De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 8

[p. 33]

[Nummer 5]

een nieuwe mantel voor de lieve vrouw, naar de schilderij van a. laupheimer.

Excelsior.
Oorspronkelijke novelle
van Louise Stratenus.
(Slot.)

Ik had dat in mijne studie gevonden, en dagelijks kon ik toch van eenig nut zijn, door aan tal van jonge geesten op mijne beurt weer mijne kennis mede te deelen; een levensdoel kan ook de eenzaamste onder de eenzamen behouden; maar datgene wat ik zocht, het was een ander wezen om gelukkig te maken, een bestaan waarover ik nacht en dag zou mogen waken, nog lange, lange jaren nadat mijn vader mij zou hebben verlaten. De mensch heeft er behoefte aan goed voor een anderen sterveling te zijn, voor het geluk van een ander te zorgen; zijne belangen onder eigen wenschen te stellen, en aan die stem gaf ik gehoor toen ik u vroeg bij mij te blijven. Herinnert gij u nog het groote standaardwerk, waarvoor wij naar Italië gingen?’

‘En dat nog altijd onvoltooid is gebleven,’ sprak Reynoud met een zwak glimlachje.

‘Die bladzijden zijn thans voorgoed veroordeeld tot de snippermand, want de moed zou mij ontbreken ze alleen aan te vullen. De roem van een geleerde hangt van zoo bitter weinig af; er had iets goeds, iets blijvends kunnen voortkomen uit die aanteekeningen; ik wilde er zelfs onze toekomstige winteravonden aan besteden; onze naam zou er op geprijkt hebben als die van vader en zoon, twee trouwe studiegenooten; thans komt het weinig er op aan of men al bij mijn heengaan zegt: “zoo heel veel moet hij toch niet geweten hebben of hij zou wel den een of anderen belangrijken arbeid hebben nagelaten”; het is niet meer dan rechtvaardigheid trouwens, dat het werk nooit ten einde komt, want het was niet uit liefde tot de wetenschap dat ik die reis ondernam.’

‘Ik begrijp u niet....’

[p. 34]

‘Het was om u alleen, mijn jongen; om u, dien ik bij een examen had opgemerkt als een buitengewoon verstand, en van wien ik vernomen had dat gij den winter niet door zoudt komen, zoo gij in Holland bleeft. Het verlangen rees in mij op u aan den dood te betwisten; u op die wijze zoo goed als tot mijn kind te maken. Ziedaar hetgeen ik u nog te zeggen had, aleer onze wegen voor altijd uiteengaan; het was beter dat gij alles wist. Stil, ik wil geen dank aannemen; ik wensch enkel dat gij mijn besluit van thans nooit aan weinig liefde zult kunnen toeschrijven; ik wensch bovenal dat gij zult inzien dat ik uw geluk wel boven het mijne stellen moest. Reeds morgen zal ik de noodige maatregelen nemen tot het vervullen van uw droom. Aan u slechts de orde te kiezen bij welke gij u wilt aansluiten....’

‘Maar, mijne moeder....’ stamelde Reynoud verschrikt.

‘Laat dat aan mij over; ik zal met haar gaan spreken en beloof u hare volle, vrijwillige toestemming te verkrijgen.’

‘O! zij zou mij deze nooit geweigerd hebben, indien zij geweten had hoezeer mijn hart er aan hing, maar mag ik haar dat wel zeggen, op het oogenblik zelf dat ik haar had kunnen bijstaan?’

‘Bekommer u daarover niet. Slechts enkele weken na den dood van mijn vader heb ik eene som van tachtig duizend gulden op uw hoofd vastgezet; gij zult haar die schenken bij uwe intrede in het klooster, en op die wijze vrij zijn van alle gewetensbezwaren. Op het oogenblik dat men voor altijd de wereld gaat verlaten, moet men evenals bij het sterven vol gerustheid kunnen neerzien op degenen die men achterlaat, dat is de eenige afscheidsgroet waarmede men op den duur vrede kan hebben. Uw leven zal op die wijze eene voortdurende vreugde voor haar zijn geweest. Gij hebt haar geen uur van verdriet gekost; nog lang zal men spreken over uwe groote gaven van geest en hart, over de schitterende wijze waarop gij u aan de hoogeschool hebt onderscheiden; en tot haar dood toe zal zij u een zorgloos bestaan en waarschijnlijk ook eene goede toekomst voor hare overige kinderen danken.’

‘Maar gij dan? Gij?’ bracht Reynoud er met moeite uit.

