De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

[p. 401]

[Nummer 51]

keizer frederik van duitschland in zijne laatste levensdagen.

[p. 402]

[Onze gravures]

Nog eens twee keizers.

Wederom bieden wij in dit nummer de afbeelding aan van twee Duitsche keizers: een afgestorvene en zijn opvolger. Hij, wiens beeld op de eerste bladzijde van ons No. 36 prijkte als de pas ten troon verheven gebieder van het machtige Duitsche Rijk, rust thans reeds sedert eenige weken onder de dooden, terwijl zijn oudste zoon Wilhelm zich binnen drie maanden tijds achtereenvolgens tot kroonprins en tot keizer heeft zien verheffen. De geschiedenis gaat snel, waar zij gelijken tred houdt met kortstondige menschenlevens, en zoo zien wij ook in de gravures van dit nummer verleden, heden en toekomst te zamen gebracht in de beelden van den stervenden vader, van den tot man gerijpten zoon en van het kleinkind, nog in de eerste ontwikkeling der jeugd.

De stervende vader, zeiden wij, en inderdaad, hoe fier en krachtig de overleden keizer Frederik op ons tafereel zich te midden zijner officieren en staatsdienaren nog moge voordoen, wij weten dat hij toen reeds stervend was; dat eene ongeneeslijke kwaal langzaam maar zeker zijn lichaam sloopte. Zijne omgeving zelve herinnert ons aan de vreeselijke keelziekte, die hem noopte in den tuin van zijn paleis verkwikking te zoeken voor de benauwdheid, welke hem het verblijf binnen de muren van het slot ondraaglijk maakte. Wij zien hem aan den ingang der tent, waarin hij, voor zoover het weer en zijn toestand het veroorloofden, de laatste dagen zijns levens doorbracht.

Bij zacht, warm weer werd de tafel in het grasperk voor de tent op eene tapijt geplaatst, ten einde den keizer tot werktafel te dienen, en onder de schaduw van een viertal oranjeboomen, die hem aan het liefelijke Zuiden herinneren moesten, waar hij eenmaal genezing zocht, hield hij zich met de zaken van zijn veelomvattend rijksgebied bezig.

Helaas, al de zorgen, waarmee de doodelijk kranke vorst omringd werd, hebben hem niet voor zijn volk kunnen behouden. Na eene regeering van nog geen honderd dagen, heeft hij den schepter, hem door den dood uit de hand gerukt, aanzijn opvolger moeten overlaten, en thans staat de jeugdige keizer Wilhelm II aan het hoofd van het ontzaglijke rijk. In dit nummer geven wij zijn portret naast dat van zijne beminde gemalin, keizerin Augusta Victoria.

Reeds heeft de negen en twintigjarige vorst, wiens optreden niet zonder bezorgdheid werd te gemoet gezien, door zijne eerste regeeringsdaden vele bange vermoedens gelogenstraft. Werd zijn vader alom als een vredevorst begroet, ook keizer Wilhelm heeft in zijne proclamaties herhaaldelijk zijne liefde tot den vrede betuigd, en niets doet tot dusver vreezen voor die oorlogzuchtige plannen, welke hem als kroonprins werden toegeschreven. Altijd bereid, de Duitsche eenheid met het zwaard in de vuist tegen vijandige aanvallen te verdedigen, zal hij zelf den strijd niet uitlokken, beseffend dat alleen de vrede zijn volk groot en krachtig maken kan. Een gewichtige stap tot behoud en bevestiging van den vrede is voorzeker het vriendschappelijk bezoek dat de jonge monarch reeds dadelijk na zijne troonbeklimming aan den machtigen Czaar brengt; en mocht het huwelijksplan tusschen zijne zuster en den Russischen kroonprins, - naar men zegt door Bismarck ontworpen - eens verwezenlijkt worden, dan, voorwaar, mocht men de rust in Europa zoo goed als verzekerd beschouwen.

De nieuwe keizerin Augusta Victoria heeft zich reeds sedert haar huwelijk, den 26^en Februari 1881 gesloten, door hare beminnelijke goedhartigheid aller harten veroverd. Zij is geboren den 22^en October 1858 te Sommerfeld en de oudste dochter van den hertog Frederik van Sleeswijk - Holstein - Sonderburg - Augustenburg en van de hertogin Aleidis, afkomstig uit het prinselijk huis van Hohenlohe-Langenburg.

