De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 6

De belofte mijner vrouw.
Vrij naar het Engelsch van Miss Braddon.

‘De belofte mijner vrouw,’ door Miss Braddon is de geschiedenis van een man, ‘die in de macht van een demon der ijsbergen schijnt geraakt te zijn,’ dat wil zeggen, dat hij door al zijne avonturen in de poolstreken betooverd is en zich niet meer te huis voelt in zijne gewone werkzaamheden in het vaderland. Terwijl hij op reis is, sterft zijne moeder; en na zijne terugkomst heeft hij met zijn geweten te kampen en wil hij zijn vader niet weêr verlaten, tot deze in het graf ligt. Maar na den dood zijns vaders neemt hij eene vrouw en in haar gezelschap vergeet hij een tijd lang de avonturen in het kille noorden. Intusschen wordt er eene nieuwe expeditie uitgerust naar de noordelijke ijszee om vroegere reizigers op te zoeken. Hij wordt tot kapitein van het daartoe bestemde schip benoemd, maar hij denkt aan zijne vrouw en weigert de opdracht. Wij laten hem nu het woord om ons den verderen loop zijner geschiedenis te verhalen.

‘Het uitzeilen was intusschen nog eene week verzet en ik voor wij was in nog grootere gejaagdheid en spanning dan een van hen die den tocht zouden meemaken, toen op zekeren morgen mijne vrouw bij mij kwam en zich snikkend in mijne armen wierp. ‘Dierbare Isabella, wat scheelt u?’ vroeg ik bezorgd.

‘O Richard, gij moet gaan,’ snikte zij, ‘ik wil u van uw plicht niet terughouden. Mijn zelfzuchtige angst vermoordt u. Ik kan 't in uwe oogen zien. Gij moet naar die woeste, verschrikkelijke wereld, waar vroeger de hemel u beschermd heeft en u ook ditmaal zal beschermen en leiden. Ja, Richard lief, ik ontsla u van uwe belofte. Is God minder machtig om u daar te beschermen dan hier? Hij maakte die wereld van eeuwigdurend ijs en sneeuw, en waar hij is, daar is men veilig. Neen, Richard, ik wil niet wanhopen, ik wil mij niet stellen tusschen u en uw roem. Van nacht hoorde ik u droomen van die verre woestenij, zooals gij reeds verscheidene nachten gedaan hebt en ik weet het, dààr is uw hart. Zou ik mijn man gevangen houden, als zijn hart voor mij gesloten is? Neen Richard, gij moet gaan.’ Zij kuste mij en zonk onmachtig aan mijne voeten. Ik was verblind door mijne eigene zelfzuchtige dwaasheid en bemerkte niet dat hare zielskracht grootendeels uit den moed der vertwijfeling ontsproot. Ik dacht louter aan de grootmoedigheid, waarmee zij mij van mijne belofte ontsloeg. 't Was voor mij nog niet te laat om het bevel over de Verloren Hoop te aanvaarden. Ik dankte mijne vrouw met honderd kussen op hare schoone oogen en toen zij die weder opende en op mij richtte, riep ik uit: ‘Dierbare gade, dat zal ik nooit vergeten, en het zal de laatste reis, de allerlaatste zijn. Ik zweer het u bij al wat mij heilig is. Er is in 't geheel geen gevaar bij, wees daarvan verzekerd, vooral niet voor iemand als ik, die in de school des ongeluks gevormd ben.’

Er bleef mij nu nog eene week over vóór het schip uitzeilde. ‘Zoo kan ik het beter dragen,’ sprak mijne vrouw, ‘een slag als deze kan niet te onverwacht zijn,’ ‘Maar mijne liefste,’ antwoordde ik, ‘'t is slecht eene tijdelijke afwezigheid en herinner u, dat het de laatste is.’ ‘Neen, Richard, zeg mij dit niet. Ik ken u beter dan gij u zelven kent. Men kan geene twee heeren dienen. Uw heer is daarginds Hij wenkt u en gij verlaat mij.’ ‘Maar voor het laatst, Isabella,’ hernam ik. ‘Ik hoop het,’ antwoordde zij met een diepen zucht. Haar droevige toon scheen bij die gelegenheid natuurlijk.

‘Ik zal eene vlag voor u maken, Richard,’ sprak zij den volgenden dag. ‘Als gij in dat oord ergens eene nieuwe landstreek ontdekt, zult gij er de Engelsche vlag willen planten en mij zal het verheugen, te denken, dat mijne handen aan uw roem hebben gearbeid.’ Zij ging aan het werk en maakte eene Britsche vlag, eene zoogenoemde Urian Jack. Hierbij herinnerde ik mij een treurig voorval uit het leven van sir John Franklin, en ik zou wel gewenscht hebben, dat zij zich met dit werk niet had bezig gehouden, maar ik wilde haar niet treurig maken door die geschiedenis, en zij werkte met een vroolijker gezicht voort, dan ik bij haar mogelijk had geacht. Ongelukkig wist ik er niets van dat zij deze vroolijkheid slechts met de grootste inspanning huichelde, om mij smart te besparen. Mijne lieve vrouw wilde met alle geweld mijne kaarten bestudeeren en ik moest haar daarop elk punt onzer voorgenomene reis aanwijzen - de plaats

[p. 64]

waar wij hoopten te overwinteren, het land dat wij met sleden wenschten te onderzoeken, de plaatsen waar wij steenhoopen wenschten op te richten, om aan te duiden van welk punt wij waren uitgegaan. In de geringste omstandigheid aan onze reis verbonden, nam zij een zoo levendig deel als ik zelf. ‘Ik wed, dat ik nu die verre wereld zoo goed ken als gij Richard,’ sprak zij op den laatsten dag, dien wij samen doorleefden. ‘In mijne droomen zal ik u volgen - ja, ik weet dat ik elken nacht van u droomen zal en dat mijne droomen waar zullen zijn. Er moet iets van een magnetischen band zijn tusschen twee menschen, die met elkander zoo nauw zijn vereenigd, als bij ons het geval is, en ik ben zeker, in den slaap zal ik u zien, zooals gij werkelijk zijt - veilig of in gevaar, zegevierend of wanhopend! En ook in mijne wakende droomen zal ik steeds bij u, mijn geliefden man, zijn. Mijn leven verdubbelt - aan het nauwe alledaagsche leven te huis, waar mijn lichaam blijven moet, paart zich van nu af dat geheimzinnig bestaan in 't verschiet, waar mijne ziel u zal volgen. En mijn dierbre man,’ ging zij voort, terwijl zij mij omhelsde en mij met woeste geestdrift in hare oogen aanzag, ‘en als ik sterven moet, eer gij terugkeert’ - ‘Isabella!....’ ‘Dat is natuurlijk niet te denken,’ ging zij voort, ‘maar mocht ik u ontrukt worden, mijn dierbre man, dan zult gij het terstond weten. Ja, geliefde, in de ure des doods zal mijn geest u nabij zijn, zoo zeker als ik hoop u hiernamaals weêr te zien!’ Ik wilde haar beknorren over haar bijgeloof, maar hare woorden en de blikken waarmeê zij vergezeld gingen, schokten mij meer dan ik mijzelven durfde bekennen, en ware het mogelijk geweest met eere mijn woord terug te trekken, ik had wellicht het bevel over de Verloren Hoop opgegeven en ware bij mijne vrouw gebleven. O God! had ik dit slechts gedaan, zelfs ten koste mijner eer!

