Wetenswaardig Allerlei.
Aardrijkskunde. -
Her onlangs te Bern gehouden internationaal Congres der aardrijksen alleen voor den maker verstaanbaar zijn.
De heer Barbier, algemeen secretaris van de aardrijkskundige vereeniging van Parijs, gaf als zijne meening te kennen, dat het onmogelijk is, een spelling naar de uitspraak te fabriceeren, daar deze niet alleen van volk tot volk, maar vaak van persoon tot persoon verschilt. Alleen het schrift kan een vasten grondslag aanbieden, daar dit niet verandert.
Daar bovendien de meeste beschaafde landen het Latijnsche alphabet hebben aangenomen, moet men in de officieele documenten van elk land de spelling der aardrijkskundige namen zoeken.
Wat de namen betreft, die met andere letterteekens dan die van het Latijnsche alphabet geschreven worden, spreker is van meening, dat men voorloopig de overbrenging in het Fransch, naar de door de aardrijkskundige vereeniging te Parijs vastgestelde regels kan behouden. Hij voegt er bij, hiervan de proef te hebben genomen door het vervaardigen van een lexicon met 250.000 aardrijkskundige namen.
Kolonel Coello van Madrid is daarentegen van meening, dat de spelling naar de uitspraak der respectieve landen moet gemodelleerd worden. Reeds tal van jaren brengt de aardrijkskundige vereeniging te Madrid dit stelsel met veel succes in toepassing.
Alle namen van de landen, die het Latijnsch alphabet gebruiken, worden als in het land zelf kundige wetenschappen heeft o.m. drie vraagstukken behandeld, die de aandacht van alle ontwikkelden ten volle verdienen: het plan van een wereldkaart op een schaal van één millioenste; de spelling der aardrijkskundige namen, en het vraagstuk van den eersten of nul-meridiaan, waarmee dat van een algemeene tijdsbepaling voor de geheele wereld samenhangt.
Het eerste vraagstuk werd ingeleid door dr. Penck, hoogleeraar aan de hoogeschool te Weenen, die het oogenblik gekomen verklaarde, om op een algemeenen grondslag een groote wereldkaart te vervaardigen, die een onder alle opzichten getrouw beeld van onze aarde zou geven en de som van alle menschelijke kennis op aardrijkskundig gebied bevatten.
Spreker zette de groote voordeelen van een schaal van één millioenste, waarbij een kilometer door een millimeter zou worden voorgesteld, uiteen, en zei, dat sommige landen, als Zwitserland en Italië, deze schaal voor hun officieele kaarten reeds hebben toegepast.
Nadat dr. Penck's uiteenzetting nog door andere Congres-leden was gesteund en aangevuld, werd met algemeene stemmen een besluit aangenomen, waarbij het Congres het initiatief geschreven, en die der andere naar de uitspraak, desnoods met behulp van bijzondere teekens, in het Spaansch overgebracht.
begrafenis van den h. augustinus, naar de muurschildering van Benozzo Gozzoli, in de Augustinuskerk te San Giminiano.
Na nog veel over en weer praten, wordt besloten, dat men in alle landen, die het Latijnsche alphabet hebben, dit voor de aanduiding der aardrijkskundige namen zal gebruiken, terwijl voor de andere landen het door de aardrijkskundige vereeniging te Parijs voorgestelde stelsel zal aangenomen worden.
Bovendien zal voor elk land een klein woordenboek vervaardigd worden, met de uitspraak in de taal des lands van de letterteekens, door de andere volken gebruikt, en waarin de verschillende benamingen voor een zelfde aardrijkskundig punt zullen worden opgegeven.
***
Het vraagstuk van den eersten meridiaan en van een algemeenen tijd kan eigenlijk niet door een congres van geleerden opgelost worden, daar de internationale betrekkingen er evenzeer als de aardrijkskundige wetenschap bij betrokken zijn. Er moet nl. een eerste meridiaan gekozen worden, die niet enkel tot grondslag zal dienen van de aardrijks - of sterrenkundige berekeningen der meridianen, maar ook tot vaststelling van een zelfde uur voor de telegrafen en de spoorwegen. Evenals over de kwestie der spelling, zijn allen het over de noodzakelijkheid der oplossing eens, maar deze nam tot het vervaardigen van een wereldkaart op een sc[haa]l van 1/1000.000, en tot dat doel een commissie van geleerden uit verschillende landen in het leven riep, die alles zou in het werk stellen om het beoogde doel te bereiken en de hulp der onderscheidene staten daartoe zou inroepen.
***
Wat de spelling der aardrijkskundige namen betreft, reeds sedert lang waren de geografen van alle landen hierover eens, dat daarvoor vaste en eenparige regels moesten worden vastgesteld.
Reeds twintig jaar kwam dit vraagstuk op de dagorde van alle aardrijkskundige congressen voor, maar nog nooit is het op afdoende wijze opgelost.
De groote moeilijkheid bestaat hierin, alle klanken door middel van een eenig en voldoende bekend alphabet uit te drukken.
Verschillende taalgeleerden hebben bij herhaling voorgesteld, voor de geographische namen een afzonderlijk alphabet in het leven te roepen. Dit kunstmatig vervaardigde alphabet zou echter het lot deelen van het Volapück eendracht verdwijnt, zoodra de eerste meridiaan moet gekozen worden.
Op het Congres te Bern werd hoofdzakelijk gesproken over de keuze van een eersten meridiaan en de practische waarde van het stelsel van den algemeenen tijd, in de Ver. Staten in gebruik. De heer Förster, directeur van het observatorium te Berlijn, critiseerde het stelsel van den algemeenen tijd als te kunstmatig, waarop de heer Hesse Wartegg, consul der Ver. Staten, antwoordde, dat het te zijnent reeds zeven jaar in gebruik was en het publiek het zonder moeite had aangenomen.
Hierna weruen verscheidene meridianen als de eerste voorgeslagen: die van Greenwich door den Amerikaan, die van de Behringstraat door den heer Bouthillier de Beaumont, die van Jerusalem door den geleerden Italiaanschen Jesuïet Tondini.
De slotsom was, dat de bijeenkomst zou gevraagd worden van een internationale conferentie van diplomaten, welke te Bern, de zetel van de internationale bureau's der posterijen, telegraphie en spoorwegen, zou gehouden en door wie het vraagstuk van den eersten meridiaan en van een algemeenen tijd definitief zou opgelost worden.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd