De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 6

Zonder Protectie.
Naar het Duitsch van Ludwig Muller.

Er is in onze taal geen woord voor ‘protectie,’ en toch is datgene wat er onder verstaan wordt, dat soort van gunstbetoon, hetwelk zoovele menschen meer dan verdienste voortstuwt in 't leven, bij ons niet minder thuis dan elders; maar is er geen woord voor, dan is dit een troostvol bewijs, dat protectie niet door ons bedacht is.

Overigens willen wij hier geene van die geschiedenissen vertellen, die ons walgen of in verontwaardiging doen ontsteken door het groote onrecht, dat maar al te dikwijls voorkomt bij gunstbewijzen van dien aard. Hier wordt eenvoudig het reisje met zijn afloop geschilderd, dat Finke, de voormalige postbeambte - God hebbe zijne ziel - destiijds ondernam, om in de hoofdstad naar eene betere betrekking te dingen.

Alles was klaar voor de reis en de kinderen zorgden voor het goed.

‘Zoo,’ zei Marie. ‘Daar heb ik hem eindelijk toegemaakt, dien zwaren reiszak!’

De dikke wangen van het meisje gloeiden van de inspanning, waarmeê zij dien vollen reiszak gesloten had.

‘Wel! wat is hij zwaar!’ riep kleine Frits, na eene vruchtelooze poging om den reiszak op te lichten.

‘Ik kan 't,’ riep met kinderlijken trots zijn broêrtje, vooruitspringend, waarop hij al zijne krachten inspande en daarbij de dolste gezichten trok.

Terwijl de kinderen van den postbebeambte aldus bezig waren, zat hij zelf

[p. 51]

voor de tafel, in gedachten verdiept, en berekende wanneer hij van de reis kon terug zijn, en telde op een stukje papier na, wat de reis hem zoude kosten.

‘'t Zal nog erg kostelijk zijn,’ zei hij toen een oogenblik later, naar zijne vrouw opziende, die achter zijn stoel stond, terwijl hij een bedenkelijk gezicht trok. Zij echter zag hem met een vriendelijken glimlach aan.

‘Tob maar niet over de kosten,’ antwoordde zij met vluchtigen handdruk, waarop zij terstond naar een aangrenzend vertrek liep.

Hier kreeg zij uit den versten hoek eener schuiflade, een erfstuk haars vaders, eene witte slaapmuts, die sedert lang niet meer bestemd was om in stille, nachtelijke uren op het hoofd eens slaapdronkenen tot over de ooren te rusten; niet meer verborg zij de onbeluisterde droomen eens stervelings. Integendeel zij diende reeds jaren lang om iets anders te bergen. In den punt, lag een verborgen schat, het met zorg bespaarde geld, dat jufvrouw Finke van hare huishouding had afgezonderd. Met een zegevierend gelaat kwam zij bij haren man terug en schudde voor zijne verbaasde blikken den inhoud van haar wollen hoorn des overvloeds voor hem uit. Met een helderen klank vielen de geldstukken op tafel en vroolijk schoten de kinderen toe, om met hunne handjes den rand te bedekken, opdat zij niet zouden afglijden.

Dat Finke verrukt was, zijne vrouw in 't bezit van dien verborgen schat te vinden, zal elk die man en vader is, begrijpen.

Finke had nog bijzondere reden, om meer dan verrast te zijn op dit oogenblik. Hij had namelijk vóór een dag of drie in de gazet gezien, dat de postmeester van H. gestorven was, waarbij hij onverhoeds op het denkbeeld kwam, zich persoonlijk aan te melden om naar den opengevallen post te dingen, die hem als zeer voordeelig bekend was. Hij deelde dan ook aanstonds dat plan aan zijne vrouw mede, en zei haar, dat hij stellig verwachtte, de plaats te zullen krijgen, als hij er persoonlijk naar dong. Zijne vrouw echter had daarop het hoofd geschud en geantwoord:

‘Dat zou heel goed zijn, ja, maar zonder protectie gaat 't niet!’

Rustig had hij haar daarop alles wederlegd en van zijne billijke rechten en hem reeds vroeger gegevene beloften gesproken, maar weêr had zij 't hoofd geschud en geantwoord: ‘'t Gaat niet zonder protectie, geloof mij!’ Toen was hij plotseling uitgebarsten en had gezegd: ‘Daar begrijpt ge niets van!’

Aldus was het gesprek gestaakt. Finke was naar zijn kantoor gegaan en zijne vrouw had van toen af geen woord meer over het doel zijner reis gerept; hij zelf had er ook niet meer op willen terugkomen. Inwendig was hij overtuigd, dat de vrouw zich van zijn plan niets voorstelde en nu zij juist voor eene reis, die zij vruchteloos achtte, hare zorgvuldig verborgene spaarpenningen offerde, moest hij wel uiterst verbaasd zijn. Hij vond echter geene woorden om zich te uiten; hij was verlegen, en nu op dit oogenblik in de zijkamer zijne jongste spruit wakker werd en om moeder riep, was hij voor 't eerst in zijn leven verheugd bij 't hooren van die klanken.

De tijd tot afreizen naderde spoedig. Lachend had Finke den schat zijner vrouw opgestoken, met het heimelijk voornemen hem onaangeroerd terug te brengen, als hij het doel zijner reis niet bereiken mocht. Nu ging hij op weg naar de statie, waarheen de kinderen hem natuurlijk vergezelden; zelfs de kleine schreeuwer ging op den arm zijner moeder mede.

Toen Finke met de zijnen aan de statie kwam, stond de trein reeds klaar om af te rijden. De beambte zocht schielijk eene plaats bij een raam en nu nam hij afscheid.

Nadat de kinderen een voor een op de trappen geklommen waren en Finke hen gekust had, stelde het stoomgevaarte zich in beweging. Schel klonk de fluit, nog eens en nog eens, tot er geen eind aan scheen te komen. Snel hief de moeder haar jongste nog eens op naar het raam, het kind werd gekust en juist nog had hij den tijd, zijne vrouw, die naderbij kwam, een kus op den mond te drukken.

De trein reed af. De streek die men doortrok, was bijzonder vlak en eentonig, maar niettemin zag Finke met onafgewenden blik uit het raam naar de velden en weiden, hier en daar afgewisseld door een dorpje dat voorbij scheen te vliegen, of door eene boerenwoning, met boomen beschaduwd. Hij zag naar buiten om te zorgen, dat hij niet door de reizigers in een gesprek werd gewikkeld; hij wilde niet gestoord worden, maar zich verdiepen in eigene gedachten, waarbij hem de laatste woorden zijner vrouw telkens voor den geest kwamen. Des te levendiger werd hij daaraan herinnerd, nu hij diezelfde woorden vóór zijne afreis, nog eens ten tweeden male had moeten hooren.

Toen Finke afscheid bij zijn overste kwam nemen, en met hem over zijn plan sprak, had deze al lachend de schouders opgehaald en even als zijne vrouw gezegd: ‘Mijn lieve vriend, dat zal moeielijk gaan - zonder protectie.’

Van dezen man had Finke allerminst een dergelijk inzicht verwacht. Niet zonder weêrzin kon hij er aan denken, dat ook deze van protectie, dit onwaardig guns betoon, en niet eens van verdienste gesproken had, als sprak het nu eenmaal van zelf, dat het zóó was in de wereld en niet anders.

Al peinzend kwam hij op het denkbeeld, of 't niet beter zou geweest zijn, als hij van de reis maar had afgezien, doch schielijk zocht hij zijn moed en zijne hoop te verlevendigen. Hij zonk achter in den hoek, sloot de oogen, om half wakend, half droomend, de beelden eener vriendelijke toekomst voor zich te zien oprijzen.

Den ganschen weg over wisselde hij slechts weinige woorden met een heer, die tegenover hem zat. Dit was eene groote, slanke figuur, met een blauwen bril op den neus. Hij scheen erg bijziende, want eens, toen Finke zijn portemonnaie uit den zak nam en voor zich hield, om te zien of hij wel klein geld had, dacht de vreemde, dat men hem een snuifje wilde aanbieden en greep met zijne dunne vingers in de hem voorgehoudene beurs. Natuurlijk knipte Finke haar terstond weder dicht, waarbij hij zijn bijzienden reisgenoot den vinger afknelde. De man verontschuldigde zich en nauwelijks was hij met zijne plichtplegingen ten eind, toen de trein reeds de hoofdstad naderde. Nog bij het uitstappen nam hij in de meening dat het Finke was, iemand anders bij den arm en verzekerde hem op 't dringendst, dat hij niets kwaads bedoeld had.

Finke lachte heimelijk over het verbaasde gezicht, waarmeê de vreemdeling den bijzienden reiziger aankeek, die hem met alle geweld tot bevestiging de hand schudde.

II.

‘Finke! Finke!’ riep nu plotseling eene luide stem uit de menigte, die zich op het plateforme verdrong, bij de komst van den trein. Snel drong de spreker tot Finke door en deze reikte hem hartelijk de beide handen. Hij, wien Finke zoo begroette, was Meijer, de organist, zijn oude vriend en schoolmakker, dien hij van zijne komst had verwittigd.

‘Gelukkig, dat ge me dadelijk herkend hebt,’ zei Finke, verheugd, dat hij zijn ouden vriend wederzag. ‘Ik had hier anders lang kunnen zoeken, tot ik u in die massa gevonden had - en mogelijk zou ik u volstrekt niet herkend hebben.’

‘Hadt ge me dan zóó vergeten?’ vroeg Meijer, lachend bij die vraag zoodat zij niet als een ernstig verwijt klonk.

‘Dat niet,’ antwoordde Finke, ‘maar ge zijt in die veertien of vijftien jaren, sedert we elkaâr niet gezien hebben, zeer veranderd; ge hebt een vol gezicht en een dikken buik gekregen, beste vriend. Daarbij komt nog, ik wil 't niet ontveinzen, dat ik iemand niet zoo gemakkelijk herken; ik heb geene goede memorie voor uitwendige dingen, voor gezichten en wat dies meer zij.’

‘Ja, ja, verontschuldig u maar,’ antwoordde Meijer lachend. ‘Een schoon meisjesgezicht, ouwe jongen, zoudt ge toch wel niet vergeten, he?’

Finke hield vol, dat hij in staat zou zijn elk gezicht, al ware het ook nog zoo engelachtig, te vergeten.

Dus sprekend waren de beide vrienden den weg naar de stad ingeslagen. Zij spraken eerst over allerlei onverschillige zaken, maar spoedig kwamen zij op het doel van de reis, die Finke ondernomen had.

‘Dat is goed! dat is loffelijk!’ zei Meijer. Van harte hoop ik, dat ge slagen moogt, ‘voegde hij er bij, maar - maar - ik vrees altijd, 't gaat niet zonder....’

‘Ik weet wat ge zeggen wilt,’ viel Finke hem schielijk in de rede. ‘Gij denkt dus ook dat men slechts door gunst vooruitkomt in de wereld, maar ik zeg u, dat dit algemeen geloofd wordt, is louter een gevolg van ledige hoofden. Zij komen niet vooruit, omdat ze leêg en hol zijn en dan roepen ze tot al wie 't hooren wil, niet dat men ze niet gebruiken kan, maar dat men slechts vooruitkomt door protectie, die hun natuurlijk ontbreekt.’

Meijer was verwonderd over de drift, waarin Finke door die eenvoudige woorden geraakte; zoo had hij 't niet gemeend, en spoedig brak hij een gesprek af, dat op eene gevaarlijke klip dreigde te stranden.

In plaats van hem te antwoorden, wees hij op het uithangbord van eene herberg, die zij voorbijgingen. ‘Ziet ge,’ hernam hij, ‘dat is De gouden Kroon; daar is heerlijke wijn. Eerst uw reiszak bij mij thuis brengen, in mijne oude jongenheerentent, dan komen we hier, om den inwendigen mensch te versterken in “De gouden Kroon” en eens te drinken op uw welslagen!’

Finke stemde er in toe, maar zijn geloof aan den goeden uitslag, waarmeê hij de reis ondernomen had, werd eenigszins geschokt door die bewuste woorden van zijn vriend.

Des anderendaags ging Finke naar het ministerie, om den minister zijn verzoek voor te leggen.

Hij werd in een allersierlijkst vertrek gebracht, waar hij moest wachten tot men hem gehoor gaf. Eigenlijk speet het hem niet, dat hij wachten moest, want sedert hij dat groote huis was binnengetreden, voelde hij eene zekere beklemdheid, waarvan hij zich niet kon losmaken, zoodat hij blij was, hier in de voorkamer tijd te winnen, om zich

[p. 52]

voor te bereiden op den gewichtigen stap.

