De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 6

Wonderbare geschiedenissen.
De vrouw uit den droom
Naar het Engelsch van Wilkie Collins.
(Vervolg.)

Francis had tot dusverre met een verwonderd gezicht geluisterd, maar zoodra mijne vrouw de laatste woorden gesproken had, sprong hij op en werd doodsbleek.

‘In Duitschland?’ herhaalde hij.

‘Ja. Doet de naam Duitschland u aan iets denken?’

De stalknecht sloeg een somberen blik op den grond. ‘De naam Duitschland doet mij weêr aan mijne vrouw denken,’ antwoordde hij.

‘Waarlijk? Hoezoo?’

‘Zij heeft mij eens verteld, dat zij in Duitschland gewoond heeft, lang voordat ik haar leerde kennen, toen zij nog een jong meisje was.’

‘Woonde zij daar bij bloedverwanten of vrienden in?’

‘Zij was gouvernante bij eene Duitsche familie.’

‘In welk gedeelte van Duitschland?’

‘Dat herinner ik mij niet meer, mevrouw! Ik betwijfel het, of zij het mij wel heeft verteld.’

‘Heeft zij u den naam der familie ook genoemd?’

‘Ja, mevrouw! Het was een vreemde naam, die mij geheel ontgaan is. Het hoofd des gezins was een wijnstokplanter, - dat herinner ik mij nog heelgoed.’

‘Hebt ge ook gehoord, welke soort van wijn hij verbouwde? Er wonen wijnstok planters in onze omstreken. Was het Moeselwijn?’

‘Dat weet ik u niet te zeggen, mevrouw! Ik betwijfel het, of ik het wel ooit gehoord heb.’

Hier eindigde het gesprek. Wij beloofden, dat wij aan Francis Raven bijtijds zouden mededeelen, wanneer ons vertrek uit Engeland bepaald was, en namen afscheid van hem.

Ik had alles zoo geschikt, dat wij achtereenvolgens al onze vrienden in Engeland konden bezoeken en in den zomer naar Maison Rouge terugkeeren. Toen wij op het punt stonden om te vertrekken, zagen wij ons door zekere moeielijkheden in verband met het beheer van onroerende goederen, die ik in Ierland bezit, genoodzaakt, eene verandering in onze plannen te brengen. In plaats van in den zomer naar Frankrijk terug te keeren, kwamen wij er eerst een paar weken vóor Kerstmis terug. Francis Raven was met ons meêgegaan en werd in de hoedanigheid van stalknecht onder de bedienden van Maison Rouge opgenomen.

Het duurde niet lang, of enkele van de bezwaren tegen het in dienst nemen van hem, die ik wel vooruitgezien, maar vruchteloos aan mijne vrouw voorgehouden had, drongen zich in geen zeer aangenamen vorm aan onze aandacht op.

Het gelukte aan Francis Raven niet, om met zijne medebedienden op een goeden voet te komen, waarvoor ik trouwens wel gevreesd had. 't Waren allen Franschen, en niemand van hen verstond Engelsch. Francis van zijn kant was evenmin met het Fransch bekend. Zijne teruggetrokkene houding, zijn zwaarmoedig karakter, zijne zucht naar eenzaamheid, - alles pleitte tegen hem. Onze bedienden noemden hem ‘den Engelschen beer’. Hij werd onder dezen scheldnaam wijd en zijd in de omstreken bekend. Er ontstonden dikwijls onaangenaamheden, die een paar malen met eene kloppartij eindigden. Het werd zelfs aan Mrs. Fairbank duidelijk, dat hierin verandering moest komen. Terwijl wij er nog over nadachten, waarin die verandering zou bestaan, bleef de ongelukkige stalknecht nog eenigen tijd ten onzen laste, en wel ten gevolge van een ongeluk, dat hem in den stal overkomen was. Het been van den armen stumper was door een trap van een paard gebroken.

Hij werd naar zijn kamertje boven de stallen gedragen en door onzen eigen chirurgijn behandeld. Toen zijn verjaardag begon te naderen, was hij nog aan zijn bed gebonden.

Wat zijn lichamelijken toestand betreft, ging het zeer goed met hem Wat den toestand zijns geestes aangaat, was de chirurgijn echter niet tevreden. Francis Raven was lijdende aan eene geestverwarring, die maakte, dat hij 's nachts niet kon slapen. Toen ik dit hoorde, achtte ik het mijn plicht, den chirurgijn meê te deelen, wat den geest van zijn patiënt in verwarring bracht. Als een practisch man deelde hij in mijne meening, dat de stalknecht in een toestand van zelf-misleiding omtrent zijne vrouw en zijn droom verkeerde. ‘'t Is, denk ik, eene zinsverbijstering, die wel te genezen is,’ voegde de chirurgijn er bij, ‘als er gelegenheid bestond om een proef met hem te nemen.’

‘Hoe kan dat gebeuren?’ vroeg ik.

In plaats van antwoord te geven, richtte de chirurgijn van zijn kant eene vraag tot mij.

‘Weet ge wel,’ zeide hij, ‘dat het van 't jaar een schrikkeljaar is?’

‘Mijne vrouw heeft mij daaraan gisteren herinnerd.’ antwoordde ik. ‘Anders zou ik het misschien niet eens geweten hebben.’

‘Denkt ge, dat Francis Raven weet, dat het van 't jaar een schrikkeljaar is?’

Ik begon te vermoeden waar mijn vriend heen wilde.

‘Dat hangt er van af,’ antwoordde ik, ‘of hij een almanak in zijn bezit heeft. En als hij nu eens geen almanak had, - wat zou dat dan?’

‘In dat geval,’ vervolgde de chirurgijn, ‘is Francis Raven er niet meê bekend, dat er van 't jaar een negen en twintigste dag in Februari is. Wat zal het gevolg hiervan wezen? Hij zal de verschijning van de vrouw met het mes 's nachts om twee uur op den negen en twintigsten Februari verwachten, in plaats van op den eersten Maart. Laat hem al zijne bijgeloovige angsten op den verkeerden dag doorstaan. Laat hem op den dag, die werkelijk zijn verjaardag is, een gerusten nacht doorbrengen en zoo vast slapen, als andere menschen 's nachts om twee uur doen. En als hij dan op zijn gewonen tijd wakker wordt, ontneem hem dan zijne dwaling, door hem de waarheid te zeggen.’

Ik vond het goed, deze proef met hem te nemen. Ik liet het aan den chirurgijn over, mijne vrouw ten opzichte van het schrikkeljaar te waarschuwen en begaf mij naar den stal om Francis Raven eens op te zoeken.

XV.

De arme drommel was vervuld van allerlei voorgevoelens omtrent hetgeen hem op den noodlottigen eersten Maart te wachten stond. Hij smeekte mij dringend, aan een der mannelijke bedienden het bevel af te geven, in den nacht voor zijn verjaardag bij hem op te blijven. Terwijl ik hem zijn verzoek toestond, verzocht ik hem, mij te zeggen, op welken dag van de week zijn verjaardag viel. Hij rekende dit op zijne vingers uit en bewees, dat hij er volstrekt niet meê bekend was, dat het een schrikkeljaar was, daar hij zijn verjaardag op den negen en twintigsten Februari stelde, in de volle overtuiging, dat het de eerste Maart was. Daar ik beloofd had, dat ik de proef, door den chirurgijn voorgesteld, zou nemen, liet ik hem natuurlijk in zijne dwaling. Hierdoor deed ik onbewust een eersten stap tot het laatste bedrijf van het drama.

De volgende dag bracht een klein huiselijk bezwaar met zich mede, dat zijdelings en zonderling met het naderende einde samenhing.

Mijne vrouw ontving een brief, waarin wij uitgenoodigd werden om tegenwoordig te zijn bij de viering der zilveren bruiloft van twee waardige Duitsche naburen van ons, - Herr en Frau Beldheimer. Herr Beldheimer was een wijnstokplanter op de oevers van den Moesel. Zijn huis stond vlak aan de grens van Frankrijk en Duitschland, en de afstand van ons huis was aanzienlijk genoeg om het noodzakelijk te maken, dat wij den nacht onder het dak van onzen gastheer doorbrachten. Als we deze uitnoodiging aannamen, dan zouden we juist op den morgen van den eersten Maart van huis zijn. Mrs. Fairbank, die niet van haar ongerijmd besluit af te brengen was om met eigen oogen te zien, wat er met Francis Raven op zijn verjaardag zou gebeuren of niet gebeuren, weigerde ronduit, Maison Rouge te verlaten. ‘'t Is gemakkelijk genoeg om eene verontschuldiging te bedenken,’ zeide zij met hare gewone gevatheid.

