De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 8

[p. 41]

[Nummer 6]

een oude vuurvreter.

[p. 42]

De Pleegdochter,
door J. Vesters, Jr.

I.

Op slechts geringen afstand van de heirbaan van Antwerpen naar Breda, stond op het laatst der vorige eeuw, nog op het grondgebied van de toenmalige Republiek der Vereenigde Provinciën, een eenvoudig witgepleisterd land huis. Daar woonde de heer Claessens, een zestiger van zwaren, eenigszins ineengedrongen lichaamsbouw, die met de sterk sprekende, taankleurige gelaatstrekken den zeeman verried. Een welgevormde arendsneus en lichtblauwe, door borstelige wenkbrauwen omschaduwde oogen gaven aan zijn voorkomen niet alleen iets mannelijks, maar zelfs iets stroefs, terwijl de diepe voren, die zijn voorhoofd doorgroefden, daarop diepen ernst teekenden en getuigenis aflegden, dat kommer en zorgen ruim zijn deel geweest waren.

De heer Claessens had een groot gedeelte van zijn leven op zee doorgebracht. Daar gevoelde hij zich in zijn element, daar had hij menigmaal blijk gegeven van onverschrokken moed, koel berekend beleid en helder doorzicht, Met niet weinig trots - wat overigens in hem zeer vergeeflijk was - gaf hij voor, een afstammeling te zijn in rechte linie van den vermaarden Nederlandschen zeeheld Reinier Claessens, en, zonder vooraf te vragen of men het wist of niet, vertelde hij hoe deze dappere Zeeuw in 1606, op de hoogte van kaap San Vincent in strijd gewikkeld was met een groote Spaansche overmacht, hoe hij na drie dagen strijdens, geen uitkomst ziende en een roemrijken dood boven een smadelijke gevangenschap verkiezend, de lont in het kruit stak en met vriend en vijand in de lucht vloog.

Men kon het den goeden heer Claessens, die in vervoering geraakte zoo dikwijls hij te pas of te onpas van deze daad gewaag maakte en haar boven alle heldenfeiten ter zee stelde, zelfs boven den vermaarden tocht naar Chatham, niet euvel duiden, dat hij tegen alle beweringen of twijfelingen in, volhield, een nakomeling van zijn vergoden zeeheld te zijn. Of hij het bij het rechte eind had, dan wel dwaalde, is door de beoefenaars der geslachtkunde nog niet uitgemaakt. Van zijn bijna afgodische vereering voor zijn grooten naamgenoot gaf hij telkenmale blijk. Zoo had hij, om maar iets te noemen, een groote schilderij doen vervaardigen, waarop bovengenoemd zeegevecht was afgebeeld en men den onverschrokken Claessens bemerkte, in rook en kruitdamp gehuld, met een zwaard in de eene en een brandende lont in de andere hand, gereed die in het kruit te slingeren. Daaronder las men het pompeuze onderschrift:

‘Heldendood van den grooten Vice-admiraal, den bliksem der zee, Reinier Claessens, 1606.’

't Is maar jammer dat de tijdgenoot van den heer Claessens, de dichter Helmers, niet een twintig jaar vroeger zijn Hollandsche Natie heeft uitgegeven, waarin de heldendood van den onverschrokken Zeeuw zoo dichterlijk wordt uitgebazuind, en de volksbard in vervoering uitgalmt:

Uw naam, o Claessens! wordt bij 't laatste nageslacht Met heilgen eerbied en bewondering herdacht! Trotsch zijn wij op den glans, die van u af komt dalen! Zoo schenkt het goud meer glans, verlicht door Phebus' stralen.

Zie, met deze strophe alleen zou Jan Helmers het hart van den braven zeeman gestolen hebben, die, had het van hem afgehangen, zeker een standbeeld voor den dichter had doen oprichten, en, de namen van Claessens en Helmers ineenstrengelend, verklaard, dat Nederland nooit grooter zeeheld had opgeleverd dan Reinier Claessens, en nooit grooter dichter dan Jan Helmers.

Aan zijne vereering voor den zeeheld, die reeds op jeugdigen leeftijd begon, moet voor een groot gedeelte worden toegeschreven, dat de heer Claessens, wiens vader een eerzaam kruidenier was. en met krijgsroem en eerelooveren al bitter weinig ophad, een onuitroeibare liefde opvatte voor den grooten zilten plas en het zeemansleven voor zich verkoos.

Van rang tot rang was hij in den Staatschen zeedienst opgeklommen, totdat hij eindelijk dien van kapitein op een oorlogsbodem bekleedde, en daarmee zijn stoutste verwachtingen vervuld zag. Hoe haakte hij er naar, dat er een groote zee-oorlog mocht uitbreken, waarin hij bewijzen zou kunnen leveren van zijn onverschrokkenheid en doodsverachting en zich een evenknie betoonen van zijn roemruchten naamgenoot! Spoedig genoeg, maar tot groot nadeel van het gemeenebest, zou dit verlangen in vervulling gaan. In 1780 brak een oorlog met Engeland uit, die tot 1784 duurde en als de vierde Engelsche zee-oorlog geboekt staat. Claessens' hart zwol van moed en vertrouwen bij de gedachte, zich weldra met den overmoedigen Brit te kunnen meten. Hij droomde er reeds van, dat de Hollanders wederom, als ten tijde van De Ruyter, een bezem in den mast zouden voeren, ten teeken dat zij de zee hadden schoongeveegd.

Omstreeks het midden van het jaar 1781 geleidde een Hollandsch, smaldeel onder bevel van den schout-bij-nacht Zoutman een rijk geladen koopvaardijvloot naar de Oostzee, toen het op de hoogte van Doggersbank op een Engelsch eskader stiet, aangevoerd door den vice-admiraal Hyde Parker. Een bloedig gevecht ontspon zich in de Noordzee. De Hollanders vochten met den ouden leeuwenmoed, en gerechtigd was de spreekwijze, na dezen zeeslag - den laatsten, waar de Nederlandsche vloot lauweren plukte - in zwang: ‘de Trompen en De Ruyters leven nog!’

Zoutman, Kinsbergen, Van Dedel, Braam, Bentinck, en niet het minst de wakkere Claessens streden met heldenmoed en handhaafden den oud-Hollandschen zeeroem. Het gelukte den laatste zelfs, een der vijandelijke bodems te enteren en den on versaagden Kinsbergen, die zich te dicht in het strijdgewoel gewaagd had en door een overmacht besprongen was, te ontzetten.

Hoe juichte en jubelde Claessens, toen de Britten, deerlijk gehavend, het eerst van den strijd aflieten en het niet meer waagden, dien opnieuw aan te binden. Hoe zwol zijn hart van rechtmatigen trots, toen de helden, in het vaderland teruggekeerd, luisterrijk en met volle praal, als weleer een De Ruyter, een Tromp, ontvangen werden, toen de stadhouder gouden en zilveren eerepenningen en andere onderscheidingstèekenen aan de helden van Doggersbank deed uitreiken, toen hij zijn naam zag prijken op de lijst der dapperen, die bevorderd en beloond werden. De moed was weer in aller harten wakker geschud, het vuur van de geestdrift ontvlamde de gemoederen, de krijgsleuze weergalmde van de Lauwers tot Kennemerland, van de oostelijke landpalen tot de grenzen van Brabant.

Kapitein Claessens hoopte nog meer lauweren te plukken in den strijd met den overmoedigen Brit; hij waande, dat het heldentijdperk der zeventiende eeuw ging terugkeeren; hij droomde er misschien van, de Engelschen opnieuw in hun eigen land te gaan bestoken; zijn verbeelding spiegelde hem een nieuw Chatham voor, nieuwe glorie, nieuwe eerelooveren.

Zijne verwachtingen gingen echter in rook op. De zeeslag bij Doggersbank werd niet door nieuwe zegepralen gevolgd; hij was de laatste vonk geweest van het eenmaal zoo hel flikkerende vuur, de laatste stuiptrekking van den stervenden zeeleeuw.

Tweedracht en oneenigheid heerschten in den boezem der republiek; de partijen van Patriotten en Prinsgezinden staken het hoofd op en belemmerden alle samenwerking, alle krachtdadig optreden tegen Engeland. Daarbij verkeerde onze zeemacht in zoo erbarmelijken staat, dat niet alleen niets tegen Engeland kon uitgericht worden, waar wij slag op slag kregen en onze koopvaardijers, de een voor, de andere na, den Britten in handen vielen.

Treurige en ontmoedigende toestand voor den wakkeren en vurigen Claessens. Het hart bloedde hem bij het zien dier werkeloosheid, dier onmacht. Zijn lievelingsdroom bleef onvervuld; de oorlog ging voorbij, rijk aan vernederingen voor het eenmaal zoo fiere gemeenebest, dat zich de vredesvoorwaarden moest laten voorschrijven. Vernederend was de vrede in alle opzichten: onze rang van zeemogendheid was verloren - voor altijd.

Wie beschrijft den spijt, den wrevel, de wanhoop van den moedigen Claessens, die zich tot een ijdel nietsdoen gedoemd zag? Hij wrokte, hij verwenschte de Nederlandsche lamlendigheid en verbastering, maar vermocht niets te veranderen aan den gang van zaken. Hoe noode ook, hij moest er in berusten. Doch sinds was ook zijn lust voor het zeewezen aanmerkelijk bekoeld, zijn geestdrift voor de eenmaal met zooveel vuur omhelsde loopbaan verflauwd. Wel beploegde hij nog de baren, wel begeleidde hij nog de koopvaarders naar de Oost- en Zwarte zee, maar telkens sterker werd zijn voornemen, voorgoed zijn anker uit te werpen. Nog meer werd hij hierin versterkt door het voor zijn zeemanshart zoo droevige feit, dat zijn beide zonen geen roeping gevoelden voor zijn eervollen stand.

‘Het Hollandsche volk takelt af,’ placht hij te zeggen, ‘zelfs mijn jongens, die nog wel het bloed der Claessens in hun aders hebben, zijn landratten.’ En de oude zeerob schudde mistroostig het hoofd, en met den dag werd zijn besluit om den wijden waterspiegel vaarwel te zeggen, sterker.

In 1787 gaf hij er gevolg aan en vestigde zich in Staats-Brabant, in de schoone landelijke streek, welke zich ten zuiden van Breda uitstrekt, waar hij zich een lief maar eenvou dig landhuis had gekocht.

Sinds waren drie jaren vervlogen, drie jaren rijk aan kommer en ellende voor de arme republiek, drie jaren van broedertwist tusschen de zonen van hetzelfde vaderland, drie jaren van tweedracht, van oneenigheid, van verdeeldheid. Ondertusschen was de Fransche revolutie uitgebroken, en ook ons arm vaderland had er den weerstuit van gevoeld: de woelingen namen hier hand over hand toe, de Keezen of Franschgezinden begonnen steeds driester het hoofd op te steken en vleiden zich met het droombeeld, den vrijheidsboom; in Frankrijk geplant, ook op onzen bodem wortel te doen schieten.

Kapitein Claessens had uit zijn echt twee kinderen gewonnen: twee zonen, de oudste omstreeks dertig jaar oud en geheel het tegen beeld van zijn vader. Was deze een zeeman met hart en ziel, en had hij steeds groot vermaak geschept in het bloedige spel des oorlogs, zijn zoon Albert was van een uiterst vreedzaam, zelfs vreesachtig en weifelachtig karakter. Men behoefde hem slechts aan te zien: die zwakke, slanke gestalte, die tengere, fijngevormde handen, die flauwe oogen, waaruit niet de minste flikkering van moed en veerkracht sprak, om overtuigd te zijn, dat het ruwe zeemansleven hem steeds vreemd zou blijven. De kapitein gevoelde er diepen spijt over, dat in zijn eerstgeborene geen wakkere janmaat school, maar daar viel nu eenmaal niets aan te veranderen. ‘Kan er uit hem geen kloek zeeman groeien,'’ had hij vaak gezegd, ‘dat hij dan handelsman worde. Hij kan dan de vruchten plukken van het zweet der zeelieden.’

[p. 43]

Deze woorden werden wel met een zweem van ironie uitgesproken, maar in den grond meende de kapitein het toch goed. Albert was dan ook te Amsterdam, de machtige handelsstad aan het IJ, den polsader van den handel in Europa, toen zijn vader zijn anker in de nabijheid van Breda neerlegde, om daar zijn overige dagen te slijten.

De tweede zoon Karel was om dezen tijd een jonkman van even vijf en twintig jaren, maar ook hij verwijlde niet in het ouderlijke huis. Waar was hij? Niemand wist het. Van een onstuimig, hooghartig en licht ontvlambaar karakter, had Karel zich in vroeger jaren vaak verzet tegen zijn vader, die, evenals op zijn schip, ook bij de opvoeding zijner kinderen een onverbiddelijk strenge tucht meende te moeten handhaven, en daardoor Albert tot een vreesachtig, weifelend karakter, Karel tot een onbuigzamen stijfhoofd had gemaakt. Ergerlijke tooneelen tusschen vader en zoon waren hiervan het gevolg geweest. De eerste was te driftig, te hooghartig om zijn zoon ooit de hand, of ook maar een vingertop, ter verzoening te reiken, terwijl Karel van zijn kant een uitdagende houding tegenover zijn vader bleef aannemen, en het nooit op zijn hardnekkigen trots kon verkrijgen zich naar diens wenschen en eischen te voegen. Hier kwam nog bij, dat, terwijl de kapitein met onbezweken trouw verknocht was aan den stadhouder, den telg uit het roemruchte huis van Oranje, zijn zoon, door verkeerde makkers, wien hij te licht het oor leende, meegesleept, met geestdrift de ideeën en theorieën omhelsde, uit Frankrijk in den vorm van brochures en geschriften overgewaaid, en openlijk van zijn afkeer voor het stadhouderlijk bewind deed blijken. Dit, gevoegd bij de groote overeenkomst in beider karakter, kon niet nalaten de oorzaak te zijn van heftige tooneelen, waarbij de moeder, zoo al niet partij trok, dan toch immer in de bres sprong voor den schuldigen zoon. De kapitein werd hoe langer hoe stugger en onhandelbaarder tegen den afgedwaalden jonkman, die wellicht met een weinig toegevendheid, met een enkel blijk van vaderlijke genegenheid op het goede pad ware te behouden geweest. In plaats van door vaderlijke vermaningen, door liefderijke terechtwijzingen, wilde hij, oude en onverzettelijke zeebonk die hij was, alles door geweld dwingen. Hij verbeeldde zich nog steeds het bevel te voeren over een oorlogsbodem, waarop zijn zoon niets meer was dan een koksmaat.

Op zekeren voorjaarsmorgen van het jaar 1789, nadat den avond te voren het landhuis weer van een betreurenswaardig tooneel tusschen vader en zoon was getuige geweest, was Karel verdwenen, spoorloos verdwenen. Wie beschrijft den angst der moeder, die haar als een scherp vlijm het hart doorboorde; de ontsteltenis en vertwijfeling van den vader, al trachtte hij die onder het mom van ijskoude onverschilligheid te verbergen? Men hoopte en bleef hopen, dat de schuldige zoon zou terngkeeren, maar deze hoop, die beiden gekoesterd hadden, zonder ze elkaar te durven toevertrouwen, bleef ijdel.

Anderhalf jaar zijn sinds vervlogen en niets heeft men in dien tijd van Karel gehoord. Waar was hij? Zou hij nog in leven zijn? Pijnigende gedachte voor het moederhart, pijnigend niet minder voor den vader, al veinsde hij onverschilligheid, al wendde hij gevoelloosheid voor.

II.

Koud en guur is het op een laten Novemberavond van het jaar 1790. De heirbaan van Antwerpen naar Breda en de tuin voor de woning van kapitein Claessens zijn met een dikke sneeuwlaag bedekt, terwijl de wind onheilspellend door de ontbladerde takken der hooge populieren giert. Een aangename tegenstelling hiermee vormt de huiskamer der familie Claessens, een prettig, gezellig vertrek, waar het hel opvlammende haardvuur een behaaglijke warmte verspreidt. Alles, wat het oog ontmoet, getuigt wel niet van overdaad, maar toch van gegoedheid, niet van weelde, maar van orde en netheid. Ieder voorwerp is er op zijn plaats, en alles verraadt, dat een zorgzame vrouwenhand hier den schepter zwaait.

Twee vrouwen zitten naast elkander aan de tafel; beiden hebben naaiwerk voor zich liggen, doch voor het oogenblik zijn zij zoozeer in een gesprek verdiept, dat de naald onaangeroerd blijft.

De eene is de echtgenoote van kapitein Claessens, eene nog flinke en bevallige vrouw van ongeveer vijf en vijftig jaren, wier haren reeds vergrijsd zijn, wellicht meer door kommer en verdriet dan door den last der jaren. De andere is een jong meisje, dat nauwelijks drie en twintig jaarkringen tellen kan, schoon in de volle beteekenis van het woord, met kastanjebruine oogen en zwarte lokken, die haar het aanzien geven, dat zij niet van Hollandschen land ard is. Uit haar open en innemend gelaat spreekt zachtheid en toch warmte, maar de opmerkzame waarnemer zou uit den vochtigen oogopslag en een welbekenden trek om den mond een droefgeestigen ernst en een zielelijden gelezen hebben, die men in iemand van haar jaren niet zou verwachten. Wie is dat meisje, en welke smart drukt reeds zoo vroegtijdig den stempel van het lijden op dat bevallig gelaat?

