De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

[Onze gravures]

Moederweelde.

Moedervreugde, moederweelde! Is er wel een reiner, een hooger genot op aarde? Dit genoegen smaakt de jonge moeder op onze gravure, met stille, langzame, maar volle teugen; want het stille, rustige genot is altijd het innigste en duurzaamste. Zij houdt haar liefsten schat aan het hart gekneld, en als op engelenwieken zweeft hare ziel voort bij het beschouwen van het ronde, blozende gezichtje. Geen kind is schooner, ten minste voor haar niet, dan het wichtje in zijn wit kanten kleed; en als de Hemel al de zegeningen schenkt, die zij over het kleine hoofdje inroept, wat een man zal dan eens uit dat thans nog zoo hulpelooze wezen groeien!

Op dit oogenblik denkt de jonge moeder er niet aan, dat de andere helft van haren liefdeschat aan den blonden krullekop geschonken is, die achter haar, als eene bloem tusschen de bloemen, in het hooge welige gras half verdoken staat. Met geheel hare ziel, schijnt zij bij het wicht te wezen, dat aan haren boezem rust; maar de moederliefde is onuitputbaar, onuitputbaar als de natuur, in wier midden zij hier prijkt en als deze getooid met duizenden geurige bloesems, frissche bloemen en heerlijke schakeeringen.

In dien kader, waaruit ons bont kleurenmengsel en tintelend zonnelicht tegenblikkeren en balsemende bloemengeur toewaait, kon gewis geen beter beeld geplaatst worden, dan het beeld der jeugdige, nog ongestoorde moederliefde.

[p. 324]

moederweelde.

[p. 325]

de droom op het oorlogsveld, naar de schilderij van detaille.
(met den eerepenning bekroond op den Parijschen Salon van 1888.)

[p. 326]

De droom op het oorlogsveld.

Het was aan Detaille, den grooten schilder van soldaten en militaire tafereelen, voorbehouden, in een meesterlijk doek heel de poëzie van het oorlogsveld met enkele aangrijpende trekken te vertolken. Daartoe schildert hij het ons niet in het volle gewoel van den veldslag, met woest steigerende paarden en vertrapte lijken; neen, hij laat ons een vreedzaam sluimerend bivouak zien, waar de krijgers, uitgeput van vermoeienis, in hun deken gewikkeld en met den ransel tot hoofdkussen, op den grond uitgestrekt liggen, om in een verkwikkenden slaap kracht te putten tot nieuwe heldendaden. Onder hun onmiddellijk bereik staan de sabels in den grond geplant. De geweren staan in rotten; op de twee voorste daarvan rust, in zijn foedraal gehuld, het roemrijke vaandel; links en rechts branden de wachtvuren, waarbij voor de veiligheid der rustenden gewaakt wordt. Gerust en wel kunnen de krijgers zich dus overgeven aan de schoone droomen van glorie en victorie, die hen zelfs wakend bedwelmen en welgemoed door stroomen bloeds doen plassen. Zie, boven hunne hoofden, in het nevelig luchtruim laat de schilder ons dien betooverenden droom als in een visioen aanschouwen. Met vliegende vaandels en uitgetogene sabels trekt de schare ter zege, in den geestdrift der overwinning alle gevaren vergetend, bloed noch leven ontziende, meegesleept door dezelfden onstuimigen aandrift en allen als opgaande in den éénen jubelenden kreet: Victorie!

Treffende gedachte van den kunstenaar: om den oorlog te poëtiseeren is de begoocheling noodig van een droom. In de werkelijkheid is hij hard, koud, meedoogenloos proza.

Bedenken we slechts wat er morgen reeds kan geworden zijn van die forsche krijgers in hun gezonden slaap slechts droomend van de zegepraal.

Misschien ziet de helft van hen het thans rijzende daglicht niet meer dalen.

Ziedaar overwegingen, waarbij de schoone droomen van wapenroem en zegepraal verdwijnen als de morgennevel, die wegtrekt van het slagveld, en voor het verbijsterd oog het jammerlijk schouwspel onthult van verminkte lijken en plassen menschenbloed.

Het graf van Virgilius.

Wie ooit Napels bezocht, kent ook den beroemden Posilippo, het met wijngaarden beplante en met landhuizen belette voorgebergte, dat zich aan de westzijde der stad ver in de blauwe zee uitstrekt. Hier, waar de bergkam met pijnboomen en cypressen bekroond, en de witblinkende huizen van het dorp Posilippo scherp tegen het diep blauw des hemels afsteken, bewondert men twee zeer uiteenloopende scheppingen der oudheid. Het zijn de grot van Posilippo, de eeuwenoude door den berg voerende tunnel en het veelbesproken graf van Virgilius, vlak bij den dicht met struikgewas overwoekerden ingang der grot gelegen.

Virgilius naam is alzoo nog in den dood innig met dien van Napels verbonden. Op eene reis naar Griekenland door ziekte overvallen; stierf de dichter in het jaar 19 voor Christus te Brundusium (thans Brindisi); volgens zijn uitdrukkelijk verlangen liet keizer Augustus het stoffelijk overschot naar Napels brengen en in de nabijheid der grot bijzetten. Of nu de tomba, die thans als het graf van Virgilius aangewezen wordt, werkelijk eenmaal het gebeente van den grooten dichtervorst bevatte is zeer twijfelachtig. Dit graf is namelijk een zoogenaamd columbarium, dat wil zeggen eene grafkamer met nissen voor lijkurnen en dus als familiegraf ingericht. Het meet ruim vier meters in het vierkant en bevat elf nissen in de wanden, welke met drie kleine vensteropeningen zijn doorboord.

Het vierkante baksteenen gebouw gelijkt van buiten een kolossalen, met slingerplanten begroeiden bijenkorf en is nog slechts de bouwval van het voormalige grafteeken. In de kamer vond men nog omstreeks het jaar 1500 een Latijnsch opschrift, dat door Virgilius zelf kort voor zijn dood vervaardigd zou zijn, en waarvan de zin aldus luidde: ‘Mantua heeft mij geteeld, Calabrië rukte mij uit het leven, thans houdt Napels mij; ik zong velden en beemden en krijg.’

Het graf is menigmaal door zijne vereerders hersteld, hoewel ook herhaaldelijk de critiek tegen de echtheid bedenkingen inbracht. Ook werd het menigmaal door beroemde mannen bezocht, onder welke de sage niemand minder dan den apostel Paulus vermeldt. Dat deze in deze streken geweest is blijkt uit de geschiedenis der apostelen, waarin het naburige Puteoli, thans Puzzuoli genoemd wordt. Van de vereeerders dezer grafstede uit lateren tijd verhaalt de geschiedenis, dat de markgravin van Bayreuth haren broeder Frederik den Groote als kostbaarste geschenk een lauwertak meebracht van den boom, welke daar groeide.