De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

[p. 57]

[Nummer 8]

Onze gravures.

Bij den watermolen.

bij den watermolen, naar de schilderij van h. pohle.

Met een afdruk van dit fijngetoetste landschap vóór mij, zat ik gereed om mijn bijschrift over dit nette tafereeltje te beginnen, toen mijne vrouw, die inmiddels over mijnen schouder was komen gluren, mij door een lichten kreet van verrassing in die bezigheid verhinderde.

‘Wat is er?’ vroeg ik min of meer gestoord.

‘O, man lief,’ beantwoordde zij, ‘hoe wel gelijkt dit huisje met zijn watermolen en zijne geheele omgeving aan de plaats, waar wij tijdens onze huwelijksreis eenige dagen doorbrachten en waar dit vreeselijk ongeval gebeurde, dat ons wel nooit uit het geheugen zal gaan.’

‘Inderdaad,’ bemerkte ik, ‘ik wist al niet, waarom dit gezicht mij zoo bekend voorkwam. Het is wezentlijk als eene photographie van het Zwitsersche landhuisje, dat gij bedoelt.’

‘En wat gaat ge over dit lieve landschapje zeggen?’

‘Als gij eenige oogenblikken achter mij wilt blijven staan, zult gij het lezen kunnen’.... En ik begon te schrijven:

Een vredig, liefelijk landschap, waarop het oog met welgevallen rust. Zonnig weerspiegelt zich het vriendelijke molenaarshuis in den helderen waterplas, met welig groen en lommerrijke boschjes omzoomd. Gelijk de landelijke woning daar veilig tegen den berg ligt geleund, maakt ze den indruk van een rustig zomerverblijf, stil verscholen in de luwte van het dal, waar de stormen van het gebergte over heenstrijken, zonder een boom te ontwortelen, en waar het gewoel der wijde wereld blijft buitengesloten. En die behaaglijke kalmte, welke de gejaagde stedeling zich ten koste van schatten gelds op zijn deftig buitengoed tevergeefs poogt te verschaffen, is het dagelijksch deel der eenvoudige buitenlieden, die hier onbewust van hetgeen er in de groote wereld buiten hun dal omgaat, hunne dagen in bedaarden arbeid en stil genoegen slijten. De visscher, die met het kruisnet zijn geluk in den vijver beproefd heeft en met eene ruime vangst huiswaarts keert, voelt zich gelukkiger....

Hier werd ik onderbroken door een geweldig gekuch van mijne vrouw: eene leelijke gewoonte, die zij zich aangewend heeft, om haar ongenoegen over iets op eene korte, maar voor mij veelbeteekenende wijze te kennen te geven.

Ik wendde mij andermaal geërgerd om. ‘Welnu,’ deed ik, ‘bevalt het u niet?’

‘Och, Heere, ja,’ sprak zij op eenen toon, die regelrecht in strijd was met hare woorden.

‘Wat ontbreekt er aan?’

‘Wel hoegenaamd niets,’ zei ze, even onverschillig, ‘wat zou er aan ontbreken? Ga maar voort.’

‘Hebt gij soms een beter gedacht?’

‘Welke vraag?’ klonk het spottend. ‘Waarom vertelt gij aan uwe lezers niet eenvoudig de gebeurtenis, waarvan wij getuigen waren in de streek, die zoo goed op het landschap uwer gravure gelijkt?’

[p. 58]

‘Zoo'n geschiedenis à propos de bottes, 't zou wat schoons wezen!’

‘Heel de wereld is vol menschen en dingen, die ergens met hun haar bijgesleurd zijn.’

‘En dan nog al een verhaal over eigen wedervaren. Neen, vrouw, dit is al te koekoekachtig.’

‘Wel, negen en negentig van de honderd menschen doen nooit iets anders dan over hun zelven praten.’

‘In den dagelijkschen omgang, ja; maar in de Vlaamsche letterwereld....

‘Kunt ge tegenwoordig nog maar alleen naam maken als ge over u zelven schrijft of doet schrijven,’ onderbrak mijne vrouw scherp en snel. En zich plotseling verwijderende, duwde zij mij nog toe: ‘Doe wat ge wilt. Ik ga de thee zetten.’

