De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

De Gevolgen van eene Gril.
Tafereelen uit het verhaal
van Herbert Frey.
(Vervolg.)

Hevig verschrikt liet Hedwig de handen los, die zij nog in de hare had.

‘Ge zijt het niet!’ riep zij, ‘Ge wilt mij bedriegen; ge wilt een schandelijk spel met mij drijven. Leontine ligt op den bodem der zee.’

‘Gave de Hemel dat het zoo ware!’ riep Leontine met tranen in de oogen.

Angstig vorschend beschouwde Hedwig op nieuw het gelaat der naaister.

‘Gij zoudt Leontine zijn!’ sprak zij. ‘Ge zoudt uit den dood herrezen zijn! Zou dat mogelijk wezen? Is het werkelijkheid, of ben ik waanzinnig? Neen, het kan niet zijn.’

‘Twijfelt ge nog, Hedwig? Is er dan niets waaraan ge mij kunt herkennen? Hebt ge geen enkel woord van troost voor uwe ongelukkige vriendin?’

‘Ga van hier, verwijder u!’ riep Hedwig met een afwerend gebaar. ‘Ge zijt eene bedriegster, die Leontine's stem en manieren nabootst. ‘Wat zou mijne dierbare Leontine bewegen, mij, in zulk eene vermomming te naderen? Welke reden zou zij daarvoor kunnen hebben?’

‘En toch ben ik het!’ antwoordde Leontine, den haar zoo misvormenden hoed afzettend. ‘Herkent ge mij nu, Hedwig? Ik ben uwe ongelukkige, door hare eigen dwaasheid rampzalig geworden nicht Leontine.’

Hedwigs gelaat nam eene gestrenge, bijna harde uitdrukking aan.

‘Ge wilt mij wat wijsmaken,’ sprak zij op scherpen toon. ‘Want waarom zou Leontine zich zoo vermomd hebben? Waarom zou zij zich op deze wijze aan mij vertoonen? Waarom zou zij ons over haar zoo lang hebben laten treuren en rouwen, totdat haars vaders haar is vergrijsd en hare moeder van droef heid bijna gestorven is? Waartoe die snoode, afschuwelijke vermomming tegenover uw echtgenoot, tegenover uw kind? Ik begrijp het niet. Verklaar mij dat alles, indien ge werkelijk geene krankzinnige of geene laaghartige bedriegster zijt.’

‘Ik zal het u zeggen, Hedwig,’ antwoordde Leontine sidderend, ‘maar wees niet zoo hard tegen mij; ik heb zooveel geleden.’

‘Ik ben niet hard en wil u niet krenken, maar verlang dat ge mij opheldering geeft. Ik kan u niet aanzien zonder diep verontwaardigd te zijn. Ja 't zou nog een ander geval zijn, indien ge u thans voor het eerst zoo aan mij vertoondet. Doch ge hebt het over u kunnen verkrijgen, mij, uw gade, uw kind te zien en met ons te spreken, terwijl ge u met eene onbegrijpelijke slimheid en volharding voor ons vermomdet. Verklaar mij dat, of ik moet aan de waarheid van uw beweren twijfelen.’

‘Ik zal u alles zeggen, lieve Hedwig! Maar wees vriendelijk jegens mij! Ach, ik ben bovendien reeds ongelukkig genoeg! Ga hier eenige oogenblikken zitten en hoor mij aan.’

Leontine begon haar verhaal en verheelde niets. Zij sprak van hare dwaze, doch haar gelukkig makende inbeelding, dat Bertram haar beminde; van hare hartstochtelijke liefde voor hem; van haar onbedwingbaar verlangen, in den dood hem toe te behooren; hoe zij zich later steeds ongelukkiger begon te gevoelen en eindelijk ontdekt had dat haar echtgenoot Hedwig beminde.

‘Wist ge dat alles?’ vroeg Hedwig verbaasd. ‘O Leontine, waarom hebt ge niet dadelijk uw hart aan mij geopenbaard! Hoeveel droefheid zoudt ge u zelve en ons allen daardoor bespaard hebben! Ik heb er niet het minste vermoeden van gehad, dat ge ons geheim kendet.’

