Over de dranken.
(Vervolg.)
Mede of gegist honigwater. In het noorden bereidt men uit honig een gegisten drank, die eenige overeenkomst heeft met de Spaansche en Portugeesche wijnen en die men niet met ongegist honigwater moet verwarren. Dit laatste wordt gemaakt, door honig met water en sommige specerijen, zooals kaneel, gember, muskaatnoot en kruidnagelen, te laten koken, maar zonder het aan gisting te onderwerpen. De methglin wordt uit dezelfde zelfstandigheden bereid als het honigwater, behalve dat er nog thym-, salie-, en rosmarijnbladeren enz. bijgevoegd worden; dit alles wordt door middel van een weinig biergist aan gisting blootgesteld.
Nadat deze mede lang genoeg gestaan heeft, en als alle slijmerige deelen gezakt zijn, wordt zij klaar, helder en zeer aangenaam van smaak. Men beschouwt haar als eene goede hartsterking, zeer gunstig voor grijsaards en ziekelijke personen.
Men bereidt in Polen, onder den naam van lipets, eene mede, die zoo helder en schuimend is als champagne, en door vele personen boven dezen wijn verkozen wordt. Het is zeer waarschijnlijk, dat de hoedanigheid der mede van Lithauen, van de voortreffelijkheid des honigs at hangt, waaruit ze samengesteld is.
Gegiste en overgehaalde dranken; geestrijke vochten. De kunst om door overhaling van gegiste dranken een ontvlambaar vocht, alcohol genaamd, te verkrijgen, komt, zooals men verhaalt, van de Arabieren die de eerste distillateurs waren. De alcohol wordt uit wijn, granen, aardappelen, en in 't algemeen uit alle vruchten en granen getrokken, die kunnen gisten. De geneeskunde, en de kumten in 't algemeen, ontleenen uit den alcohol een groot voordeel voor hunne verschillende bereidingen.
Uit alcohol, suiker en verschillende aromatische bestanddeelen bereidt de likeurstoker die ontelbare likeuren, welke met eene enkele uitzondering meer of min schadelijk voor de gezondheid zijn. Daarom hebben bijna alle geneesheeren gezegd, dat de distilieer-kunst eene van de verderfelijkste uitvindingen voor het menschelijk geslacht is geweest.
De alcoholische dranken, zooals de jenever, rhum, brandewijn, kirsch, absinthe, maken ontelbare slachtoffers onder de arbeidende klassen. Verschillende beroemde schrijvers hebben met afschrikwekkende waarheid de verwoestende talrijke ziekten afgeschilderd, die door het misbruik van geestrijke dranken worden veroorzaakt, en insgelijks de lichamelijke en geestelijke verdierlijking, waarin de jeneverdrinkers verkeeren. De gevolgen van misbruik van sterken drank kunnen zijn: ontsteking der maag, kankerknobbels, vergrooting en verdikking van milt en lever, slagaderbreuken, bevingen, uitvallen van het haar, zwakheid, krankzinnigheid, het doortrekken der levende weefsels met alcohol, en somtijds menschelijke zelfverbranding, waarvan men verschillende voorbeelden aanhaalt.
Verstandige personen moeten alle zuiver alcohol-bevattende vloeistoffen verwerpen, maar er zijn gevallen van verzwakking van het gestel en slapheid van organen, waarbij sommige samengestelde likeuren opwekkende, versterkende en weldadige uitwerkselen kunnen teweeg brengen. Als de punch behoorlijk bereid is en met vijf of zes maal hare hoeveelheid water is verdund, dan is het een drank, die in de koude voor gezond en aangenaam gehouden wordt. Sommige elixers, wier formules men in de apotheken kan vinden, bezitten onbetwistbare maagversterkende eigenschappen; evenwel moet men niet uit het oog verliezen, dat die samengestelde likeuren niet dan met kleine hoeveelheden genomen moeten worden, altijd wanneer de nood het eischt; er moet echter nooit eene gewoonte van gemaakt worden.
We besluiten met alle geneesheeren, dat het dagelijksch gebruik van meer of min brandende dranken bijna altijd nadeelig is. De alcoholbevattende vochten beginnen over 't algemeen met de organen hevig te prikkelen, er ontstaat bloedsophooping en vervolgens stilstand; ten gevolge van deze, langen tijd herhaalde prikkelingen wordt de gevoeligheid afgestompt, het slijmvlies der maag wordt dik, de eetlust vermindert, ernstige ongesteldheden kunnen er het gevolg van zijn; kortom, het misbruik van die dranken verslijt de organen, dompelt den mensch in lichamelijke en geestelijke verdierlijking en versnelt op eene schrikkelijke wijze zijn levensloop.
(Wordt voortgezet.)
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd