De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9

[p. 209]

[Nummer 27]

De Amerikaansche.
Door Mathilde.
(Vervolg.)

‘Maar hoe ging het verder?’

‘Wij vonden het jammer van het knappe vrouwtje, want met allen eerbied voor uw neef, moet ik bekennen, dat hij een te groot liefhebber was van whiskey en grog. Wij begrepen geen van allen wat mistress Fernandez bewogen had, met dien man te trouwen, vooral omdat zij nog zoo dweepte met de nagedachtenis van haar eersten man. Zijn portret hing bijna in alle kamers en het lijkt als twee druppels water, hier op dat jong mensch.’

‘'t Is zoo lang geleden, u kan zich vergissen.’

bouwvallen van een paleis te ragusa, naar de schilderij van paul reiffenstein.

‘Neen neen! ik heb dikwijls genoeg naar die portretten gezien, ik geloof waarlijk dat ik er nog een heb dat zal ik u wel geven, maar

[p. 210]

nu gaat bij mij een licht op, waarom zij 't gedaan heeft, nu u mij vertelt dat haar zoon zulk een groote erfenis heeft gekregen. Zij was een slimme vos, zei mijn vrouw altijd, en nu herinner ik mij ook dat zij het huwelijk heeft laten sluiten met alle mogelijke voorzorgen, alleen maar opdat het ook in Holland wettig en geldig zou zijn?’

‘En heeft u na dien tijd niets meer van haar gehoord?’

‘Zoodra mr. Alexander heer des huizes was liep alles in het honderd; hij was dikwijls dronken en gedroeg zich dan zoo onhebbelijk, dat het ten hoogste hinderlijk was voor de dames. Op een goeden morgen, zoowat een jaar na het trouwen, hoorden wij dat mrs. Alexander het kosthuis had overgedaan aan een andere en dat zij met haar man en kinderen buiten ging wonen. Verder weet ik er niets meer van.’

‘Kent u niemand, die met haar in betrekking stond, geen oude bediende of vriendin of familielid?’

‘Wel hoe zou ik die kennen? Wij hebben het heel goed bij mrs. Fernandez gehad, maar nadat zij uit het huis trok, hoorden wij niets meer van haar, en 't verwondert mij alleen dat ik haar nog op dit portret heb herkend, misschien komt het ook door dien jongen. Ik kan nog niet gelooven, dat het de zoon is van dien langen blonden slungel van een Alexander.’

‘Maar zij kan de kinderen toch niet verruild hebben?’ zeide Herman nadenkend.

‘Zij was er slim genoeg voor.’

‘Ja, maar zij verschilden toch te veel in jaren.’

De Amerikaan haalde de schouders op.

‘Wie kan dat bewijzen? De kleine Juan was zwak en teer, zij verschilden nog geen drie jaar in leeftijd, dat is zooveel niet als het eene kind drie en het andere vijf telt. En wie zou er ooit achter komen, wanneer in een groote stad als Philadelphia voor overleden wordt aangegeven: Juan Fernandez.... of.... hoe heet het andere kind ook weer?’

‘Godfried Van Wieringdaele.’

‘Zij was er juist de vrouw naar om zonder veel scrupules zulk een verwisseling te doen geschieden.

‘Maar wat drommel!’ riep Herman ‘als dit zoo was, dan zou ik de eenige erfgenaam zijn van Vaartzicht, dan had dat wijf er niets te zeggen gehad. Ik heb er dikwijls op gezinspeeld dat er iets achter stak alleen om haar bang te maken en daarom is zij ook zoo kwaad op mij geworden, maar als het toch waar is, wanneer ik al die jaren armoede en gebrek geleden of aalmoezen van haar goedheid ontvangen heb, dan zeg ik dat het ten hemel roept om wraak en ik zal het bedrog uitbrengen.’

De Amerikaan zag hem medelijdend aan.

‘'t Spijt me wel voor u, maar - al is uw nicht ook honderdmaal schuldig, 't is onmogelijk het bedrog te doen uitkomen; zulk een gelijkenis die toevallig kan wezen, is misschien wel het zedelijke bewijs van haar schuld, maar voor de wet geeft het u niets, Juan Fernandez is dood, omdat zij hem als dood heeft aangegeven en het is nu alleen mr. Geoffrey die leeft en aanspraak maakt op het erfdeel van zijn grootvader.’