‘Ik zal geholpen hebben uw geluk tot stand te brengen,’ antwoordde de professor met vaste stem.

‘Maar gij zult alleen achterblijven...’

‘Niet voor iedereen is de vreugde weggelegd aan een bevolkten haard te leven en te sterven. Men moet aan het bestaan niet meer vragen dan hetgeen het ons te geven heeft; dat te vergeten is mijne fout geweest; het is niet meer dan rechtvaardig die te boeten.’

Smeekend strekte de jongeling beide handen naar hem uit. Deze laatste woorden hadden alle snaren van zijn gemoed doen trillen. Hij zag in zijne verbeelding deze woning weer, zooals zij zijn zou nadat hij haar verlaten had: voortaan altijd zwijgend; en den man daar tegenover hem, aan wien hij alles dankte, avond op avond alleen, over zijn werk gebogen, zonder dat de stilte door iets anders verbroken werd, dan het omkeeren der bladzijden van een boek, of het gekras zijner pen over het papier. Hij zag hem huiswaarts keeren van den dagelijkschen arbeid, zonder meer begroet te worden door iemand die op hem wachtte, die eenige blijdschap over zijn weerkomst gevoelde, en langzamerhand zouden de jaren die krachtige gestalte krommen, die haren wit tinten; maar nooit weder zou dat vriendelijk oog schitteren van dien gloed, dien het geluk over zijn eigen bijzijn er in verspreid had.

‘Vader,’ mompelde hij op gesmoorden toon: ‘ik heb u veel pijn gedaan, niet waar?’

Starhorst klemde zijne handen tusschen zijne vingeren en antwoordde met dien grooten eenvoud die hem eigen was:

‘Een weinig, Reynoud, maar dat doet, vroeg of laat, meestal een ieder aan wie wij ons hechten. Tob daar niet over. God heeft het zeker aldus gewild, om ons te leeren dat Hij alleen geen pijn doet en de volkomen Liefde is. Gij hebt gelijk Hem te kiezen boven ons allen en al het aardsche; u ten minste wachten onze ontgoochelingen niet. Ga nu ter ruste, het is laat geworden en ons gesprek moet u hebben vermoeid.’

Zachtkens trok hij hem naar zich toe en omhelsde hem, als om hem te toonen hoe hartelijk zijn vergiffenis was; daarop verwijderde hij zich, maar om naar zijn studeerwerk terug te keeren. Het was daar dat hij steeds elken grooten levensstorm doorworsteld had, te midden van zijne trouwe kameraden, de boeken, die reeds zoo menig van zijn uren verhelderd hadden en die hem zouden bijblijven, totdat hij op zijne beurt van de aarde verdween, en zij op het een of andere boekentafeltje eener markt te recht zouden komen.

Den volgenden morgen reeds vroegtijdig zocht hij Reynoud's moeder op. Zijn gesprek met haar duurde lang; hij had vooral te kampen met haar bezorgdheid voor Reynoud's gezondheid; maar zoo welsprekend bepleitte hij 's jongelings zaak; zoozeer wist hij al de gelukkige zijden van diens besluit te doen uitkomen, dat mevrouw van Westervelden zich in het eind gewonnen gaf; en het was met deze goede tijding dat hij zijn pleegzoon bij hun eerste wederzien te gemoet trad.

Tevergeets zocht Reynoud nog eenige bitterheid, een waas van leedgevoel in zijn blik; de zegepraal in dien nacht op zijn eigen wenschen en eigen levensvreugde behaald was volkomen geweest.

‘Reynoud zal morgen te Amsterdam preeken,’ sprak eenige jaren later professor Starhorst tot mevrouw van Westervelden, die reeds verrast had opgezien bij zijn bezoek; want het gebeurde zelden of ooit meer dat hij zich nog bij wie dan ook vertoonde: ‘ik kom u dat zeggen, omdat ik meende dat gij hem gaarne hooren zoudt. Ik schreef aan mijne nicht Mathilde en ontving per ommegaande bericht dat zij u en de twee meisjes met het grootste genoegen bij zich logeeren zal.’

Alix zag hem aan, met oogen vol tranen, terwijl zij uitriep:

‘O! zeker, zeker zal ik dan gaan; het is al zoolang mijn liefste wensch geweest. Wat zijt gij toch goed aan alles te denken wat anderen geluk kan geven. Maar gijzelf, gaat gij niet?’

Een donkere blos bedekte zijn veel verouderd gelaat.