In het jaar 1770 voerde kapitein Claessens het bevel over een koopvaardijer, die met rijke lading uit de Levant huiswaarts keerde. Een geweldige storm stak op, toen het schip het Nauw van Calais was binnengestevend. Tevergeefs had het gepoogd, de veilige reede van Duinkerken binnen te loopen, maar al de zeemanschap van den kapitein schoot te kort in den strijd met de verwoede elementen. Het schip luisterde niet langer naar het roer en dobberde als een notendop op de baren, toen zich plotseling een vreeselijk gekraak deed hooren. De koopvaardijer had een kotter overzeild, die een geweldig lek in den voorboeg kreeg en zoo goed als onmiddellijk zonk. Hartverscheurend was het tooneel dat nu volgde, te midden van den stikduisteren nacht en het loeien van den orkaan. Ondanks eigen lijfsgevaar stelde kapitein Claessens alles in het werk om van het vreemde vaartuig te redden wat te redden viel. Aanstonds werden de sloepen te water gelaten en met handig bootsvolk bemand. Maar onverschrokkenheid en zelfopoffering stuitten af op het woeden der ontketende elementen, die de prooi niet wilden loslaten, welke zij reeds als de hunne beschouwden. Een meisje van omstreeks vier jaar was het eenige, wat de matrozen met bovenmenschelijke krachtsinspanning aan de vraatzuchtige golven konden ontrukken. Vol liefde nam kapitein Claessens het ongelukkige kind tot zich, dat in gebrekkig Fransch onophoudelijk naar vader en moeder vroeg. Wie was dat kind? Niets werd bij haar gevonden, dat tot oplossing van dit raadsel kon leiden. Zij droeg enkel een gouden medaillon om den hals, met paarlen omzet, dat twee miniatuurportretjes bevatte, waarschijnlijk die harer ouders. Het eene stelde een schoone jonge vrouw voor, het andere een jeugdig kloekgebouwd man in de Fransche officiers-uniform.

Uit de aanduidingen der jeugdige schipbreukeling meende kapitein Claessens te moeten opmaken, dat haar ouders zich beiden aan boord van het vergane schip hadden bevonden. Meer kon uit de schreiende kleine niet verkregen worden. Toen de dag weer aan de oosterkimme gloorde, was de zee effen als een spiegel, en niets, zelfs geen wrak, duidde aan, dat het dien nacht op de verraderlijke golven zoo gespookt had.

Met moederlijke teederheid en genegenheid nam mevrouw Claessens, die zich niet in het bezit van een dochter mocht verheugen, de arme weeze tot zich, en zij en de kapitein schonken haar de zorgvuldigste en liefderijkste opvoeding, en behandelden haar in alles als hun dochter.

Alle pogingen, ook later, door kapitein Claessens in het werk gesteld, om iets omtrent het lot van de ouders zijner pleegdochter te weten te komen, bleven vruchteloos, zoodat men zichten slotte wel overtuigd moest houden, dat beiden hun graf in de golven handen gevonden, waar reeds zoovelen vóór hen een laatste rustplaats vonden en na hen vinden zouden.

Agnes - aldus genoemd naar hare pleegmoeder - groeide intusschen op tot een beeldschoon meisje, was innig gehecht aan haar pleegouders en bewaarde met kinderlijken eerbied de kostbare reliquie - het gouden medaillon. Mocht het, na al de pogingen door kapitein Claessens in het werk gesteld, dwaasheid zijn te meenen, dat haar vader of moeder nog zouden leven, toch was het, alsof een geheimzinnige stem haar toefluisterde, dat zij hen nog eenmaal zou weervinden.

Mevrouw Claessens heeft voor de honderd en zooveelste maal voor hare pleegdochter heur bekommerd hart uitgestort; nog altijd en steeds sterker betreurt zij den afwezigen Karel, die wel zijn plaats in het ouderlijke huis, maar nooit die in het hart zijner moeder heeft kunnen verliezen.

Tegen haar man waagt zij het niet, haar droefheid lucht te geven, want deze, hoewel hij inwendig evenzeer lijdt door het verdwijnen zijns zoons, toont zich tegenover zijn huisgenooten steeds barsch en onverzettelijk als het gesprek bij toeval een dergelijke wending neemt, en zoekt het door de een of andere norsche opmerking den pas af te snijden.

