeder niet begrepen heeft of niet heeft willen begrijpen.

Louis, die deelgenoot is in zijn vaders zaak en anders nooit een répartie op de plagende gezegden zijner spotzieke zusters schuldig blijft, doet er ditmaal het zwijgen toe en kijkt zoo mogelijk nog somberder dan eerst.

‘Heeft Agnes vandaag soms zuur tegen je gekeken?’ vraagt de onverbiddelijke Suze, hiermee op de mooie eenige dochter van den rijken heer Topper doelend, met wie Louis al zoo goed als verloofd is.

Het schijnt werkelijk, dat Suze onwetend een gevoelige plek heeft aangeraakt, want Louis wordt rood tot achter de ooren, mompelt eenige onverstaanbare woorden en slaat een allesbehalve malschen blik op zijn zusters.

‘Schei nu in 's hemelsnaam uit met je geplaag, meisjes,’ vermaant de moeder, wie bij het zien der neerslachtige gezichten van man en zoon een bange vrees om het hart slaat en die als bij intuïtie voelt, dat de bom dien avond nog zal uiteenspatten.

De bevelende toon, waarop deze woorden worden geuit en meer nog het betrokken en ernstig gelaat van vader en broer, schoon zij daarvan de oorzaak niet kunnen bevroeden, brengen de jonge meisjes tot zwijgen, hoewel hun nog heelwat guitige en ondeugende opmerkingen over leelijke journaalposten en zuur ziende jonge dames op de lippen branden.

Het middagmaal wordt bijna zonder een woord te spreken verder voortgezet; de heer Van der Weegen, zijn vrouw en Louis raken ternauwernood de spijzen aan, en zoodra als maar eenigszins voegzaam is, staan Suze en Greta van haar plaatsen op, mompelen onder het heengaan nog iets en verlaten de kamer om in het park een avondluchtje te scheppen.

Nauwelijks zijn beide meisjes weg, of mevrouw die in angstige verbeiding het gelaat van haar man heeft gadegeslagen, maar om den wille harer dochters elke vraag, hoezeer die haar ook op de lippen brandde, terugdrong, zegt, terwijl er een bezorgdheid in den toon harer stem doorklinkt, die zij tevergeefs tracht te temperen: ‘In Godsnaam Willem, zeg toch wat er aan scheelt. Ik kan deze marteling niet langer uitstaan!’

Op het hooren dezer woorden schijnt de heer Van der Weegen uit een benauwenden droom wakker te schrikken; zijn gelaatskleur verschiet, het angstzweet parelt hem op het voorhoofd, zijn tanden klapperen, en zonder verdere inleiding zegt hij nu in eens wat hij haar zoo lang geheim hield: ‘Wat er aan scheelt, vrouw? We zijn geruïneerd!’

II.

Als een donderslag bij helderen hemel treft haar deze tijding, want, al besefte zij instinctmatig, met het fijne gevoel der echtgenoote en moeder, wie niets ontgaat, dat er een onheil broeide, zoo vreeselijk had zij zich de ramp niet voorgesteld. Dat eene woord, koud en gevoelloos geuit, in een vlaag van radeloosheid als het ware van die lippen geprest, welke het zoo lang hadden teruggehouden, ploft haar neer van de hoogte, waarop zij stond, in een afgrond vol kommer en wee; dat eene woord vernietigt al hare illusies, de droomen waarin

[p. 235]

een rijke moeder zich vermeit voor het geluk harer kinderen.

In een enkel, ondeelbaar oogenblik trekt, snel als het weerlicht, een visioen van akelige spookbeelden haar geest voorbij. Zij, de koopmansvrouw, beseft ten volle wat het zeggen wil, geruïneerd, tot den bedelstaf gebracht te worden, na eerst alle gemakken en geneugten der weelde te hebben genoten.