In de voorkamer was niemand buiten hem. Aan de met een donkerrood tapijt bekleede wanden hingen prachtige schilderijen in breede, prachtige vergulde lijsten. Finke beschouwde ze; over het mollig tapijt met allerlei kleuren liep hij onhoorbaar van de eene schilderij naar de andere en bleef staan voor de geniale kunstwerken, die hij hier gelegenheid had te bewonderen. Hiermee kwam hij spoedig ten einde, doch nu werd ook een gevoel van verveling in hem wakker. Rondom hem was alles zoo stil, zelfs hoorde hij zijn eigen tred niet, en in 't gansche gebouw scheen zich niets, letterlijk niets te verroeren. Juist was hij op het punt, de hooge vensters met damasten gordijnen te naderen, om eens naar de vrije natuur te zien, toen plotseling de deur werd geopend.

Eene deftige dame, lang en slank, trad de deur in. Zij was in 't zwart gekleed; twee schitterend blonke lokken hingen aan beide zijden van het bleek, edel gelaat; haar zwaar zijden kleed ruischte op den vloer, nu zij door het vertrek ging. Een bediende, die haar gevolgd was, opende schielijk eene vleugeldeur, die naar het verblijf voerde van den minister, maar eer zij daar binnentrad, wendde zij nog even het hoofd om naar de plek, waar Finke, wien zij langs was gegaan, in eene eerbiedige houding stond.

Als een wezen uit hooger sferen was die figuur hem voorbijgezweefd en zij had - ja het was zoo - bij de deur nog even haar schoon, bleek gelaat naar hem toegewend.

Finke kon zich dit alles niet verklaren en lang nadat zij verdwenen was, stond hij nog verbaasd naar de deur te zien.

Andermaal werd die geopend en de knecht, die de dame gevolgd was, kwam terug met de boodschap, dat de minister vandaag niet te spreken was; morgen had hij zitting, dan kon hij ook niemand ontvangen, dus kon Finke overmorgen terugkomen, als hij hem zelf wilde spreken.

Finke werd hierdoor zeer onaangenaam getroffen; dus zou hij meer dan één dag hier in de stad moeten blijven, en daarbij was 't voor hem zeer ontmoedigend, onverrichter zake terug te keeren, nu hij eene beslissing verwacht had.

Thuis komende meldde hij zijn vriend Meijer, hoe 't hem gegaan was, zonder ook die edele verschijning te vergeten, die hij in de voorkamer gezien had, en nu eerst viel het hem in, dat hij den knecht wel eens had kunnen vragen, wie die schoone voorname vrouw was, die, tot zijne groote verbazing, naar hem had omgezien.

‘Zoo ziet ge,’ antwoordde Meijer glimlachend, ‘wat men in de hoofdstad al niet ondervindt, maar als hetgeen ge zegt waar is, dan mag men die verschijning voor geen slecht voorteeken houden. Overigens,’ voegde hij er bij, ‘heb ik in dien tusschentijd eenige berichten ingewonnen omtrent uwe zaak. Ik hoor, dat men reeds bij menigte naar de plaats gedongen heeft, maar gelukkig is 't nog bijlange niet beslist, wie haar krijgen zal. De minister, hoor ik, is een wonderlijk man, die zijne eigene gedachten heeft; waartoe hij zal overgaan, kan vooruit niet gegist worden.

‘Dat hij een zonderling is,’ antwoordde Finke, ‘is algemeen bekend in den kring onzer beambten, maar ook dat hij een vriend is van rechtvaardigheid.’

Dus zaten zij een uurtje te keuvelen, waarop zij 's namiddags eene wandeling in de stad deden. Hierbij hadden zij gelegenheid zich vroeger jaren te herinneren. Meijer verhaalde, hoe men in de wereld met hem gesold had, tot hij eindelijk hier in de hoofdstad eene blijvende woning had gevonden, en Finke sprak van zijn huisgezin, zijn huiselijk geluk, ook van het proza, dat niet uitblijft in den huwelijken staat.

