De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 6

Aan 't meer.
Naar Paul Heyse.
(Vervolg.)

Na eene poos, terwijl hij den pols van 't kind gevoeld had, zei hij: ‘Ze slaapt nu een beetje. Als ge soms een brief wilt schrijven, om de uwen eenige tijding te doen toekomen, dan kunt ge 't nu op uw gemak doen. De koetsier, die intusschen inspant, zou den brief naar de naaste poststatie kunnen bezorgen.’

‘Ik heb niemand, wien mijn wegblijven verontrusten zal,’ zei de dame en bloosde even. ‘Wij leven zoo stil.’

‘Niemand?’ herhaalde hij verwonderd, en zijne oogen richtten zich onwillekeurig op de hand met de beide ringen.

Zij bemerkte het en begreep hem oogenblikkelijk. ‘Deze tweede ring,’ zeide ze onbevangen, ‘heeft geene betrekking op een tweeden echt. 't Is de ring van mijn man, dien hij, toen hij den dood voelde naderen, van zijn vinger trok en een kameraad overgaf, om hem mij terug te zenden. Sedert heb ik alles afgewezen, wat mij tot eene verandering van mijn lot wilde bewegen, en mij zelfs van de familie van mijn echtgenoot verwijderd, daar een naaste bloedverwant daarvan aanspraak op mijne hand meende te hebben. Ik heb het mij zelven in stilte beloofd, slechts in mijne herinneringen en voor mijn kind te leven, en deze belofte is mij heilig.’

De meid werd nu wakker, richtte zich met moeite op, doch werd spoedig opgeruimd, toen ze hare meesteres en den dokter zag, en haastte zich nu, onder levendige betuigingen dat de dokter haar streng verboden had om te waken, hare werkzaamheden des te ijveriger aan te vangen.

‘Wasch 't kind,’ zei Eberhard, gelijk wij 't gisteren avond gedaan hebben, en laat het dan weêr van de versche melk drinken, die daar juist gemolken wordt. Ik verlaat u nu voor een half uur. Ziet ge, daar komt ook nieuwe ijs-voorraad. Wij zouden op geene plaats ter wereld beter bediend kunnen worden dan hier midden in de wildernis, want het geval is van dien aard, dat het alle apothekershulp overbodig maakt. Tot straks, mevrouw!’

Hij boog even en verliet de kamer. Daarop begaf hij zich naar den oever van 't meer, maakte een der booten los, die in de overdekte ligplaats aan kettingen lagen, en bracht 't lichte vaartuig met eenige krachtige stoeten snel midden op 't meer.

De zon had de zwarte dennenhoogten nog niet bereikt, maar de windstille lucht drukte zwaar op de donkere watervlakte en beklemde de borst van den vermoeiden reiziger. Hij keek over boord in de diepte, en bespeurde met weêrzin, dat het water vlak bij de boot kristalhelder en volkomen wit scheen, niettegenstaande 't meer, ofschoon er heden eene heldere lucht over hing, er zwart als een bodemlooze afgrond uitzag. 't Viel hem weêr in, wat hem onder weg een houthakker verteld had: 't meer had geen bodem, maar daalde als eene ontzaggelijke bron steeds dieper en dieper naar beneden, tot dicht aan 't vuur der hel, en als zelfs de duivels de hitte te fel vonden, gingen ze zich in 't meer baden. Hij trok de roeispanen binnen en zag om zich heen naar de steile oevers, die door zwarte pijnwouden omzoomd waren. De kale koppen boven de laatste pijnboomen hadden den rooden morgenglans weêr met een vaal grauw verwisseld. Want nu brak de zon met kracht door en beproefde, de zwarte oppervlakte, die als uit ijs gevormd scheen, te vergulden. Maar slechts een verblindende witte glans gleed over den spiegel van 't meer. De dichte wouden in 't rond zogen de lichtstralen op, en nergens gloorde een vriendelijker kleur. Slechts een stuk weiland dicht bij de herberg aan de overzijde, waarop eene roodgekleurde koe graasde, en de blauwe rook, die uit den schoorsteen dwarrelde, gaven hem de troostrijke overtuiging, dat ook in deze benauwende woestenij menschen konden wonen.

Een eilandje, met eenige berken beplant, lag aan de overzij dicht bij den anderen oever; daar stuurde hij zijn boot heen, bond die aan een paal vast en trok de kleêren uit, om te baden. Toen hem nu inviel, wat hij 's nachts vast besloten was geweest te doen, liep hem eene rilling over 't lijf. 't Werd hem, alsof 't nu nog voltrokken moest worden, terwijl hij 't niet meer wenschte, alsof hij met deze diepte een verbond gesloten had en zij haar recht op hem zou doen gelden. Een oogenblik kwam hij in verzoeking, om zijne kleêren weêr aan te trekken en ijlings terug te roeien; doch toen schaamde hij zich over zijne zwakheid, wierp allen angst van zich af, en sprong in den stroom om een verfrisschend bad te nemen.

Als ijs, dat pas door de zon gesmolten is, omgaf hem 't harde bergwater. Hij moest al zijne zwemkunst in 't werk stellen, om in voortdurende sterke beweging 't bloed niet te doen stollen. Toen hij er daarna uitsprong en, tegen een jongen berk geleund, met de voeten in 't diepe mos gestoken, zich afdroogde, haalde hij zoo licht en heerlijk adem, als hij sedert jaren niet gedaan had. Hij keek naar 't huis aan de overzij.

In 't venster, waarachter 't kind lag, bewoog zich iets. 't Was veel te ver, om de gestalte of zelfs de gelaatstrekken van 't gezicht te herkennen. Maar de gedachte deed hem goed, dat onder het dak menschen ademden, voor wie hij noodig was en die op hem hoopten.

Niet lang daarna richtte zich in de eenvoudige ziekekamer aan de overzij, 't kind van zijn bedje op, keek met vorschende oogen de kamer rond en zei:

‘Papa is weggegaan. Is hij weêr dood? Hij moet weêr naast mij komen zitten.’

De moeder kuste de kleine op 't voorhoofd en verzocht haar bedaard te zijn.

‘De goede man is uw papa niet,’ zeide ze, ‘ge moet hem zoo niet noemen. 't Is de dokter, die u weêr gezond zal maken, zoo ge alles doet, wat hij u zegt.’

‘Is 't papa niet?’ herhaalde de kleine nadenkend. Zij scheen moeite te hebben, om van dit begrip terug te komen. ‘Maar hoe heet hij dan?’ vroeg ze. ‘En hij zal toch niet weggaan?’

‘Daar komt hij juist terug, kindlief,’ zei de dikke meid, wie de tranen in de oogen kwamen, toen ze haar lieveling voor de eerste maal weêr verstandig hoorde spreken. ‘Zie maar eens, mevrouw, hoe gauw hij roeit, alsof hij zich niet genoeg kon haasten om weêr bij ons kind te zijn. Dat is eerst een dokter! En vandaag komt hij me nog veel knapper voor dan gisteren: een schoone, zwarte baard en eene blanke huid, de oogen alleen zijn me zoo somber, dat men haast bang zou worden, als hij niet zoo goed was.’

Zij zagen hem weêr aan land springen, maar hij groette niet, ging langs hare deur voorbij en ze hoorde hem buiten met de waardin spreken. Spoedig daarop kwam hij de kamer in, liep dadelijk naar de kleine en hield zich minzaam met haar bezig. Zijne nabijheid scheen betooverend op 't kind te werken. Bij zijn praten deed het de oogen dicht en haalde bedaarder adem. In de kamer was het zoo stil, dat men 't geplas der springende visschen kon hooren.

Na eene poos stond hij op en zei zachtjes: ‘Ze slaapt en de koorts is wat minder. Nu hebben we, naar ik hoop, een paar rustige uurtjes, en ik zal er voor zorgen, dat in huis alles stil blijft. Ik ga een oogenblikje rusten tot de soep klaar is, die ik voor onze kleine patiënte besteld heb.’

‘Hoe zal ik u voor al uwe zorg en goedheid danken?’ zei de moeder met een warmen blik.

‘Door nooit een woord van dank te uiten,’ hernam hij, plotseling in een scherpen toon vallende; daarop verliet hij snel 't vertrek.

In zijne kamer lag de brief, dien hij 's nachts geschreven had, nog op dezelfde plek; 't groote roode zegel stond hem nu tegen. Niettemin kon hij er niet toe besluiten, den brief te vernietigen, maar sloot hem in zijne schrijfcassette. Daarop strekte hij zich op 't bed uit en deed zijn best om wat te slapen. Maar de gedachten gonsden als lastige muggen om hem heen,

[p. 424]

en daartusschen meende hij altijd de stem van 't kind en van de lieve vrouw aan de overzij te hooren; dan richtte hij zich op om te luisteren, en verzonk eerst na lang suffen en tobben in eenen onrustigen slaap.

Tegen den middag kwam de hospita bij hem binnen en wilde, toen ze hem slapen vond, op de teenen weêr wegsluipen. Hij was echter in een oogwenk op de been, vroeg, of alles klaar was en volgde haar toen in de keuken daarbuiten. ‘Waar is de soep?’ vroeg hij en trad aan den haard, waar hem een zeer behagelijke geur uit allerlei potten en pannen tegemoet kwam.

De plompe visschersdienstmaagd, die wat in een pannetje omroerde, liet van verbazing den houten lepel vallen en stond met een open mond toe te kijken, toen de vreemdeling binnentrad, het deksel van een schotel nam en met een ernstig gezicht den inhoud proefde. Daarop liet hij zich een bord geven, schepte er van de hoendersoep wat in en nam er zorgvuldig de vezelen uit, die op den bodem zwommen.

Toen hij zich nu omwendde, om 't soepje naar boven te dragen, zag hij de schoone vrouw op den drempel staan.

‘Is dat billijk?’ zeide ze met een liefelijk glimlachje. ‘In plaats van te slapen, speelt ge zelfs voor kok?’

‘Ik kook alleen voor de zieken,’ antwoordde hij. ‘De gezonden laat ik over aan onze hospita, die 't er wel met eere af zal brengen, zonder dat ik haar een handje help. Slaapt onze patiente?’

‘Ze is juist wakker geworden. Zij heeft reeds weêr naar u gevraagd.’

Toen zij nu de kamer binnentraden, zat het kind rechtop en lachte tegen den dokter. Daarop nam het gewillig eenige lepels van het vleeschnat, dat hij haar zelf gaf. Honger scheen het niet te hebben, maar het scheen het slechts te doen, omdat het van haar verlangd werd. Daarbij luisterde het oplettend naar alles, wat de dokter zei, hoe hij vandaag de visschen in het water had zien plassen, en hoe zij die zouden vangen, als de zieke weêr mocht opstaan. Daarna scheen het bewustzijn weêr in te slapen. De blauwe oogen sloten zich spoedig, en 't kopje zonk achterover in de kussens.

‘Houd goeden moed,’ zei de dokter. ‘Wij doen kleine stappen, maar elk stapje brengt ons voorwaarts. Uwe Josephine moet flink met ijs-compressen voortgaan. Volg mij naar buiten. Ons middageten wacht.’

‘Laat mij hier bij mijn kind,’ verzocht zij stil.

‘Neen,’ antwoordde hij kortaf. ‘Ge moet een uurtje in de lucht zijn. Eene tweede patiente kunnen we hier niet hebben, en uw pols slaat zeer snel. Als we klaar zijn, lossen we de meid af.’

Zonder verderen omslag ging hij haar voor, en ze waagde het niet hem tegen te spreken. Buiten tegen 't huis in 't warme lommer, dicht bij 't venster, waarachter de kleine lag, was eene tafel voor twee personen gedekt. De hospita droeg juist een schotel met visschen op, die door gebraden hoenders gevolgd werd.

Onder 't eten spraken ze nauwelijks een woord. Beiden waren in hunne gedachten verdiept. Slechts nu en dan noodigde hij haar uit, 't gebraad, dat zij op haar bord in stukken had gesneden, ook in den mond te steken.

‘Ik neem het u kwalijk, wanneer ge niet eet,’ zei hij opgeruimd; ‘ik zelf heb 't menu gemaakt. Naar men weet zijn dokters lekkerbekken, en ik geloof dat ik dezen roem der faculteit geene schande heb aangedaan. Ge luistert weêr naar binnen. Ik kan u verzekeren, dat ons juffertje haar middagdutje doet, zooals men 't niet beter wenschen kan.’

Zij zag hem met een lach vol dankbaarheid aan, die onmiddellijk door opwellende tranen verdrongen werd.

‘Vergeef het mijn zwaar geschokt hart,’ sprak ze, ‘wanneer ik me nog niet weêr aan 't heldere licht kan gewennen. Ik heb een te zwaren storm doorleefd, en de grond beeft nog onder mijne voeten. Morgen zal ik me beter kunnen houden.’ Daarop verzonken zij weder in hun stilzwijgen en keken naar 't meer. Een krekeltje tjilpte in den tuin achter het huis, men hoorde 't snorken van den hospes en 't klotsen der golven tegen de bootjes, en dicht daarbij, in de ziekekamer, zong de meid 't kind een halfluid slaapdeuntje voor, waarmeê ze het jaren geleden reeds in de wieg had in slaap gesust.

_**_*

Op den stillen dag volgde een onrustige nacht. De koorts werd weder heviger, 't kind steunde veel en was slechts met moeite in 't bed te houden. Eerst tegen middernacht werd het bedaarder.

De dokter had zich geene tien stappen van 't huis verwijderd. Slechts tegen den avond was hij naar buiten gegaan om eene cigaar te rooken. Toen deed hij de ronde om 't huis, en telkens wanneer hij aan 't open venster van 't ziekenvertrek kwam, stond hij een oogenblik stil en sprak een bemoedigend woord tot de moeder, die niet van 't bed week. Toen hij 's nachts naast haar zat - de meid hadden zij wat laten slapen - zei hij plotseling:

‘'t Is opmerkelijk hoe het kind op u gelijkt. Toen ik u voor het eerst in het half duister over 't kussen gebogen zag en de kleine met die onverklaarbaar rijpe, bezielde uitdrukking, zooals de ziekte die schenkt, naar u opkeek, had ik kunnen wanen twee zusters te zien. Over tien jaar zal zij uw verjongd evenbeeld zijn.’

‘Ge kunt gelijk hebben,’ antwoordde zij. ‘Maar zij gelijkt slechts in 't inwendige op mij. Al 't geestelijke heeft ze van haar vader, zoodat ik dikwerf verbaasd ben over zulk eene groote gelijkheid op zoo'n teederen leeftijd, daar zij toch een meisje is. Hare oprechtheid, hare onbaatzuchtigheid, haar moed - 't is me dikwerf, alsof mijn overleden man in 't kind herboren is.’

‘Ge noemt daar eigenschappen, die ik sedert onze korte kennismaking ook bij u in hooge mate heb opgemerkt.’

Zij schudde 't hoofd. ‘Wanneer ik moediger schijn dan ik ben, dan heb ik dit slechts aan mijne aangeboren blooheid te danken. Ik was letterlijk wanhopend, geheel gebroken van angst en smart, toen gij bij ons kwaamt. Maar ik vreesde er iets van te verraden; ik wist dat ik dan bij den klank mijner eigen woorden ook lichamelijk ineengezakt zoude zijn. Mijn man kon alles, zelfs de vreeselijkste gebeurtenis, gelaten in 't gezicht zien, en zoo ook 't kind; hij kon elk offer brengen, zonder aan zich zelven te denken.’

‘En gij? Ik meen toch, dat gij u in deze beproevingsdagen niet gespaard hebt.’

‘Bestaan er dan ook offers voor eene moeder?’ antwoordde zij. ‘Maar voor ik het geworden ben, moest ik me dikwerf moed in 't lijf spreken, om iets te doen, wat voor anderen meer gewenscht was dan voor mij. Dat is geheel anders bij mijn kind, ofschoon de jeugd de tijd van het egoismus pleegt te zijn en dit ook mag wezen. Ik zou u honderd kleine trekken kunnen vertellen, waarover ik soms bijna verschrikt was; want zulk eene vroegtijdige rijpheid des harten belooft, zegt men, geen lang leven. En wie weet, of mijn voorgevoel nog niet uitkomt!’

Eberhard tuurde naar 't meer en scheen de laatste woorden niet verstaan te hebben. Plotseling zei hij: ‘Ge hebt ongetwijfeld een portret van uw overleden man. Mag ik 't eens zien?’

Zij deed eene fijne Venetiaansche ketting af, die zij om den hals droeg, opende het daaraan hangend medaillon en bood hem dit aan. Hij bezag 't portret wel vijf minuten lang en gaf het haar toen zwijgend terug. Eerst na eene lange poos zei hij: ‘Was 't eene eerste liefde?’

