De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9

[p. 202]

De Amerikaansche.
Door Mathilde.
(Vervolg.)

Zij stond weer voor haar schrijftafel, als besluiteloos zag zij naar een der laden, die zorgvuldig gesloten was; tot twee keer nam zij haar sleutelbosje en bracht een sleuteltje aan het slot, telkens trok zij het weer terug. Eindelijk een derde maal opende zij snel het laadje en mompelde bij zichzelf:

‘Ik vrees het verledene niet, ik ben sterk genoeg om het onbevreesd in de oogen te zien. Ik zal het vernietigen, dan is de laatste band verbroken en is er geen vrees dat hij 't ooit ontdekt.’

Zij nam uit het laadje een pakje vergeelde brieven, een lederen étui, een klein gebedenboekje en een rozenkrans; zij legde die voorwerpen voor haar op de tafel neer en ging toen weer op haar schrijfstoel zitten, maar haar handen beefden, haar polsen en slapen klopten hevig, angstig zag zij rond of iemand haar bespiedde; toen maakte zij met trillende vingers den étui los; hij bevatte het portret van een man in de kracht van zijn leven en van een kind.

Beiden hadden donkere oogen en donkere haren, het scheen of die oogen haar vonkelend aanzagen. Zij bleef er zoolang op staren, totdat zij die blikken niet meer verdragen kon, toen schoof zij den étui van zich af en nam het kerkboekje.

Het was in de Engelsche taal gedrukt, maar op de eerste bladzijden stonden een paar Spaansche woorden:

Aan mijn geliefde
Juanita op den dag onzer verloving.
Bid voor uw liefhebbenden Bruidegom in X^to

Miguel Fernandez.

Zij voelde zich omgeven door den geest van het verleden. Zij zag zich weer terug in het rijke huis, waar zij gouvernante was, zij hoorde de stem van den jongen, ernstigen Spaanschen geleerde die haar zijn genegenheid bekende en om haar hand vroeg. Hij was niet rijk, maar kon werken; samen zouden zij met Gods hulp trachten zich een plaats in de wereld te verwerven.

Dat kwam niet overeen met haar plannen voor de toekomst; zij had liever een der zoons van het huis, waarin zij les gaf, tot echtgenoot gehad, maar een onverklaarbaar gevoel sleepte haar mede. O, het gevoel was 's menschen grootste vijand, dat maakte hen laf en zwak en deed hem later als het te laat was die lafheid en zwakte zoo bitter betreuren.

't Was of die oude zwakte weer over haar kwam, of zij zich nu weer krachteloos voelde, tegen den stroom der omstandigheden op te roeien.

Hij bezat niets, die Fernandez, dan zijn talenten, en toch was zij met hem getrouwd; het waren gelukkige maar korte jaren geweest die zij met hem samen had doorgebracht in hun eenvoudige woning en zij huiverde nog, nu zij zich dien ongeluksdag herinnerde, toen men haar man binnenbracht, gewond, stervende onder een voorbijrijdenden vrachtwagen doodelijk gekwetst.

Zij kon zich niet meer begrijpen dat zij toen zoo wanhopend had geschreid, wat was het lang geleden. Haar kind was toen nog geen maand oud.

En nu wilde zij aan niets meer denken; dat verzwakte, dat verlamde haar geheel, zij had die portretten voor den dag gehaald om ze te vernietigen, zij nam haar zwaar koperen vouwbeen, één druk op het glas en het was vermorzeld, dan konden die oogen haar niet meer zoo verwijtend, zoo droevig aanzien, dan was dat gedeelte van haar leven afgesloten, voorgoed!

Maar het vouwbeen viel niet neder; zij sloot haastig den étui, beneden klonk het teeken voor het middagmaal; zij moest zich goed houden.

Tegen Arnold wilde zij geen kleingeestige wraak oefenen en wat zou het baten? Zij had Godfried zelfstandig opgevoed, hij ging zelfstandig handelen, was dat zoo'n wonder?