Ik keek haar verbluft na en krabde besluiteloos achter mijn oor; want ge moet weten, geëerde lezer, - ik zeg u dit in vertrouwen; ge behoeft het volstrekt niet voort te vertellen - dat mijne vrouw, eigenlijk gezegd, erg eigenzinnig is en geducht lang uit haar humeur kan blijven, als zij in een of ander opzet gedwarsboomd wordt. Wat staat er mij dus te doen; zij heeft er nu eenmaal haren zin op gezet dat er ook eens van haar in de Illustratie gesproken wordt. Zoo bescheiden en bondig als het mij mogelijk is, ga ik het dus maar wagen u te vertellen wat ons wedervoer in de Zwitsersche Alpen.

't Is twaalf jaar geleden. Mijne vrouw en ik deden, zooals ik reeds zei, ons huwelijksreisje in Zwitserland. Daar de weg zeer steil was, ging ons rijtuig heel langzaam, zoodat wij bes[l]oten, liever te voet naar 't logement te gaan, waar we zouden overnachten. Bij een schilderachtig watermolen-huis aan een meertje, juist gelegen als dat onzer gravure, haalden we een heer en een jongetje in. Ik sprak hem met een paar onverschillige woorden aan: dat het zoo'n schoone avond was en 't uitzicht boven zeker wel de moeite waard zou wezen. De vreemdeling antwoordde mij echter zoo kort, en gaf zoo duidelijk zijn tegenzin te kennen, om 't gesprek voort te zetten, dat wij alleen doorgingen. Hij kon dertig tot veertig jaar zijn en had een fijn uiterlijk, ja bijna vrouwelijk teere gelaatstrekken.

Hoe vluchtig ik hem toch ook had aangezien, toch had een klein rood lidteeken onder 't linker oog mijne aandacht getrokken en ook eene groote gelijkenis tusschen hem en den omtrent zesjarigen knaap. Blijkbaar waren het vader en zoon. De kleine zag er bleek uit en scheen moede, daar zijn vader hem op de armen had. Wij lieten beiden spoedig achter ons, en mijne vrouw vond het toch vreemd, dat zij den geheelen weg te voet deden, want wij hadden geen rijtuig gezien, dat hun kon toebehooren; zij beklaagde den kleine, dat hij zoo vroeg reeds dergelijke vermoeiende tochten moest doorstaan.

Toen we intusschen het doel bereikt hadden, dachten we niet meer aan het tweetal, en na een zeer smakelijk avondmaal gingen we weder naar buiten en verkwikten ons aan den prachtigen aanblik van den helderen, met millioenen tintelende sterren bezaaiden hemel.

Toen we daarna in 't logement terugkeerden, om eene tas thee te drinken, zagen we in de groote zaal den knaap van daar straks schuchter in een hoek zitten. De tafel voor hem was gedekt, doch de kleine raakte 't brood niet aan maar wachtte blijkbaar geduldig op de komst zijns vaders.

Zijne groote blauwe oogen zagen er moede en treurig uit, zijn blond krullend haar hing verward over zijn voorhoofd, geene teedere hand had zich met hem bezig gehouden, en ik zag tranen in de oogen mijner vrouw, terwijl zij mij toefluisterde: ‘'t Arme kind heeft zeker geene moeder.’

Wij bleven langer dan noodig was aan het theedrinken. Het geduldige kind zat nog altijd stil in zijn donkeren hoek, nu en dan zweefden zijne oogen met de uitdrukking van angstige verwachting naar de deur. Er verliep een uur en de persoon, dien wij voor den vader hielden kwam nog maar altijd niet.

‘Ik begrijp het niet,’ zei mijne vrouw op een treurigen toon, ‘wanneer niemand het arme kind te eten geeft, dan zal ik het doen!’

Ik maakte eenige tegenwerpingen. ‘Kindlief, we hebben daar geen recht toe. De vader doet waarschijnlijk een slaapje op zijne kamer en zal nu zeker gauw terugkomen.’

‘Een slaapje, wel zeker!’ riep mijne vrouw teleurgesteld. ‘Terwijl 't kind honger lijdt. Ik heb veel lust om naar 't nummer der kamer te vragen en mijnheer te wekken.’

Op dit oogenblik hoorden wij 't rollen van wielen en vroolijk klokkengelui. De diligencie hield voor de deur stil. Rillende, op allerlei wijze ingebakerde passagiers - want men vergete niet, dat wij ons 7-8000 voet boven den zeespiegel bevinden - kwamen het vertrek binnen en zochten met warme thee en andere dranken zich wat te verkwikken. De paarden werden intusschen gewisseld, en weldra ging het order 't gekletter der zweep en 't geklingel der klokjes weder voort - naar Italië.

Het bleeke kind zat nog rustig in den donkeren hoek. Menigmaal viel 't hoofdje moede op zijn schouder, en dan hield de slaap het voor eenige oogenblikken in zijne armen. Maar dan werd het weer spoedig wakker en keek naar de onvriendelijke deur, welke, hoe dikwerf ze ook openging, hem toch geen troost bracht.

De diligencie was omtrent twintig minuten vertrokken en de onrust mijner vrouw was ten toppunt gestegen. Toen traden de logementhouder en de eerste knecht de zaal binnen, keken naar den knaap, spraken toen haastig, fluisterden met elkaâr en schudden op geheimzinnige wijze 't hoofd. Eindelijk naderde de hôtelhouder onze tafel.

‘Ik vraag u verontschuldiging, maar weten mijnheer en mevrouw ook misschien iets van dat manneken daar ginds?’

‘Neen, niets, dan dat wij onderweg hem en zijn vader hebben ingehaald.’

‘Wonderlijk, eenige uren geleden kwamen beiden hier aan. De vader nam eene kamer en bestelde een avondmaal. Hij zeî dat zijne bagage met de diligencie zou komen. Maar dat was 't geval niet, want de conducteur wist van geene bagage, die hier afgeladen moest worden.’

‘Misschien is 't een misverstand,’ wierp ik in 't midden.

‘Onmogelijk. De controle is zeer nauwkeurig. En waar is mijnheer gebleven?’

‘Is hij dan niet op zijne kamer?’

‘Wel neen! De man is dadelijk, nadat hij 't avondeten besteld had, weder weggegaan.’

Mijne vrouw zag naar 't verlaten kind. 't Scheen te vermoeden dat we over hem spraken. Zij kon zich niet langer bedwingen, maar stond op en begaf zich naar den kleine. Hij scheen in den beginne schu v, maar haar goed lief gezicht stelde hem gerust.

‘Wacht ge op uw papa?’ vroeg ze, naast hem plaats nemende.

‘Hij mompelde ja,’ en men zag een stillen strijd in zijne trekken, om niet in tranen los te barsten.

‘Zijt ge niet moe en hebt ge geen grooten hong[e]r?’ vroeg mijne vrouw verder en streek over zijn haar. ‘Weet ge niet, waar uw vader heengegaan is?’

Neen, hij heeft alleen gezegd, dat hij spoedig terug zou wezen, en dat wij dan wat zouden eten.’

Mijne vrouw en de logementhouder zochten nu den knaap te bewegen, om maar al wat te eten, zijn vader had zeker een omweg gemaakt of kon op eene of andere wijze belet zijn geworden, vroeger te komen. Maar te vergeefs - geene bede, geene liefkoozing hielp, hij bleef er bij: ‘Ik dank u, ik moet op vader wachten.’ Mijne vrouw vreesde eindelijk hem nog angstiger te maken, en ze liet hem dus met rust en ging weêr naast mij zitten; maar zij wilde volstrekt, dat we in de zaal zouden blijven. Neerslachtig bladerden we in 't vreemdelingenboek

Bijna nog één uur was er vervlogen. In den duisteren hoek was het nu niet meer stil. De moed van den kleinen held scheen verdwenen; hij snikte, alsof 't hart hem zou breken. Daar ijlde mijne goede vrouw weder naar hem toe en sloot hem in de armen.

‘O vader! o vader!’ riep hij in zijn zieleangst, ‘hoe kunt ge me zoo alleen laten! O vader, kom, kom!’

Te midden van zijn weeklagen vernam ik een geruisch van buiten, de stappen van menschen en daarop allerlei stemmen door elkaâr. Een oogenblik daarna keek de logementhouder met een ontsteld gelaat in de kamer en wenkte mij. Ik begaf me dadelijk naar buiten en vond de binnenplaats vol lieden.

Eenige boeren waren juist binnengekomen met het verminkte lijk van een man, dien zij, op een kwartier uur afstands, aan den voet eener steile helling gevonden hadden. Men trok het deken van den doode, die op de binnenplaats op den grond lag, en dadelijk herkende ik den vreemdeling, den vader van den knaap. Eene koude siddering greep me aan, toen plotseling een scherpe gil mijne ooren trof.

In de deur rukte de knaap zich van de hand mijner vrouw los, die hem zocht tegen te houden.