‘Eigenlijk niet wat men aldus pleegt te noemen. Ik was wel is waar zeer jong, toen ik hem leerde kennen, en vóor hem had nog geen man een dieperen indruk op mij gemaakt; maar reeds acht weken daarna had de bruiloft plaats, zonder dat ik nog juist wist, hoe dierbaar hij mij was. Zijne gansche waarde leerde ik eerst in onzen korten echt kennen, en een hartstocht werd het eerst, toen ik hem verloren had. Wanneer gij hem gekend had, waart ge gewis zijn vriend geweest; hij heeft nooit een vijand gehad.’

Eberhard was opgestaan en liep stil het vertrek op en neêr. Nu stond hij aan tafel en nam een boek in de hand, dat uit een reistaschje kwam kijken. Op 't schutblad stond de naam ‘Lucilie’ geschreven. 't Waren Lenvau's gedichten.

‘Houdt ge van dezen dichter?’ vroeg de dokter plotseling.

‘Ik wist zelfs niet, of hij mij meer aantrekt dan afstoot. Ik kan, ofschoon ik anders een tamelijk zuiver instinct daarvoor heb, juist bij hem niet recht onderscheiden, wat echt en wat gemaakt is. Hij heeft veel smarten geleden. En toch komt het me dikwerf voor, alsof hij opzettelijk zijne wonden met allerlei bijtende middelen openhoudt. Waarom ik 't boek op reis meêgenomen had, weet ik ternauwernood. Misschien om mij te troosten.’

‘Door dezen dichter, die de wereld moede is?’

‘Waarom niet? Hij is krankzinnig gestorven. Zoo dikwerf ik er aan denk, wordt mij 't verlies van mijn man lichter om te dragen. Wat een schoonen dood heeft hij gehad, jong, door allen geliefd, als een held voor zijn vaderland strijdende! En ik draag zijn beeld ongeschonden in mij om, door ziekte noch doodstrijd misvormd, noch door krankzinnigheid mij ontvreemd. Niets moet vreeselijker zijn, dan iemand, dien men liefheeft, van zijn verstand beroofd te zien. Zoudt ge dat ook niet het allerverschrikkelijkst vinden?’

Hij antwoordde niet dadelijk en toen nog met eene vraag.

‘Ge zoudt dus zelfs uw man den dood toegewenscht hebben, als hij door onherstelbare ziekte des geestes overvallen ware?’

‘Laat mij u hierop 't antwoord schuldig blijven. Het zoude mij zeer doen, als 't oprecht was, en liegen kan ik niet.’

‘Des te beter,’ zei hij. - Zij verstond hem niet. Eenige minuten daarna verliet hij 't vertrek.

Hij kwam daarop een uur na middernacht terug en drong er op aan, om haar af te losser. Zij kon zijne overmacht niet wederstaan en verzocht hem alleen, om de nachtwacht tusschen hun drieën te verdeelen, hetgeen hij beloofde en ditmaal ook deed. Want des morgens, toen mevrouw ontwaakte, zat de meid aan 't bed van het kind en de dokter lag op een stroozak aan de overzij in de gelagkamer, om dichter bij de hand te zijn.

[p. 425]

Eene week na deze gebeurtenissen zat Eberhard weêr in zijne kamer aan de waggelende tafel, de kaars brandde even als toen, met een treurig, onzeker vlammetje, maar de maan scheen zoo helder daarbinnen, dat men bij haar licht alleen allen arbeid had kunnen verrichten. Den brief uit dien stormnacht had Eberhard juist weêr eens doorgevlogen, en nu schreef hij op de opene blaadjes 't volgende naschrift:

‘Acht dagen ouder, Karel, en acht jaren jonger! Ten minste wanneer ik 't gezicht in mijn spiegel met de oude gelaatstrekken vergelijk, die mij uit deze bladen tegengrijnzen, dan vind ik, dat ik op de ongehoordste wijze teruggekomen ben op mijne stappen en me weêr in een tijd bevind, waarin gij zelf mij niet gekend hebt. 't Was de tijd, toen ik nooit aan den dood dacht, ofschoon ik dien dagelijks onder het ontleedmes had.

‘Hoe dit gebeurd is, zal ik u in 't kort vertellen, opdat ge niet gelooft, dat ik in een lafhartig laatste oogenblik weêr spijt heb gekregen en ik maar besloten heb, deze wereld voor de beste wereld aan te zien. Neen, Karel, de oude liefde voor het handwerk heeft mij de poets gespeeld; ik vond, dat het er meer op aankwam, een jong leven te behouden, dan mijn vóor den tijd verouderd leven uit de wereld te jagen. Het kind, dat zulks gold, was de moeite waard. Doch nu eerst de moeder!

