De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 6

[p. 313]

[Nummer 27]

Onze gravures.

Het binnenvallen der pinken

het binnenvallen der pinken, naar de schilderij van mesdag.

Als schilder van het Hollandsche zeestrand heeft Mesdag zich een gevierden naam gemaakt. Met aangrijpende waarheid weet de schilder het kleurenspel van lucht en golven, de donkere silhouetten der plompe, maar rank getuigde pinken, de verwaaide bijeengescholen figuren op het vochtige oeverzand, kortom heel den aanblik van een Hollandsch strand met zijne eigenaardige poëzie ongezocht en natuurlijk weer te geven.

De schilderij, door onze gravure voorgesteld, stelt het binnenvallen van een paar pinken voor. De opkomende vloed licht de zware vaartuigen als notedoppen over de zandbanken en ondiepten om ze ver op het strand neer te zetten, zoodat als de vloed terugloopt, de bodems geheel op het droge zullen staan. Zoolang zullen echter de visschersvrouwen, die de terugkomst van man, zoon of broer verbeiden, niet behoeven te wachten. Want zoodra de schuit maar aan den grond zit, laat de bemanning zich één voor één op de forsche schouders van een hooggelaarsden makker, die al gereed staat, op het droge dragen, en kan het genoeglijk weerzien plaats vinden.

De kroning van Frederik II in den Dom te Palermo.

Een kind op den troon is altijd een treffend schouwspel. Het is het beeld van het koningschap in zijne grootste zwakheid en tevens zijne grootste kracht. Een kind kan natuurlijk geen persoonlijk overwicht doen gelden om het koninklijk gezag te handhaven. Het kan geene legers aanvoeren noch staatsdienaars gebieden: het weet zelfs niet wat bevelen is en volslagen machteloos, beschikt het over geene andere wapenen dan alleen zijn recht. Maar juist in zijne hulpeloosheid blinkt dat recht vaak

[p. 314]

het heerlijkst en onweerstaanbaarst uit. De geschiedenis leert hoe soms onwillige vassallen, die zich hardnekkig tegen hunnen vorst hadden verzet, deemoedig het hoofd bogen voor het kind in de wieg, dat hij had nagelaten. Wie zou ook kunnen weerstaan aan een kind? Het brengt allen naijver tot zwijgen en doet alle partijen eendrachtig zich scharen om den troon, welks handhaving thans meer dan ooit de zaak schijnt van land en volk.

Het kind, dat wij op onze gravure als koning zien kronen, is de latere Duitsche keizer Frederik II. Hij was te goeder uur geboren op een oogenblik, toen zijn vader, keizer Hendrik VI, er reeds aan twijfelde of hem nog wel een troonopvolger zou geschonken worden. Zijn echt toch was negen jaren kinderloos gebleven, en zijne gemalin Constantia, de erfdochter van koning Rogier van Apulië en Sicilië, was elf jaar ouder dan hij. Die gemalin had hem het recht aangebracht op den troon van Beneden-Italië, en terwijl hij dit rijk met kracht van wapenen in bezit nam, werd hem den 26 December 1194 te Jesi in de mark Ancona de vurig begeerde zoon geboren.

Met de geboorte van dien zoon en het duurzaam bezit van Sicilië en Apulië scheen keizer Hendrik VI het toppunt van macht en grootheid bereikt te hebben, en thans streefde hij er slechts naar die macht duurzaam te maken in zijn huis. Daarom liet hij tegen het einde van het jaar 1196 op den Rijksdag te Frankfort zijn bijna tweejarigen zoon tot Roomsch-koning uitroepen ten einde hierdoor eene lange reeks van jaren de kroon aan zijn huis te verzekeren. Hem zelf echter ontviel de kroon te midden zijner eerzuchtige plannen reeds in het volgend jaar. Hij stierf namelijk aan de gevolgen van een schielijken dronk en liet zijne erfenis aan een driejarig kind. Al zijne sluwe berekeningen en voorzorgsmaatregelen werden door dit plotseling afsterven in duigen geworpen. In Duitschland stonden de beide tegenkeizers Philips en Otto IV op, en ook in Beneden-Italië werd den zoon van Hendrik VI en Constantia het gebied betwist. Hier echter wist zijne moeder het recht van haar kind te doen zegevieren. Zij liet den jongen koning, die zich met zijne minne en zijn hofmeester te Foligno bevond, naar Palermo komen, en hem daar met goedkeuring des Pausen tot koning van Sicilië en Apulië zalven en kronen.