Herman moest den man gelijk geven; doch hij kon er zich nog niet bij neerleggen; hij kreeg met veel moeite verlof de registers van den burgerlijken stand te onderzoeken en vond daar ook als dood aangegeven Juan Fernandez, zoon van Miguel Fernandez dan en dan in Mexico geboren en in Philadelphia overleden, en van Johanna Clarke, oud bijna vijf jaren.

Het was om het geduld er bij te verliezen; hij zocht naar den juisten datum van het overlijden van zijn neef Sander en bevond dat deze nog geen drie maanden voor zijn stiefzoon gestorven wast

Nog vond hij de aanteekening van Godfrieds geboorte, waaruit bleek, dat deze bij den dood van zijn broertje 2 ½ jaar oud geweest moest zijn. Alles kwam precies uit, zooals de Douairière het liet voorkomen; over eenige maanden werd Godfried meerderjarig en nu herinnerde hij zich hoe hij wel eens de opmerking had hooren maken, dat zijn neef er veel ouder uitzag dan diens leeftijd; toen hij op Vaartzicht kwam was hij voor tien jaar al een zeer opgeschoten jongen, maar dit werd op rekening gesteld van de Amerikaansche lucht, waarin alles spoediger tot ontwikkeling komt, zoo ook zijn geestvermogens en ernst die verre stonden boven die van andere kinderen van zijn leeftijd. Nog wist hij dat Godfried dikwijls voor een Spanjaard was aangezien. Al deze omstandigheden in aanmerking nemende, begreep Herman niet, dat hij nooit eerder aan de mogelijkheid van zulk een ruil had kunnen denken. Hoe meer hij er over nadacht, hoe vaster zijn overtuiging werd; hij had naar Holland kunnen vliegen om maatregelen te nemen ten einde aan het jarenlange bedrog een einde te maken, doch hij wist niet hoe het aan te leggen en hoe het best munt te slaan uit zijn kostbare ontdekking.

In dien tusschentijd kreeg hij bezoek van Sabine en haar man; zij hadden tegenspoed gehad; de troep, die niet geregeld betaald werd was uit elkander gespat en nu had Sabine besloten in Philadelphia concerten te geven.

Haar man wilde een nieuw dagblad oprichten en zij kwamen nu hun goeden vader opzoeken; misschien kon hij hen helpen.

De ontmoeting tusschen vader en dochter was zeer treffend; na zichzelf was Sabine het eenige wezen, waarvoor Herman iets voelde, dat naar genegenheid zweemde. Zij vroeg vergiffenis, schreide eenige traantjes, stelde haar man voor aan dien besten der vaders en weldra zat men zeer gezellig in een restauratie aan een afzonderlijk tafeltje ter eere van de blijde verzoening te eten en te drinken.

Herman werd hoe langer hoe vertrouwelijker, hij vertelde van zijn belangrijke ontdekking, waarover hij natuurlijk vervuld was. Sabine en haar man luisterden aandachtig toe, en de jonge vrouw voer heftig uit tegen de ellendige avonturierster, die hen van hun wettig erfdeel had beroofd.

Haar man, een practische Amerikaan, dacht langer na; hij ook vond dat de kansen om recht te verkrijgen uiterst gering waren, maar men kon in elk geval beproeven wat men door dreigementen verkrijgen kon.

In de eerste plaats was echter noodig dat Herman zich op het oorlogsterrein begaf; hij moest een Hollandschen advocaat raadplegen, het portret van Miguel Fernandez vertoonen mevrouw Van Wieringdaele zelf spreken, haar bedekt maar beslist doen voelen dat men alles wat men wist van plan was bekend te maken. Schreef men van hieruit dan liepen de brieven kans niet beantwoord te worden; dus stond er maar een ding op: Herman moest naar Holland hoe spoediger hoe beter.

XX.

Het was feest op Vaartzicht.

Heden vierde de jonge eigenaar zijn drie-en-twintigsten verjaardag; mevrouw Van Wieringdaele had er op gestaan de voornaamsten van Wateringen en van den omtrek, met wie zij betrekkingen van beleefdheid onderhield, op een groot diner uit te noodigen.

De feestdag viel in September en al namen de boomen hier en daar een roodgele tint aan, toch prijkten zij nog in vollen zomerdos.

De rijtuigen met de gasten reden telkens voor en in de groote ontvangstzaal stond mevrouw Van Wieringdaele met haar zoon naast zich de begroetingen en gelukwenschen der gasten aan te nemen.