Met een vroolijken blik op het verleden, verhaalde hij zijn vriend, hoe hij aan zijne vrouw gekomen was. In de plaats, waar hij nu nog woonde, had hij haar leeren kennen. Zij was de dochter van een schoolmeester, eene weeze zonder eenig fortuin, die als gouvernante in dienst was ten huize van den graaf van Rolberg.

De graaf was weduwnaar en had slechts eene enkele dochter, met wie hij zijn kasteel bewoonde, en hier ontmoette Finke voor 't eerst zijne vrouw. Hij hield boek voor den graaf, waardoor hij veel op het slot kwam. De eigenaar, een goedhartig beminnelijk man, noodigde hem vaak, om eens met hem te wandelen in den heerlijken slottuin, of in een der prieëlen met hem thee te drinken. Nooit ontbrak dan de jonge gravin, een slank, aardig meisje van omstreeks dertien jaren, en waar zij was, daar moest hare Bertha, die tevens hare opvoedster en vriendin was, ook bij haar zijn. Hier zag Finke voor 't eerst die Bertha, die later zijne vrouw werd, en bij de voltrekking van hun huwelijk leende de graaf, die voor zijne belangelooze keus eerbied en sympathie voelde, zijne eigene equipage met de bedienden.

III.

‘Ja,’ zei Finke glimlachend, toen hij dit verteld had, ‘zoo is de geschiedenis. De eer, die de graaf ons bewees, vormde met de weinige centen, die mijne vrouw medebracht, hare eenige huwelijksgift. En toch,’ voegde hij er zoo fluisterend bij, als sprak hij slechts voor zich zelven, ‘en toch heeft mijne keus mij voorwaar niet berouwd.’

Onder dit gesprek waren de beide vrienden in de stad teruggekeerd. Zij gingen naar een koffiehuis, aan den breeden straatweg, van weerskanten door lindeboomen begrensd. Vóór dit koffiehuis stonden in de schaduw der boomen rijen tafeltjes, die grootendeels door heeren en prachtig gekleede dames bezet waren.

Ook Finke en zijn vriend Meijer namen hier plaats, om een glas limonade te drinken. Zij zetten zich buiten aan een der kleinste tafeltjes, die vlak bij den weg stonden en van hier beschouwden zij, onder 't genot eener sigaar, het vrije uitzicht op den fraaien uitgestrekten weg, nu druk bezocht door de rijke lieden, die deels op de belommerde zijwegen wandelden, deels in fraaie equipages voorbijreden.

Finke zag zwijgend voor zich uit in 't verschiet; al zijne aandacht was gericht op één punt, eene groep, die van het uiterste eind van den straatweg nader en nader kwam. 't Was eene kleine cavalcade, die in vollen draf stofwolken opwierp. Van verre scheen het, alsof de groep gedragen werd door de lichtgele wolk, die onder haar oprees.

De optocht kwam nader. Hij bestond uit twee heeren en eene dame, die in het midden reed; achter hen volgden twee knechts in prachtig livrei. Als door tooverslag kwamen zij aangerend. De sluier der dame woei ver achter den hoed. Zij was eene schoone, rijzige figuur, die edel te paard zat. Met eene lieve kalmte zag zij om zich heen naar de menigte, die vóór het koffiehuis zat. Juist was zij op het punt, om met de anderen gelijktijdig voorbij te springen, toen zij plotseling met een ruk aan den teugel het paard in zijn loop stuitte. Het paard steigerde, zij dwong het, wendde het terzijde uit den kring harer gezellen en met een enkelen sprong was het tot bij de tafels vóór het huis.

De dame, die op het paard zat, droeg een zwart afhangend kleed met golvende plooien, en aan weerszijden van haar gelaat hing eene lange blonde krul. Zij was dezelfde, die Finke 's morgens in het vertrek van den minister gezien had. Met vaste hand hield zij de teugels en brieschend bleef het paard stilstaan voor het tafeltje waar Finke gezeten was. Zij groette vriendelijk en nam snel met de eene hand uit eene soort van borstzak een kaartje, dat zij Finke overhandigde.

Finke stond in de grootste verbazing op, zonder te weten of hij zijne oogen vertrouwen mocht.

‘Kom morgen om tien ure bij mij!’ sprak de dame met eene heldere stem. ‘Adieu!’ voegde zij er bij, hem vriendelijk groetend, waarop zij eene lichte wending met het paard deed, het even met de rijzweep aanraakte en ijlings wegreed. Snel haalde zij de overigen in, die langzaam gereden hadden, en weldra was zij met dezen uit de oogen, die haar nastaarden, verdwenen.

Meijer nam zijn vriend nieuwsgierig het kaartje uit de hand. ‘Laat toch eens zien wat het is,’ zei hij, waarop hij Finke voorlas wat op het kaartje gedrukt stond. Nu werd plotseling het raadsel opgelost. In kleine gouden letters stond de naam van ‘Emilia, gravinne van Rolberg.’

Aldus was die deftige dame de voormalige kweekelinge zijner vrouw. Nooit zou hij in haar het vroolijke ranke meisje herkend hebben, dat hij vroeger op het slot gezien had; en geen wonder, want het dertienjarige kind was eene statige dame geworden, terwijl Finke zoo weinig veranderd was, dat zij hem in de voorzaal onmiddellijk herkend had. Om zeker te zijn had zij den knecht. die Finke bij den grootmeester had aangediend, naar zijn naam gevraagd en weldra ontdekt, dat zij zich niet vergist had. Waar hij thuis was, had men haar echter niet kunnen zeggen.

Finke verzuimde niet des anderendaags op klokslag van tienen de dame te bezoeken. Hij moest haar vertellen van zijne vrouw, hare voormalige opvoedster en ook wat er van het slot geworden was. Haar vader, graaf van Rolberg, had het kort na het huwelijk van Finke verkocht, om met zijne dochter in de hoofdstad te gaan wonen. Nu was hij gestorven en zijne dochter had den rouw nog niet afgelegd.

Finke kon der beminnelijke vrouw, die de vroolijkheid haars vaders geërfd had, nauwelijks genoeg vertellen: tot in de kleinste bijzonderheden moest hij haar zijn gansche huisgezin beschrijven; en nu hij van zijne kinderen sprak, van het meisje, dat zoo flink opwies, en van den gezonden frisschen knaap, kwam het hem voor alsof hare oogen vochtig werden. Zij had geene kinderen.

‘Gij vraagt immers om een post?’ vroeg zij, nu Finke, dit bespeurend, zijne vertelling staakte. ‘Ik dacht het wel en heb hier reeds een briefje geschreven, dat gij morgen den minister moet overhandigen als gij bij hem komt. 't Is mijn schoonvader en hij ziet mij nog al gaarne! die goede, oude man; hij moet u den post geven.

Hartelijk dankend, stak Finke de aanbeveling in den zak. Hij moest haar vast beloven, haar in elk geval nog vóór zijne afreis te bezoeken en daarop nam hij afschied voor heden.

Toen hij 's avonds in ‘De gouden

[p. 53]

Kroon’ met zijn vriend bij een glas wijn zat en van het bezoek sprak dat hij met het gunstigst gevolg had afgelegd, rezen er plotseling, hoe wist hij zelf niet, bezwaren bij hem op. ‘Ik had liever,’ zeî hij, ‘dat ik niets van de historie wist en dat ik maar recht door zee gegaan was, steunend op mijne eigene aanspraken en niet op de gunst van een vrouwenrok!’

‘Pas op!’ antwoordde Meijer, hem schertsend waarschuwend, ‘laat geen langtong of verrader dat hooren! Wees wijs, Finke,’ voegde hij er bij, ‘zet u geene grillen in 't hoofd, die nergens toe deugen. Bekijk de zaak toch eens nuchter, mijn vriend! Onder al die sollicitanten zullen er wel meer zijn, die evenveel recht hebben als gij. Wien zal men de voorkeur geven in dat geval? Natuurlijk den aanbevolene. Gij zijt dus met dat briefje van de schoondochter het zekerst van allen.’

Die bewijsrede vond ingang bij Finke, zelfs klemde hij er zich stevig aan vast. Voor een oogenblik ten minste werd hierdoor zijn gekwetst gevoel van eigenwaarde verlicht. Vroolijk klonk hij met zijn vriend, en toen de flesch leêg was, haalde hij een zakje te voorschijn, waarin hij den inhoud der slaapmuts, de voormalige spaarpot zijner vrouw, tot hiertoe nog ongeschonden bewaard had. ‘Heden!’ riep hij, in den vroolijksten roes, ‘heden drinken wij nog eene bijzondere flesch op mijn goeden uitslag!’

Vroolijk dronken de vrienden, waarbij de verborgen schat uit den spaarpot wakker werd aangesproken.

Dus ging de avond voorbij en den volgenden morgen ging Finke, nog wat zwaar in 't hoofd, naar den minister.

Nauwelijks had Finke zijne woning verlaten, waar zijn vriend Meijer alleen bleef, toen er ijlings een man op den trap stormde, en eer Meijer zijn tikken nog gehoord had, de deur opende. ‘Is mijnheer Finke niet hier?’ vroeg hij snel. Meijer antwoordde ontkennend. ‘Is hij dan op weg naar den minister?’ vroeg de gejaagde knecht, die een papier in de hand hield en snel een blik wierp op den in houd. ‘Ja,’ antwoordde Meijer, waarop hij beloofde, als Finke iets hebben moest, het dezen te bezorgen.

Toen hij den knecht het papier uit de hand nam en haastig den inhoud overzag, las hij de woorden, in potlood geschreven: ‘Geef mijn briefje niet aan den minister; vermijd zorgvuldig u bij hem op mij te beroepen!’

‘Ik moet het hem zelf geven,’ hernam de bediende, ‘mevrouw de barones heeft het me te zeer op 't hart gedrukt. Ik moet hem vinden, eer hij bij den minister komt. Ik weet niet wat er gebeurd is, maar zij wil volstrekt niet, dat mijnheer Finke bij haar schoonvader haar naam noemt.’

Met deze woorden nam hij snel het papier uit de hand van Meijer en verdween zoo schielijk als hij gekomen was.

Toen hij alleen was, schudde Meijer het hoofd. ‘Had ik hem nog maar wat opgehouden,’ zeî hij in zich zelven, ‘dan had ik het bericht onderschept.’ Zoo sprak hij en na een oogenblik zwijgens hernam hij glimlachend: ‘Arme Finke! Om vandaag zoo iets te ondervinden, hadden we gisteren de spaarpenningen uwer vrouw niet juichend behoeven te verteren!’

Finke was op 't punt de groote poort van het verblijf des ministers binnen te gaan, toen hij zich plotseling bij den frak voelde grijpen. Verschrikt wendde hij zich om en zijn schrik werd nog vermeerderd, toen hij den man, die hem was nageijld, ademloos vóór zich zag. Deze kon eerst geen woord uiten. Hij reikte Finke een papier over en stiet slechts de woorden uit: ‘Van mevrouw de baronnes van Hoogvliet!’ Steeds hield hij Finke bij den arm vast, tot hij zich overtuigd had, dat deze al wist wat er in stond.

Het gevoel, dat Finke beving, nu hij den breeden trap naar het verblijf van den minister opging, was van een geheel bijzonderen aard. Wat kon de anders zoo hartelijke vrouw bewogen hebben, hem plotseling hare gunst zoo geheel en al te weigeren? Hij peinsde en dacht, tot hij op 't gedacht kwam dat gisteren avond misschien een gast uit ‘De gouden Kroon’ kon gehoord hebben, wat hij van dien vrouwenrok gezegd had? Wie kon het zijn, die zijne woorden gehoord en ze der barones van Hoogvliet had meêgedeeld?’

Met dit alles was Finke nog vervuld, toen hij ook heden weêr in de voorzaal van den minister stond te wachten. Eerst was hij bitter teleurgesteld, maar spoedig herstelde hij zich en zeide: ‘Best, nu sta ik weêr als gisteren op mijzelven, als een man die wil vooruitkomen, niet door ijdel gunstbetoon, maar alleen door zich zelven. Hierop ging hij eenige malen onhoorbaar over het mollig tapijt op en neder, tot de deur geopend werd en men hem bij den minister toeliet.

Deze, een statig oud heer, met lange zilverwitte haren, stond, nu Finke binnentrad, aan eene schuiftafel, waar hij zonder om te zien eenige papieren schikte, tot hij zich tot den binnentredende wendde.

“Gij zijt Finke, de postbeambte en solliciteert naar de opengevallene postmeesterplaats van H.” sprak hij droog, en streek intusschen met de hand over het breede voorhoofd. “Zeg eens,” hernam hij, na eene korte poos, hebt gij niemand, die u aanbeveelt, niemand op wien gij u kunt beroepen?’