Maar niet om haar zelve bekommert zij zich: zij denkt aan haar man, die steeds gewerkt heeft en gezwoegd, dag en nacht, met onbezweken ijver en stalen volharding, om zijn kinderen in hun stand te kunnen opvoeden en grootbrengen, om hun een onbezorgde toekomst te kunnen verschaffen, zonder ooit iets voor zich zelf te begeeren dan de overtuiging, altijd en in alles naar plicht en geweten gehandeld te hebben, en die nu voor haar zit, gebroken en vernietigd onder het wicht van den slag, waarvan hij haar nu deelgenoot heeft gemaakt. En van haar man dwalen haar gedachten af naar haar levenslustige dochters, die als vlinders van de eene bloem naar de andere hebben gefladderd en steeds geleefd uit den korf zonder zorg, die ontbering en armoede enkel uit de verte hebben aanschouwd, in de hutten der armen - wier wenschen steeds zoo spoedig ingewilligd waren als gevormd. Zij denkt ook aan haar zoon Louis, die het oog had laten vallen op het rijkste en bevalligste meisje uit den omtrek, en wiens verloving met haar zoo goed als vaststond. En nu....?

Al deze denkbeelden doorkruisen als een bliksemflits haar geest, terwijl zij in gedachten het noodlottige woord herhaalt.

‘Ik heb u den slag, die op komst is, niet langer willen verhelen, Marie,’ zegt de koopman, na een oogenblik toevens. ‘Al nam ze ook van dag tot dag af, toch had ik tot dusver nog altijd hoop gekoesterd, dat hij af te wenden zou zijn, en ik wilde je daarom niet voorbarig verontrusten, te meer daar ik weet dat ge je altijd dadelijk het ergste voorstelt. Maar nu is alle hoop verloren, niets kan me meer redden, en daarom achtte ik het mijn plicht, je niet langer iets meer te verbergen, hoe zwaar mij die stap ook viel. Mijn arme, ongelukkige vrouw, hoe graag had ik je dit leed bespaard, hoe graag alleen al het gewicht van de ramp gedragen! En toch, Marie, de Hemel is mijn getuige: mijn schuld is het niet...’

‘Dat weet ik, Willem,’ valt mevrouw, haar tranen wegwisschend, hem in de rede, ‘in de vijf en twintig jaren dat we gelukkig getrouwd zijn, heb ik u te goed leeren kennen en waardeeren, om niet overtuigd te zijn, dat gij er niet de minste schuld aan hebt. Maar wat er ook gebeurd zij of nog moge gebeuren, steeds zal ik, als in het verleden, u trouw ter zijde staan. Geluk en weelde heb ik tot dusver aan uwe zijde gedeeld; plicht is het, nu ook ontberingen en armoede te aanvaarden, zoo ons die beschoren zijn.’

Deze deelnemende en opbeurende woorden zijner vrouw deden den koopman blijkbaar goed, al scheen hij zijn ontroering nog niet meester. ‘Ik dank je, Marie, ik had niets anders van je kunnen verwachten,’ was al wat hij kon uitbrengen.

‘Maar hoe heeft zich de zaak toch toegedragen, Willem? Ik ben sterk genoeg om alles te vernemen; verheel mij niets, ik ben op het ergste voorbereid.’

Het scheen den heer Van der Weegen zwaar te vallen, ook na de bemoedigende woorden zijner vrouw, haar de heele toedracht der zaak uiteen te zetten. Eindelijk had hij zijn aarzeling overwonnen en verhaalde het volgende:

‘Ge weet, vrouw, hoe mij in de laatste jaren veel tegen den wind is gegaan en ik gevoelige slagen heb gekregen, die mij allesbehalve goed deden, maar toch had ik altijd nog het hoofd flink boven water kunnen houden, terwijl nieuw aangeknoopte relaties met huizen van den eersten rang mij ruime winsten in het verschiet stelden, zoodat ik met vertrouwen hoopte, binnen een jaar twee, drie, de geleden verliezen meer dan dubbel hersteld te hebben.’

Hier hield de heer Van der Weegen een oogenblik op en streek met de hand over het voorhoofd, als om zijn gedachten bijeen te verzamelen.

‘Door dien schurk van een Mensing,’ vervolgde de koopman opgewonden, ‘die voor een jaar ofdrie met nagenoeg tachtig duizend gulden van me aan den haal ging en nu, naar ik hoor, hoog en droog in Amerika zit, is er mijn positie natuurlijk niet op verbeterd. Had ik die som nu terug,’ zei de heer Van der Weegen bitter, ‘dan zou ik er wel kans toe zien - al ging er ook dán nog een zware wijs op - er mij door heen te slaan. Maar gedane zaken nemen geen keer.’