‘Ik kende het, en die kennis verstoorde mijn ingebeeld geluk,’ ging Leontine voort. ‘Ik verlangde toen niets vuriger dan te sterven, opdat Bertram weder vrij zou zijn en u zou kunnen huwen. En indien ik een zelfmoord niet als zware zonde had beschouwd, zou ik mij het leven benomen hebben.’

‘Maar uw echtgenoot beminde u en was u getrouw,’ zei Hedwig op verwijtenden toon.

‘'t Is waar, hij was goed voor mij, maar u beminde hij,’ hernam Leontine; ‘ik stond dus uw beider geluk in den weg. O, ge kunt niet begrijpen wat ik geleden heb, hoeveel droefheid mijne dwaling me heeft gebaard en hoe ik door ijverzucht werd gefolterd. Indien ge dat kondt beseffen, zoudt ge u voorwaar niet verwonderen over hetgeen ik gedaan heb.’

‘Misschien hebt ge gelijk,’ zei Hedwig.

‘Ge handeldet zeer verkeerd, dat ge in dien ongeluksnacht Bertram tot mij voerdet,’ ging Leontine voort. ‘Ge hadt mij vrijmoedig moeten zeggen: “Bertram bemint u niet, hij bemint mij!” Stervend zou ik me nog in uw gelukkig verheugd hebben. Waarom deedt ge dat niet, Hedwig?’

‘Omdat ik door de vervulling van uw wensch uwe laatste levensuren hoopte te verzachten.’

‘En ge hebt mij daardoor het leven gered, Hedwig! Maar dat leven werd mij spoedig tot een drukkende last. Ge hadt het niet moeten doen.’

‘Ik kon niet anders. Gij waart voor ons alles op de wereld. Maar zeg me eens, Leontine, heb ik u goed begrepen? Wildet ge met het schip vergaan, opdat Bertram mij zou kunnen huwen?’

‘Ik hoopte het.’

‘En toen ge tegen uw wil gered werdt, besloot ge voor de wereld als dood te gelden en ons nimmer te laten weten dat ge nog in leven waart.’

Leontine knikte toestemmend en schetste in de bijzonderheden alles wat zij had aangewend om de rol vol te houden, die zij zich had opgelegd. Hedwig was zoo verwonderd, dat zij nauwlijks woorden kon vinden, om te antwoorden.

‘Dat alles hebt gij gedaan, Leontine, gij met uw zwak gestel en die in weelde en overvloed zijt opgevoed! Gij hadt den moed, u zelve tot een zoo hard en moeitevol leven te veroordeelen!’ riep zij verwonderd.

‘Ik zou nog meer gedaan hebben, als ik u daardoor gelukkig had kunnen maken.’

‘Maar waarom kwaamt ge als eene vreemdelinge in het huis van uwen echtgenoot?’

‘Kunt ge dat niet raden, lieve Hedwig? Weet ge niet dat er eene liefde is sterker dan elke andere liefde, eene liefde die eeuwig is en alles doet trotseeren, - de ouderliefde? Met eene onstuimigheid, die ik niet kon weerstaan, smachtte mijn hart dag en nacht naar mijn kind. Dat verlangen dreef mij tegen mijn wil naar de plaats waar de dierbare kleine vertoefde. Ik meende dat mijn smachtend verlangen zou gestild zijn, als ik mijn lieve Elfriede slechts eenmaal had mogen wederzien; doch dat was geenszins het geval. Integendeel, toen ik mijn kind had gezien, had ik de kracht niet meer, het weder te verlaten. De liefde tot mijn kind kluisterde mij aan het huis, waarvan de grond onder mijne voeten brandde.’

‘Ik kan het nog altijd niet vatten,’ zei Hedwig. ‘Mijn hoofd duizelt, als ik er aan denk dat ik in uwe nabijheid was, u zag, met u sprak - en u toch niet herkende, en, wat nog meer is, Leontine, dat ik u geld gaf en gij het aannaamt.’

‘Van dat geld wil ik nimmer scheiden,’ viel Leontine haar haastig in de rede. ‘Ik heb het gekust, omdat ik het uit uwe dierbare hand ontvangen had.’

‘Maar ik begrijp niet,’ hernam Hedwig, ‘hoe ge, na eenmaal besloten te hebben door ons als eene doode te worden beschouwd, nu eenmaal van besluit kondt veranderen.’