‘Ik weet het nog niet,’ antwoordde hij: het wordt mij hoe langer zoo moeilijker mij aan mijne afzondering te ontrukken, en aan gehoor zal het hem niet ontbreken. Gisteren las ik een artikel door, een Fransch blad aan hem gewijd, en dat ik ook voor u heb meegebracht. Gij zult er in zien hoe men beweert dat men nooit, in heel Frankrijk zulk een prediker heeft gehoord.’

‘Welk eene toekomst had hem niet gewacht indien hij in de wereld ware gebleven,’ zuchtte de weduwe.

‘Hij heeft het beste deel gekozen,’ antwoordde Starhorst met kracht: ‘Hier zou hij twintig, dertig, misschien veertig jaren lang hebben uitgeblonken als een der grootste geleerden van zijn tijd, en eenige achtervolgende generaties van jonge lieden wat minder onwetend hebben gemaakt; daarna zou ook voor hem de zware avondnevel zijn gedaald, en ware hij voorbijgegaan, met al zijne wetenschap en roem. Wat hij thans verricht is duizendvoud hooger. In een land, waar men zich om gansch andere zaken als God en Eeuwigheid bekommert, is hij opgestaan als een nederig boetprediker. De eeuwenoude muren der Notre-Dame hebben weergalmd van zijne wegsleepende taal. Hij heeft niet geschroomd de zonde in al haar afzichtelijkheid, het ongeloof in al zijne duisternis te kenschetsen. En onder de duizenden en nog eens duizenden nieuwsgierigen die naar den jongen monnik kwamen hooren. over wiens welsprekendheid geheel Parijs vervuld was, zijn er slechts weinigen geweest wier hart niet door de macht van zijn woord verpletterd werd, die hij niet op de knieën heeft gedwongen. Wanneer men op deze wijze met zijne talenten gewoekerd heeft, kan men eenmaal in vrede heengaan, en behoeft men geen blik van deernis te slaan op de eereposten, die men versmaadde, of de levensvreugde waarvan men vrijwillig afstand deed. Niet een ieder kan uitsluitend voor den hemel leven; ook de aarde heeft noodig nog bearbeid te worden; maar zij die hunne woonplaats in de moerassige dalen hebben opgeslagen, benijden vroeg of laat degenen die, wakkerder dan zij, naar de hooge Alpentoppen zijn opgeklommen en daar geleefd hebben, te midden van de blanke sneeuwbloemen om er verdoolde reizigers tot het leven weer te roepen. Reynoud heeft aan deze laatste taak zijn bestaan gewijd; ik ben verzekerd dat hij er dagelijks God voor dankt den moed daartoe gevonden te hebben.’

‘O! Ik weet wel dat hij altijd gelijk heeft in uwe oogen,’ hernam de weduwe glimlachend: ‘en toch... toch zult zelfs gij niet kunnen ontkennen dat zijne keuze u leed heeft gedaan.’

Starhorst zag haar aan met zijne groote, zachte, droefgeestige oogen en antwoordde op een toon, waarin nog de echo eener groote droefheid beefde:

‘De mensch is zoo zwak, dat hij altijd wat pijn gevoelt wanneer een ander boven hem wordt verkozen, zelfs dan wanneer die andere God is; maar ik heb zijne keuze begrepen en daarom gebillijkt.’

‘In zijn plaats zoudt gij niet aldus gehandeld hebben?’

‘Neen; maar ik bewonder er hem slechts te meer om, de kracht te hebben bezeten, die ik zelf zou hebben gemist. Onze naturen liepen geheel uiteen, de mijne was de mindere van beiden en daarom juist kon ik hem beter verstaan dan hij het mij deed. Hij bezat eene adelaarsziel, die naar het verhevene dorstte, en blindelings haar vlucht naar het hoogste toppunt moest kiezen, bestemd als zij zich gevoelde om alleen rust te kennen in het eigengebouwde nest der bergkruin die het dichtst aan den hemel grensde. Niets was in staat omhaar omlaag te weerhouden, noch liefde, noch dankbaarheid; dat alles waren slechts menschelijke schakels en zij streefde naar het goddelijke. Indien ik haar langer gekortwiekt had, zij zou voor altijd aan de aarde ontvlucht zijn. Reynoud zou weggekwijnd zijn onder een arbeid, dien hij als nutteloos had leeren beschouwen. Ik, daarentegen, behoor eenvoudig tot die zwakken van hart wier gevoel zich in alles doet gelden; die zich in hun vlucht naar boven zouden laten weerhouden door een op haar stengel verdorstende bloem, door het gekreun van een door pijnen gekweld dier. Indien ik op zijn leeftijd gemeend had evenals hij geroepen te zijn tot het kloosterleven, ik vrees dat ik mij aan de wereld zou hebben laten ketenen door de gedachte aan mijne ouders; gij ziet wel hoe verre ik beneden hem sta.’

