|
| |
Wetenswaardig Allerlei.
Zand dat geluid geeft. -
Sedert eenige jaren kent men een merkwaardig natuurverschijnsel, het zoogenaamde geluidgevende zand. Eerst nam Herman von Meyer waar, dat het kwartszand op Bornholm bij elken stap, vooral wanneer men langzaam ging, een schril, krijschend geluid gaf. Ook het zand aan het strand te Colberg in Pommeren moet onder den voet van den wandelaar geluid geven; eveneens bezit het zand aan het Oost-Pruisische strand vooral bij het Koerische en Friesche Haff, de eigenschap, nu eens harder, dan weer zachter geluid te geven, evenwel niet altijd. Op dezelfde plaats waar den dag te voren het geluid zoo hevig was, dat de voorbijgangers zich de ooren toestopten en zelfs het geloei der branding dat geluid niet kon overstemmen, kon men er den volgenden dag in weerwil van alle pogingen niet in slagen, ook maar het zachtste geluid te voorschijn te brengen.
Tot een zelfde resultaat is dr. Carrington Bolton gekomen, die het in de nabijheid van Suez voorkomende en uit reisbeschrijvingen algemeen bekende geluidgevende zand nader onderzocht heeft.
De geluidgevende zandberg ligt omtrent vier en een half uur verwijderd van het evenwijdig met de golf van Suez loopende gebergte Schebel-el-Tor, is drie mijlen lang, omstreeks 400 meter hoog en bestaat uit witten zandsteen, waartegen heele lagen van fijn geel vlugzand zijn aangewaaid. Een dezer lagen heeft de eigenaardigheid, een hard geluid te geven, zoodra het zand, of door den wind, of op kunstmatige wijze door handen of voeten in beweging gebracht, langs de helling van den berg naar beneden glijdt. Het geluid doet denken aan het diepe basgeluid van een orgelpijp of een verwijderden sterken donder. Bij de Bedoeïnen heerscht het bijgeloof, dat de geluiden uit een in het binnenste van den berg verborgen klooster komen. Het gelukte dr. Bolton ook, nog op een andere plaats zand te vinden, dat geluid geeft, en wel bij een heuvel van het Wadi Werdi-gebergte. Tegen de helling daarvan is onder den invloed van den Noordenwind fijn vlugzand aangewaaid, dat een zoo eigenaardige beweeglijkheid bezit, dat elke kuil of holte, die in het zand komt, onmiddellijk weer door ander zand aangevuld wordt. Hierbij wordt dan een zwaar geluid hoorbaar, dat wel niet zoo hard is als dat bij het Schebel-gebergte, maar toch nog altijd op honderd passen afstands duidelijk gehoord wordt. Een dergelijk verschijnsel doet zich ook voor op een klein eiland, dat door het Manitobameer in de provincie Manitoba (Britsch-N.-A.) geheel wordt ingesloten. Nooit zullen de omwonende Chippeway's dit eiland naderen, nog veel minder er op landen, daar zij deze plaats voor de residentie houden van Manitoba, ‘den sprekenden God.’ De oorzaak van het zonderlinge geluid, dat men zelfs in het stille van den nacht verneemt, is toe te schrijven aan het klotsen der golven tegen het op den oever opgestapelde zand. Langs de Noordkust van dit eiland loopen klippen van fijnkorrelige kalk, die, indien men er met een hamer op slaat, het geluid van staal geven. Door de golven worden de
rondzwalkende brokstukken van klippen tegen elkaar geslagen, wat een geluid geeft, dat aan het kleppen van een kerkklokje doet denken. Dit verschijnsel doet zich gewoonlijk voor, als de wind uit het Noorden waait; in het tegenovergestelde geval zijn zachte weeklagende tonen, als fluisterende menschenstemmen, te vernemen. Reizigers schilderen den indruk als zeer grootsch en verzekeren, dat zij er herhaaldelijk 's nachts door wakker geworden zijn en in den waan verkeerden, het gelui van een klok te hooren.
| |
Hoe lang zijn de postduiven in gebruik?-
Reeds de oude Grieken, meer dan duizend jaar vóór de geboorte van Christus, kenden de postduiven en bedienden zich er van. Zoo wordt bijv. gemeld, dat Taurosthenos zijn overwinning bij de Olympische spelen nog denzelfden dag aan zijn vader te Aegina meldde, door een duif af te zenden en deze een stuk purper aan den poot te binden.
| |
Een ontzaglijke jachtbuit. -
Op een drietal aan den markgraaf Alexander Pallavicini in Oostenrijk toebehoorende jachtterreinen werden in het jaar 1891 geschoten: 65 wilde zwijnen, 4 damherten, 121 reebokken, 8246 hazen, 1337 konijntjes, 1324 fazanten, 53 woerhanen, 2465 patrijzen, 27 hout- en 25 watersnippen, 327 kwartels, 8 wilde ganzen en 181 wilde eenden, te zamen 14.183 stuks.
't Is om onze Nimrods te doen watertanden!
| |
Hoeveel woorden men spreekt. -
De statistiek - où diable la statistique va-t-elle se nicher - heeft uitgerekend, dat men gemiddeld drie uur per dag spreekt, of 100 woorden in de minuut, 19 bladzijden 80 per uur, 52 boekdeelen per jaar. Het spreekt vanzelf, dat hierbij vrouwen en advocaten buiten rekening zijn gelaten, want op geen van beiden kan deze maatstaf aangelegd worden.
| |
Verschillende snelheid. -
Het geluid plant zich voort met eene snelheid van 333 meter in de seconde. Op deze algemeene natuurkundige wet vallen evenwel afwijkingen waar te nemen, indien men een geleerde gelooven mag, die gezegd heeft, dat de lof een snelheid heeft van 1500 meter per seconde, de vleierij van 1800 meter, terwijl de waarheid, ondanks al haar inspanning, niet meer dan 2 meter per seconde kan afleggen en dan nog dikwijls haar bestemming niet bereikt.
| |
Een goudbron voor de toekomst. -
In Amerika, waar de menschen ten gevolge van het overmatig gebruik van ijs, veel van tandpijn te lijden hebben, worden door de Amerikaansche dentisten kleine gouddeeltjes in het kakenbeen hunner patiënten aangebracht. Volgens zeer ernstige berekeningen moet het gewicht van het aldus door de tandmeesters der Nieuwe Wereld aangewende goud jaarlijks niet minder dan 800 kilogram bedragen, wat de eerbiedwaardige som van een en een kwart millioen gulden vertegenwoordigt. Het spreekt vanzelf, dat dit kostbare metaal na den dood der Yankees met hen begraven wordt. Verondersteld, dat dit drie eeuwen duurt, dan zullen de kerkhoven der Vereenigde Staten een waarde van 375 millioen gulden aan goud in hun schoot verborgen houden. Het behoort niet tot de onmogelijkheden, dat de Amerikanen eenmaal deze nieuwe soort goudmijnen zullen gaan exploiteeren.
| |
| |
| |
De schatkamer van den Perzischen sjah.
- Het paleis te Teheran bevat schatten van haast fabelachtige waarde. De zoogenaamde pauwentroon, die voor 150 jaar uit Dehli werd weggevoerd, is alleen verscheidene millioenen waard. Bovendien bevat de schatkamer groote vazen van agaat, goud en lapus lazuli, eveneens op millioenen geschat, kostbare mozaïeken, kunstig beschilderde bokalen, drinkkannen en vazen, geschenken van Europeesche vorsten; glazen kasten, waarin zich hoopen van diamanten, robijnen, smaragden, safieren, turkooizen, topazen, enz. bevinden; daarnaast weer muziekinstrumenten, draaiorgels, speeldoozen, harpen, enz. Een groote glazen schrijn bevat de kostbaarste parelen ter waarde van verscheidene millioenen, voor het meerendeel in de parelrijke Perzische golf gevischt. De kroonjuweelen zijn in een afzonderlijk kastje, waarvan de sjah steeds persoonlijk den sleutel bij zich draagt. De inhoud daarvan, alsmede van de talrijke onderaardsche kamers en gewelven, waarin de sjah stapels gemunt geld bewaart, wordt nooit aan iemand vertoond en aan de overige schatten mogen de oogen der Europeesche diplomaten eenmaal per jaar te gast gaan.
| |
De bewoners der kaas. -
Een zekere heer Adametz heeft verschillende soorten van kaas microscopisch onderzocht. In elk gram Zwitsersche of Gruyère-kaas vond hij 90,000 tot 140,000 microben. Hoe ouder de kaas, hoe grooter het aantal levende bewoners.