‘Als ge meent dat er iets van verliefdheid in 't spel is, dan zoudt ge u zeer bedriegen. Of men moest de gewaarwording zoo noemen, welke een arme drommel, die in eene kolenmijn gevallen is, ondervindt, als hij 't daglicht ziet en de eerste ademhaling onder den vrijen hemel doet. Vrees ook niet dat ik u eene schildering van deze vrouw zal geven. Of ze schoon is, beminnelijk (zooals men dat noemt), geestig, en hoe al die rubrieken ook heeten mogen - ik weet het niet. Ik weet alleen, dat ik in hare nabijheid mij zelven, mijn verleden en toekomst vergeet en niets gewaar word, dan dat zij daar is en ik nevens haar, en dat mij nooit iets ontbreken zou, wanneer het in alle eeuwigheid zoo bleef.

‘Binnen kort zal ik er op moeten aandringen, dat de kleine patiënte in eene meer beschaafde streek gebracht worde, waar men haar gedurende haar herstel beter versterken kan dan met de hoendersoepen der visschersvrouw. Dan ben ik overbodig en kan dit meer vaarwel zeggen, om wêer op de aarde neêr te dalen, die mij na deze gebeurtenis dubbel uitgestorven zal voorkomen.

Doch al zal ik mij ook binnen eenige dagen weêr als een ‘onmensch’, een ‘verlatene’ gevoelen, die ik lang geweest ben: de gedachte zal niet weer van mij wijken, dat ergens tusschen hemel en aarde een oord is, waar ik zou kunnen leven, een toevluchtsoord, als dat van dien moedermoordenaar, op welks drempel de furiën bleven staan, omdat zij 't heiligdom niet mochten bezoedelen.

‘'t Is me nu echter volkomen duidelijk, dat ik helaas! eveneens buiten moet blijven. Deze vrouw, ook al waagde ik het, haar mijn onwelkom gezelschap voor het leven aan te bieden, zou zich beleefdelijk moeten verontschuldigen. Zij heeft zich voorgenomen, Karel, haar gestorven echtgenoot getrouw te blijven. Wat is eene gelofte? Mag het een band wezen, die ons eigen wezen ketent en bindt, wanneer we ons zelven ontgroeien? In zeven jaren hernieuwt zich de physische mensch. En zou dan de geestelijke mensch, met nieuw vleesch en bloed, de oude moeten blijven, omdat hij in een wanhopend oogenblik aan zijne hernieuwing vertwijfelde? Ik zelf heb mijne belofte, om mij nooit weêr aan een ziekbed te begeven, gebroken, en reken mij dit meer tot eene eer dan tot zonde. Maar de gelofte dezer vrouw gaat gewis boven alle wankelmoedigheid van aardsche gewaarwordingen. Zij is mij van harte genegen, ik geloof, dat ik geene trouwere vriendin zou kunnen wenschen, als ik in den nood kwam. Alles zou ik van haar kunnen vragen, daar ik haar kind gered heb. Maar hare geheele ziel behoort slechts aan 't verledene van haar geluk en aan het toekomstig geluk van dit kind, en ik, wien het om het tegenwoordige te doen is.

‘Ik heb het zorgvuldig vermeden, haar te vragen, in welke stad ze woont, en onder welke omstandigheden en omgeving. Ik wil haar verlaten, zonder dat te weten, opdat ik nooit in verzoeking kome, haar weêr op te zoeken en het onmogelijke mogelijk te willen maken. Nog een paar dagen de weldaad van dezen eenigen toestand genieten, aan al 't klein-wereldsche ontrukt, in deze eenzame bergwilde[r]nis even als reeds in den hemel - dan ga het zoo als 't wil - of zoo als 't kan!

‘Eene zonderlinge streek, eene tamelijk onbarmhartige blijft het altijd, dat het noodlot, om mij te bewijzen dat ik niet rijp voor den dood ben, mij deze snede in 't hart moest geven, opdat ik aan 't kloppen zou bespeuren, hoe sterk de arme spieren nog zijn, hoe bloedrijk het is en wat het in 't leven nog kan doorstaan!

‘Voor heden niets meer. We zijn hierboven van alle postverkeer verstoken. Wanneer en waar ik dus den brief kan sluiten en afzenden, weet ik niet. Vaarwel!’

(Wordt voortgezet.)