Zij sloot haar heiligdom weer af en nu was het of die benauwende, dreigende geest van het voorheen haar verliet, of zij opnieuw de koele, scherpziende vrouw werd van altijd.

Wat zou het eigenlijk of Geoffrey katholiek werd? Hij bleef toch, wat hij was, hij zou te verstandig zijn om bij voorbeeld zijn bezittingen aan godsdienstige stichtingen weg te geven en al deed hij 't, wat kon zij er aan doen? Zij was te ver gegaan, zij had hem te duidelijk van haar afkeer doen blijken, deze indruk zou schadelijk werken; zij moest dien wegnemen tot elken prijs. Hij was immers vrij en hoe onaangenaam zij voor zichzelf ook het gebruik vond, dat hij van die vrijheid wenschte te maken, verzet baatte toch niet, het zou haar belachelijk en inconsequent maken in zijn oogen.

Toen zij dan een kwartier later in de eetzaal kwam, groette zij Arnold Holm als den logé van haar zoon en sprak aan tafel kalm en beredeneerd, zooals altijd met de beide jongelui.

Zoodra zij echter met Godfried een oogenblik alleen was, fluisterde zij hem toe:

‘Vergeet wat er tusschen ons is voorgevallen. De verrassing heeft mij te ver gevoerd. Ik heb mij nu met dat denkbeeld vertrouwd gemaakt. Doe wat gij niet laten kunt.’

Godfried drukte hartelijk haar hand.

‘Nu herken ik weer mijn verstandige, consequente moeder,’ zeide hij dankbaar, ‘geloof mij, ik zal u voortaan een veel gehoorzamer, eerbiediger zoon zijn dan tot nu toe.’

‘Dat is niet noodig,’ antwoordde zij koel; ‘ik was altijd zeer tevreden over je, en ik houd niet van mannen, die aan een leiband loopen, vooral niet als die band aan den boezelaar van hun moeder hangt.’

XVIII.

Herman van Wieringdale en zijn dochter bevonden zich sedert eenige maanden in Amerika. Sabine had een plaats als zangeres verkregen aan een klein theater in Buffalo; aan de herhaalde smeekingen van haar zuster om toch den laatsten raad van haar moeder indachtig te zijn, stoorde zij zich evenmin als haar vader.

In Brussel vlotte het niet erg met de lessen; deze waren veel duurder dan zij berekend hadden; ook was niemand zoo geestdriftig voor Sabine's buitengewone gaven gestemd als zij het verwachtten.

Vader en dochter waren slechte financiers en hadden veel noodig; zij merkte spoedig dat het hier nog moeilijker zou gaan in de muzikale wereld naam te maken dan in Holland; aan lesgeven te komen was schier ondenkbaar.

Nu zou het zeker verreweg 't verstandigst zijn geweest voor Sabine om de kunst er aan te geven en een andere betrekking te zoeken; maar voor alle andere dingen was zij nog veel ongeschikter, daarbij was zij er te veel van overtuigd dat zij door en door artiste was - een dwaze eigenwaan, waarin haar onverstandige vader haar van jongsaf had versterkt. Zij verbeeldde zich dat haar luiheid, haar afkeer van gezetten arbeid, haar neiging om altijd alles te doen wat in haar geest opkwam, onverschillig welke gevolgen het hebben kon, uitvloeisels waren van haar kunstenaarsaard en dit maakte haar eigenlijk voor alles behalve voor een zwervend, onregelmatig leven geheel onbruikbaar.

Zij maakten in Brussel kennis met een soort van impresario, die zangers en zangeressen van den tweeden of derden rang aanwierf voor een kunstreis door Amerika en deze beloofde hun zulke schitterende gouden bergen, dat vader en dochter zich lieten verleiden en besloten met hem de reis over den Oceaan te maken.