Mijn lot echter voerde mij naar het noorden en ik ging. Wij zeilden uit in Julij en bereikten het punt, waar wij besloten hadden te overwinteren, op het eind van Augustus. Hier sleurden wij ons vaartuig midden in de sneeuw en in deze schrikkelijke woestenij bereidden wij ons voor, den volgenden zomer, als de zee weer zou geopend zijn, af te wachten. Mij scheen de winter onuitsprekelijk lang en somber. Ik was niet meer de zorgelooze jongeling, die vermaak vond in een tocht op het ijs, Ik had werkelijk getracht twee heeren te dienen, en de gedachte aan haar, die ik verlaten had, bleef mij bij als eene verwijtende schim. Had ik thans het verleden kunnen herroepen en mij weêr aan hare zijde bij den haard nederzetten, waar ik eens zoo gesmacht had naar het avontuurlijke leven van vroeger, hoe gaarne had ik dezen ruil gedaan! De lage, eentonige winter, die mij zoo somber voorkwam, scheen voor mijne medereizigers nog al vroolijk te zijn. Wij waren rijkelijk voorzien van levensmiddelen en allen zagen de heldenfeiten, die wij den volgenden zomer dachten te volvoeren, vol hoop te gemoet. Wellicht zouden wij de equipage van den Ptarmigan - zoo heette het schip dat wij moesten opzoeken - die hier of daar in een ontoegankelijk oord met ongeduld op redders wachtte, vinden. In zulke hoopvolle illusies bracht mijn volk de lange, sombere dagen door; maar ik had de vroegere kracht om mij aan illusies over te geven, verloren, terwijl niets dan het plichtgevoel mijne geestkracht ophield. Mijn vriend Frank zeide mij, dat ik geheel veranderd was - koel en streng geworden als een man van ondervinding, ‘maar’ voegde hij er bij, ‘daarom des te geschikter voor uw vak; de matrozen hebben u even lief als zij u vreezen, want zij zijn overtuigd, dat gij in het uur des gevaars een krachtige steun voor hen zijn zult.’ De zomer kwam; de zware ijsschotsen vielen met een ratelend geluid als van den donder uiteen en werden door den wind naar het zuiden gedreven. Aan onze vrijheid hadden wij echter niets dan dat zij ons uit den droom hielp - geen spoor van onze vrienden op den Ptarmigan vonden wij; geene ontdekking beloonde ons geduld. Het scheurbuik had ons vier onzer beste mannen ontroofd, bij gevolg was de equipage niet toereikend meer. Eer de zomer ten eind was, hadden wij nog meer sterfgevallen en toen de winter begon, zagen Maarten en ik dien met smart tegemoet, met het vooruitzicht op een kleinen voorraad levensmiddelen en nog geringere brandstof, en daarbij eene ziekelijke, ontmoedigde equipage. Wij mochten God danken, dat de arme kerels onder zulke wanhopige omstandigheden ons nog trouw bleven. Eer de strenge winterkoude inviel, verlieten wij ons schip in eene redelijk veilige haven en ondernamen een tocht in het binnenland, met het doel om eenige sporen van den verganen Ptarmigan te zoeken. Wij hadden een paar sleden, met Eskimo-honden bespannen, trouwe, moedige dieren, die bij den schraalsten kost hun werk doen en voor ons op deze vermoeiende reis onschatbaar waren. Met geene woorden zou men de woestheid dezer streken kunnen malen, geene verbeeldingskracht is in staat om zich den indruk voor te stellen, dien de grenzelooze sneeuwwoestijn op den mensch teweegbrengt. Maarten en ik spanden ons om in den zinkenden moed van het scheepsvolk weder op te wekken. Een van die arme kerels had een bevrorer voet en als onze bekwame scheepsdocter hem niet afgezet had, ware hij zeker ongelukkig geworden. Hij was ons natuurlijk tot last gedurende dien proeftijd, maar zijn eigen geduld gaf ons kracht. Wij hadden gehoopt een volksstam van Eskimoos te ontmoeten, maar wij ontdekten geen enkelen meer na diegenen van welke wij onze honden gekocht hadden. Zoo zetten wij onzen tocht voort, verschrikt door de treurige verandering, die wij bij elkander ontdekten, toen het schrale voedsel en de inspanning hunne rechten deden gelden. Wederom was ons aantal verminderd, toen de strenge winter inviel. Wij bouwden ons eene ruime sneeuwtent met eene hut voor de honden, en mijn vriend Frank Maarten lag met drie onzer matrozen ziek tijdens dit treurig Kerstfeest. Mijne eigene gezondheid bleef zonderling gespaard. Mijn moed rees hoe meer wij beproefd werden en verheugd zag ik de donkere toekomst tegemoet, terwijl ik mij weder de heerlijkste inllusies maakte van mijn terugkeer naar huis en het vroolijk gezicht mijner vrouw, als zij, uit haar eenzaam venster ziende, mij op den drempel onzer woning gewaar werd.

Het was Kerstdag. Wij hadden Pemmican - eene bijzondere soort van ingemaakt vleesch - beschuit en ijs voor ons middagmaal. Geestrijke dranken hadden wij niet, behalve een geringen voorraad, die bewaard werd voor gevallen van dringenden nood. Na een kortstondigen maaltijd gingen de krachtigste lieden met hunne geweren op de jacht, maar zij hadden weinig hoop eenig wild te ontmoeten. De zieken sliepen en ik zat bij het vuur van gedroogd mos, dat onze hutten verlichtte, waartoe ook het koude sombere daglicht bij droeg, dat door een venster van doorzichtig ijs in het dak tot ons doordrong. Ik dacht aan Engeland en mijne vrouw - waaraan had ik ook anders kunnen denken? - toen een onzer lieden plotseling in de hut sprong en op de sneeuwbank die ons tot zitplaats diende, neêrviel. Hij was doodsbleek en rilde zooals geen sterveling alleen van koude zou kunnen doen. ‘Goede God, Hanley, wat is er?’ riep ik, ontsteld door den schrik van dien man. ‘Ik liep weg van de anderen, kapitein,’ begon hij snel en kuchend, ‘omdat ik de sporen van een beer in de sneeuw meende te zien, en nauwelijks had ik een half uur geloopen, of ik zag...’ Zijne stem zonk plotseling weg en hij zat vóór mij met lippen, die zich bewogen, maar geen klank konden uitbrengen. ‘Wat zaagt gij? Om Godswil spreek, man!’ riep ik. ‘Eene vrouw!’ ‘Eene vrouw! zeker uit den stam der Eskimoos! Waarom hebt gij haar niet groepen en bij ons gebracht? Gij weet van hoeveel belang 't voor ons is, om een Eskimo te ontmoeten, en nu gij er eene ziet, laat gij haar loopen en komt zoo verschrikt terug, alsof gij een spook gezien hadt.’

‘Dat is het geval ook, kapitein,’ antwoordde hij ernstig. ‘Wat in zag was een spook.’ ‘Man dat is onzin!’ ‘Maar ik zeg ja kapitein, en ik houd het vol. De vrouw was vóór mij en bewoog zich langzaam over de sneeuw, men kon het nauwelijks gaan noemen: 't was zulk eene zachte, sluipende beweging. Zij was in 't wit gekleed - geene natuurlijke dracht - maar een kleed, waarbij men koud om 't hart wordt, als men er slechts even aan denkt. Terwijl ik staan bleef, want ik was te verschrikt om handen en voeten te bewegen, keerde zij zich om en wenkte mij en ik zag haar gezicht zoo duidelijk als ik hier het uwe zie, kapitein, een vriendelijk gezicht met blauwe oogen en lange, schoone haren, die om haar hoofd hingen.’

In een oogenblik was ik op de been en naar de deur springend, riep ik: ‘God in den hemel! mijne vrouw!’ De overtuiging, die mijn hart vervulde, stond vast. Van het oogenblik dat de matroos het gezicht, dat hij gezien had, beschreef, was in mijn geest alle twijfel verdwenen. 't Was Isabella, en niemand dan zij. De vrouw, die mij beloofd had, mij stap voor stap in den geest te zullen volgen op mijn eenzamen zwerftocht, was mij op dit oogenblik nabij. Slechts even overwoog ik of hare nabijheid al of niet mogelijk was en of zij wellicht met een schip, dat naar de IJszee zeilde, in eene ons onbekende kolonie van Eskimoos hier of daar was aangeland; dit was onmogelijk, en toen snelde ik over de sneeuw, welke in de richting de matroos, die in de deur onzer hut stond, mij aanduidde. De korte winterdag liep juist ten einde en in het westen blonk slechts een Hauw, geelachtiig licht. In het oosten ging de maan op, bleek en koud als dit oord van eeuwigdurende sneeuw. Onze hut lag omstreeks een paar honderd ellen achter mij, toen ik eene gestalte in het wit zag, die naar het flauw, geelachtig licht in het westen toog; eene gestalte, die mij zoo dierbaar, zoo bekend en toch op deze plaats zoo verschrikkelijk voorkwam, dat ik van het hoofd tot de voeten door eene kille huivering bevangen werd, zoodra ik haar ontdekte. De gestalte keerde zich om en wenkte mij. Het liefelijk gelaat zag mij in dit koude, heldere licht zeer duidelijk aan. Ik volgde en zij lokte mij voort over eene groote sneeuwwoestijn, die ik tot hiertoe nog niet ontdekt had, of mij ten minste niet herinnerde ooit te heb-

[p. 65]

ben betreden. Ik trachtte de bekende gestalte in te halen, maar hoewel hare zonderlinge, glijdende beweging langzaam scheen, ontweek zij toch mijne vervolging. Op deze wijze snelden wij over de groote witte vlakte en toen de laatste straal van het geelachtig licht verdoofde en de maan helderder op het bevrozene vlak scheen, kwamen wij aan eene plek waar de sneeuw in bergen lag opgehoopt - zeven afzonderlijke heuvels, die, in den vorm van een kruis, zich onder dien wilden noordschen hemel verhieven.

In een oogwenk zag ik, dat beschaafde handen dit werk verricht hadden. Het christelijk symbool zeide mij nog meer. Maar hoewel ik de sneeuwheuvels aan mijne voeten zag, schenen mijne oogen toch nooit het gezicht mijner vrouw te verlaten. O God! hoe bleek was het in het maanlicht! Zij wees met den vinger op een der heuvels en boven aan den top zag ik eene plank, die bijna onder de sneeuw begraven lag. Een mes uit mijnen gordel te rukken, mij op de knieën te werpen om het ijs en de sneeuw van de plank te krabben, was het werk van een oogenblik. Toen ik opzag was ik onder den noordschen hemel alleen. Mijne vrouw had zich verwijderd. Nu wist ik wat ik van het begin af gevoeld had, dat ik hare schim over de sneeuwvlakte gevolgd was, en dat wij beiden elkander op aarde nooit zouden wederzien. Zij had hare belofte zoo trouw gehouden als ik de mijne gebroken had, die ik haar vóór onze bruiloft had gegeven. Haar minnende geest was mij op hetzelfde oogenblik, dat hij zich aan de aardsche boeien ontrukt had, in deze woeste oorden gevolgd.

't Was laat in den nacht, toen Hanley en zijne makkers mij bewusteloos met het bloote mes in de verstijfde hand op den sneeuwheuvel vonden. Zij brachten mij met veel moeite in het leven terug, en bij het licht der lantarens die zij bij zich hadden, onderzochten wij het plankje, dat zich op den top des heuvels bevond. Een ruw gesneden opschrift bewees ons, dat wij de verlorene equipage van den Ptarmigan gevonden hadden.

‘Hier ligt het lijk van Morris Haynes, gezagvoerder op den Ptarmigan, in den ouderdom van 35 jaren, den 30 Jan. 1820 in dit onbekende oord overleden.’

Op de andere heuvels waren insgelijks bordjes met opschriften, die wij den volgenden dag uit de sneeuw opgroeven en zorgvuldig afschreven. Daarop vonden wij een steenhoop met leêge blikken proviand-bussen en in eene daarvan was een boek, dat oogenschijnlijk voor een journaal gebruikt was, maar de vochtige sneeuw had haar werk verricht en van het journaal was niets meer te ontcijferen dan de naam van den schrijver, Morris Haynes. Deze nasporingen werden niet door mij gedaan. Op nieuwjaarsdag lag ik zwaar ziek aan de koorts en Frank Maarten, die zich vrijwillig tot mijn verpleger had opgeworpen, zat naast de sneeuwbank, waarop ik lag uitgestrekt. Onze levensmiddelen waren toereikender dan wij vermoed hadden, wat deels aan het door mijn volk geschotene wild, deels aan het geduld, waarmee het de ontberingen had doorgestaan, te danken was. De lente verscheen, en met haar de verlossing. Wij besloten, ons naar de Baffins-Bay te begeven, eene onderneming, die ik in mijne sombere droomen in het hart van den winter voor onmogelijk had gehouden, en een Groenlandsvaarder nam ons aan boord en bracht ons gelukkig naar Engeland terug. Ik begaf mij onmiddellijk naar mijn zwager in Londen. Hij was te huis en kwam terstond in de bibliotheek, waarin men mij gelaten had en waar ik hem met een treurig gezicht wachtte. Ach ja, mijn droom was verwezenlijkt: hij was in den rouw en achter hem kwam mijne zuster met bleeke wangen en lippen, waar geen verwelkomende glimlach om speelde. Lawson stak mij de beide handen toe. ‘Richard,’ begon hij met eene wankelende stem, ‘God weet, dat ik altijd gedacht had u bij uwe terugkomst vroolijk te begroeten, maar -’ ‘Dat is genoeg,’ was mijn antwoord ‘gij behoeft mij niets meer te zeggen. Mijne vrouw is dood.’ Hij knikte toestemmend. ‘Zij is dus den 25 Dec. 's middags om 4 ure werkelijk gestorven,’ hernam ik.

‘Men heeft het u dus verteld? Hebt gij dan al iemand gezien?’ vroeg mijne zuster. ‘Ja,’ antwoordde ik, ‘ik heb mijne dierbre Isabella op den dag en het uur van haar sterven gezien.’