‘En gij gaat toch niet naar hem luisteren?’

‘Neen; want ik weet niet of ik in die ure nog wel vrede zou kunnen nemen met den Hoogeren Wil die ons scheidde. Sedert hij van ons ging heb ik hem geen enkele maal weergezien; ik had het niet kunnen doen zonder de oude wond weder open te rijten. Van lieverlede is zij geheeld; ik ben gewoon geraakt aan de holle stilte van mijn huis; aan mijne eenzaamheid, die ik door geen ander wensch te laten verbreken, enkel en alleen omdat ieder ander, hoe goed en begaafd ook, mij slechts te meer zou doen gevoelen wat ik in mijn jongen verloor. Nooit echter heb ik den moed gevonden zijne kamer te betreden; ik draag den sleutel daarom bij mij; alles is er nog gelijk op den dag toen hij haar verliet, niemand heeft er ooit den voet gezet; de spinraggen moeten hun zilveren web over alles heengevlochten hebben; daar sluimeren, sedert al die jaren, mijn liefste herinneringen aan mijn levensmiddag; ieder die geleden heeft draagt zulk een schoonslaapstertje in zijne ziel om; haar te doen ontwaken zou enkel wreedheid zijn. Ik vervolg moedig mijn levensweg, mijn taak volbrengende zoo goed als zij slechts te volbrengen is, en God zegenende zoowel voor hetgeen Hij mij ontnomen heeft als voor hetgeen Hij eenmaal gaf. Maar wanneer ik mij

[p. 35]

morgen onder Reynoud's gehoor zou wagen; als ik weer die stem zou hooren, die zoolang mijne woning met geluk vervulde; indien ik in zijn gelaat opnieuw de trekken terugvond van den knaap, dien ik eenmaal liefhad als mijn kind, wiens minste uitdrukking ik zoolang bestudeerde, om te raden of zij geen pijn verried, of hij niet den een of anderen wensch mocht koesteren, dan vrees ik dat het gedaan zou zijn met mijne onderwerping, dat ik niet langer vrede nemen zou met mijn verlatenheid; dat ik tot mij zelven zou zeggen: alleen de dood brengt eene onherroepelijke scheiding te weeg; zoolang men in het leven blijft, behoort men thuis bij wie ons liefhebben en die zonder ons ongelukkig zijn! Gij ziet wel dat ik wijzer en voorzichtiger doe met niet te gaan.’

Alix van Westervelden drong niet verder aan, om hem van besluit te doen veranderen. Zij begreep te goed d[a]t hij gelijk had zich zelf te mistrouwen, en nadat hij haar verlaten had, gaf zij zich zelve ongestoord over aan de vreugde haar zoon weer te zien. Gelukkiger dan Starhorst had zij in hare overige kinderen sterke banden overgehouden die haar aan de aarde hechtten; haar zoons gaven haar alle reden tot tevredenheid, en voorzagen thans zonder eenige moeite in eigen bestaan; hare dochters vervulden hare woning van gezelligheid en liefde; zij was met recht eene rijke moeder te noemen; maar Reynoud was haar dierbaar gebleven boven alles en allen, en de gedachte alleen hem terug te vinden, naar zijne woorden te mogen luisteren, was haar onuitsprekelijk zoet.

Zij schreef terstond naar de hoofdstad, om zeker te zijn hem na afloop van den dienst te kunnen spreken, en heel dien nacht deed zij geen oog toe, zich steeds opnieuw afvragende of hij niet onherkenbaar veranderd zou zijn.

Zeker een uur vóórdat hij den kansel zou beklimmen bevond zij zich reeds in de kerk, en veranderde daar wel twaalfmaal van zitplaats, aleer zij een plekje gevonden had, van waar zij hem goed in het gelaat kon zien. Toen de menschen het gewijde gebouw binnen begonnen te stroomen, zag zij vol opgetogenheid hoe het aantal toehoorders steeds klom, hoe weldra alle hoeken werden ingenomen. Gaarne had zij een ieder bedankt die naar de woorden van haar jongen kwam luisteren, en nog liever had zij haren buren toegefluisterd: ‘Ik heb het meeste recht mij hier te bevinden, want ik ben zijne moeder;’ het was een ure die haar ruimschoots zijn gemis vergold.