Hier staakte de koopman voor de tweede maal zijn verhaal, daar zijn geest zich te veel en bij voorkeur in het verleden bewoog. Na een zwaren zucht geloosd en krachtig met het hoofd geschud te hebben, als om die gedachten af te weren, hervatte hij:

‘Om nu op het onderwerp terug te komen, al sinds verscheiden jaren deed ik uitgebreide zaken met de firma Troms & Co, een van de soliedste in het heele land en die ook in het buitenland een gevestigden naam heeft. Welnu, achtereenvolgens werden verscheiden wissels van me niet gehonoreerd, en ten slotte viel er niet aan te twijfelen, of de schijnbaar zoo solide firma, die haar hoofdkwartier in Berlijn had, was een behendige oplichterstroep.

Ik hoopte nog, dat de geruchten, zooals veelal het geval is, althans overdreven waren en wilde je daarom niet voorbarig kwellen, maar spoedig was alle twijfel weggenomen. De firma is al insolvent verklaard, de firmanten hebben hun biezen gepakt en zich aan het gerecht ontrokken, en mijn pogingen om uit den faillieten boedel te redden wat nog te redden viel, hebben geen resultaten opgeleverd.

Troms & Co hebben mij tot een geruïneerd man gemaakt. Ze zijn zoo behendig, en daarbij in schijn zoo correct te werk gegaan, dat verscheiden handelslui met mij in den val geloopen zijn en het gezamenlijk deficit een paar millioen te boven gaat, waar ik voor ruim twee ton onder zit. Mijn crediteuren hebben al lont geroken, want van alle zijden wordt mij geld opgevraagd, terwijl ik niet in staat zal zijn, de wissels op den vervaltijd te honoreeren.’

De heer Van der Weegen liet het hoofd in de handen zinken en zat roerloos naar den grond te staren. Mevrouw nam liefderijk zijn handen in de hare en trachtte hem met echt vrouwelijken tact en teederheid een hart onder den riem te steken.

Getroffen door deze blijken van liefde richtte de koopman het hoofd weer op en zei, terwijl er tranen in zijn oogen blonken:

‘Wat mij het meest grieft, Marie, is, u, mijn goede, lieve vrouw, tot den bedelstaf gebracht te hebben en de ellende van mijn kinderen, maar bovenal de schande, waarmee mijn tot dusver onbevlekte naam zal bezoedeld worden, de onmogelijkheid, waarin ik verkeer, mijn verplichtingen na te komen. En dan,’ riep de heer Van der Weegen zich opwindend uit, ‘is het niet hard, wanneer men dertig jaar gezwoegd heeft om elk het zijne te geven, en altijd de stiptste eerlijkheid en meest nauwgezette goede trouw betracht, door de wereld, die van geen verzachtende omstandigheden wil weten, voor wie noch rechtschapenheid, noch eerlijkheid pleiten, als een bankroetier gebrandmerkt, als een schurk en oplichter met den vinger nagewezen te worden?’

De koopman die voor het eerst zijn overkropt gemoed voor zijn liefhebbende vrouw kon ontlasten, borst in een vloed van tranen uit. Tevergeefs putte zijn echtgenoote zich uit in troostredenen en trachtte hem onder het oog te brengen, dat, daar hij zich voor God en zijn geweten zuiver wist, de blaam der menschen hem niet kon deren, dat zij en hun kinderen zich in alles zouden kunnen schikken, dat God eindelijk nog uitkomst kon geven, nu het water aan de lippen gestegen was.

‘Maar ik kan de gedachten niet wegzetten aan hen, die, in mijn val meegesleept, er al hun have en goed bij inboeten. Zij zullen mij als de oorzaak van hun ondergang aanklagen, zij zullen mij vervloeken, en toch, God weet het, dat ik er geen schuld aan heb. Den laatsten penning zal ik besteden om, zooveel in mijn vermogen is, den omvang van de ramp voor anderen te beperken.’

Door zijn aandoening overmeesterd, sloeg de ongelukkige de handen voor de oogen en schreide als een kind.

‘Ik zal deze schande niet overleven,’ snikte hij.