‘Waar is vader? Ik weet dat hij hier is!’ En plotseling met weenen ophoudende wierp hij wilde blikken in 't rond.

‘Waarom zegt ge mij niet, waar vader is? O! wie ligt daar op den grond?’ en voor men het kon verhinderen, wierp zich de knaap op het lijk en lei zijne wang op de koude, bleeke lippen, die hem nooit meer zouden kussen, nooit meer een woord van liefde zouden toefluisteren.

Zachte handen namen hem op en droegen hem naar de kamer, welke de doode besteld had; daar trachtte men hem tot bedaren te brengen. Hij was plotseling heel stil geworden, weende niet meer en sprak geen woord. Wij bleven den ganschen nacht aan zijn bed en ook den volgenden dag. Eene heete koorts had het kind aangetast. De dokter werd uit het dal geroepen. Hij gaf volstrekt geene hoop...

Eer het volgend morgenrood de toppen der gletschers kuste, was 't kleine hart gebroken..

Spoedig daarop - te Milaan, geloof ik, was 't - las ik in een Duitsch dagblad het signalement van een manspersoon met een rood lidteeken onder 't linker oog; en na mijn terugkeer in 't vaderland vernam ik de heele geschiedenis. Ongelukkige speculatiën hadden iemand, die tot dusver onbevlekt van handel en wandel was, aan 't verderf en de misdaad overgeleverd. In 't uur der verzoeking beging hij eene valschheid in geschriften. Zij werd ontdekt, en hij ontvluchtte met den moederloozen knaap.

Of hij nu in een aanval van vertwijfeling van de helling was afgesprongen of dat hij een toevalligen misstap had gedaan - wie kan en wil het beslissen. Vader en zoon werden in één graf op 't kerkhof van 't naastbijgelegen dorp begraven, wij lieten een eenvoudig kruis daarop plaatsen, en mijne vrouw versierde het, vóór wij verder reisden, met een immortellenkrans.

F.M.

De Slavenmarkt te Marokko.

Op het oogenblik, nu de slavenhandel tot de onderwerpen van den dag behoort, zal ieder er belang in stellen, eens een blik te werpen op een dier markten, waar de ongelukkige negers als lastvee worden te koop geboden. De slavenmarkt van Marokko, ons in dit nummer door den Engelschen teekenaar Caton Woodville naar de natuur afgebeeld, wordt onder de belangrijkste geteld. Het is een plein ter lengte van tachtig en ter breedte van zestig Engelsche ellen, aan alle kanten open en ongeplaveid met uitzondering van een overdekten gang, die er midden over loopt. Deze is met steenen bestraat, terwijl het pannen dak door Moorsche bogen, ook van steen, gedragen wordt. Langs de vier zijden van het plein

[p. 59]

staan kleine hutten, uit gevlochten met leem bestreken horden bestaande; daarop ligt gewoonlijk Turksche tarwe te drogen, terwijl de zwervende honden der stad, gebruik makend van het hun toegekende recht om overal door te dringen, in vrijheid over de platte daken rondwandelen. Achter ieder dezer hutten is nog een klein kamertje, waarheen de slaaf of slavin gebracht wordt, voor het geval de kooplustige bezoeker de waar eerst op den keper wenscht te beschouwen.

Bij gelegenheid van ons bezoek, zoo verhaalt de teekenaar zelf, stonden er zestig of zeventig slaven te koop, meest jonge meisjes van twaalf tot zestien jaar, met enkele jonge mannen van achttien of twintig en eenige oudere slaven, koks van beroep of bedreven in het een of ander handwerk. Zij kwamen uit de provinciën van den Evenaar, Darfoer, Bahr el Ghazel en zelfs van zoo zuidelijke streken als het meer Nyassa. Ze hadden fijn besneden gelaatstrekken en dunne lippen en waren van sterk blauwzwarte kleur. De lichttintelingen op hun mat violet-blauw gelaat g[a]ven aan hunne huid dien eigenaardigen glans van druiventrossen met den dauw er op. Velen waren afstammelingen van de Tonariks, die indertijd de Barbarijsche staten overvielen en veroverden. Toen de meisjes ons zagen, brachten zij de hand aan het voorhoofd met een gebaar als een militairen groet. Het was echter geen groet, maar eenee poging om het ‘kwade oog’ af te wenden, dat de negers in hun bijgeloof aan de Europeanen toeschrijven.

