De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

Kleine fee.
Tafereelen uit Marlitt's verhaal:
Het gehem der oude jufvrouw.
(Vervolg.)

- Het is uwer onweerdig, dat gij uitvluchten lenkt, al is uwe bedoeling nog zoo zuiver en goed! zegde hij streng. Antwoordt mij eenvoudig: ja, of neen.

- Neen.

- Ik hield er mij van overtuigd! prevelde hij. En nu, wees verstandig, en schik u in het onvermijdelijke; ik zal het boek lezen.

Zij werd doodsbleek; maar nam thans niet meer haren toevlucht tot smeeken. Doe het, als gij het met uwe eer overeen kunt brengen, zegde zij. Gij dringt in een geheim, dat gij niet moogt weten. In het oogenblik, waarin gij het boek openslaat, ontneemt gij alle weerde aan een geheel leven van vrouwelijke zelfopoffering.

- Gij strijdt moedig, Felictas! antwoordde hij bedaard, en had die vrouw, - hij wees in de richting waar Adèle verdwenen was, - mij niet in hare woede die laatste woorden toegevoegd, dan zou ik het booze geheim ongezien aan u terug geven; maar nu moet en wil ik de schande kennen, die op mijn naam kleeft, en is de arme vrouw, die hier in die zolderkamers als eene gevangene geleefd heeft, sterk genoeg geweest, om die schande voor vreemden geheim te houden, dan zal ik ook wel kracht vinden om ze te dragen. Ik ben dubbel verplicht de ziak in den grond te onderzoeken. De tak der Helwigs aan den Rijn is blijkbaar deelgenoot van het geheim en misschien wel medeschuldig aan eenige misdaad. Al zwijgt gij en slaat gij uwe oogen neer, ik zie toch duidelijk aan uw gezicht dat mijn vermoeden juist is; mijne nicht wist ongetwijfeld van de schande der familie en was ontsteld ze onverwacht hier opgeteekend te vinden; ik zal met die heelers afrekenen!... Troost u, Fee! ging hij zacht en teeder voort, en streek liefkoozend zijne hand over 't hoofd van het jonge meisje. Ik kan niet anders handelen; al gaaft gij mij de verzekering dat gij terstond de mijne worden zoudt als ik u het boek teruggaf, ik zou neen ‘neen’ moeten zeggen.

- Ik zal het mij nooit vergeven, riep zij schreiende, dat ik u door mijne onvoorzichtigheid ongelukkig heb gemaakt!

- Gij zult het u vergeven, zegde hij ernstig en met nadruk, als gij leert inzien dat uwe liefde mij alles leert overwinnen, wat er moeielijks op mijn levensweg is.

Hij drukte hare kleine ijskoude hand en ging in zijne kamer. Felicitas drukte haar gloeiend voorhoofd tegen de ruiten van het raam en zag naar beneden, waar de regen zoo geweldig op de steenen plaste, als wilde hij het bloed van den vermoorden Adriaan von Hirschsprung, en daarmede de schandvlek uitwasschen, die op den naam Helwig rustte.

XXVII.

Een uur later trad de professor in de huiskamer zijner moeder. Hij was bleeker dan gewoonlijk; doch de uitdrukking van zijn gelaat en heel zijne houding deden zijne mannelijke vastheid en zedelijke kracht meer dan ooit uitkomen, die zijne uiterlijke verschijning zoo indrukwekkend maakten. Mevrouw Helwig zat voor haar venster te breien.

De professor legde een opengeslagen boek op het tafeltje voor haar neder.

- Ik heb over eene zeer ernstige zaak met u te spreken, zegde hij; maar vooraf moet ik u verzoeken een oog in deze bladzijden te slaan.

Mevrouw Helwig legde verbaasd de kous neder, zette haren bril op en nam het boek in handen. Och, dat is het gekrabbel van tante Cordula! zegde zij ontevreden; doch begon niettemin te lezen.

De professor legde zijne linkerhand op zijn rug, streek met de rechterhand over zijn baard en ging zwijgend in de kamer op en neêr.

- Ik begrijp niet, waarom die kinderachtige liefdegeschiedenis met dien schoenmakersjongen mij belang inboezemen zou! riep mevrouw Helwig wrevelig, nadat zij een paar bladzijden gelezen had. Hoe komt gij er op, mij dit oude duffe boek te brengen, dat de gansche kamer door zijne lucht verpest? - Ik bid u, lees verder, moeder, antwoordde de professor ongeduldig. Gij zult spoedig genoeg die duffe lucht vergeten, wegens de kwade berichten, die het boek bevat?

Zij nam met zichtbaren tegenzin het boek weêr op en las eenige bladen verder. Langzamerhand vertoonde zich de spanning op haar gelaat; de knetterende bladen gingen steeds haastiger door hare vingers; hare wangen werden purperrood En toch was het eigenlijk geen schrik of ontzetting, die zich van haar had meester gemaakt. Met eene onuitsprekelijke verwondering, waaraan zich spoedig een bittere hoon paarde, liet zij het boek op haren schoot vallen.

- Dat zijn inderdaad schoone zaken! Wel, wel, wia had dat ooit gedacht van de achtensweerdige, hoogaanzienlijke familie Helwig! riep zij, de handen samenslaande. In hare stem streden haat, zegepraal en voldane boosheid. Dus waren de geldzakken, waarop mijne trotsche schoonmoeder zat, gedeeltelijk gestolen! Ei, ei, en daarmee pronkte men in fluweel en zijde, en gaf partijen en feesten, waarbij de champagne als water stroomde, en waar men zich door de schuimloopers eene schoone en geestige vrouw liet noemen!... En ik, ik moest deze jubelende gasten bedienen; niemand sloeg in de nabijheid der lichtveerdige, weelderige vrouw, acht op de arme, jonge bloedverwante, die in hare deugd en vroomheid toch verre verheven was boven deze zondige, ellendige wereldlingen. Hoe dikwijls heb ik mijne tanden saamgenepen en in mijn hart God gebeden, dat hij dit schandelijk leven mocht straffen naar zijne gerechtigheid! Hij heeft thans gericht... O, hoe wonderbaar zijn zijne wegen! - Het was gestolen geld, dat zij verbrasten - hunne zielen zijn dubbel verloren!

De professor was onbewegelijk midden in 't vertrek blijven staan; hij was er zoo weinig op voorbereid de zaak op die wijze te beschouwen, dat hij een oogenblik als geheel verbijsterd zweeg.

- Hoe gij grootmama er verantwoordelijk voor kunt stellen dat zij, onbewust, dit rechtmatig verkregen geld gebruikt heeft, begrijp ik niet, moeder, zegde hij na eene korte poos met gevoel. Dan zijn ook onze zielen verloren, want wij zijn tot den huidigen dag in 't genot der renten gebleven.... Overigens zult gij bij die zienswijze 't zooveel te meer met mij eens zijn, dat wij ons hoe eer hoe liever van dit zondige, oneerlijke geld ontdoen en het tot op den laatsten stuiver aan de wettige eigenaars willen teruggeven.

Vroeger, bij hare grenzenlooze verbazing, was mevrouw Helwig blijven zitten en had eenvoudig hare handen saamgeslagen; thans echter steunde ze zich hiermede op de armleuning des stoels en voer met een ruk overeind.

- Teruggeven? herhaalde zij, alsof ze twijfelde goed verstaan te hebben. Aan wie?

- Wel, aan de mogelijk bestaande erfgenamen van de familie Hirschsprung.

- Hoe, aan den eersten den besten landlooper, en bedrieger die zich voor een Hirschsprung uitgeeft, zouden wij zulk eene belangrijke som overgeven? Veertigduizend daalders bleven immers nog aan de familie Helwig, nadat....

- Ja, nadat Paul Helwig, die goede man, er twintigduizend daalders van naar zich getrokken had! viel de professor haar bevend in de rede. Moeder, gij veroordeelt mijne grootmoeder ter helle, omdat zij onwetend gestolen geld gebruikt heeft; wat verdient hij dan, die met duivelsche berekening en overleg iemand een geheel vermogen afsteelt?

- Ja, hij is een oogenblik voor de verzoeking bezweken antwoordde zij, zonder in 't minst van haar stuk te raken; hij was toen een jong en onbezonnen mensch, die den rechten weg nog niet gevonden had, maar hij heeft zich uit den poel der zonde opgericht.

- Evenzoo is het ook gesteld met hetgeen aan ons huis is gekomen, ging de groote vrouw voort. Zie in 't rond, of niet op alles, wat wij doen en verrichten, Gods hand zichtbaar rust!... Kleefde de zonde nog aan het geld, dan kon het niet zulke heerlijke vruchten voortbrengen. Wij, gij, mijn zoon en ik, hebben in zegen veranderd, wat eens misdaad is geweest.

- Ik bid u, moeder, laat mij buiten spel! riep hij, ten diepste verstoord over deze afschuwelijke redeneering. Hij sloeg de hand aan 't voorhoofd, alsof hem dit onuitsprekelijk pijn deed

Een giftige blik vloog naar den tegenslrevenden zoon, maar niettemin ging de groote vrouw met verheffing van stem voort:

De hoofdreden, waarom ik mij met alle kracht verzetten zal tegen de oprakeling dezer lang verstorven geschiedenis, is dat gij een uwer voorvaders hoont!

