De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

[Onze gravures]

Mozart aan het sterfbed zijner Moeder

Wolfgang Amadeus Mozart, een der geniaalste toonkunstenaars van alle tijden (den 27^en Januari 1756 te Salzburg geboren) behaalde, gelijk men weet, reeds als knaap op de concertreizen, die zijn vader met hem naar Munchen, Weenen, Londen, Parijs. Milaan, Rome enz. ondernam, de hoogste triomfen, hooger wellicht dan ze hem in zijn later leven, door zorgen, kuiperijen en miskenning verbitterd, ooit weder ten deel zijn gevallen.

Bij zijn eerste optreden te Parijs raakte iedereen over het negenjarige wonderkind in verrukking. Het was misschien de herinnering aan dien bijval, welke later den twee-en twintigjarigen Mozart verleidde, nogmaals de hoofdstad aan de Seine op te zoeken, in de hoop daar eene betrekking zijner waardig te verkrijgen. Maar dit tweede verblijf te Parijs bracht hem de bitterste teleurstellingen en was een der treurigste tijdperken in het leven van den zwaarbeproefden toondichter.

Op kunstgebied kon hij zich door de on verschilligheid van het publiek, de bekrompenheid der grooten en den bitteren nijd der kunstge nooten geene baan breken, zoodat hij gedwongen was door lesgeven kommervol in zijn onderhoud te voorzien. Om de maat van zijn leed vol te maken, werd zijne oude moeder, die hem in den vreemde vergezeld had, en haar veelbelovenden zoon met de innigste liefde aanhing, zwaar ziek.

Sedert 23 Maart 1778 bewoonden beiden een paar armzalige kamers in het Hôtel des quatre fils Aymon, waar mevrouw Mozart in Mei bedlegerig werd. Wel stond zij nog voor eene poos van haar ziekbed op en nam haar huiselijken arbeid weer op zich, maar reeds in de volgende maand zonk zij opnieuw op de leger-

[p. 348]

stede, die thans haar doodsbed worden zou.

Haar zoon verpleegde haar veertien dagen met teedere toewijding en waakte onophoudelijk aan de sponde der stervende Slechts een landgenoot, de musicus Heina, bezocht en troostte hem, en ook de meesteres van het logement toonde zich eene medelijdende ziel, door de arme vreemdelingen, zooveel zij vermocht, met raad en daad hij te staan.

mozart aan het sterfbed zijner moeder, naar de teekening van h. merte.

Ons tafereel vertoont ons den jongen Mozart aan het sterfbed zijner moeder, wier laatste zegenwenschen hij ontvangt, terwijl beide bovengenoemde belangstellenden het treffend schouwspel bijwonen. De 3^dn Juli 1778 stierf de zieke, en kort daarop verliet Mozart de Fransche hoofdstad, waar hij het gedroomde geluk niet gevonden, maar veeleer een onherstelbaar verlies geleden had. Hij keerde naar Salzburg terug, waar de nood hem dwong in 1778 de betrekking van hoforganist aan te nemen.

Zoo dreigde zijne in het begin zoo schitterende loopbaan uit te loopen op een staat, die niet veel van dienstbaarheid verschilde. Maar de Voorzienigheid waakte over den edelen, hoog begaafden jongeling Zij had hem bestemd om in eene eeuw van twijfelzucht en critiek, toen het hoogmoedige verstand alle gevoel verloochende, de teerste gevoelens van het menschenhart in tonen te vertolken. Bij het aanhooren dier aandoenlijke toondichten, welke recht uit het hart kwamen, werd de koude, onverschillige wereld van dien tijd tot verteedering gedwongen.

Mozarts genie zegepraalde en verspreidde weldra een glans, dien de volgende eeuwen niet meer uitdooven zouden.

[p. 349]

drie geslachten, naar de schilderij van guillon. (Parijsche Salon van 1888.)

[p. 350]

Drie Geslachten.

Treffend in al haren eenvoud is de groep van grootmoeder, moeder en dochter, ons door den vermaarden Franschen schilder Guileon voorgesteld. Ongezocht heeft hij de drie tijdperken van 's menschen leven: jeugd, rijpe leeftijd en ouderdom verpersoonlijkt. De jeugd stelde hij ons voor in het blanke bruidskleed der eerste Communie - wij zijn in het katholieke Bretagne -; den rijpen leeftijd door de moeder, die met blijden trots op het bloeiende kind neerziet; den ouderdom in het gebogen moedertje, steunend op den arm van dochter en kleinkind. De stille kust van Bretagne met de kalme zee vormt een passenden achtergrond tot dit stemmig en bevallig tafereel vol vromen eenvoud en christelijke levensopvatting: de jeugd gewijd door den godsdienst, het leven veredeld door den arbeid, den ouderdom geheiligd door christelijke berusting en de hoop op de eeuwige rust na de moeiten en zorgen van het aardsch bestaan. Zulk eene kalme groep te aanschouwen in de stille omgeving van het eenvoudige landschap, doet goed in onzen tijd van ontevredenheid en overprikkeling, van zenuwachtig jagen naar genot en grootheid. De verlichte wereldsgezinde meesmuilt wellicht om de bekrompene denkbeelden dier eenvoudigen van harte:

De waarheid van die kleenen
Is toch de wijsheid Gods,

Grootmoeders Portret.

Nooit heeft eene behaagzieke schoone met meer voldoening voor den schilder gezeten, dan het oude moedertje thans poseert voor haren kleinzoon. Zie den genoeglijken glimlach, die om hare gerimpelde lippen speelt, den stillen trots die uit haar ter zijde glurend oog straalt, en vraag dan nog of grootmoeder niet in haar schik is, omdat haar portret ge maakt wordt door haren kleinzoon, een kleuter van een jaar of tien, die al de teekenstift hanteert of hij jarenlang de academie heeft gevolgd, schoon hij van zijn leven nog geene teekenschool gezien heeft. En let dan eens op het kunstenaarsvuur, waarmee de jonge artist lijn voor lijn van zijn model teruggeeft, op de belangstelling, waarmee broertje over zijn schouder de teekening volgt, en ge zegt, dat de ontwerper van ons tafereeltje eene mee sterlijke greep heeft gedaan in het leven der eenvoudige lieden uit het vaderland der beeldsnijders, wien het teekenen en figuren snijden in het bloed zit.