De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

Kleine fee.
Tafereelen uit Marlitt's verhaal:
Het geheim der oude jufvrouw.
(Vervolg.)

Mijne strenge moeder had mij gezegd dat het de laatste keer was dat ik naar u toe mocht gaan; ik was nu de volwassen koopmansdochter en mijn omgang met de schoenmakersfamilie paste niet meer. Uwe ouders waren niet in de kamer en ik deelde u het verbod mede. Wat werdt ge bleek onder uwe gitzwarte krullende lokken.

- Nu, ga dan heen! zeidet gij en stamptet met den voet! maar uwe stem was gebroken en er blonken tranen in uwe toornige oogen. Ik ging niet; onze bevende handen strengelden zich eensklaps als onwillekeurig vast in elkander; dat was het begin onzer zalige liefde!

- En dat zou ik vergeten hebben en ik zou meineedig geworden zijn; nadat ik jaren lang weêrstand had geboden aan de gramschap mijner ouders? Zij noemden u een hongerlijder, een gemeenen schoenmakersjongen, die zich met kunsten ophield die hem geen brood verschaften; zij dreigden mij met onterving en met hunnen vloek; maar ik bleef standvastig; hoe gemakkelijk viel mij dit, zoo lang gij in mijne nabijheid waart. Maar uwe ouders stierven en gij gingt naar Leipzig; toen kwam er een vreeselijke tijd! Daar verscheen op zekeren dag eene lange mannenfiguur in ons huis en op deze gestalte zat een hoofd met vale wangen, waarlangs het weinige donkere haar glad en sluik neêrhing, en de mond was door valsche, slappe plooien omgeven.... Ik wist terstond, dat met dien man het ongeluk bij ons in huis gekomen was. Mijn vader dacht anders over dezen Paul Helwig; hij was immers een bloedverwant, de zoon van een man die zijn fortuin in de wereld gemaakt had en die nu een aanzienlijken post bekleedde. Het bezoek van dien jongen neef was dus eene eer voor ons huis; en wat kon die hooge gestalte nederig buigen, en hoe zacht en zalvend klonken de vrome woorden uit zijn mond!

- Gij weet, dat de ellendeling het waagde mij van liefde te spreken, en dit ik hem driftig en verstoord afwees; hij was eerloos en lafhertig genoeg om de hulp mijns vaders in te roepen; deze wenschte niets liever dan dit huwelijk, en nu begonnen er vreeselijke dagen voor mij aan te breken! Uwe brieven bleven weg, mijn vader had ze onderschept, ik vond ze nevens de mijne onder zijne nalatenschap. Ik werd als gevangene behandeld; maar niemand kon mij toch dwingen in de kamer te blijven, als de gehate Paul Helwig binnentrad. Dan vloog ik als gejaagd door het huis; de geesten uwer voorouders beschermden mij, Jozef; ik vond schuilplaatsen genoeg waar ik voor mijne vervolgers veilig was.

- Zou het ook de geheimzinnige vinger van een der onzichtbare voorouders geweest zijn, die op zekeren dag mijne oogen op een goudstuk aan mijne voeten vestigde?

- Er was eene verzakking ontstaan in een muur van den buitenvleugel, en op dien namiddag was er werkvolk geweest om de beschadigde plek uit te breken. Ik zat stil op den puinhoop; ik dacht aan den tijd, toen men die steenen op elkander gebouwd had, en daar lag plotseling een goudstuk voor mij in 't gras; het was niet het eenige; ook tusschen de brokken steen en kalk schitterde het goud. Er was ongetwijfeld nog een groot stuk van den muur ingestort, nadat het werkvolk vertrokken was; want alles lag woest door elkander, en tusschen de stukken door zag ik de scherpe hoeken van een houten kistje - het was gedeeltelijk gebarsten; door deze reet vertoonden zich duidelijk gerande goudstukken.

Ik ging mijn vader halen en de gehate Paul Helwig kwam mede. Zij haalden zonder veel moeite het kistje onder het puin te voorschijn, en deden het open met den stevigen sleutel die nog in het slot stak.

- 't Waren de Zweden niet geweest, Jozef!... Daar lagen welbewaard de twee armbanden; daar lagen de zestigduizend daalders in goud en de gele perkamenten en de papieren der Hirschsprungs! De oude Adriaan had alles voor de naderende Zweden hier goed verborgen! Ik was als dronken van geluk. ‘Vader!’ juichte ik, ‘nu is Jozef geen hongerlijder meer!’

- Nog zie ik hem, zooals hij daar stond! Gij weet, hij had een ernstig, streng gelaat; ieder opgeruimd woord verstierf op mijne lippen als ik die strakke blikken zag; maar toch had ik hem altijd liefgehad....

Doch na dien stond.... O, Jozef, de pen weigert hier nog langer den woeligen stroom mijner gedachten op te teekenen.

Uw erfdeel werd u ontstolen, en dat door mijn eigen vader en den gehaten Paul Helwig: veertig duizend daalders bleven in mijne familie, twintig duizend werden aan Paul Helwig overhandigd.

Wat martelingen deed men mij onderstaan, om mij tot stilzwijgen te nopen!

En toch wilde ik spreken.

- Ik had het testament van den ouden Adriaan in mijn bezit gehouden; daar hadden zij niet aan gedacht, en toen Paul Helwig mij op zekeren avond spottend vroeg, hoe ik bewijzen zou dat zij het geld der Hirschsprungs gevonden hadden, wees ik op dat papier, en toen kwam het vreeselijke einde! Mijn vader had dien middag een groot diner bijgewoond; hij had eene sterke kleur en had blijkbaar veel wijn gedronken. Op mijne woorden schoot hij op mij toe, schudde mij met zijne handen tot dat ik het uitgilde van pijn, en vroeg tandenknarsende of zijne eer en zijn aanzien mij dan niets weerd waren! Nog had hij het laatste woord niet uitgesproken, toen hij mij terug stiet; zijn gezicht werd donker paars; hij greep met beide handen naar zijn hals en zakte eensklaps in elkander: die groote statige man! Hij leefde nog, toen wij hem opnamen; hij had zelfs zijn bewustzijn niet verloren; want hij zag mij aan met eene vreeselijke uitdrukking op zijn gelaat en... toen brak mijn tegenstand, Jozef! Toen de dokter een oogenblik de kamer verlaten had, haalde ik het papier te voorschijn en hield het in de vlam van de keers. Ik kon mijn vader niet aanzien, maar ik beloofde hem met afgewend gelaat dat ik zwijgen zou, en dat er met mijn wil geen vlek zou kleven op zijn naam... Hoe duivelsch lachte Paul Helwig, toen ik die belofte deed! Ach, Jozef; ja, dat heb ik gedaan. Ik verzekerde mijne familie het u ontstolene erfdeel, terwijl gij van gebrek op uw sterfbed laagt!

XXV.

Felicitas sloeg uitgeput het boek dicht; zij kon niet verder lezen. Buiten loeide en huilde de storm en deed de glazen rinkelen; maar wat was dat, vergeleken bij den storm, die gewoed had in de borst van haar, wier geschiedenis zij daar gezien had.

Tante Cordula, gij zijt eene martelares geweest. Zij, die zich verrijkt hadden met gestolen goed, stelden zich op een voetstuk van

[p. 352]

erfelijke familiedeugd en rechtschapenheid; zij verstieten u als eene ontaarde, en de blinde wereld bevestigde deze uitspraak! En gij riept geen wee over de blinden en boozen; zij aten uw brood en grepen, zonder het zelf te weten, in den nood naar uwe reddende hand. Uw sterke geest bouwde zich zijne eigene wereld, en die kalme verzoenende glimlach, die in den ouderdom uwe trekken veredelde, was de zegepraal eener verhevene ziel!

Welk een onding is de openbare meening! Er is niets wufter op de wereld, en toch heeft zij een diepen en beslissenden invloed op het lot van iederen mensch. Lijden niet familiën nog na jaren voor een enkel lid, dat door de openbare meening veroordeeld en gebrandmerkt is, en zijn er geene geslachten, die den straalkrans van aangeërfde deugd en braafheid onverdiend dragen, alleen omdat hun naam uit den mond des volks met eeie genoemd wordt? Hoeveel ongestrafte schurkenstreken heeft de openbare meening op haar geweten, en hoe dikwijls schreit de stille verdienste onder hare blinde voetschoppen!

De familie Helwig behoorde ook tot de onaantastbare. Zoo iemand gewaagd had den vinger op te heffen tegen de statigste en meest trotsche verschijning onder de portretten in de hoekkamer, en te zeggen:

‘Gij zijt de dief!’ hij zou gesteenigd zijn geworden door den grooten hoop. En toch had hij den armen schoenmakerszoon zijn erfdeel ontroofd; hij was gestorven, de weerdige man, met den diefstal op het geweten, en zijne nakomelingen waren trotsch op den ‘zuur en eerlijk verworven’ rijkdom van het oude handelshuis.

Onwillekeurig hield Felicitas het boek met hare rechterhand als zegepralend omhoog en hare oogen vonkelden... Wat belette haar de grijze doos met haren vreeselijken inhoud op gindsche schrijftafel te laten liggen? Dan zou hij binnenkomen en zich zonder erg in het met klimop bekleede hoekje neêrzetten. Hij zou de pen opnemen, om het voor hem liggende werk voort te zetten; en.... daar staat het vreemde voorwerp voor hem, hij slaat het deksel op, neemt het boek er uit en leest.... tot dat hij doodsbleek wordt en zijne grijze oogen zich sluiten onder 't gewicht der vreeselijke ontdekking. Dan is zijn trots levenslang geknakt. Hij draagt in het geheim den last der schande.... Wil hij de genoegens van den rijkdom blijven genieten - Het is gestolen genot; leest hij voortaan zijn zoo geëerden naam - er ligt eene leelijke vlek op, - de trotsche man is voor altijd inwendig verslagen, vermoord...