De slavenkoopers, ongeveer een dozijn in getal, stonden niet op eene verhevenheid om de slaven een voor een aan den hoogsten bieder toe te wijzen, maar stapten tusschen de menigte rond, door een snoer slaven gevolgd. Zoo prezen zij de voortreffelijkheid van hunne menschelijke waar aan en noemden gestadig het hoogste bod op, nu en dan stilstaande om kooplustigen de gelegenheid te geven hunne waar te bewonderen, en de omstanders aansporend een hooger bod te doen.

Als er een koop gesloten is, betaalt de kooper een zekere percent bijwijze van belasting aan een ambtenaar van den sultan, die de overdracht in zijn boek registreert en er zoodoende eene wettelijke bekrachtiging aan geeft.

Wanneer de ongelukkige slaven het voorrecht hebben, in het bezit van een rijk Moorsch edelman of koopman over te gaan, dan kunnen zij nog een onbezorgd leven krijgen. In vele gevallen heeft een slaaf te Marokko zoo goed als niets te doen, daar in de deftige huizen de afstammelingen der oude Barbarijsche stammen worden binnengeroepen om het ruwe en vuile werk te verrichten Een slaaf is niet zelden de vriend en gezel van zijn meester; er worden zadelpaarden voor hem gehouden, om zijn meester te kunnen vergezellen; hij kan onafhankelijk eigendom verwerven en in enkele gevallen zijne vrijheid koopen, als hij dit verlangt. Als een slaaf slecht gevoed of mishandeld wordt, kan hij zich bij den Kaid over zijns meesters gedrag beklagen, en den meester kan dan gelast worden, zijn slaaf aan iemand anders over te doen, die beter tot eigenaar geschikt is. Meermalen is het voorgekomen, dat een slaaf, die door zijn meester was vrijgelaten, zich zelven weer kort daarna op de slavenmarkt te koop bood, omdat hij al de spaarpenningen in de dienstbaarheid bijeengegaard, in losbandigheid verkwist had.

De sultan van Marokko, verhaalt de teekenaar verder, heeft een slaaf, zijn opperkok namelijk, die een kunstenaar in zijn vak was en met de olie en drie jaar oude boter, waaraan een Moor zijn hart ophaalt, de fijnste schotels wist te bereiden. Hij kwam tot hooge eer en rijkdom en werd een man van groot gewicht in des sultans huishouding. Het gevolg was dat hij zich begon te verbeelden, dat het Marokkaansche keizerrijk zonder hem niet meer bestaan kon; hij werd dik en vet, terwijl zijn meester zich op het laatst met slordig bereide gerechten moest vergenoegen. De sultan nam hem daarover onder handen, maar de kok kende zijne eigene waarde, en trok er zich weinig van aan, dat de sultan dreigde hem te verkoopen. Toen ten laatste het geduld van den sultan was uitgeput, liet hij zijn kok op de slavenmarkt te koop bieden; maar niemand wilde hem hebben, hij zag er veel te vet en vadsig uit. Dit was een vreeselijke knak voor de ijdelheid van den kok, maar volgens de wet van Marokko had dit het merkwaardig uitwerksel, dat hij op vrije voeten gesteld was, tenzij zijn meester hem terugkocht. Dit deed de sultan, niet geneigd zijn kok te verliezen en hopende dezen eene gevoelige les gegeven te hebben. Of ze geholpen heeft, voegt de verhaler er niet bij.

Evenzoo oefenen soms slavinnen in den harem een machtigen invloed uit en spelen niet zelden den baas over hunne meesteres. Maar dat neemt niet weg dat over het algemeen het slavenleven een diep beklagenswaardig lot is, zonder nog de ontberingen en mishandelingen te rekenen, die de ongelukkigen te verduren hebben, alvorens zij de slavenmarkt bereiken, en die kardinaal Lavigerie nog onlangs in zulke hartroerende taal heeft geschilderd. De lange tocht van Soedan door de binnenlanden van Afrika is een ware lijdensweg. Zoodra de slavenjagers een voldoend aantal slaven gevangen hebben om eene karavaan te vormen, vangt de rampzalige schare hare reize door de wildernis aan. Elke slaaf moet, van halte tot halte, zijn eigen waterkalabas en voorraad van gedroogde dadels dragen en den pijnlijken tocht te voet afleggen. In de wouden en bosschen van den Evenaar worden zij door een soort van juk of met touwen aan elkaar gehecht; maar in de zandwoestijnen der Sahara is het niet noodig hen te kluisteren of te binden, want daar zou de langzame hongerdood slechts het gevolg zijn van hunne poging om de vrijheid te herkrijgen.

Op verschillende punten van den weg scheiden zich afzonderlijke deelen der karavaan van het geheel af, om noordwaarts door de woestijn Tripoli, Tunis of Algiers te bereiken, tot de karavaan ten laatste te Tomboktoe aankomt. Van deze groote stapelplaats gaat de reis naar Kaap Juby en van daar naar Marokko is het nog slechts eene korte marsch; hier worden de slaven over de verschillende steden verdeeld en bij opbod in het openbaar verkocht. Slechts veertig percent van de lange slavenkaravanen, die uit Darfoer en Soedan naar Marokko komen, bereiken het gebied van den sultan; al de overigen zijn onderweg bezweken als slachtoffers van zon, honger, dorst, slagen en ontberingen van allerlei aard. Zal er aan de gruwelen dier woestijntochten van duizenden mijlen ver eene einde komen, dus gaat de verhaler voort, dan moet de stroom in zijn oorsprong worden gekeerd. In Marokko kan niets gedaan worden; maar aan het punt van uitgang dier doodelijke reizen moet de kwaal worden verholpen.

Toen Gordon de provincie Darfoer schoonveegde, zagen de slavenjagers hun bedrijf onmogelijk gemaakt en de tot dusver voordeelige handel werd eene gevaarvolle onderneming met twijfelachtig voordeel. Maar toen Engeland Gordon te Khartoem aan zijn lot overliet, gaf het te gelijk ook alle pogingen op om den slavenhandel in Middel-Afrika te bestrijden. Soedan is ver uit de buurt en Afrika nog altijd het ‘duistere vasteland’; en zoo liet Engeland die karavanen des doods rustig hunnen vreeselijken tocht voortzetten door de woestijn, zich vergenoegend met zelf een anderen weg te volgen en ter geruststelling van zijn geweten eenige benden de Roode Zee in te jagen.

Hopen wij dat kardinaal Lavigerie door zijn edelmoedig pogen het grootsche werk moge tot stand brengen, waarvan het machtige Engeland en de overige mogendheden zich zoo onverschillig hebben afgemaakt.

De Vinkenbijters.

Deze moordenaars onder de vogels zijn op het oog vroolijke, lustige beestjes, die door hunne drukke manieren niet weinig tot verlevendiging van bosch en veld bijdragen; maar ongelukkig de arme natuurgenootjes, die onder hunne klauwen komen; want zij ondervinden, dat men zoo min in de vogelen- als in de menschenwereld op het uiterlijk kan afgaan, en dat achter het vriendelijkst voorkomen soms een verraderlijk, moorddadig karakter schuilen kan.

De vinkenbijters worden in geheel Europa en Noord Amerika aangetroffen en vooral in Duitschland telt men verschillende soorten van deze ‘tandsnaveligen,’ aldus genoemd omdat de bek dezer vogels tegen het uiteinde van de onderkaak aan beide kanten met een tand is gewapend, die hun bij het onbarmhartig beulenwerk, dat zij uitoefenen, van grooten dienst is. De voornaamste dier soorten zijn de blauwe klawier (lanius excubitor), de grauwe vinkenbijter (lanius minor) en de negendooder (enneoctonus collurio). Kleine boschjes, die door akkers en weiden omgeven zijn, hagen en kreupelhout in het veld, tuinen en alleenstaande boomen vormen de schuilplaatsen dezer vogels, die bij voorkeur de hoogste toppen der twijgen uitkiezen, om op hun gemak den omtrek voor hunne roofzuchtige oogmerken te kunnen overzien. De meeste noordelijke soorten zijn trekvogels, die geregeld tegen het najaar verhuizen en hunne reis dan zelfs tot Midden-Afrika uitstrekken. Slechts eene enkele soort in Duitschland blijft daar overwinteren, maar strekt dan zijne rooftochten over een grooter gebied uit dan in den zomer.

De levenswijze en de manieren der vinkenbijters, zoo verhaalt de vermaarde dierkundige Brehm, herinneren evenzeer aan het leven der roofvogels als aan den handel en wandel van vele ravensoorten. Hun naam dragen zij met volle recht, want ondanks hunne geringe grootte zijn zij de moedigste, roofzuchtigste en moordlustigste vogels, die wij kennen.

Door bijzondere begaafdheden munten zij niet uit; wèl zijn die heel menigvuldig, want zij kunnen eigenlijk van alles wat. Hunne vlucht is onbeholpen en onregelmatig en hun gang huppelend; maar dat neemt niet weg, dat zij niet alleen insecten, maar zelfs hoogere werveldieren, die veel vlugger zijn dan zij zelf, weten te verschalken en ondanks hunne betrekkelijk zwakke wapenen van kant te helpen. Hun geluid is oorspronkelijk eentonig en hun gezang eigenlijk niet noemenswaard; maar dat natuurlijk gebrek weten zij op bewonderenswaardige wijze te verhelpen door de liederen van andere vogels, of althans enkele strophen of tonen daarvan, af te luisteren en die dan, op zonderlinge manier samengevoegd of versmolten, ten beste te geven. Enkele soorten zijn, dank aan deze gewoonte, inderdaad geliefkoosde zangvogels, die de vreugde en den trots van sommige liefhebbers uitmaken.

Hoofdzakelijk zijn het insecten, waarop door de vinkenbijters jacht gemaakt wordt; hun moordlust stelt zich echter zelden met dezen buit tevreden, maar drijft er hen veeleer toe, ook dieren, die sterker zijn, aan te vallen. De meeste vinkenbijters hebben al het klein gevogelte den oorlog verklaard en worden voor hunne omgeving te meer gevaarlijk, wijl de meeste kleine vogels geen kwaad vermoeden tegen hen hebben en hen zelfs met een vertrouwen vereeren, waarvan meestal op de schandelijkste wijze misbruik gemaakt wordt.

Rustig zitten de vinkenbijters bij voorbeeld minuten lang tusschen musschen en zangvogeltjes, zingen lustig met hen mee en stellen zich zoo vriendelijk aan, dat de anderen zich volkomen op hun gemak voelen. Plotseling echter vliegen zij op, pakken den eersten den besten, die naast hen zit, onvoorziens beet en maken hem af.

Niet minder wreedaardig is hunne gewoonte om den gevangen buit op vaste doornen als te spietsen. Daar, waar een paartje van deze moordenaars huist, zal men zelden tevergeefs naar aldus vas[t]gestoken insecten of kleine vogeltjes omzien; het is of de beulen zich aan het schouwspel hunner slachtoffers te goed doen. Aan deze gruwzame gewoonte danken zij dan ook den naam van negendooders, door

[p. 60]

de slavenmarkt te marokko, naar de teekening van caton woodville.

[p. 61]

het volk juist aan de moordlustigste soort dezer dieren gegeven.

Het nest is gewoonlijk tamelijk kunstig gebouwd, in het dichtste loover of althans tusschen de dichtste takken aangelegd en meestal met groene plantendeelen versierd. Daarin leggen zij van vier tot zes eieren, die door het wijfje alleen worden uitgebroeid, terwijl het mannetje intusschen de taak op zich neemt voor het onderhoud van zijn gaalken te zorgen.

De uitgebroeide jongen worden door de beide ouders gevoed, uitstekend verzorgd, in geval van gevaar kloekmoedig venledigd, ook na het uitvliegen nog eene lange poos geleid en onderricht, en eerst laat in den herfst, uit de ouderlijke hoede ontslagen; want, als hij niet gestoord wordt, broeit de vinkenbijter maar eenmaal in het jaar.

de yinkenbijters, naar de teekening van f. flinzer..

*_**

De Bliksemjacht en hare Voordeelen.

Onlangs werd door de pers in al hare bijzonderheden eene uitvinding vermeld, die al de bevindingen van Edison in de schaduw stellen moest. Er was van niet minder kwestie dan van den bliksem op te vangen, achter slot te draaien en in tijd van droogte als regenverwekker op nieuw los te laten. Daartoe zou eenvoudig eene kist gebezigd worden, voor-

[p. 62]

zien: ten 1^e van een donderscherm, om den bliksem uit eene onweerswolk op te vangen; ten 2^e van een deksel met veerslot, dat achter den binnenslaanden bliksem van zelf dichtvallen zou, en ten 3^e van eene spiraalvormige stang, langs welke de gevangen bliksem gestadig rondslingeren zou, tot hij door het openen der kist weder ontsnappen kon. In achterstaande teekeningen ziet men dit echt Amerikaansche denkbeeld in geheel zijne toepassing aanschouwelijk voorgesteld.