Haar vader zelf heeft aan hare opvoeding het werkzaamste deel genomen. Zij sleet hare jeugd op het kasteel Primkenau, in Silezië en reisde later geruimen tijd in Frankrijk en in Engeland. Zonder juist in den vollen zin des woords eene schoonheid te kunnen genoemd worden, heeft keizerin Augusta Victoria niettemin een edel, regelmatig en innemend gelaat, waarop een stil en zachtaardig karakter te lezen staat. Te Potsdam, waar zij aan de zijde van haren gemaal vijf zomers doorbracht, is zij bij de heele bevolking bekend. Met bevalligen eenvoud verkeerde zij er onder het publiek en ontzag zich volstrekt niet, door eene enkele hofdame vergezeld, wandelingen in den omtrek te maken of onverwacht een winkel binnen te treden om er het een of ander voor hare talrijke beschermelingen en pleegkinderen te koopen; want er is geene liefdadige vereeniging in de stad, die in de beminde prinses geene offervaardige deelneming en krachtige ondersteuning vond.

Huiselijk, hartelijk en eenvoudig van aard, is zij eene teedere gade en eene liefhebbende moeder. Zij heeft haar keizerlijken gemaal reeds vier zonen geschonken, en wie de innige liefde bespieden kon, waarmee zij op dit veelbelovend groepje neerziet, of op de trekken van den jeugdigen vorst, wanneer hij een zijner jongens op de knie laat rijden, het geluk en den trots van het vaderhart lezen mocht, zou zeker tot het besluit komen dat er in het gansche Duitsche land geen gelukkiger en rijker gezegend echtpaar te vinden is dan keizer Wilhelm en zijne gemalin.

Hun oudsten zoon, den toekomstigen keizer zien onze lezers in dit nummer afgebeeld; het portret is naar eene sprekend gelijkende photographie vervaardigd en stelt den zesjarigen knaap voor als een huzaar in miniatuur in zijn eerste soldatenpak, dat het voorspel van wie weet welke roemrijke krijgersloopbaan worden kan. Hopen wij intusschen dat die wapenpraal, welke den jongen prins zoo goed staat, zijn leven lang maar spel moge blijven.

Het huis van Andreas Hofer.

Onmiddellijk ten Noorden van het heerlijke Meran opent zich het Passeir-dal, dat den toerist echter niets bijzonders oplevert. Aan natuurschoon is het dal arm, bergbestijgingen worden van uit zijne kleine plaatsjes niet ondernomen, de weg is slecht en de herbergen zijn wat al te landelijk eenvoudig. Dat neemt nochtans niet weg dat het druk bezocht wordt. Dit groote verkeer heeft het dal alleen te danken aan de nagedachtenis van den dapperen Andreas Hofer, den held uit den Tiroolschen vrijheidsoorlog tegen Napoleons overheersching. Over dien dapperen vaderlander hebben wij bij eene vorige gelegenheid reeds gemeld, dat hij met onbezwekene trouw en onverflauwden moed jaren lang streed en Tirol tweemaal van vijanden zuiverde, doch eindelijk, voor de overmacht bezwijkende, gevangen genomen en op Napoleons eigen bevel den 20n Februari 1810 te Mantua doodgeschoten werd.

Het Gasthaus am Sand in het Passeir-dal, waar de edele vaderlander den 12 November 1767 geboren werd, en waarin hij, tot krachtig man ontwikkeld, jaren lang herberg hield vóór de nood hem tot het openbare leven riep, is dan ook het eigenlijke doel, dat de bezoekers van het Passeir-dal bijna uitsluitend aantrekt.

Men bereikt het dal, van Meran uit, in vier en een half uur. Boven St. Martin ligt de Pfandlerhof, waar Hofer in het jaar 1809 een toevlucht vond voor zijne vervolgers, en drie kwartier hooger de Alpenhut, waarin hij zich verborg en waar hij ook den 27en Januari 1810 ontdekt en gevangen genomen werd. Een half uur verder het dal in, tusschen St. Martin en St. Leonhard, verheft zich dan de Sandhof, Andreas Hofer's huis, zooals het op onze gravure is afgebeeld.

Het is een tamelijk groot boerenhuis in den Tiroolschen bouwtrant, dat zich van buiten door niets bijzonders onderscheidt. Het behoort thans aan den kleinzoon van Hofer, die echter niet zelf als kastelein in de herberg staat. Den bezoeker worden verschillende gedachtenissen van Hofer vertoond en ook het oude vreemdelingenboek bevat veel merkwaardigs. Naast het huis van den volksheld staat de kleine Hoferkapel, te zijner gedachtenis opgericht. Dit gebouwtje is echter op onze plaat niet zichtbaar.

