Over de dranken.
De dranken kunnen in vier groote klassen verdeeld worden: in niet gegiste dranken; - in gegiste; - in gegiste en overgehaalde, - en in specerijachtige dranken.
Niet gegisté dranken. Het water is de natuurlijkste drank voor den mensch. De scheikundige samenstelling van zuiver water is negen en tachtig deelen waterstof en elf deelen zuurstof, maar behalve deze twee grondstoffen bevat het water dat we drinken, lucht en eene kleine hoeveelheid koolzuur. Geheel zuiver water is laf en zwaar, het beste drinkwater is dat, wat het meeste lucht bevat.
Men kent het drinkbare regenwater daaraan, dat het de zeep geheel oplost, als het de peulvruchten, zooals erwten, snijboonen, linzen kan verweeken en deze er in gaar gekookt kunnen worden, als het smakelijk, en vrij van een slechten reuk en smaak is. Het water van gesmolten sneeuw is daarom alleen niet goed, omdat het bij het bevriezen de lucht verloren heeft, die het bevatte, het wordt weder goed als het opnieuw lucht opneemt. Het pompwater is over 't algemeen bezwangerd met verschillende zouten, die het zoogenaamd hard maken, dat is te zeggen: dat het een weinig koolzuren kalk opgelost houdt, die zich met de zeep tot een onoplosbaar lichaam verbindt. Het regenwater, dat in regenbakken opgevangen en bewaard wordt, is zeer goed, wanneer het dampkringslucht bevat; deze verkrijgt het onder het vallen in den gewonen vorm van meer of minder fijne droppels. Als men het van de lucht beroofd is het moeielijk te verteren.
Het water is door verscheidene geneesheeren, die vertrouwen verdienen, als een elixer tot een lang leven beschouwd. Men vindt van een groot aantal honderdjarigen opgeteekend, dat zij nooit iets anders dan water dronken. Andere geneesheeren, die ook het gebruik van water, met inachtneming van den leeftijd en de temperamenten goedkeuren, beweren dat het geenszins voor slappe magen en grijsaards past. Hoe het ook zij, men kan niet ontkennen, dat het water de natuurlijke drank voor den mensch is, en het is dus zeer waarschijnlijk dat het ook de gezondste is.
Door verschillende zelfstandigheden in het water te doen weeken, oplossen, trekken, koken, bereidt men min of meer aangename en weldadige dranken.
Gegiste dranken. Al de volken des aardbols hebben door middel van gisting van zekere vruchten en andere plantaardige zelfstandigheden dranken weten te bereiden, om zich op te wekken, vroolijk te maken en de krachten te verdubbelen. Die soorten van dranken zijn, als ze matig gebruikt worden, bijna noodzakelijk in koude streken, omdat de vermeerdering van de dierlijke warmte, die zij teweeg brengen, opgewogen wordt door de strengheid van de temperatuur der lucht. Onder de gegiste dranken onderscheidt men den wijn, het bier, den appelwijn, den gegisten honig.
De wijn is uit verschillende grondstoffen samengesteld, waarvan de voornaamste zijn:
1o. De alcohol, in eene meerdere of mindere hoeveelheid, naar de soort van de druif en de temperatuur van het klimaat.
2o. De suiker, wier hoeveelheid eveneens van de druif en het klimaat afhangt.
3o. Het vluchtig beginsel of bouquet, waaraan elke wijn zijn geur te danken heeft.
4o. De kleurende stof, ontstaande uit het omhulsel of de schil der druif; deze schil levert die looistof op, die in de roode en oranje-wijnen voorkomt.
5o. Eene groote hoeveelheid water.
De wijnen worden, al naar mate van hunnen aard, hun smaak en hunne uitwerking op ons lichaam, in verschillende soorten verdeeld.
Er is geen punt in de gezondheidsleer der voeding, waarover men zooveel geschreven heeft, als over de goede en kwade uitwerkselen van den wijn. Sommigen hebben den wijn geprezen als een van de gezondste en meest levenverwekkende dranken, die de kracht bezitten om de physieke verrichtingen gemakkelijk te maken en de helderheid van den geest te verdubbelen. Anderen, daarentegen, brandmerken den wijn als eene oorzaak van zedelijke verdorvenheid en physieke verbastering. De waarheid ligt in het midden, dat is te zeggen, dat het matig gebruik van goeden wijn voor zekere gestellen zonder twijfel nuttig is, terwijl misbruik van den wijn. even als van iedere andere zaak, altijd nadeelig is.
( Wordt voortgezet.)
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd