De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

[One gravures]

De ladder van Jacob in levende beelden.

Toen vader Vondel indertijd boven zijn Lucifer, als wenk voor den tooneelschikker, eenvoudig de aanwijzing schreef: ‘Het tooneel speelt in den hemel,’ moet hij, zoo zouden we allicht denken, den man haast tot wanhoop hebben gedreven. Wij weter echter beter; de régisseur had er zich niets van aan te trekken, daar in die dagen het tooneel, behoudens enkele noodzakelijke kleinigheden, gewoonlijk gedurende het heele spel hetzelfde bleef. Tegenwoordig zou het moeilijker worden, maar met al de hulpmiddelen van Bengaalsch en

[p. 284]

de ladder van jakob, in levende beelden voorgesteld.

[p. 285]

electrisch licht kan men het toch al ver brengen. De wonderen, in de Wagnerstukken en in de voorstellingen der Meyningers vertoond, bewijzen dat de tooneeldecorateurs voor geene hoegenaamde moeilijkheden, zelfs voor geen hemel of hel meer terugdeinzen.

kardinaal pitra.

De voorstelling van Jacobs visioen door levende beelden, in dit nummer aangeboden, toont zeker wel aan wat door bevallige groepeering en doelmatig lichteffect op dit gebied kan verkregen worden. Voor degenen, die deze voorstelling in werkelijkheid aanschouwden, moet de illusie volkomen zijn geweest. Er ontbreekt nog maar aan, dat de engelen de ladder opklimmen en afdalen, gelijk Jacob in zijn droom zag. En ook dit zou door levende beelden gemakkelijk verkregen kunnen worden.

De liefhebbers uit onzen Antwerpschen ‘Burgerkring,’ die ons reeds met zooveel bijval herhaalde malen op dergelijke voorstellingen van Bijbelsche tafereelen vergastten, zouden er eens de proef van kunnen nemen.

[p. 286]

Kardinaal Pitra.

Niet enkel de Kerk, maar ook de gansche geleerde wereld heeft alle reden om den onvermoeiden begaafden man, die den 11en Februari van dit jaar de eeuwige rust is ingegaan, dankbaar te herdenken.

Kardinaal Jean Baptiste Pitra, suburbicair bisschop van Porto en Santa-Rufina, bibliothecaris der H. Roomsche Kerk en onderdeken van het H. College, werd den 1en Augustus 1812 te Champforgeuil in het Fransche bisdom Autun geboren. Na schitterende studien op het klein seminarie, trad hij in den geestelijken staat en werd weldra met de leiding der klasse voor rethorica belast. Gedurende dit eerste tijdperk van zijn priesterlijk leven schreef hij de geschiedenis van Saint Léger en ontdekte het beroemde opschrift van Pectorius, waaraan hij plotseling eene groote bekendheid dankte. Dat Grieksch opschrift namelijk uit de tweede eeuw onzer jaartelling bevatte eene krachtige getuigenis voor het geloof in het H. Altaargeheim en was als zoodanig van hooge waarde.

God had intusschen den begaafden abbé Pitra tot een hooger en heiliger levensstaat bestemd. De jeugdige en uitstekende professor trad te Solesmes in de orde der Benedictijnen, waartoe zijn warme ijver en liefde tot de studie hem als van zelve riepen. Nauwelijks had hij het noviciaat doorgemaakt, of hij werd als prior naar het huis der orde te Parijs gezonden en weldra moest hij thans den reis- en bedelstaf ter hand nemen om zijne ordebroeders de stoffelijke hulpmiddelen te verschaffen, welke hun ontbraken. Van die reizen maakte hij tevens een hoogst verdienstelijk gebruik door het opsporen en aan het licht brengen van onbekende of althans nog ongedrukte werken der oude kerkvaders.

Te Solesmes teruggekeerd, gaf hij met medewerking van Louis Veuillot het merkwaardige werk La Hollande Catholique uit, dat weldra gevolgd werd door den veel omvangrijker arbeid Spicilegium Solesmense, vier deelen vol van de belangwekkendste bescheiden omtrent kerkelijke oudheden van allerlei aard.

Maar Pius IX riep hem naar Rome en zond hem in 1858 naar Rusland. In een klooster te Moskou vond hij het geheim der Grieksche hymnographie, dat zoodanig te loor gegaan was, dat zelfs de Grieken er niets meer van wisten. Te Rome teruggekeerd, zette hij zijn arbeid aan de Vaticaansche bibliotheek voort, tot Pius IX hem in 1863 tot kardinaal-priester verhief. Op last van dezen Paus schreef hij, te midden van al zijne beslommeringen, twee zware folianten over het kerkelijk recht der Grieken en gaf verder nog tal van geleerde werken uit over verschillende Grieksche en andere kerkvaders. Ook werd hij belast met de herziening der liturgische boeken van den Oosterschen ritus, waarvan hij een herdruk bezorgde volgens nieuwe regelen voor de versificatie, door hem zelf gevonden, een reuzenarbeid, dien niemand voor hem had durven ondernemen.

Pius IX had hem in 1869 tot bibliothecaris der Vaticaansche bibliotheek aangesteld, en niemand was beter dan de geleerde kardinaal voor die gewichtige betrekking berekend. Ongetwijfeld heeft hij een belangrijk aandeel gehad in den maatregel, voor enkele jaren door den thans regeerenden Paus genomen, namelijk de schatten der Vaticaansche boekerij voor de gansche geleerde wereld toegankelijk te stellen. Bij den dood van Pius IX viel de zetel van het voorstedelijk (suburbicair) bisdom Frascati open en vijf jaren lang torschte kardinaal Pitra hier de lasten van het bisschopsambt tot heil zijner diocesanen, die hem met leedwezen zagen vertrekken, toen hij in 1884 genoemden bisschopszetel moest verwisselen met dien van Porto en Santa Rufina, waaraan de waardigheid van onderdeken van het H. College verbonden is. Ondanks zijne bisschoppelijke zorgen bleef hij zich met hart en ziel aan de studie wijden en de dood verraste hem te midden van zijn veelomvattenden arbeid, die leven blijft in eene reeks van doorwrochte wetenschappelijke geschriften, welke kardinaal Pitra voor altijd den eerenaam waarborgen van een echten Benedictijn, dat is een geleerde en een heilige.

Bramh Van den Berg,
De nieuwe Antwerpsche Virtuoos.

Vroegtijdige rijpheid en wijsheid veropenbaren zich hoogst zelden in letteren en wetenschap; vandaar dat de meeste uitvindingen en de schoonste lettergewrochten het werk van meergevorderden leeftijd zijn.

In de muziek en de beeldende kunsten echter verraadt de aanleg zich van jongs af. De geschiedenis der toonkunde gewaagt van meer dan een Mozart, die nauwelijks de eerste kinderschoenen ontwassen, als virtuoos en toondichter optrad.

En hier, op eigen grond, in ons kunstrijk Antwerpen, juichten wij reeds over vijf en twintig jaren kleinen Wambach als veelbelovend musicus toe, en wies die innemende knaap met zijn immer lachend gezichtje en zijn bruinen kroezelkop tot een geleerd en hoogstbegaafd toondichter, den schepper van Yolande en Blanchefloor.

Is eene zoo schitterende toekomst weggelegd voor den jongen virtuoos, wiens portret wij heden onzen lezers aanbieden?

Op goede gronden kan zoo iets voorspeld worden, alhoewel het moeilijk, ja schier onmogelijk is, te voren de grenzen af te bakenen, tot waar eens kunstenaars begaafdheid zich uitbreiden zal.

Bijkomende omstandigheden van allen aard kunnen de vlucht eens kunstenaars belemmeren; maar naar den gewonen gang der zaken, als kleine Bramh Van den Berg geene stoffelijke hinderpalen op zijne kunstbaan ontmoet en zich met denzelfden ijver op de muziek toeleggen blijft, zal hij zich onbetwijfelbaar eenen grooten naam in de toonkunst verwerven.

Hij hoede zich echter voor den roes eener vroegtijdige glorie, die nooit de bevrediging der eerzucht op het eindelooze gebied der kunst, maar slechts een spoorslag tot verdere overwinningen en hoogere strevingen zijn mag.

Schier niemand in de Antwerpsche kunstwereld kende den jongen elfjarigen pianist vóór hij eensklaps, geleersd en gespoord, te voorschijn trad en eene glansrijke zegepraal behaalde.

Het was op 29 December van het verloopen jaar, dat de kleine Van den Berg voor het eerst in het publiek optrad. Zijn bijval was zoo overgroot, dat hij al dadelijk uitgenoodigd werd in ‘De Katholieke Kring’ een tweede concert te komen geven. Die tweede proeve was beslissend: alle bevoegden erkenden in den jeugdigen pianist een ontluikend talent van een veelbelovenden wasdom. Geheel uit het hoofd speelde de elfjarige virtuoos daar een geheel programma af: een concert van Hummel, eene prelude van Bach, eene sonate van Beethoven, stukken van Raff, Ed. Potjes en eindelijk eene compositie van Dom Scarlatti, die de grootmeester van het klavier, de beroemde Hans von Bülow, als een zijner lievelingstukken op zijn repertorium geplaatst heeft.

Het klavierspel van den jongen Bramh van den Berg getuigt doorslaande dat er in dit kleine lichaam reeds eene groote kunstenaarsziel huist; buiten de kracht van het mekanism, die de teedere handjes nog niet verwekken kunnen, zijn al de andere hoedanigheden van den virtuoos reeds in ruime mate voorhanden.

Het optreden van den jongen Bramh Van den Berg is te Antwerpen eene blijde verrassing geweest voor al degenen, die met trots den kunstroem der Scheldestad vermeerderen zien. Van nu af is de kleine pianist sterk genoeg, om ook in den vreemde getuigenis te gaan afleggen van den kunstzin en de kunstbegaafdheid der zonen van de Rubensstad. In Parijs, waar hij door het huis Pleyel voor een aantal concerto's in de Wereld-Tentoonstelling gevraagd is, alsook in Londen en in Amsterdam, waar de jonge virtuoos in den loop van den volgenden zomer optreden zal, moge zijn bijval even groot zijn als te onzent.

Hartelijk welkom heeten wij den jongen Bramh Van den Berg in de Antwerpsche kunstwereld.

Hij vergete nooit zijne Vlaamsche geboortestad en zijn kundigen leermeester Edw. Potjes.