‘Ik verbeeldde me dat ik minder zou lijden, als ik door aan mijn dood te doen gelooven voor altijd van u gescheiden was, dan wanneer ik in uw midden leefde met den last op het hart, dat ik als een scheidsmuur tusschen u en Bertram stond. Dat ik in die beschouwing dwaalde, was me toen niet duidelijk- Eerst voor een paar dagen trof mij als een donderslag het denkbeeld, dat Bertram zoo lang ik leefde geen ander huwlijk kon sluiten. Er bleef me toen niets anders over, Hedwig, dan mijn geheim aan u te verraden, om daardoor eene verbintenis te voorkomen, die onrechtmatig en alzoo ongelukkig zou zijn.’

‘Ik dank er u voor,’ zei Hedwig.

‘Maar ik bid u, bij alles wat u heilig en dierbaar is, mijn geheim aan niemand te verraden en er u geen woord van te laten ontvallen.’

Hedwig was niet in staat te antwoorden.

‘Ge moogt die verbintenis niet aangaan.’ liet Leontine er snel op volgen, ‘maar moet die afbreken zonder dat iemand iets kan vermoeden van de ware reden waarom ge zoo handelt. Ik weet dat dit u zwaar zal vallen, maar uw lot zal zeker op verre na zoo hard niet zijn als het mijne, dat me veroordeelt, uw en Bertrams geluk in den weg te staan.’

‘Ach, lieve Leontine,’ riep Hedwig, ‘hoe ongelukkig is het, dat wij beiden denzelfden man beminden!’

‘Ge bemint hem dus wel innig, Hedwig?’

‘Laat ons daar thans over zwijgen, Leontine; hij is uw gade, aldus mag ik niet meer aan hem denken. Evenwel kan ik niet loochenen dat ik hem jaren lang heb bemind. O God! waarom moesten twee zulke trouwe vriendinnen voor denzelfden man zoo groote genegenheid opvatten!’

Intusschen was het geheel donker geworden, en de nacht spreidde zijne vleugelen als een sluier over de twee vriendinnen. Hedwig wendde al hare overredingskracht aan, om Leontine te bewegen hare vermomming af te leggen om zich bekend te maken; maar daartoe was deze niet te bewegen.

‘Ge kunt toch onmogelijk uwe vermomming volhouden,’ zei Hedwig op vasten toon; ‘dat moet eenmaal eindigen. Leg dus die vermomming af en neem de u toekomende plaats in de maatschappij weder in. Ik zal u met raad en daad bijstaan, opdat het zonder opspraak geschiede. Ik zal Bertram er op voorbereiden en een verhaal verzinnen, waarmede de wereld genoegen zal nemen. Wilt ge daartoe besluiten, Leontine?’

‘Neen, dat mag nimmer gebeuren, lieve vriendin! 't Zou mij onmogelijk zijn, aan de zijde van mijn man te leven, in het bewustzijn dat ik hem tot last ben en hij mijne tegenwoordigheid niet kan verdragen.’

‘Maar indien hij u bemint, dwaze?’

‘Ja, als hij me beminde, als hij mijn gemis gevoelde, mijn dood betreurde en naar mij verlangde, dan zou 't iets anders wezen,’ zei

[p. 160]

Leontine levendig, ‘maar dat zal nimmer het geval zijn. En 't zou voor mij eene al te zware foltering zijn, aan de zijde te leven van een man, die me niet bemint. Bertram bemint mij niet, hij bemint u en zou in mij den scheidsmuur tusschen u en hem zien. Ik kan evenwel zijn huis niet verlaten zoo lang mijn kind daar vertoeft, want Elfriede is mijn eenige troost. Voor 't overige gelijkt mijne borst een uitgebranden krater; ik ben dood voor alle genoegen en vreugde. Het eenige gevoel dat mijn hart nog doet kloppen, is de onsterflijke liefde voor mijn kind. Laat het dus blijven zooals het is, Hedwig! Ik beloof u dat als mijn echtgenooit ooit mocht toonen dat hij naar me verlangt, als ik bespeurde dat hij me bemint en naar mijn gezelschap haakt, ik dan tot hem zal gaan. Maar zoo lang ik daarvan geene zekerheid heb, zal ik me niet bekend maken.’