Een kaas, die 90 dagen oud was, bevatte op éen gram 800,000 microben, en in een proef, die nog maar 25 dagen oud was, telde hij 1,200000, in een die 45 dagen oud was, 2 millioen microben. De meeste dezer diertjes houden zich vooral aan de oppervlakte van de kaas op. Aan de oppervlakte van een goed bevolkte witte kaas telde Adametz tusschen de vier en vijf millioen levende wezens.
| |
Een paar cijfers over Londen. -
Deze wereldstad telt tegenwoordig 48 bruggen over den Theems, 76 schouwburgen, 2000 post- en telegraafkantoren, 547,410 particuliere woningen, 1450 kerken, 2100 gasthuizen, 7600 bierhuizen, 1800 koffiehuizen, 570 hôtels, 3100 bakkers en 2500 slachters. Het personenvervoer geschiedt. het spoor niet medegerekend, door 19,000 cabs en 1500 omnibussen. In het jaar 1770 bedroeg het zielental van Londen 700,000, tegenwoordig 4,425,000 - een bevolking, gelijk staande met die van ons geheele land.
tusschen twee vuren.
| |
De petroleumproductie in amerika. -
In het jaar 1854 bedroeg de productie der petroleum in de Ver. Staten maar 5000 vaten (een barrel is 42 Amerikaansche gallons, van ruim 4 liter elk); in het volgende jaar reeds 500,000 vaten, maar een jaar later 2 millioen vaten. Op deze hoogte bleef de productie tot het jaar 1865. Daarna klom zij tot 1870 tot 6 millioen, tot 1874 tot 11 millioen. tot 1880 tot 26 millioen, en in het jaar 1882 bereikte zij de ongehoorde hoogte van 31 millioen vaten. Daarna daalde het cijfer weer, daar de rijkste bronnen waren uitgeput, en in het jaar 1889 bedroeg zij maar meer 21½ millioen vaten.
| |
De duurste bruggen ter wereld, -
De Lagang-brug, die over een arm der Chineesche zee ligt, 5 Engelsche mijlen lang, 70 voeten hoog en 70 voet breed is, 300 bogen telt, geheel van steen is gebouwd, terwijl elke pijler een uit één stuk marmer gehouwen leeuw draagt, die 21 voet lang is, zou ongetwijfeld als de kostbaarste brug der geheele wereld kunnen gelden, wanneer de kosten daarvan berekend konden worden. Bij gebrek van deze wetenschap is de voor een paar jaar geopende brug over de Firth of Forth in Schotland de kostbaarste, die 3¼ millioen pond sterling of 39 millioen gulden gekost heeft. Hierop volgt de Brooklijn brug met 30 millioen gulden. Een onlangs geprojecteerde brug over de Hudson tusschen New-York en New-Jersy moet 72 millioen gulden kosten en het project der brug over het Kanaal, die waarschijnlijk nooit tot uitvoering zal komen, is zelfs op 400 millioen gulden geraamd. Wat beteekenen hiertegen de grootste bruggen op het vasteland?
| |
De hoogste menschelijke woning in Europa.
- Deze zal voortaan een hospitaal zijn, dat de Italiaansche Alpenclub op een hoogte van ruim 4000 meter op den top van de zuidelijke Alpenketen zal bouwen ter herinnering aan den overleden prins Amadeus van Savoye, die een blauwen Maandag koning van Spanje is geweest. Het hospitaal van den St. Bernard is maar 2472 meter hoog, en het meteorologische station op den piek van Mezzogiorno 2870 meter. Veel hooger nog bevinden zich enkele steden in Amerika en Azië. Potosi, in den staat Bolivia, heeft 30.000 inwoners, die 4900 meter boven den zeespiegel wonen. Op een hoogte van meer dan 5000 meter wonen de goudzoekers van Thok-Jakonnes in Thibet, 6000 in getal, dus nog 1000 meter hooger dan het toekomstige hospitaal Prins Amadeus.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd