gen prijkten. Volgens Diodorus Siculus had de schoone stad een omvang van meer dan drie mijlen, en deze opgave wordt door de overgebleven puinhoopen bevestigd. Thans is Thebe, even als Memphis van de aarde verdwenen. Slechts eene verzameling, neen! eene gansche wereld van bouwvallen duidt de plek aan, waar het eens gestaan heeft. Eene reeks van dorpen is op dien historischen bodem gebouwd. Maar hoe barbaarsch, hoe roofzuchtig ook hier de menschen sinds eeuwen te werk zijn gegaan in het verwoesten van de gedenkteekenen van overoude kunst, toch is dit hun niet volkomen gelukt. Nog heden ten dage zijn de ruînen der tempels en Thebe zóó indrukwekkend, zóó grootsch, dat daarmee geene nieuwere bouwwerken op ééne lijn geplaatst kunnen worden.
‘Dicht bij den breeden, door eene drukke scheepvaart verlevendigden stroom verheffen zich op een kunstig, met een muur van gebakken steen omringd terras (dat een langwerpig vierkant van ongeveer drie vierde mijl in omtrek vormt), in de schaduw der palmen, de bewonderenswaardige overblijfsels van deze bouwwerken met fierheid uit de groene vlakte nabij het tegenwoordige dorp Karnak. Twee rijen van liggende rammen, die op den rand van het terras beginnen, geleiden naar kolossale Propyleën, waarop lange zuilenrijen, zalen en gaanderijen volgen.
‘De massa van bouwvallen verwart den blik, die in deze door elkaar geworpen overblijfsels van muurwerk, deze gebroken zuilen, deze verminkte beelden, deze op en onder elkander liggende obelisken bijna geene orde ontdekken kan. Maar te gelijker tijd ontvangt men een diepen indruk van de verscheidenheid en de pracht der bouwstoffen, die uit gekleurden zandsteen, heerlijk marmer en rood of gitzwart graniet bestaan. Het eerste voorgebouw (van het westen af gerekend) voerde eenmaal naar een voorhof, door gaanderijen omringd, wier dak ondersteund werd door zuilen, die allen ofschoon 70 voet hoog, uit een steenblok gehouwen waren. Thans echter liggen allen, op een enkele na, in stukken op den grond. - Eene tweede portiek voert - een twintig schreden opwaarts - naar de verhevenste overblijfsels van Egyptische bouwkunst, naar eene ontzaglijk groote zaal, die 120 voet lang en meer dan 160 voet breed is. De groote vierkante steenen, die het dak dezer zaal vormen, worden gedragen door 134 zuilen, waarvan de twaalt middelste, de kolossaalste, eene hoogte van ongeveer 70 en eene doorsnede van 12 voet hebben. Elke zijde der kapiteelen is 16 voet lang, zoodat wel 100 menschen op zulk een kapiteel staan kunnen. Op deze zaal volgt eerst eene vrije ruimte, dan een voorhof, welks afdak door pilaren gedragen wordt. Hieraan sluiten zich de overblijfsels van een tempel van Ammon aan, waarop weder een groot voorhof, groote door zuilen ondersteunde zalen, en een aanzienlijk aantal kleinere vertrekken volgen. Al deze overblijfsels zijn deels met verheven, deels met ingebeiteld beeldhouwwerk bedekt. Het binnenste der zuilengangen is met zulk eene menigte reliefs en schilderwerk versierd, dat het oog er van schemert. Sommige daarvan prijken nog heden ten dage met de levendigste kleuren.
Vóór de portiek, die tot een voorhof van den tempel van Ammon toegang verleent, stonden eens twee obelisken van rood graniet. Eén daarvan staat nog heden overeind en is 69 voet hoog. Ook bij den ingang des tempels staat nog eene obelisk van 90 voet hoogte; eene andere, van nog grootere afmetingen, is omvergestort. Eene dubbele rij sphinxen (vroeger waren zij 600 in getal en hunne puinhoopen liggen hier overal in het rond), die 20 voet van elkander geplaatst waren en waarvan nog een aanmerkelijk aantal overgebleven is, verbindt den tempel van Ammon met het zoogenaamde paleis van Luxor, een eveneens aan Ammon gewijden tempel, die ongeveer een uur zuidwaarts bij het tegenwoordig zeer armoedige dorpje Luxor ligt.
Van het binnenste gedeelte des gebouws is slechts weinig overgebleven. Uit de puinhoopen rijzen echter nog prachtige zuilen omhoog even als twee bijzonder kolossale standbeelden en eene obelisk, ter hoogte van 75 voet. De wederga van deze versiert tegenwoordig de place de la Concorde te Parijs.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
