De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 8

Wetenswaardig Allerlei.

Edison's sprekende pop.

- De sprekende pop van Edison, waarvan op blz. 368 van den vorigen jaargang sprake is, zal volgens Amerikaansche berichten spoedig haar intrede in de wereld doen. De uitvinder heeft aan de technische volmaking van dit speelgoed een jaar arbeids besteed. De romp wordt uit tinblik gedreven, dat als een zeef is opengewerkt om het geluid door te laten. Twee groote Duitsche fabrikanten hebben een bestelling voor het leveren der porseleinen koppen gedurende een jaar gekregen, terwijl de armen en beenen in Amerika uit hout gesneden worden. Het spreekmechanisme is een phonograaf op een vierde der grootte van Edison's eersten toestel. Het wordt door middel van een hefboompje in den rug der pop in beweging gebracht. Achttien jonge dames, met krachtige heldere stemmen, geven den poppen les in het spreken, door in de phonograaf versjes op te zeggen, die de pop later herhalen moet. Iedere pop spreekt een minuut lang en begint dan weer van voren af aan.

Edison heeft plan nog meer dergelijk sprekend speelgoed te vervaardigen.

Verbetering van drinkwater. -

Nog voor vijf en twintig jaren meenden zelfs de geneesheeren, dat slecht drinkwater eenvoudig mot een scheutje overmangaanzure kali en derg elijke zelfstandigheden goed te maken is; algemeen toch heerschte de meening dat de toenmaals nog onbekende ziekteverwekkers van een uiterst teer gestel waren. Tegenwoordig weten wij, dat die ziekteverwekkers, de bacteriën namelijk, juist bijzonder taai van leven zijn, en dat, wilde men ze dooden, het water zoodanig met scheikundige oplossingen verzadigd zou moeten worden, dat ook de mensch, die er van drinken mocht, in vele gevallen vergeven zou worden.

De geneeskunst heeft haar dwaling ruiterlijk erkend, maar onder het volk zijn nog een menigte van die huismiddeltjes tot verbetering van het water in zwang gebleven. Men doet er een scheutje rooden wijn, cognac, vruchtensap of iets dergelijks bij en meent daarmee de verderfelijke werking van het slechte water weggenomen te hebben. Dat is intusschen volstrekt niet het geval. Alleen de smaak van het water is verbeterd. Ook het filtreeren helpt niets, want de meeste filters, die in den handel voorkomen, laten de bacteriën eenvoudig mee doorsijpelen. Er is maar één vertrouwbaar middel, om slecht drinkwater onschadelijk te maken: men moet het water koken. De hitte doodt de bacteriën; maar dan moet het water werkelijk en geruimen tijd, een half uur zoo wat, gekookt hebben. Nu is echter gekookt water niet bijzonder smakelijk, en daarom kan men den smaak met de bovengenoemde middeltjes verbeteren.

Tot verbetering van drinkwater geeft de Duitsche professor Rosenthal het volgende recept: ‘Gedroogde vruchten, het best gedroogde perenscheefjes (ongeveer 50 gram op een liter) worden in het water volkomen lijn gekookt, tot er volstrekt niets meer van over is. Dan laat men het water door een fijne haarzeef of een linnen doek zijgen en in gesloten vaten afkoelen. Het heldere, licht geel gekleurde water wordt dan als gewone drank gebruikt. Wanneer men het vóór het gebruik een poosje in de ijskast kan zetten, smaakt het bepaald goed. In vele gezinnen is dit reeds ingevoerd; jong en oud drinkt het graag en geeft het de voorkeur boven dikwijls twijfelachtig welwater.’

Een plant die tegen de kou kan. -

Hoever het weerstandsvermogen tegen felle koude in de plantenwereld gaan kan, daarvan weten de Noordpoolvaarders te spreken. De merkwaardigste meedeeling van deze soort danken wij aan Nordenskjöld uit den tijd, toen hij aan het strand van Pitlekaj aan de noordkust van Siberië met de Vega in het jaar 1878-79 overwinterde. De gemiddelde temperaturen der wintermaanden, van November tot April, bedroegen van 6 tot 20 graden Celsius onder nul, ja op enkele dagen noteerde men zelfs van 40 tot 46 graden vorst!

Op dit koude strand groeide op den top van een zandheuvel, die aan al de guurheid der winden blootgesteld was, een struik lepelkruid (cochlearia fenestralis). De Poolreizigers hadden in den zomer van 1878 opgemerkt hoe die plant begon te bloeien en deels vruchten te vormen. In dien toestand van bloei, toen de plant nog een menigte ongeopende bloesemknoppen droeg, werd zij door den verschrikkelijken poolwinter verrast. Men had kunnen verwachten dat de vorstgraden van 40^o tot 46^o C. de teere blaadjes en knoppen, de ongerijpte zaden meedoogenloos verwoesten zouden. Dit was volstrekt het geval niet. Het kind der Noordsche flora deelde het lot niet onzer teere bloemen, die reeds door een enkelen nachtvorst gedood worden. Toen de zomer weer kwam, ontwaakte de plant en zette haar leven daar voort, waar het door den winter onderbroken was; haar blaadjes werden weer groen, uit de bladoksels sproten nieuwe bloemstengels op, en de bloesemknoppen, die zich den vorigen zomer gezet hadden, gingen open. De Noordpoolreizigers bleven verbaasd staan en dachten na over dit wonder der natuur, over deze onuitroeibare levenskracht, welke zelfs het barre klimaat der pool wist te trotseeren.