Daar valt het boek Felicitas uit de handen, en een heete tranenstroom rolt langs hare wangen ‘Neen, duizendmaal liever sterven dan hem dat leed aandoen!...’ Was de mond, die dit bevende uitsprak, dezelfde, die eens, binnen deze zelfde muren gezegd had: Ik zou hem niet beklagen als hem een bitter leed trof; en als ik iets doen kon om zijn geluk te bevorderen, ik zou er geen vinger voor verroeren? Was het inderdaad nog de oude onstuimige haat, die haar deed weenen en die haar hart van naamloos wee vervulde bij de gedachte aan zijn lijden? Was het afschuw, 't gevoel waarmeê zij zich eensklaps zijne krachtige mannelijke gestalte voor den geest riep, en had het zalige bewustzijn, dat zij geroepen was hem de handen beschermend boven 't hoofd te houden, nog iets gemeens met het hatelijk gevoel van wraak?... Neen! Haat, afschuw, wraaklust waren spoorloos verdwenen in hare ziel!... Helaas! zij had haar roer verloren! Zij deinsde terug en sloeg ontzet hare handen voor hare oogen; eensklaps lag de geheimzinnig tweestrijd van haar hart open voor haar; doch niet als in het licht eener hemelsche openbaring, dat plotseling onverwachte, lachende beelden doet te voorschijn treden; maar als eene bliksemstraal, die een afgrond aan hare voeten zichtbaar maakt...

grootmoeders portret, naar de teekening van e. ravel.

Voort, voort - niets kon haar meer terughouden! Nog eenmaal over de daken terug! Dan nog een laatsten voetstap over den drempel van het huis der Helwigs, en zij was vrij, zij zou vluchten om hem nimmer weder te zien.

Zij nam het boek op en schoof het in haren zak... maar bleef, met den voet tot vluchten gereed, met ingehouden adem, een oogenblik als versteend staan: daar buiten in den gang hoorde zij eene deur toeslaan en vernam een rasschen voetstap naar de kamer komen waar zij was. Zij vloog naar de glazendeur en rukte haar open; de wind woei haar groote regendroppels in 't gezicht. Hare oogen zwierven over het vierkant der daken; daar kon zij niet meer over; daar moest zij gezien worden; haar eenig behoud bestond in eene oogenblikkelijke schuilplaats.

Op het balkon tusschen de bloempotten in, was eene smalle, onbezette ruimte; daar vluchtte Felicitas op en greep de ijzeren stang van een bliksemafleider, die over het dak liep. Daar stond zij, hoog en vrij in de lucht. De storm greep haar aan en schudde haar heen en weêr, alsof hij haar op de steenen beneden wilde slingeren en verpletteren; boven haar vlogen de donkere onweêrswolken door de lucht! Was daar geen engel boven de bruisende jagende wolken, die de handen beschermend nederstrekte op de met vreeselijk gevaar worstelende?

Wie het ook zijn mocht, die op dat oogenblik de kamer uittrad op het balkon, Felicitas moest als diefegge gebrandmerkt voor hem staan! Zij was in een gesloten vertrek gedrongen; de geheele wereld noemde dit inbraak; reeds had men haar de beschuldiging, dat zij van den diefstal van het zilver wist, naar het hoofd geworpen; nu was hare schuld zoo klaar geworden als de dag! Nu zou zij niet meer vrijwillig over den drempel van het oude koopmanshuis gaan; zij werd er uitgejaagd als eene onteerde; en even als tante Cordula moest zij voortaan, met gesloten lippen, onschuldig schande en smaad door het leven dragen... Zou het dus wel zoo vreeselijk zijn, zich aan den storm over te geven en, na weinige oogenblikken van lijden haar jong leven op het plaveisel diep omlaag te verliezen.

Met verwilderde oogen staarde zij naar 't vooruitstekende dak der zolderwoning; hij die daar beneden was, bleef niet voor de glazendeur staan; de laatste hoop van Felicitas was verdwenen. Hij kwam ondanks regen en stormwind, al verder en verder op het balkon en nu werd de gestalte zichtbaar; het was de professor... Had hij de vluchtende schreden van Felicitas gehoord?... Nog stond hij met den rug naar haar toe; nog was het mogelijk, dat hij terug zou gaan zonder haar gezien te hebben, maar daar kwam de storm, die verrader! Hij dwong den professor zich om te keeren, en liet op hetzelfde oogenblik de haren en de kleederen van het vluchtende meisje wild dwarrelen; en hij zag de gestalte met de krampachtig om het ijzer geslagen armen en het doodsbleeke gelaat, dat tusschen die massa van golvende haren wanhopig op hem nederzag.

Een oogenblik was het, alsof haar het bloed in de aderen verstijfde, onder den ontzettenden blik, die den hare ontmoette, maar toen werd haar hoofd als door eene verbijstering bevangen, die haar het laatste overblijfsel van beradenheid ontroofde.

- Ja, daar staat de diefegge! Haal de policie, haal mevrouw Helwig! Ge hebt thans overtuigend bewijs! riep zij onder bitteren lach naar beneden. Zij liet de ijzeren stang met hare linkerhand los en wierp de haren terug, welke de storm in haar gezicht zweepte.

- Om Godswil, gilde de professor, houd de stang vast... of gij zijt verloren!

(Wordt voortgezet.)