En terwijl zij vol spanning en vreugde zijne komst afwachtte, stond, in de diepste schaduw der tempelbogen een man geleund, die alles aangewend had om niet gezien te worden; maar die na langen en hardnekkigen strijd met het zwakke hart, toch voor de verzoeking bezweken was naar hier te komen. Hij was doodsbleek, elk zijner gelaatstrekken stond gespannen, en hij beefde van het hoofd tot de voeten, toen eindelijk de kleine deur naast het hoofdaltaar geopend werd en een luid geschuifel onder de menigte verkondigde dat de prediker was verschenen.

In een oogwenk sloot hij de oogen, als onder den invloed eener bedwelmende pijn; toen hij ze na verloop van een paar minuten weder opsloeg, lag de geestelijke in den kansel geknield, en werd hij niets anders van hem gewaar, dan de nog slechts met schaarsche vlokken haar beplante slapen: wat waren zij ingezonken; hoe waskleurig bleek scheen dat hoofd hem toe; maar wellicht was dit slechts een effect van het licht dat door de gebrande glazen op het preekgestoelte viel; misschien ook wel de uitwerking der zoo licht te verklaren ontroering van hem die voor het eerst tot zijne landgenooten het woord zou voeren, en zich bewust was dat zijne moeder zich onder zijn gehoor bevond.

Starhorst's blik bleef als geketend aan die ootmoedig neergedoken gestalte, en toen de priester eindelijk overeind rees, slaakte hij een doffen klaagtoon. Was dat de knaap dien hij eenmaal aan den dood ontrukt had; dat de jongeling over wiens wankelende gezondheid hij jaren achtereen zoo onvermoeid had gewaakt? De jonge man die bijna krachtig en forsch zijne woning had verlaten?

Langer nog dan voorheen scheen hij hem toe; breed en hoekig teekenden de schouderbeenderen zich onder de zware pij af; maar de borst was heel weggezonken, de handen waren zoozeer vermagerd dat zij aan die van een doode herinnerden, een teringlijder kon er niet schrikwekkender hebben uitgezien, hij scheen slechts een geraamte dat alleen nog levensgloed in den blik behouden had, want de oogen glinsterden van een schijnbaar onuitbluschbaar vuur, en toen hij begon te spreken, werd de stem, die in den aanvang bijna onverstaanbaar zwak had geklonken, als met ieder woord krachtiger en krachtiger tot zij eindelijk de gansche kerk van haar diep, welluidende tonen vervulde, een ieder electriseerende, want niemand onder de menigte die niet gevoelde dat de man daar op den preekstoel nog slechts zeer kort op aarde te vertoeven had, en dat zoo hij nog in staat was het woord te verheffen, het enkel was door de bezieling van dat geloof dat bergen verzet en aan stervenden het leven wedergeeft.

Men zag het den kloosterling aan dat hij zelf de hand van den dood op zich voelde rusten, maar welk een vrede op dat als verheerlijkt gelaat, welk een zalige glimlach om dien bleeken ingevallen mond, welk een hemelsche uitdrukking in die oogen, wier glans als die van een zonnestraal was. Neen, de Reynoud van voorheen was niet meer, de forsche, eerzuchtige, werkelooze geest was tot kalmte, tot bevrediging gekomen. De dag van den strijd was over, de zegepraal was behaald, zijne ziel had reeds hierbeneden haar vrede gevonden, omdat zij niet in de bruisende diepte omlaag, doch hoog boven zich in de lucht het anker had uitgeworpen.

En terwijl hij sprak was het een ieder te moede alsof een doode opgestaan was uit het graf om hen nog eenmaal te zeggen hoe schoon het hiernamaals kan wezen, hoezeer zij gelijk hebben, degenen, die alles prijs geven om den hemel te verwerven, hoe noodig het is zich reeds op aarde de woorden te herinneren: ‘Zijt volmaakt gelijk Ik volmaakt ben.’

Ook ditmaal verhief de boetprediker luide de stem tegen de zonde. Met de volle wapenrusting Gods omgord, kampte hij tegen de machten der duisternis, en ontmaskerde hij op sterke wijze elken vijand der menschelijke ziel, tot zelfs elke zwakheid werd afschuwelijk onder zijn schildering, en daarna bediende hij zich van de zachtste, de teerste kleuren om den Eeuwig Reine af te malen, die zich vrijwillig had prijsgegeven om een in kwaad verzonken menschdom te redden. Het Lam Gods dat gebukt gaat onder de zonden van heel de wereld schetste hij op zoo treffend eene wijze, dat een ieder zich gaarne op de knieën zou hebben geworpen om voor altijd zijne feilen af te zweren, en toen hij eindelijk zweeg waren er tallooze zielen voor altijd tot het kruishout weergekeerd, dat zich sedert zoovele eeuwen op aarde verheft, gelijk de kolom des behouds door Mozes in de woestijn opgericht, waarheen gewonden en stervenden slechts de oogen behoefden op te slaan om weder aan het leven weergeschonken te worden.

‘Zou ik pater van Westervelden mogen spreken?’ vroeg eenige oogenblikken later professor Starhorst aan de kloosterdeur.

‘Hij is juist in gesprek met zijne moeder, en ik denk het daarom niet. Hij moet gewoonlijk zoo uitgeput van het preeken zijn, dat hij uren achtereen noodig heeft om weder bij te komen,’ was het antwoord door een broeder gegeven.

‘Is hij dan zoo ziek?’

‘De dokters verwonderen er zich over dat hij nog leeft. Gewoonlijk lijdt hij zulke hevige pijnen, dat men hem een ongeloofelijke dosis laudanum moet ingeven voordat hij op den kansel komt.’

‘Heel lans kan het dus niet meer duren?’

‘Neen, mijnheer. Om u de waarheid te zeggen kan men ieder oogenblik het einde verwachten; maar zoolang er nog één enkele levensvonk in hem overblijft zal hij voortarbeiden en spreken, wat hem nog te spreken blijft. Zal ik vragen of de pater mijnheer van avond misschien nog kan te woord staan?’

‘Ik dank u; het mocht hem eens vermoeien; ik zal hem hier schrijven, Alleen, zoo gij hem nog ziet, zeg hem dan dat er onder zijn gehoor ten minste iemand is geweest, wien hij een onvergetelijke weldaad heeft bewezen.’

Als in een droom keerde hij naar het stationsgebouw terug en van daar per eersten den besten trein naar de academie-stad. Het was reeds donker toen hij haar bereikte, en op vriendelijken toon verzocht hij de dienstbode die hem zijne woning binnenliet, het voor hem gereedstaande maal weder weg te ruimen. Daarop stak hij de drie kaarsen van een bronzen candelabre aan en haar met vaste hand opnemende begaf hij zich naar de eerste verdieping. Boven aan de trap gekomen, luisterde hij even om zich te overtuigen dat niemand in de nabijheid was om hem te bespieden; het spookachtige waslicht viel op zijn bleek, doch eindeloos kalm gelaat; en zachtkens, bijna eerbiedig haalde hij uit zijn borstzak een sleutel te voorschijn, waarmede hij Reynoud's kamer opende.

Alles was doodstil om hem heen; de deur was achter hem gesloten, en hij bevond zich alleen met het verleden; alleen met al de dierbare voorwerpen, die hij zoolang als spookbeelden had geschuwd.

Op de tafel, waarbij nog 's jongelings armstoel stond, alsof hij pas zijn zetel had verlaten, rustte een opengeslagen studieboek, een der meesterwerken van wetenschap welke hij vaarwel had gezegd, om zich tot een nederig discipel van den Nazarener te maken; het diep ingedrukte kussen van den bidstoel in den meest verwijderden hoek van het vertrek scheen nog de sporen te dragen van de lange uren daarop in gebeden doorgebracht, en daarboven hing het groote Christusbeeld met de doorboorde ledematen en de doornenkroon, door geen diadeem ter wereld ooit een oogwenk overstraald.

Reynoud van Westervelden had alles van het lot ontvangen wat de aarde slechts te schenken heeft: naam, schoonheid, genie, liefde, hij had het in zijne macht gehad een wereldberoemd man te worden, de met zooveel zorg herwonnen gezondheid te behouden, schatten bijeen te verzamelen; en evenals de rijke jongeling had hij de zachte stem van den Man van Smarten vernomen, die tot hem gesproken had: ‘Doe afstand van dat alles om mij te volgen....’

En voor het eerst begrijpende dat hij niet anders had mogen doen, knielde de eenzaam achtergeblevene neder voor datzelfde crucifix en dankte hij God voor de levenskeuze van zijn jongen, die sterven ging.