De plechtigheid had in Mei 1198, in het bijzijn van de aanzienlijkste rijksgrooten in den dom van Palermo plaats. Constantia hield het driejarig knaapje op den troonzetel vast, terwijl de vertegenwoordiger van den verhinderden aartsbisschop van Palermo hem de kroon op het lokkige hoofdje zette. De aanwezige ridders hieven hunne zwaarden omhoog onder den uitroep: ‘Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat, Christus overwint, Christus regeert, Christus heerscht!’

Constantia overleefde dezen wijzen voorzorgsmaatregel ten behoeve van haar zoon niet lang; want zij stierf reeds in November van hetzelfde jaar, en zoo kwam de opvoeding van haar zoon in minder vertrouwde handen, wat als de bron kan aangemerkt worden van het ongeluk, dat Frederik II levenslang achtervolgde. Eerst op den Neurenberger Rijksdag in 1211 zag hij zich als Roomsch-koning erkend en eerst den 24 Juli 1215 werd hij in den dom te Aken als keizer gekroond.

Het eerste ei.

‘Het eerste ei, dat onze hen legt, is voor u, kinderen,’ heeft moeder gezegd, en dit hebben onze twee levenslustige kleintjes, welke in alles eene zuidelijke afkomst verraden, zich geene tweemaal laten zeggen.

Hoe dikwijls zijn zij niet naar het nest gaan zien, hoe vaak hebben zij niet met gespitste ooren geluisterd, of een luid gekakel hun nog niet verkondigde, dat het zoo vurig verwachte ei daar was; maar nu is eindelijk hun wensch in vervulling gegaan.

Reeds sinds lang zijn zij met elkaar overeengekomen, wat zij met het ei doen zullen. Grootvader, met zijne sneeuwwitte haren, zijne slaapmuts op het hoofd, en zijne goedige, maar schrandere oogen, zal voor een dubbel paar centen het ei van hen moeten inkoopen.

Met kinderlijke welsprekendheid weet de eene, met het ei in de hand, grootvader hare waar aan te prijzen, en de waarde daarvan hoog op te vijzelen, terwijl de andere, die de legster van het ei in hare poezelige handjes houdt, schalks glimlacht over de welbespraaktheid harer zuster, en in den grond van haar hart overtuigd is, dat grootvader niet zal bestand zijn tegen de vleiende, maar tevens klimmende argumenten zijner kleindochter.

Het aardige tooneeltje, dat onze gravure te aanschouwen geeft, zal men om dezen tijd van het jaar dikwijls in werkelijkheid kunnen zien, en wij twijfelen niet, of ook nu nog zullen de kleintjes het eerste ei op even voordeelige wijze aan den man weten te brengen, als de twee meisjes op onze gravure.

Het afgebrande paleis te Laeken.

De eerste dag van het jaar 1890 was voor ons koningspaar al zeer noodlottig. Terwijl de koning en de koningin te Brussel het gewone nieuwjaarsverhoor verleenden, en behalve prinses Clementina, hare drie-en-zestigjarige gouvernante en enkele bedienden, niemand in het paleis te Laeken was achtergebleven, ging dit geliefkoosde koninklijke lustverblijf met al wat het bevatte in vlammen op. Vroeg in den middag had de schouw van een der keldervertrekken, waar water gekookt werd, vuur gevat; de vlammen hadden spoedig het heele gebouw aangetast en slechts door eene spoedige vlucht was de prinses kunnen ontkomen, terwijl de oude gouvernante, die tot het redden van eenige kostbaarheden in het brandende gebouw teruggegaan was, door den rook was verstikt en hare verkoolde overblijfselen eerst later onder de puinhoopen werden teruggevonden.