De Douairière was vandaag deftiger dan ooit gekleed in een donkerpaars costuum van zware zijde met langen sleep, die in een Watteauplooi van haar schouders afviel; op haar thans geheel zilveren lokken droeg zij een weduwkapje van echte kant; voor 't eerst droeg zij heden haar spinbroche niet, maar een diamanten ster, die haar zoon dezen morgen haar geschonken had als een bewijs van zijn dankbaarheid en waardeering.

Met waarlijk vorstelijke mildheid had hij haar aangeboden zijn inkomen te deelen, maar zij had het afgeslagen; toch stond zij er met echt Amerikaanschen practischen zin op, dat hij zoodra de feesten voorbij waren bij notarieele acte haar een vast inkomen zou verzekeren.

‘In mijn zoon stel ik het grootste vertrouwen,’ zeide zij, ‘maar hij kan trouwen, een groot gezin krijgen en van de luimen eener schoondochter wensch ik niet afhankelijk te zijn.’

Ook Godfried zag er flink en opgewekt uit; hij had het gezag zijner moeder nooit drukkend gevonden, maar toch vond hij het een aangenaam denkeeld om zelf handelend en onafhankelijk op te treden.

‘Ik begrijp niet dat ik pas drie en twintig ben,’ zeide hij des morgens aan zijn moeder, ‘ik verbeeld mij dat ik al veel langer heb geleefd.’

‘Dat komt omdat gij je jongelingsjaren niet verspeeld hebt, maar zoo jong nog reeds betrekkelijk veel gedaan hebt,’ antwoordde zij kalm en ernstig.

Nooit meer was van Godfried's overgang tot de katholieke Kerk tusschen hen sprake geweest.

Mevrouw Van Wieringdaele vermoedde dat deze plaats had gehad, maar zij vroeg er niet naar, zij wist dat hij zijn godsdienstige plichten trouw vervulde, zij begreep dat hij op den morgen van het feest naar de kerk was gegaan om zijn nieuw leven met God te beginnen; zij veinsde het niet te weten. Dit was het gemakkelijkst en, dacht zij inwendig zuchtend, 't eenige wat haar te doen overbleef.

Er werd natuurlijk over gesproken, ook tegen haar; dan haalde zij de schouders op en antwoordde onverstoorbaar kalm:

‘Dat is een private zaak van mijn zoon; ik heb hem geheel vrij opgevoed; hij heeft nu zijn godsdienst gekomen. Dit was zijn recht. Hij had even goed Jood, Mahomedaan of Bouddhist kunnen worden.’

Zoo stonden zij daar op het toppunt van eer en aanzien, de Amerikaansche en haar zoon; door haar energie en scherp verstand had mevrouw Van Wieringdaele zich voor haar zelf en voor haar zoon een schitterende positie verworven niet alleen, maar ook aller achting afgedwongen.

Men wist weinig of niets van haar, toen zij onbekend en blijkbaar arm uit Amerika aankwam; nu had men haar leeren kennen, nu wist men, waartoe zij in staat was, en men kon ook berekenen wat voor man de zoon zou blijken te zijn, die door zulk een moeder was opgevoed.

Het diner was schitterend, de wijnen fijn, en de gastheer en de gastvrouw zoo gul en gastvrij als men slechts wenschen kon. Er heerschte een aangename toon aan tafel. Niemand had ooit kunnen denken dat die teruggetrokken, trotsche mevrouw Van Wieringdaele zoo goed ontvangen kon.

Het dessert werd opgediend en nu verzocht men de gasten op te staan, omdat daarbuiten de pachters een verrassing hadden bereid aan mevrouw en den jongen heer.

Men ging op de stoep staan, en de oudste van de pachters kwam een redevoering houden en eindigde die met een geestdriftig ‘Leve onze jonge heer Van Wieringdaele!’

En op hetzelfde oogenblik schitterde aan den overkant der vaart een reusachtig Vivat in letters van vuur, vergezeld door raketten, pijlen, zonnen, die hoog in de lucht uiteen spatten in duizend kleuren.