‘Maar Willem,’ vroeg mevrouw, wie het hart van kommer ineenkromp, doch wier kloeke natuur bij het klimmen van den nood aan wilskracht en vastberadenheid won, ‘zie je de toekomst niet te somber in? Is er dan geen uitstel te bekomen, wat al veel gewonnen zou zijn?’

‘Neen, Marie,’ klonk het dof uit den mond van den koopman, ‘juist zij, die de meeste verplichting aan mij hebben, die ik herhaaldelijk, wanneer zij in ongelegenheid verkeerden, heb bijgesprongen, juist zij zijn nu het onverbiddelijkst om hun geld terug te eischen. En zelfs, al wilden zij uitstel geven, het kan mij niet baten; het vertrouwen in mij is eenmaal geschokt, vernietigd, en zonder vertrouwen geen crediet, zonder crediet geen zaken.

De ongunstigste berichten zijn al omtrent mij in omloop. Het is onbegrijpelijk hoe weinig tijds er voor noodig is om een man totaal af te breken,’ voegde de heer Van der Weegen er op bitteren toon bij.

‘Maar gij hebt vrienden, Willem,’ wierp mevrouw hem tegen, ‘vermogende, invloedrijke vrienden, die, zoo gij hen van uw hachelijken financieelen toestand in kennisstelt, gaarne bereid zullen zijn, u voor te schieten, wat voor het oogenblik onontbeerlijk is om u uit den brand te redden. Ge moogt u door geen valsch gevoel van schaamte laten verleiden te zwijgen, waar spreken plicht is. Mijnheer Topper bij voorbeeld....’

Louis, die zwijgend bij het gevoerde gesprek tegenwoordig was en in peinzende houding voor zich uit staarde, kleurde andermaal een gloeiend rood de wangen, en de diepste minachting fonkelde uit zijn oogen.

‘Spreek me niet van Topper, Marie,’ hernam de heer Van der Weegen, ‘nog nooit is mij iemand zóó tegengevallen. Toen ik voor een paar dagen bij hem was om hem raad en steun te vragen, behandelde hij mij zoo uit de hoogte, of ik een kruier was en gaf mij onomwonden te verstaan, dat voortaan van een huwelijk tusschen Louis en Agnes niets komen kan, en Louis, wien ik dit, om hem zijn laatste hoop niet te ontnemen, verzwegen had, heeft hij gisteren als een schooier de deur gewezen. Ik mis dan ook den moed, dien steenharden duitendief nog eenmaal te voet te vallen en een zekere weigering te gemoet te gaan. En wat mijn andere vrienden betreft, allen maakten zich, de een al met een ellendiger uitvlucht dan de ander, van mij af. Vrinden in den nood, honderd in een lood, Marie!’

‘Arme man, arme Louis!’ zuchtte mevrouw, terwijl ze ontmoedigd de armen in haar schoot lei. Na een oogenblik van pijnlijke stilte vroeg zij aan den laatste: ‘Heb je Agnes sinds nog gesproken, of denkt ook zij over ons evenals haar hartelooze vader? Maar neen, dat kan niet, daarvoor ken ik haar edel hart te goed.’

‘Goddank neen!’ antwoordde Louis met vuur. ‘Agnes heeft een hart van goud; zij gevoelt nog hetzelfde voor mij nu ik doodarm ben, als toen wij in goeden doen waren. Ze heeft mij beloofd, mij trouw te zullen blijven, en dat zal ze ook, wat er ook moge gebeuren. Ik kan op haar rekenen als op mij zelven. Maar wat baat mij dat, nu haars vaders stijfhoofdigheid van geen huwelijk tusschen ons wil weten en hij Agnes uitdrukkelijk verboden heeft, kennis met mij te houden. Op een ergerlijke manier heeft hij mij de deur gewezen,’ en het rood der verontwaardiging kleurde opnieuw de wangen van den jonkman, nu hij weer aan die beleediging dacht ‘Voor karakter, rechtschapenheid, kennis of bekwaamheid heeft hij nooit oog gehad. Geld trouwt geld is steeds zijn lijfspreuk geweest.’

(Wordt vervolgd.)

[p. 236]

de h. lodewijk als kind aalmoezen uitdeelend, naar de schilderij van lesur.

[p. 237]

werkstakersbetooging, naar de schilderij van gaston la touche.