- Gehoond heeft hij zichzelven en ons allen tevens! zegde de professor ruw en somber. Maar wij kunnen ten minste onze eer redden door te versmaden voor heelers te spelen.

Mevrouw Helwig verliet hare plaats en trad

[p. 376]

in haar gansche gezag en weerdigheid voor haren zoon.

- Goed - veronderstellen wij dat ik u toegaf in uwe gedrochtelijke beschouwing, zegde zij koel. Wij namen dus deze veertigduizend thalers - wier verlies ons, tusschen beide gezegd, tot eene slechts zeer matig bemiddelde familie zou maken; maar laten wij ons hier ook geheel overheen zetten - dus wij namen dit geld en gaven het tot den laatsten penning terug - hoe dan, als de lachende erfgenamen ook nog de opgeloopen interest en interest van interest eischten - hoe dan?

- Ik geloof niet, dat zij daartoe het recht hebben, maar al was dat zoo, dan zoudt gij nog moeten gedachtig zijn aan de uitspraak: Ik zal de zonden der vaderen bezoeken aan de kinderen.

Eigengeteekend portret van Alberdingk Thijm, 1839.

- Ik ben geene geborene Helwig: vergeet dat niet, mijn zoon! viel zij hem scherper in de rede. Ik heb een volkomen onbevlekten, zeer aanzienlijken naam hier in het huis gebracht: ik behoef mij de schande dus niet aan te trekken; weinig ben ik van plan eenige geldelijke opoffering te brengen om de smet uit te wisschen; denkt gij, dat ik, om het kwaad van een ander, op mijn ouden dag gebrek wil lijden?

- Gebrek lijden! terwijl gij een zoon hebt, die in staat is voor u te zorgen? Moeder, gelooft gij niet, dat ik u met hetgeen ik geleerd heb, een gerusten, onbezorgden ouderdom verschaffen kan?

- Ik dank u, Johannes, antwoordde zij koel. Maar ik wil liever van mijne renten leven en mijn eigen meester blijven. Ik gruw van afhankelijkheid. Laat ons overigens niet om des keizers baard twisten. Ik verklaar u hiermede, dat ik deze geheele geschiedenis voor eene verdichting houd dier waanzinnige oude vrouw. Niets ter wereld zal mij dwingen ze als waar, als werkelijk geschied te erkennen.

Op dit oogenblik werd de deur zacht geopend en de jonge weduwe trad binnen. De vrouw had geweend, want de sporen hiervan waren nog aan hare oogen en de vlekken op hare zachte fluweelen wangen te zien. 't Was onmiskenbaar, de hartstocht had zooeven dit gemoed nog hevig geschokt, schoon ook van de zijde der dame alles geschiedde, om de onwedersprekelijke getuigen tot een toonbeeld van onschuldig lijden te hervormen. - Zij had, ten einde heur zeer verward haar te verbergen, een witte, lichte tullen doek om 't hoofd geslagen; het fraai gelaat met de enkele dikke, blonde lokken, die ongeregeld uit den wolkachtigen tulle te voorschijn kwamen, kreeg hierdoor iets verhevens. In alle gevalle had men getracht het teeder jonkvrouwelijke en het naïve kinderlijke door de onschuldig witte tullenwolk te vervangen.

Zij zag het belangrijke boek op de tafel liggen en ontstelde. Langzaam en als eene boetelinge trad zij naar Johannes toe en reikte hem met beschaamd afgewend gelaat de hand; hij weigerde die aan te nemen.

Gegraveerd in 1852.

- Vergeef mij, Johannes, bad zij. Ik ben zoo driftig geweest, dat ik het voor mij zelve niet kan verantwoorden. Ik, die anders zoo stil en kalm van gemoed ben, hoe kon ik zoo hevig worden! maar die ongelukkige geschiedenis, zij draagt hiervan alleen de schuld... Denk eens, Johannes, mijn lieve papa wordt door dit afschuwelijke boek geheel verdacht gemaakt, en ik heb ook u voor elken prijs eene vernederende ontdekking willen besparen. Ik kan 't niet helpen, maar ik geloof zeker, dat Caroline opzettelijk die verschrikkelijke getuigenis heeft opgerakeld om ons voor haar heengaan nog eens eene recht booze streek te spelen...

Houd uwe lasterlijke tong stil! riep hij zoo dreigend en driftig opstuivende, dat zij verschrikt zweeg. Overigens wil ik u vergeven, voegde hij er na eene poos, met moeilijke zeltbeheersching bij, maar slechts op eene voorwaarde.

Zij zag hem vragend aan.

- Dat gij mij zonder eenige terughouding meedeelt, op welke wijze gij aan de kennis van het geheim gekomen zijt.

(Wordt voortgezet.)