Het effect was bewonderingswaardig; een fanfaregezelschap viel in met luide muziek en aan het gejuich en gejubel scheen geen einde te komen. Op de stoep, verlicht door Bengaalsch vuur, stond trotsch en gelukkig de Douairière, leunend op den arm van haar zoon. In een korte kernachtige toespraak bedankte de jonge eigenaar van het goed al degenen, die hem zoo blij verrast hadden op dezen dag, allen die hadden deelgenomen aan zijn feestvreugde, maar in het bijzonder achtte hij zich

[p. 211]

overgelukkig hier in het openbaar een schuld van dankbaarheid af te doen jegens haar, aan wie hij naast God al dit geluk te danken had, aan zijn lieve moeder, die, zelf een vreemdeling, hem tot een kind van Nederland en burger van deze stad had gemaakt, die haar eigen burgerrechten op zoo schitterende wijze door meer dan vrouwelijken arbeid en nauwgezetheid, maar vooral trouw, zoo eerlijk had gediend; hij zou zijn best doen een goed heer en waardig burger te worden, maar indien er iets bij hem te waardeeren viel, dan had hij het in de eerste plaats te danken aan het voorbeeld en de lessen zijner hooggeachte moeder. Hij sloeg dan voor thans met hem te roepen:

‘Leve onze vrouwe!"

"Weer vielen de fanfares in, weer stegen de gloeiende pijlen omhoog en vielen er een regen robijnen, smaragden en saffieren neer, toen rinkelden de raketten en sisten hoos in de donkere lucht en onder vroolijk gezwaai der hoeden en geestdriftvol gejoel, klonk het overal:

‘Leve onze goede mevrouw!’

‘Zij is jelui mevrouw niet, zij is een bedriegster. De jongen daar heeft evenmin recht op dit goed als een van jelui,’ schreeuwde een stem uit het volk en bij het licht van het vuurwerk zag men een man met verwarde haren, langen verwaarloosden baard en armoedige kleeren, zwaaiende met zijn gedeukten hoed en zoo luid mogelijk gillend om zich te laten hooren.

Men trachtte hem tot bedaren te brengen, maar met zijn sterke armen en vuisten baande hij zich een weg naar voren tot vlak tegenover de stoep en riep daar in het gezicht van allen:

‘Ik ben het die het zeg, ik de rechtmatige eigenaar van alles wat mij omringt. Ik Herman van Wieringdaele en ik zal bewijzen wat ik zeg. Hij is geen Wieringdaele, hij is een arm Spaansch kind. Zijn naam is Juan Fernandez en niet Godfried van Wieringdaele, die is al lang gestorven. Zeg maar brutaal wijf of ik lieg!’

‘Die man is dronken, krankzinnig!’ zei mevrouw Van Wieringdaele, die doodsbleek geworden was en loodzwaar rustte op den arm van haar zoon. ‘Laat hem verwijderen.’

Godfried boog zich over het hek.

‘Ik geloof nooit dat het neef Herman is, die moet in Amerika zijn, 't is zeker een onwijze,’ en hij zocht naar een agent van politie. Deze was zooals gewoonlijk wanneer men hem zocht nergens te vinden.

Ondertusschen stond Herman daar te zwaaien en te razen als een dolle man; een paar mannen grepen hem echter aan en sleurden hem weg, niettegenstaande zijn wanhopige tegenweer, zijn schreeuwen en tieren.

‘Ik zal mij recht verschaffen, ik ga naar den koning,’ hoorde men hem bulderen. Dat zou schande wezen een Nederlandsch onderdaan tot ellende vervallen door de schuld van zulke Amerikaansche bedriegers, maar er is nog recht in Holland. Hij is geen Wieringdaele, ik ben 't alleen en mij scheepten zij met aalmoezen af, mijn vrouw lieten zij van honger sterven. Is dat niet God geklaagd? Laat me los, laat me los! Ik alleen heb hier te spreken.’

‘Laten wij maar naar binnen gaan,’ zeide Godfried pijnlijk getroffen, ‘die man is onze bloedverwant en het doet mij leed hem in zulk een toestand te zien. Morgen als hij tot kalmte is gekomen, zal ik hem spreken en zooveel ik kan helpen.’

Toen wendde hij zich tot Arnold Holm en fluisterde hem toe:

‘Zie eens, waar zij hem een onderkomen bezorgen; 't liefst had ik ergens in de bijgebouwen, boven het koetshuis, waar wij een behoorlijke kamer hebben. Misschien kunt ge hem iets kalmeerends geven.’

‘Is dat de vader van juffrouw Koosje, die bij de Jochemsen gelogeerd is?’

‘Ja en van mijn nichtje Antoinette. Ik vind het treurig; de man schijnt geheel verliederlijkt. Wanneer je het beter vindt, hem naar Meeringen te zenden, naar het gasthuis of zoo, beschik dan vrij over de rijtuigen.’