‘Neen, uwe excellentie,’ antwoordde Finke.

‘Geen sterveling?’ vroeg de minister, en wierp daarbij een scherpen, ongeloovigen blik op den sollicitant.

De oude deftige heer ging hierop terug naar zijne schrijftafel, en zat daar een oogenblik, in gedachten verzonken.

‘Ik weet nog zeer goed, sprak hij eindelijk,’ dat gij mij door uw overste reeds bij eene andere gelegenheid bijzonder zijt aanbevolen. Maar,’ voegde hij er bij, met een fijnen glimlach, ‘hebt gij dan volstrekt niets gedaan, om bij den een of ander protectie te verwerven?’

‘Ik heb geene protectie, excellentie,’ was het antwoord op vasten toon. ‘Eerst dan zal ik trotsch zijn op mijne bevordering, als zij mij ter belooning van verdienste en trouwe plichtvervulling ten deel valt.’

‘Goed,’ antwoordde de grijsaard, terwijl hij weder plaats nam om iets op te sch[u]ijven. ‘Den post,’ ging hij voort, ‘zult ge hebben; ik zal nog vandaag het decreet laten uitvaardigen.’

Toen Finke uit het vertrek van den minister op straat in de vrije lucht kwam, had hij het willen uitgieren van genot, zóó verheugde hij zich over de behaalde overwinning.

Het eerste ging hij naar mevrouw van Hoogvliet. Tot bijzonderen dank voelde hij zich jegens haar, die, zooals hij thans glimlachend zeide, zich in het uiterste oogenblik zoo snood van hem had afgetrokken, juist niet verplicht; maar hij kon toch niet nalaten, haar nog eens te groeten. Zij had het hem zoo dringend verzocht en hij wilde ook tegenover haar niets minder schijnen dan beleedigd.

Voor Finke schenen het verrassingen zonder eind. Blijkbaar had hij niet anders kunnen hopen dan dat de barones hem òf in 't geheel niet, of ernstig en koel zou ontvangen, maar nu hij binnentrad, ontving zij hem nog hartelijker dan voorheen.

‘Hebt ge den post?’ riep zij hem toe en nu hij bevestigend antwoordde, barstte zij uit in een hartelijken lach, zoodat Finke verwonderd opkeek. ‘Ik wensch u geluk, dus is 't toch gelukt! Hoor maar eens, beste vriend,’ zeî ze vertrouwelijk, ‘we hadden haast buiten den waard gerekend. Gisteren had ik den secretaris van mijn schoonvader nog een woordje geschreven om hem te zeggen, dat ik 't liefst u voor den opengevallen post zou willen aanbevelen; maar wat gebeurt er? Daar komt van morgen vroeg de secretaris bij me om mij te zeggen, dat er reeds zes sollicitanten naar den post geweest waren. De een beriep zich, zooals mij de secretaris vertelde, op dezen, de andere, op genen hooggeplaatsten persoon, enz. Elk had iemand, op wiens dringende aanbeveling hij zich beriep; elk had een briefje. “Dat verveelt me!” zeî mijn schoonvader, en nu krijgt eens niemand den post, als hij, die zich op geen sterveling beroept. Ik wil eens zien of er dan niemand is, die op zich zelven vertrouwt, op zijne eigene waarde, en die tevens op mij vertrouwt, op mijn oordeel en mijne rechtvaardigheid!’ Zoo sprak de minister en wat bleef mij toen over dan u ijlings mijn knecht na te zenden, die u gelukkig nog ter goeder ure getroffen heeft, anders zou het er treurig hebben uitgezien.’

Door dit verhaal der goedhartige vrouw was nu ook het laatste geheim ontsluierd, dat Finke in de hoofdstad beleefd had. Zij ontsloeg hem met veel hartelijke groeten aan zijne vrouw, die zij nog steeds hare Bertha noemde, en nadat hij ook van Meijer afscheid genomen had, in 't vooruitzicht van hem spoedig weêr te zien, trok hij naar huis met de blijde boodschap, dat zijne benoeming tot postmeester op weg was.

‘Maar helaas! helaas!’ zeî hij, ‘zonder protectie is het toch niet gegaan!’