Ten spijt der pogingen van het Brusselsche pompierskorps, woedde de brand voort, tot het paleis slechts één ontzaglijk gloeiend fornuis scheen. Uren lang zetten de vlammen hun vernielingswerk voort, zoodat schier de geheele boekerij, vele schilderijen van groote meesters en andere kostbaarheden reddeloos verloren gingen. Ook het archief met de briefwisseling van Leopold I werd vernietigd en smartelijk vooral trof de koningin het verlies van al de gedachtenissen harer kinderen.

Het slot te Laeken, dat juist 106 jaar oud was, had eene zeer belangwekkende geschiedenis. In de jaren 1782-84 door den beroemden Brusselschen bouwmeester Montoye voor den toenmaligen landvoogd hertog Albert van Saksen-Teschen gebouwd, diende het aanvankelijk dezen tot verblijf. Al spoedig verjoeg hem echter de revolutie, en schoon hij nog eenmaal op het slot terugkeerde, werd hij echter door de overwinnaars van Jemappes voorgoed uit zijne residentie verdreven. Later kwam het kasteel aan hertog Karel van Oostenrijk, die er echter ook slechts kort vertoefde. In 1794 werd Laeken door de Franschen gesequestreerd en spoedig daarop aan een rijk Brusselsch geneesheer verkocht. Van dezen kocht het Napoleon I voor de som van 4.791.408 franks, en de keizer schonk het aan zijne eerste gemalin Josephine: maar het lot scheen te willen dat het nooit lang in dezelfde hand zou blijven. Keizerin Josephine werd verstooten en in hare plaats verkreeg nu hare opvolgster Maria Louise van Oostenrijk het paleis, waar zij de jaren 1811 en 12 dikwijls verblijf hield. Napoleon zelf logeerde er herhaaldelijk en aan de tafel, die uit de brandende Maarschalkszaal werd gered, onderteekende hij de oorlogsverklaring van Rusland.

Met het lot van zijn keizerlijken gebieder wisselde ook dat van het kasteel te Laeken. De loop der gebeurtenissen stelde het ten jare 1814 in handen van koning Willem I; doch de omwenteling van 1830 ontrukte het hem weer en wees het toe aan koning Leopold I.

Thans ging het paleis van Laeken eene schitterende toekomst te gemoet; het werd verfraaid, vergroot, verrijkt en met prachtige tuinen omringd. Perken rododendrons, taxisheggen, groepen azalea's, tamarisken-boschjes met hun fijn gevederd gebladerte maakten de omgeving tot een lusthof, terwijl een keur van kunstschatten de zalen sierde.

Hoevele vorsten heeft het kasteel van Laeken sedert als gast binnen zijne muren gezien! De tegenwoordige Paus Leo XIII was, toen hij nuntius te Brussel was, hier herhaaldelijk de gast van Leopold I en heeft den tegenwoordigen koning menigmaal als kind op zijne knie laten rijden. Zoovele herinneringen waren bovendien aan dat kasteel verbonden! Zooals bij voorbeeld de kamer van de moeder des konings, onze zeer beminde koningin Maria Louise van Orleans, waarin na den dood dier vorstin niets veranderd was, en de kamer, waarin de tegenwoordige koning geboren werd. Sedert jaren ook was het vertrek van den overleden kroonprins, den eenigen zoon van het Belgisch koningspaar, onaangeroerd gebleven. Het speelgoed, de boeken van het kind, zijne kleeren, alles was gebleven zooals de prins het bij zijn dood had achtergelaten. En dit alles is nu, tot onuitsprekelijk verdriet zijner moeder, verbrand. Ook de kamers, die door de schoonzoons der koninklijke familie, prins Philips van Coburg en aartshertog Rudolf van Oostenrijk, bewoond werden, zijn geheel uitgebrand. De prachtige, reusachtige palmenbroeikas, waarin de verloving van den ongelukkigen vorst met prinses Stephanie werd gevierd, is door het vuur gespaard.

De laatste maal, dat er eene diplomatieke ontvangst op het historische kasteel werd gehouden, was bij gelegenheid van de Afrika-conferentie. Ter eere van vreemde diplomaten werd er toen in de prachtig versierde serres een schitterend feest gegeven Wie had toen kunnen denken, dat binnen weinige weken heel dat luisterrijk paleis een puinhoop zou zijn!