Men kan zich den schrik van de beide andere meisjes voorstellen, toen zij een brief uit Liverpool kregen met het bericht dat vader en dochter reeds op reis waren naar New-York. Natuurlijk werd alles even mooi en schitterend uitgelegd, maar Antoinette en Koosje kenden hun vader en zuster genoeg om er van overtuigd te zijn, dat deze alles schitterend opluisterden en overdreven.

In een Post-scriptum stond de mededeeling, dat de kosten der uitrusting zoo hoog waren dat het schoolgeld der jongens dit kwartaal onmogelijk betaald kon worden. De meisjes of mevrouw Jochems moesten het maar voorschieten, of anders zou de directeur der school maar geduld hebben. Waren zij eens in Amerika dan zouden zij wel zooveel overzenden dat de jongens naar een duurdere kostschool konden gaan en de meisjes haar betrekking opgeven om met Lotje stil te gaan wonen; voorloopig dienden zij samen geduld te oefenen.

Antoinette en Koosje zagen elkander wanhopend aan; zij koesterden niet de minste illusie aangaande de geldelijke voordeelen die haar oudste zuster in Amerika zoude behalen en begrepen, dat nu de groote zee hen scheidde het wel jaren zou duren, voordat het schoolgeld der knapen betaald werd.

't Was zoo doodjammer, de tweelingen leerden uitstekend en hun karakters ontwikkelden zich zoo goed, wat moest er nu van hen worden? Met het weinige dat de beide meisjes verdienden konden zij de kosten van het pensionaat, hoe bescheiden deze overigens waren, niet bestrijden; wat zij aan kleeding en andere noodzakelijke behoeften niet besteedden, ging naar den armen Piet, die genoeg zijn best deed om vooruit te komen, maar een weinig zakgeld toch zoo hard noodig had.

Mevrouw Jochems wilden zij er niet om vragen, want deze deed toch reeds genoeg aan de kinderen harer vriendin.

‘En dat zou de schuld maar verplaatsen zijn,’ zuchtte Antoinette, ‘dit is het begin van die credietkanker, waaraan ons huishouden gestorven is.’

Zij besloot dus aan den Eerwaarden directeur van het Instituut te schrijven en hem te verzoeken geduld te oefenen, totdat hun vader in betere omstandigheden verkeerde.

De brief kostte Antoinette veel; zij had een gevoel of er opnieuw een schakel gesmeed werd van een keten, waaraan zij haar toekomst en die der kinderen vastlegden; door alles wat zij gezien en ondervonden had, vervulde haar een bijna ziekelijke schrik voor schulden; in de grootste spanning wachtte zij het antwoord van den Broeder-Overste af en met bevende hand maakte zij het couvert open.

Zij vertrouwde haar oogen niet; zij las en herlas den brief en zoodra zij kon, snelde zij naar Koosje om van haar te hooren dat zij zich niet bedroog.

De Broeder-Overste schreef dat hier zeker een vergissing in het spel moest zijn; het verloopen kwartaal was betaald, wel niet op de gewone wijze, maar toch op den bepaalden tijd, zelfs was er iets meer en in een ongeteekend biljet stond alleen de vermelding, dat men de quitantie aan mejuffrouw Van Wieringdaele moest opsturen als zij er om vroeg. Mocht de vordering reeds betaald zijn, dan werd verzocht, het geld maar op de spaarbank te plaatsen ten behoeve der jonge lui.

De meisjes braken er haar hoofd bijna mede met te onderzoeken wie zoo gul kon geweest zijn, maar zij konden er niet achter komen en ontvingen het volgende kwartaal weer behoorlijk de quitantie. Ook bedankte Piet voor elke verdere toelage van zijn zusters, want hij had zeker eveneens een geheimen weldoener, daar hij nu en dan uit verschillende deelen van het land een postwissel ontving, anoniem verzonden aan zijn adres.

De verrassingen, die Herman en Sabine ten deel vielen, waren van minder aangenamen aard.

[p. 203]

De voorspiegelingen van den impresario bleken zeer leugenachtig te zijn. Na Liverpool werd hun verblijf op het schip zeer slecht, zij leden bepaald ellende en op al hun verwijten antwoordde de impresario, dat hij er niets aan kon doen, dat de tijden slecht waren en de menschen bedriegelijk.

Meer dood dan levend kwamen vader en dochter in New-York aan en hier wachtte hen 't ergste. Het kunstreisgezelschap bleek niets anders te zijn dan een echte kermistroep en na hevige woordenwisselingen gelukte het vader en dochter zich van den man los te koopen. Het geld dat zij van de jaarlijksche toelage hadden overgehouden was opgebruikt; het zou nog maanden duren voordat zij een nieuwen termijn uit Europa konden ontvangen en zoo stonden zij dan beiden hulpeloos en zonder noemenswaardig geld in het groote New-York.

Na vele ontberingen en bittere ervaringen gelukte het hun eindelijk in Buffalo werk te krijgen Herman kreeg een betrekking aan de kas van den schouwburg, waarin Sabine speelde; 't was heel iets anders dan het schitterende lot dat het ijdele meisje zich voorgespiegeld had; van kunst dienen was geen sprake meer, zij moest 's morgens repeteeren, 's middags en 's avonds zingen en dikwijls genoeg klaagde zij er over dat haar zusters - die geen artisten waren - zeker veel minder werkten dan zij.

Tot overmaat van ongeluk werd de gezondheid van Herman, die de eerste jeugd sedert lang voorbij was, er niet beter op; hij kon niet goed tegen het Amerikaansche klimaat, dat geen overgangen kent tusschen bittere koude en brandende hitte; hij leed aan rhumatiek en moest dikwijls zijn kamer houden.

Hij was met Sabine in den kost bij een vrouw die kamers verhuurde aan mannen en vrouwen van verschillende stand, leeftijd en nationaliteit, die alleen met de maaltijden bij elkander kwamen; deze maaltijden waren voor Van Wieringdaele de grootste afleiding, dan kon hij weer naar hartelust pochen op zijn afkomst, zijn deftige Hollandsche familie, het talent zijner dochter en zoo al meer.

Toen hij echter van zijn rhumatiek te lijden had, moest hij dat genoegen opgeven en in zijn kamer wachten tot Sabine hem bediende; nu had Sabine nooit tot de zelfopofferende zielen behoord; haar vader had haar altijd verwend en nu zij hem moest verplegen viel 't haar zeer zwaar; zij deed het onwillig en slecht.

Herman werd knorrig en berispte haar over haar onverschilligheid; dit was haar nog nooit overkomen. Zij werd brutaal en nog onhebbelijker en hij begon haar te verwijten dat zij eigenlijk oorzaak was van al zijn ellende.

Dit was olie in het vuur gieten; zij liep hard schreiend de kamer uit en verscheen dien avond niet meer; de vader kreeg spijt van zijn drift en had niets liever gewenscht dan dat zij terugkwam om zich bij haar te verontschuldigen.

Den volgenden morgen liet hij haar roepen, maar hoorde van zijn kostjuffrouw dat de miss heel in de vroegte met haar handkoffertje het huis had verlaten, een brief aan haar vader achterlatend.

Vol angstige voorgevoelens maakte Herman den brief open; de plichtvergeten dochter schreef dat zij niet langer dit leven kon voortzetten zonder haar artistiek gevoel te verstikken en dat zij daarom het besluit had genomen zich te verbinden aan een rondreizend gezelschap dat concerten gaf in Chicago en andere groote Amerikaansche steden.

Haar vader wilde zij niet langer tot last strekken, zijn verwijten hadden haar zeer diep getroffen, want hij wist immers welk een fijn bewerktuigde gevoelige ziel zij bezat; ook liet zijn gezondheidstoestand hem niet toe haar op haar wegen te volgen. Spoedig zou zij hem wel schrijven en wenschte hem van harte beterschap.

Dat was alles!