[p. 450]

Wat mij betreft, ik vond het nog zoo gemakkelijk niet, mij uit deze verlegenheid te redden. De viering van eene zilveren bruiloft in Duitschland is de herdenkdag van vijf en twintig gelukkige levensjaren; en dat de gastheer bij zulk eene gelegenheid op de belangstelling zijner vrienden rekent, is iets, dat van zelf spreekt. Daar ik wel inzag, dat mijne vrouw niet van haar plan af te brengen zou zijn, en daar ik zeer goed gevoelde, dat het eene beleediging voor onze vrienden zou wezen, als wij beiden voor de uitnoodiging bedankten, liet ik het aan mijne vrouw over, zelf maar eene verontschuldiging voor zich te bedenken, en verzocht haar, de uitnoodiging voor mij aan te nemen. Hierdoor deed ik onbewust een tweeden stap tot het laatste bedrijf van het drama.

't is lente, naar de schilderij van r. epp.

Er verliep eene week; de laatste dagen van Februari waren ophanden. Nu deed zich weder eene moeielijkheid voor; en het bleek dat dit bezwaar weder op eene

[p. 451]

zonderlinge wijze met het naderende einde samenhing.

de slotvijver te koningsbergen, naar de teekening van robert assmus

Mijn eerste stalknecht was een zekere Joseph Rigobert. 't Was een onzedelijke kerel, die buitengewoon ijdel op zijne uiterlijke schoonheid was en alles behalve nauwgezet in zijn omgang met vrouwen. Zijne eenige deugd bestond hierin, dat hij veel van paarden hield en er goed op paste. In éen woord, hij was zulk een goede stalknecht, dat hij niet gemakkelijk door een ander te vervangen zou zijn; want anders had ik hem zeker weggejaagd. Omstreeks den tijd, waarvan ik nu schrijf, werd mij door mijn rentmeester meêgedeeld, dat hij lui en losbandig begon te worden. De voorname grief, die er tegen hem bestond, was deze,

[p. 452]

dat hij dien dag in de stad Metz gezien was in het gezelschap van eene vrouw, waarschijnlijk eene Engelsche, waarmeê hij nog in de herberg zat, terwijl hij alweêr op den terugweg naar Maison Rouge had moeten zijn. De stalknecht voerde ter zijner verdediging aan, dat ‘de dame’ - zooals hij haar noemde - eene Engelsche was; dat zij in deze streken geheel onbekend was, en dat hij haar op haar verzoek eene plaats had gewezen, waar zij eenige ververschingen kon krijgen. Ik gaf hem de noodige berisping, zonder verder onderzoek naar de zaak te doen. Door dit verzuim deed ik onbewust den derden stap tot het laatste bedrijf van het drama.

Op den avond van den acht en twintigsten deelde ik aan de stalbedienden mede, dat een hunner den geheelen nacht bij het bed van den Engelschman moest waken. Joseph Rigobert verklaarde zich daartoe onmiddellijk bereid, zonder twijfel als een middel om zich mijne gunst weder te verwerven. Ik nam zijn aanbod aan.

Dien dag gebruikte de chirurgijn het middagmaal bij ons. Tegen middernacht verlieten wij de kamer en begaven ons naar de legerstede van Francis Raven. Rigobert was op zijn post, maar de uitdrukking van zijn gelaat was niet zeer innemend. De Franschman en de Engelschman hadden tot hiertoe blijkbaar niet op een goeden voet met elkaâr gestaan. Francis Raven lag te bed en wachtte zwijgend, totdat het twee uur zou slaan en de vrouw uit den droom zich aan hem zou vertoonen.

‘Ik ben nog even hier gekomen, Francis! om u goeden nacht te zeggen,’ zeide ik vriendelijk. ‘Morgenochtend kom ik nog eens kijken, voor dat ik van huis ga.’