De ongelukkige moeder, die weet dat zij in Agnes' tegenwoordigheid haar smart den vollen teugel kan laten, was in een vloed van tranen uitgebarsten en jammerde over den verloren zoon, die haar zelfs nu, op haar verjaardag, door geen briefje had doen blijken, dat de kinderlijke liefde nog niet geheel en al uit zijn hart geweken was.

‘Moeder, u doet niet wel, u zóó te bedroeven.’ sprak Agnes met welluidende stem.

‘Och, Agnes,’ hervatte mevrouw Claessens, ‘nooit kan ik mijn ongelukkig en schuldig kind vergeten. Zijn beeld zweeft mij steeds voor den geest; in mijn droomen verschijnt hij mij, en het is mij dan vaak, als stak hij hulpbehoevend de hand naar mij uit en verwachtte van mij een redding, die ik hem niet kan verschaffen. Zoo hij wist hoeveel ik om hem lijd, hij zou terugkeeren, want zijn inborst is goed! Hij heeft een gouden hart onder een ruwe schors. Of hij terugkeerde! Op mijn knieën zou ik zijn beleedigden vader vergiffenis voor hem afsmeeken.’

‘Hij zal terugkeeren, moeder; God is goed en barmhartig en kan onze vurige gebeden voor zijn inkeer niet onverhoord laten.’

Het scheen echter dat haar hart in tegenspraak was met deze op zoo stelligen toon uitgesproken woorden. Zij boog het hoofd, dat met een diep hoogrood werd overtogen en een traan glinsterde aan haar wimpers. Op dit oogenblik trad de oude, trouwe huishoudster Martha binnen. Haar man was een wakker varensgezel geweest en had op hetzelfde schip als kapitein Claessens dienst genomen, maar was bij een geweldigen orkaan overboord geslagen en verdronken.

Ruw in manieren en woorden, bezat Martha een goedrond karakter en zou door het vuur gevlogen zijn voor de familie Claessens, bij wie zij sinds den dood van haar man, reeds meer dan dertig jaren, niet gediend had - zooals tegenwoordig de geijkte term luidt - maar als lid des huizes gewoond. De verhouding tusschen het gezin en de dienstbode was toen ter tijde een geheel andere dan nu. De dienstbode werd als een lid van het gezin beschouwd, zij deelde vreugde en smart met hare meesters, niets werd haar verzwegen of bewimpeld, omdat men wist, dat zij niet op staanden voet in de geheele buurt en verder aan al wie het maar hooren wilde, zou rondbazuinen wat haar in vertrouwen was verteld. Zij zag doorgaans een heel nieuw geslacht opgroeien, en genoot de vertrouwelijkheid der kinderen in even groote, vaak in nog meerdere mate dan vader en moeder, omdat zij steeds voor hen in de bres sprong, wanneer zij het om de een of andere reden bij hun ouders verbruid hadden.

[p. 44]

beslissend oogenblik, naar de teekening van mathias schmid.

Martha nu was het model der achttiendeeeuwsche huishoudsters, waarvan wij in onzen tijd nog slechts hier en daar een exemplaar aantreffen. Zij was getuige geweest van de geboorte van Albert en Karel, en vooral den laatste, die met zijn beweeglijke en scherpzinnige natuur, zijn stijfhoofdig en toch in den grond zoo open karakter geheel en al beantwoordde aan het ideaal van de weduwe van den varensgast, had zij letterlijk op de handen gedragen en reeds in zijn prille jeugd voorspeld, dat hij een driedekker van een kerel zou worden, een ammiraal of een schout-bij-nacht op zijn minst. Menigmaal zelfs als Karel verteringen had gemaakt, die hij voor zijn vader of moeder niet wilde weten, betaalde Martha, die daar niet veel kwaads in zag, ze uit haar eigen zak. Ook aan Agnes was de oude huishoudster bijzonder gehecht, en genoot in die mate het vertrouwen van het jonge meisje, dat alleen zij wist - wat de kapitein en zijn vrouw niet eens vermoedden - hoe Agnes met geheel haar ziel aan Karel hing, hoe zij dezen liefhad ondanks zijn vele tekortkomingen en in weerwil van zijn onstuimig karakter.

(Wordt vervolgd.)

[p. 45]

's morgens aan het strand te hâvre, naar de schilderij van stevens.