De gasten zetten zich aan tafel; buiten werden de pachters en muzikanten ruim getracteerd, maar hoeveel moeite ieder ook deed, de vroolijke stemming was geweken.

Mevrouw Van Wieringdaele was even vrienlijk en spraakzaam als voorheen; zij sprak over haar neef en over diens familie met zeer veel medelijden, over de overleden vrouw, die men zich in Meeringen nog herinnerde, met groote achting en sympathie, maar den rechten toon wist zij niet meer te treffen.

Godfried was blijkbaar nog meer onder den indruk; 't trof hem diep Antoinette's vader in zulk een toestand voor hem te zien.

De woorden zelf had hij nauwelijks verstaan, evenmin als de gasten het deden; allen hielden het voor gewone dronkemanstaal

Een uur later kwam Holm terug en fluisterde zijn vriend in het oor, dat Wieringdaele niets scheelde; hij was alleen boosaardig dronken, hij had hem in het gasthuis doen opnemen en was in 't voorbijgaan even bij de Jochemsen aangestapt, opdat deze het gebeurde niet van anderen zouden hooren, maar zij wisten reeds alles, juffrouw Koosje zat bitter te schreien en hij had nog even gelegenheid gehad haar de hand te drukken en gerust te stellen, dat de zaak geen onaangename gevolgen voor haar vader zou hebben; hij was zenuwachtig en driftig geweest, maar morgen zou het toch voorbij zijn.

De waarheid was dat Arnold Holm, die zich sedert eenige weken in Meeringen als geneesheer had gevestigd, bijzondere sympathie koesterde voor juffrouw Koosje die in de laatste jaren zeer opgeknapt was en met wie hij bij de jongelui Jochems had kennis gemaakt; hij vond het erg jammer, dat mevrouw Van Wieringdaele met de familie gebrouilleerd was, hij zou haar gaarne naast zich aan tafel hebben gehad, want geen der aanwezige jonge dames vond hij zoo aardig en geestig als die jonge dame.

‘'t Is ook onvergeeflijk dat wij niemand van hen verzocht hebben,’ dacht Godfried, ‘ik had er bij moeder op moeten aandringen, maar ik dacht dat neef Herman goed en wel in Amerika zat en 't is misschien beter dat ik Antoinette niet ontmoet.’

Het feest liep verder zonder stoornis af, de gasten waren allen ten hoogste voldaan en hadden het onaangename voorval bijna geheel vergeten, och ja! ieder heeft wel zoo'n soort schaap in de familie en kan er dan gewoonlijk op den meest ongelegen tijd last van krijgen.

Toen zij allen vertrokken waren wenschte Godfried zijn moeder goeden nachten vroeg haar nog eens bezorgd of zij geheel bekomen was van den schrik door neef Herman veroorzaakt.

‘Ik denk er niet meer aan,’ antwoordde zij luchtig, ‘'t spijt me voor den man en nog meer voor de arme kinderen’

‘Heeft u verstaan wat hij zeide?’

Elk woord had zich als met gloeiend ijzer in haar ziel gebrand, maar toch antwoordde zij onbevangen:

‘Niet best en gij dan?’

‘Zoowat den zin, dat ik geen recht had op dit goed en dat ik eigenlijk een ander was - Juan Fernandez, dat was immers mijn stiefbroertje?’

‘Ja, mijn oudste zoon,’ en zij zuchtte.

‘Hoe komt hij aan dien naam?’

‘Hij heeft hem misschien in Amerika gehoord,’ zeide zij spottend.

‘Och, in dat groote Amerika hebben zij wel wat anders te doen dan zich met u en mij bezig te houden. Nu goeden nacht moeder liefste! 't Was een heerlijke dag, ondanks die historie, een echte eeredag voor u!’

Nauwelijks bevond mevrouw Van Wieringdaele zich alleen op haar kamer of zij zakte op een rustbank neer; het masker viel van haar gelaat, men zag nu niets dan verwrongen doodsbleeke trekken, een angstig schuwen blik in haar anders zoo koude, scherpe oogen.

‘Hij weet alles die man. Maar hij heeft geen bewijzen, hij kan ze niet hebben. Alles is verjaard, en Godfried zal ook inzien, zelfs als hij hem gelooven mocht, dat er slechts één weg is, één middel - zwijgen, eeuwig zwijgen.’

(Wordt vervolgd.)