‘Ik dank u voor uwe welwillendheid, mijnheer! Ge zult mij morgenochtend wel niet meer levend zien. Let maar op mijne woorden! Zij zal mij ditmaal wel vinden!’

‘Maar, beste vriend! zij heeft u in Engeland niet kunnen vinden. Hoe zal zij u dan in Frankrijk vinden?’

‘Ik heb er een voorgevoel van, mijnheer! dat zij mij hier zal vinden. Van nacht om twee uur zal ik haar terugzien en zal ik haar voor de laatste maal zien.’

‘Denkt ge dan, dat zij u zal dooden?’

‘Dat denk ik, mijnheer! Zij zal mij dooden - met het mes.’

‘En Rigobert is immers bij u, om u te beschermen.’

‘Ik ben ten doode gedoemd. Geen vijftig Rigoberts kunnen mij beschermen.’

‘En toch hadt ge gaarne, dat er iemand bij u opbleef.’

‘Louter zwakheid, mijnheer! Ik wil, als ik op mijn sterfbed lig, niet gaarne alleen zijn.’

Ik keek den chirurgijn aan. Als hij er mij toe had aangemoedigd, dan zou ik aan Francis Raven de streek, die wij hem speelden, zeker bekend hebben; want ik gevoelde diep medelijden met den ongelukkige. De chirurgijn wilde de proef echter nemen; zijn gezicht zegde duidelijk: ‘Neen.’

‘De volgende dag, - de negen en twintigste Februari, - was de dag, waarop de zilveren bruiloft zou gevierd worden. Het eerste, wat ik dien morgen deed, was, naar de kamer van Francis Raven toe te gaan. Rigobert kwam mij bij de deur tegen.

‘Hoe heeft hij den nacht doorgebracht?’ vroeg ik.

‘Met het opzeggen van gebeden en het zien van spoken,’ antwoordde Rigobert. ‘Een krankzinnigengesticht is de plaats waar hij thuis hoort.’

Ik ging naar zijne legerstede toe. ‘Welnu, Francis! ge zijt toch nog springlevend, ondanks alles, wat ge gisteravond tegen mij gezegd hebt.’

Zijne oogen vestigden zich met een strakken, verwonderden blik op de mijne.

‘Ik begrijp het niet,’ zeide hij.

‘Hebt ge iets van uwe vrouw gezien, toen het twee uur sloeg?’

‘Neen, mijnheer!’

‘Is er iets gebeurd?’

‘Er is niets gebeurd, mijnheer!’

‘Ziet ge nu nog niet in, dat ge ongelijk hebt?’

Hij keek mij nog steeds met denzelfden strakken, verwonderden blik aan en herhaalde slechts de woorden, die hij reeds gesproken had.

‘Ik begrijp het niet.’

Ik deed eene laatste poging om hem wat op te vroolijken. ‘Komaan, komaan, Francis! laat den moed niet zakken. Ge zult over een dag of veertien uw bed kunnen verlaten.’

Hij schudde somber met het hoofd. ‘Er hangt mij een ongeluk boven het hoofd,’ zeide hij. ‘Ik denk niet, dat ge mij zult willen gelooven. Ik zeg maar, er hangt mij een ongeluk boven 't hoofd, - en de tijd zal het leeren.’

Ik verliet het vertrek. Een half uur later vertrok ik naar het huis van Herr Beldheimer en liet de beschikkingen voor den nacht van den eersten Maart aan den chirurgijn en mijne vrouw over.

XVI.

Het eenige, wat inzonderheid mijne aandacht trok, toen ik mij onder de zilveren-bruiloftsgasten bevond, is ook het eenige, wat ik hier behoef te vermelden. Bij deze feestelijke gelegenheid verkeerde eene der aanwezige dames in eene neêrslachtige stemming. Die dame was niemand anders dan de heldin van het feest, de vrouw des huizes!

In den loop van den avond sprak ik met den oudsten zoon van Herr Beldheimer over zijne moeder. Als een oud vriend van den huize mocht ik aanspraak op zijn vertrouwen maken, hetgeen de jonkman volgaarne erkende.

‘We hebben eene alleronaangenaamste ontmoeting gehad,’ zeide hij, ‘en moeder is nog niet geheel bekomen van den pijnlijken indruk, dien deze op haar gemaakt heeft. Verscheidene jaren geleden, toen mijne zusters nog kinderen waren, hadden wij eene Engelsche gouvernante bij ons aan huis. Zij verliet ons, zooals zij ons toen vertelde, omdat zij ging trouwen. Wij hebben sedert nooit meer van haar gehoord, maar eene groote week geleden ontving moeder een brief, waarin onze gewezen gouvernante haar meêdeelde, dat zij in een toestand van diepe armoede en ellende verkeerde. Na langdurige aarzeling had zij het gewaagd, - op aanraden van eene dame, die zeer goed voor haar geweest was, - aan de menschen te schrijven, bij wie zij vroeger gouvernante was geweest, en een beroep op hunne liefdadigheid te doen. Ge weet, hoe moeder is: zij is niet alleen de goedhartigste, maar ook de minst ergdenkende van alle vrouwen; het is onmogelijk, haar te overtuigen van de slechtheid, die er in de wereld is. Zij schreef haar per keerende post een brief terug, waarin zij de gouvernante uitnoodigde, haar een bezoek te komen brengen, terwijl zij het geld voor hare reiskosten in den brief sloot. Toen vader thuis kwam en hoorde, wat er gebeurd was, schreef hij terstond aan zijn agent te Londen, ten einde hem te verzoeken, onderzoek naar de gouvernante te doen, wier adres hij aan dezen opgaf. Voordat hij het antwoord van den agent kon ontvangen, kwam de gouvernante hier. Zij maakte een allerongelukkigsten indruk op hem. De brief van den agent, die ons eenige dagen later in handen kwam, bevestigde zijne kwade vermoedens. Sedert wij die vrouw uit het oog hadden verloren, had zij een losbandig leven geleid. Vader hield met haar een gesprek onder vier oogen; hij bood haar eene som gelds aan om daarmeê naar Engeland terug te keeren, onder voorwaarde, dat zij ons huis zou verlaten. Als zij weigerde, dan zou hem geene andere keus overblijven, dan haar in de handen der justicie over te leveren. Zij nam het geld aan en verliet ons huis. Bij onderzoek is ons gebleken, dat zij zich op hare terugreis naar Engeland te Metz opgehouden heeft. Ge zult begrijpen, wat voor soort van vrouw het is, als ik u zeg, dat zij een paar dagen geleden in eene herberg gezien is met uw knappen stalknecht Joseph Rigobert.’

Terwijl deze omstandigheden mij medegedeeld werden, trachtte ik mij iets in het geheugen terug te roepen. Ik herinnerde mij, wat Francis Raven ons met een enkel woord verteld had, en wel dat zijne vrouw vroeger gouvernante bij eene Duitsche familie geweest was. Een vermoeden van de waarheid rees er plotseling bij mij op.

‘Hoe heette die vrouw?’ vroeg ik.

‘Alicia Warlock,’ gaf de zoon van Herr Beldheimer hierop ten antwoord.

Ik had slechts ééne gedachte, toen ik dat antwoord hoorde: zonder een oogenblik uitstel naar huis terug te keeren. Het was toen 's avonds tien uur; de laatste trein naar Metz was al lang vertrokken. Ik sprak met mijn jeugdigen vriend af, - na hem mededeeling van de omstandigheden gedaan te hebben, - dat ik den volgenden morgen met den eersten trein zou vertrekken, in plaats van met de andere gasten, die bleven logeeren, het ontbijt te gebruiken.

Gedurende dien nacht sliep ik onrustig en vroeg mijzelven telkens af, hoe het op Maison Rouge nu wel gesteld zou zijn. Telkens en telkens drong diezelfde vraag zich weder aan mij op, terwijl ik den volgenden morgen vroeg naar huis terugkeerde, - den morgen van den eersten Maart. Bij onderzoek bleek mij, dat slechts één persoon in mijn huis wist, wat er in den afgeloopen nacht op den verjaardag van Francis Raven in den stal was voorgevallen. Laat Joseph Rigobert mij daarom als verhaler vervangen en u de geschiedenis van het einde vertellen, zooals hij deze vroeger aan zijn advocaat en aan mij verteld heeft.

(Wordt voortgezet.)