Herman raasde, tierde, schreide zelfs om zijn ondankbare dochter; hij zwoer bij hoog en laag dat elke band tusschen hen verbroken was, dat hij haar nooit meer wilde zien of zelfs van haar hooren, 't hielp niets, Sabine was en bleef weg en Herman plukte niet onverdiend de wrange vruchten van zijn dwaze opvoeding of liever gebrek aan opvoeding.

Zoodra hij weer iets beter was, strompelde hij naar zijn bureau, maar vond het gebouw gesloten; na Sabine's vertrek was de troep failliet gegaan. Dit was het eerste zonnestraatje, dat in Herman's duister brein viel; dan was zijn Sabine toch nog een kunstenares van eenige beteekenis geweest, daar met haar de instelling stond of viel.

Hij zocht weer naar een betrekking en kreeg er eindelijk een aan een handelshuis dat zaken met Holland deed en iemand voor de Hol landsche correspondentie noodig had. Aangezien nu ook spoedig het geld uit Holland kwam, verkeerde hij weldra in beteren doen en toen er een brief van Sabine kwam, vol van het verhaal harer triomfen en met uitknipsels van couranten, waarin zij hemelhoog geprezen werd, voelde Herman zich lang zoo ongelukkig niet meer als een paar weken geleden.

Kort daarop verzocht Sabine hem toestemming tot haar huwelijk met den directeur van het gezelschap; die toestemming was wel niet noodig, schreef zij, in dit vrije land, maar zij achtte het nog haar plicht die voor den vorm te vragen.

Herman zuchtte en wel wetende dat die toestemming er weinig aan zou kunnen doen, gaf hij ze haar.

Hij wist nu dat Sabine echt Amerikaansch geworden was; in geruimen tijd hoorde hij niets meer van haar.

In Buffalo kon men hem door omstandigheden niet goed meer gebruiken en zond men hem naar Philadelphia, waar een ander huis van dezelfde firma bestond, dat grooter zaken deed.

Philadelphia klonk hem bekend in de ooren; daar immers had zijn neef Van Wieringdaele kennis gemaakt met de Douairière, daar had zij ook de jaren van haar weduwstaat doorgebracht.

‘Wie weet waar het goed voor is,’ dacht hij, ‘ik zal daar eens het een of ander onderzoeken; wie weet welke goudkorrels ik nog in het zand vind.’

't Zweefde hem onbestemd voor den geest, wat hij zoeken of vinden zou; het liefst een groot geheim, b.v. dat mevrouw Van Wieringdaele een bedriegster of avonturierster was, of haar kind een vondeling; hij wist het zelf niet, maar hij was er zeker van dat de kip die gouden eieren legde, voor hem ergens in Philadelphia verborgen leefde.

Het was echter een zeer moeilijke zaak in een groote stad de stapjes terug te vinden van een eenvoudige vrouw, die er sedert twintig jaar uit vertrokken was en van wie hij eigenlijk niets naders wist Op de kerkhoven zocht hij vlijtig, totdat hij ergens in een hoek een eenvoudigen grafsteen vond met het opschrift: Alexander van Wieringdaele geb. in 18... overl. in 18...

En daaronder Juan Fernandez, oud vier jaar.

Dat was het kind van het eerste huwelijk, het broertje, waarover Godfried eens gesproken had.

Lang bleef hij staan peinzen bij het dubbele graf; er stond geen datum op, wanneer het kind overleden was, maar het was zeker na den dood van zijn stiefvader.

‘Dat zou voor mijn geachte nicht ook een teleurstelling zijn geweest, als het Hollandsche kind in plaats van het Spaansche was gestorven,’ zeide hij tot zich zelf.

Hij verliet het kerkhof en zette zijne nasporingen voort; eindelijk gelukte het hem 't huis te vinden, waarin de van Wieringdaeles hadden gewoond: het was even buiten de stad, en door een tuintje omringd; nu woonde er misschien reeds de tiende familie na hen in.

Sander was op een kantoor werkzaam geweest en hij had kennis met zijn aanstaande vrouw gemaakt, door dat zij een boarding-house (kosthuis) hield, waarin hij ook woonde.

Jenny Fernandez, geboren Clarke, was van New-York geboortig; dit wist hij toevallig, maar verder miste hij elke aanwijzing en nergens vond hij een leiddraad.

Het toeval bracht hem een groot eind verder.

Op zekeren avond kwam iemand, met wien hij in een koffiehuis kennis gemaakt had, bij hem op de kamer; deze zag eens rond en ontdekte op een zeer in het oog vallende plaats eenige portretjes, die Herman gaarne tentoonstelde; een was dat van Sabine in het costuum van Carmen, en een ander van zijn drie jongste kinderen; de arme Tonia ontbrak, de stumper had nooit tijd kunnen vinden om zich te laten portretteeren.

Verder twee fraaie photographieën van de Amerikaansche en van haar zoon in sportcostuum.

De vriend, die van ouder tot ouder in Philadelphia had gewoond, keek naar de portretten en riep plotseling uit:

‘Als ik het niet beter wist, zou ik zeggen, dat die dame een oude bekende van mij was.’

‘Dat kon wel zijn,’ antwoordde Herman, wiens belangstelling dadelijk opgewekt werd, ‘zij heeft hier in Philadelphia gewoond.’

‘Hier vlak tegenover, een flinke vrouw; zij had er slag van zich door de wereld te helpen.’

‘Nu, hoe heet ze dan?’

‘Mistress Clarke of eigenlijk zoo was haar meisjesnaam, want zij was weduwe en is kort daarna getrouwd. Dan is dat haar zoon, ja, het was zoo'n aardig ventje met zulke gitzwarte oogen en haren. Precies de vader, zeiden wij, want hij leek niets op haar.’

‘Je vergist je erg,’ antwoordde Herman, ‘haar man was net zoo blond als ik, want hij was mijn volle neef.’

‘Ja ik weet wel, een Hollander, die aan de gele koorts gestorven is, of liever hij dronk veel te veel. Niemand begreep hoe zij, die toch zoo'n knappe vrouw was, met dat verloopen sujet heeft kunnen trouwen, en haar mooi boarding-house er aan gaf om met hem buiten te gaan wonen. Maar zij had een zoontje van haar eerste man, die een Mexicaansche Spanjaard moet geweest zijn.’

Herman werd in een oogenblik wit en rood.

‘Dat kind is gestorven, deze zoon is uit het tweede huwelijk; zij woont nu in Holland en de jongen heeft alles geërfd van zijn grootmoeder.’

‘Nu, dan moet ik zeggen dat hij sprekend gelijkt op den eersten man zijner moeder.’

‘Ik heb het graf gezien van mijn neef; onder denzelfden steen rust ook het kind van Fernandez.’

‘Wel mogelijk, na haar huwelijk heb ik weinig meer van haar gehoord; die man heeft nog maar een jaar of drie geleefd, meen ik, toen is zij naar New-York vertrokken.’

‘Maar toen u haar kende, hoe oud was dat kind toen? Herinnert gij het u nog?’

‘'t Was een baby; mijn vrouw, - wij waren pas getrouwd en woonden samen in dat kosthuis - had zoo'n aardigheid in dat kind en speelde er den geheelen dag mede, want mistress Fernandez had het zeer druk met haar gasten. Wij vonden dat zwartkopje zoo aardig en geestig.’

‘En is zij toen spoedig getrouwd met mijn neef?’

‘O ja, heel gauw. Ik herinner het mij nog zeer goed. Wij zaten aan het ontbijt, toen zij binnenkwam aan den arm van mister Alexander, - zoo noemden wij hem; want wij konden dien moeilijken Hollandschen naam niet uitspreken. Zij had een bouquet rozen in de hand en vertelde ons dat zij zoo juist samen waren getrouwd, want dat trouwen gaat hier gemakkelijk.’

(Wordt vervolgd.)

[p. 204]

een nooit gezien wonder.

[p. 205]

de fontein van den sultan, naar de schilderij van r. ernst.