Hedwig begreep dat al wat zij mocht beproeven om Leontine tot andere gedachten te brengen, vruchteloos zou zijn, en sprak er dus niet verder over.

Onder 't storten van tranen en elkander trouwe vriendschap zwerende - hoewel zij de afspraak maakten, zich in 't bijzijn van anderen als vreemden tegenover elkander te zullen gedragen - scheidden de twee vriendinnen.

Toen Hedwig dien avond mevrouw Harders in hare kamer goeden nacht ging zeggen, zag deze haar verschrikt aan.

‘Wat ziet ge er ontsteld uit, Hedwig!’ zei de oude dame. ‘Ge zijt vreeselijk bleek en schijnt sinds hedenmiddag wel tien jaar ouder geworden te zijn. Wat is u overkomen?’

‘Ik heb den geest van eene vriendin mijner jeugd gezien,’ antwoordde Hedwig, haar best doende om te glimlachen, maar toch een zucht niet kunnende weerhouden. ‘Goeden nacht, tante!’

XXVI.

Hedwig was door het bezoek van Leontine en de mededeelingen die deze haar gedaan had zoo in de war, dat 't een geruimen tijd duurde voordat zij met kalmte over alles kon nadenken. Hare hoop op eene gelukkige toekomst was weder verijdeld. Maar dit hield haren geest nog minder bezig dan hare grenzenlooze verwondering over Leontine's redding en terugkeer in het huis haars echtgenoots als eene arme naaister. Zoo lang Leontine met haar in gesprek was, gevoelde zij door de groote verbazing, waarin zij verkeerde, slechts weinig van de smart, die haar later overweldigde. Toen zij echter op hare kamer was en in de eenzaamheid over het gehoorde nadacht, kwam alles haar als een vreeselijke droom voor. Zij had hare vriendin zoo innig liefgehad, dat haar verlies als het ware eene donkere schaduw op haar eigen leven had geworpen; zij had gezien hoe innig hare ouders en haar echtgenoot haar hadden beweend, en met hen had zij zoo stellig aan het droevig uiteinde harer vriendin geloofd, dat de verschijning van deze haar een wonder toescheen.

‘Leontine leeft!’ Die woorden herhaalde zij gedurig, doch zij kon zich geen juist begrip van de beteekenis dier woorden vormen. Toen haar echter alles duidelijk werd, deed ook de droefheid over haar eigen leed zich gelden.

De Hemel is tegen mij, sprak zij wanhopig. Mijne liefde was van den beginne af ongelukkig; er rust geen zegen op.’

Er schoot voor haar niets anders over dan aan Bertram te schrijven en hem te berichten dat een huwelijk tusschen hen onmogelijk was; maar hoe zij dien brief moest inrichten, daar kon zij zich geen denkbeeld van maken. Wat zou zij hem zeggen, daar zij de ware reden moest verzwijgen? Hij zou zeker met onbestemde woorden geen genoegen nemen.

Hedwig was sterk van geest en moedig; zij had een levendig besef van recht en billijkheid en aarzelde geen oogenblik wanneer het er op aankwam te doen wat haar plicht gebood; nu echter zat zij reeds een uur aan de schrijftafel en zocht tevergeefs naar een begin voor haren brief.

hongerigen spijzen, naar de teekening van e. ravel.

Eindelijk toch vond zij de woorden. Alles was tusschen hen voorbij, schreef zij; nimmer konden zij door den echt verbonden worden. En zij kon hem de reden daarvan niet mededeelen. Zij mocht hem niet zeggen, waarom zij zijne gade niet kon worden, dat was een geheim, 't welk zij niet mocht openbaren. Hij moest haar besluit eerbiedigen, zonder de reden er van te onderzoeken. Haar besluit was vast en onherroepelijk, want zij kon en mocht niet anders handelen. Voorts vertrouwde zij van zijn gevoel van eer, dat hij haar geheim heilig zou achten en haar besluit billijken.

't Was eene opoffering van eigen geluk en dat van den geliefde, omdat het noodlot het eischte. Het moest zoo zijn, het kon niet anders, dat was alles wat zij als reden kon aanvoeren.

Toen zij den brief gesloten en het adres geschreven had, was 't in haar blik te lezen, dat zij nu alle hoop had verloren. Die brief was de doodsteek voor haar geluk.

Leontine kon 't dadelijk aan haren echtgenoot bespeuren zoodra hij den brief van Hedwig ontvangen had. Zij was bij Elfriede in de kamer, toen Bertram naar zijn kind kwam zien, en kon het in zijne ontstelde trekken lezen, dat de inhoud van den brief hem diep had getroffen. Hij sloeg geen acht op haar en scheen niet in 't minst te letten op hetgeen om hem voorviel. Hij sprak alleen tot zijn kind en zeide haar, dat hij haar voor een paar dagen moest verlaten.

Met aandoenlijke teederheid kuste hij de kleine Elfriede, en toen de kindermeid hem iets vroeg, zag hij haar aan alsof hij er geen besef van had dat iemand tot hem gesproken had.

‘Ik kan daar nu niet over denken,’ antwoordde hij eindelijk. ‘Ge moet er maar naar vragen als ik terugkom. Ik heb eene slechte tijding ontvangen. Kwel me dus niet langer met uwe vragen.’

Leontine dacht den geheelen dag aan niets anders dan aan haren echtgenoot. In haar geest vergezelde zij hem op zijne reis. Zij begreep dat hij naar Hedwig was gegaan, en wist dat zijne reis vergeefs zou zijn. Zij vormde zich eene voorstelling van hunne ontmoeting en 't werd haar droef om 't hart, als zij bedacht hoe hij Hedwig met allerlei teedere en lieve woorden zou trachten te bewegen, zijne gade te worden, en hoe zwaar 't Hedwig zou vallen standvastig te blijven, en wat zij daarbij zou lijden. Die pijnigende gedachten verlieten haar geen oogenblik. Zij ging naar hare kamer, viel op hare knieën en smeekte onder krampachtig handenwringen den goeden God om uitkomst.

XXVII.

Zoodra Bertram ten huize zijner schoonouders was aangekomen, vroeg hij naar Hedwig. Toen zij vreeselijk bleek, maar met kalme gelatenheid in hare trekken de kamer binnenkwam, zag hij haar uitvorschend in 't gelaat.

‘Hedwig,’ begon hij, hare handen vattend, ‘wat beteekent die brief?’

Met eene uitdrukking van plechtigen ernst sloeg zij den blik naar omhoog en zeide:

‘Ik kan uwe gade niet worden, Bertram!’

‘Dan moet ge mij de reden zeggen.’

‘Dat kan ik niet. Ik kan u alleen zeggen dat een onoverkoomlijke scheidsmuur zich tusschen ons heeft geplaatst. Waarin die bestaat, mag ik u niet zeggen; ik heb mij plechtig verbonden het niet te openbaren.’

‘Ik geloof waarachtig dat ge den spot met me drijft.’ hernam Bertram ‘Ge hebt me uw jawoord gegeven, en nu zegt ge dat eene reden, die ge niet moogt noemen, u verhindert uwe belofte te vervullen. Maar ge kunt zulk eene reden niet hebben, Hedwig! Wat kunt ge vernomen of opgemerkt hebben? Wat kan er zijn voorgevallen in den korten tijd sedert ge hier zijt teruggekeerd? Immers niets! 't Is slechts een voorwendsel of een nietige uitvlucht. Ik doe u harde woorden hooren. Hedwig, maar ze ontsnappen mij in mijne opgewondenheid. Zeg me, wat kunt ge tegen onze echtverbintenis hebben. Ge zijt toch anders zoo vrijmoedig en openhartig, Hedwig, waarom wilt ge het dan niet zeggen? Nog nooit hebt ge een geheim voor me gehad, waarom wilt ge daarmede nu beginnen? Geef mij opheldering, vertrouw mij, en ik zal uwe redenen billijken, als ze te billijken zijn.’

Innig bewogen zag Hedwig tot hem op en antwoordde zuchtend:

‘Er heeft zich iets tusschen ons geplaatst, dat ons huwelijk onmogelijk maakt, iets dat ons zekerder scheidt dan de dood. Ik verzeker u, Bertram, als ik in het graf lag, zou ik niet meer van u gescheiden kunnen zijn dan ik het nu ben. We mogen elkander niet toebehooren, Bertram en hoe gaarne ik het zouwillen, kan ik de reden daarvan niet mededeelen.’

(Wordt voortgezet.)