De tempel van Boeroe-Boedor op Java.

Eeuwen voor de Europeanen het eerst den voet zetten op den Javaanschen bodem en in hun gevolg de nieuwere Westersche zeden daar hunnen intocht deden, bloeide in dit heerlijke land eene hoog opgevoerde, weelderige beschaving, die zich in een rijken overvloed van kunstwerken uitte. De gedenkteekenen, die ons daarvan in de meesterstukken der oud-Indische letterkunde en de bouwvallen der trotsche Boeddhistische tempels zijn overgebleven, spreken nog luide van dat groot en roemrijk verleden.

Geheel Java is als bezaaid met ruïnen van paleizen en tempels, getuigende van de macht der vorsten, die ze deden verrijzen, en van de scheppingskracht der kunstenaars, die ze met al de wonderen hunner Oostersche verbeelding versierden. Een merkwaardig kenmerk dezer monumenten uit de oud-Javaansche geschiedenis is hunne treffende overeenkomst met de oude gebouwen in Mexico en Yucatan, en de geleerde Ferguson merkt op dat die overeenkomst zoo groot en onmiskenbaar is, dat zij niet toevallig wezen kan. Men vermoedt dan ook dat de Javanen en de oorspronkelijke Amerikanen van een gemeenschappelijken oorsprong zijn.

De voornaamste dier bouwvallen is zonder tegenspraak de beroemde tempel van Boeroe-Boedor, waarvan we in dit nummer eene afbeelding geven.

In sprakelooze bewondering staart de bezoeker dit reusachtig kunstgewrocht aan, dat hem aanvankelijk door zijne indrukwekkende massa overweldigt, waarvan hij den zin en de beteekenis niet aanstonds begrijpt, maar dat te meer zijne bewondering opwekt, naarmate het geheel hem duidelijker wordt, de deelen zich scherper van elkander scheiden en de samenhang zich voor zijn begrip onthult.

De tempel van Boeroe-Boedor, die naar de meening van deskundigen tot de achtste eeuw onzer jaartelling zou opklimmen, is ongetwijfeld de schitterendste schepping van de Boeddhistische kunst op Java. Hij rust op een natuurlijken heuvel of liever is om den top van dien heuvel heengebouwd; het is dus eigenlijk geen tempel, in den zin, dien wij aan dat woord hechten; want het heele gebouw, dat de gedaante heeft van eene stompe piramide, vormt, met uitzondering alleen van den bovensten koepel, ééne massa met den heuvel zelf en heeft geene binnenruimte.

Het monument bestaat uit vijf reusachtige rondloopende galerijen of terrassen, die zich trapsgewijze boven elkander verheffen, met eene menigte nissen voor de Boeddhabeelden, terwijl de steenen wanden geheel zijn bedekt met bas-reliefs, die tot de fraaiste behooren, welke men kan zien. Zij stellen de geheele legende van Boeddha voor. Het getal dier beeldwerken bedraagt niet minder dan zestienhonderd zes en dertig, en dat der figuren ruim vijf en twintig duizend. En de voorstellingen zijn hier niet grotesk, zooals in sommige tempels van Hindostan: neen, al die figuren leven, de compositie is doorgaans voortreffelijk, en de geheele versiering getuigt van hoog ontwikkelden kunstsmaak.

De top des heuvels maakt een groot platform uit, op hetwelk een aantal open klokvormige rotonden zijn geplaatst, die Boeddhabeelden in natuurlijke grootte bevatten. In het midden van dit bovenste terras verrijst een ruim koepelvormig gebouw, waarin een kolossale Boeddha troont. Het getal der Boeddhabeelden, in nissen en rotonden, aan het geheele gebouw aangebracht, bedraagt vijfhonderd vijf en vijftig. De basis des tempels heeft eene breedte van honderd twintig ellen; de

[p. 403]

hoogte is omstreeks veertig ellen. Van den top van den bovensten koepel omvat de blik een onvergelijkelijk panorama van het wonderbare monument. Om een denkbeeld te geven van den reusachtigen omvang van het werk, zij hier alleen nog bijgevoegd dat al de bas-reliefs, op ééne lijn naast elkander geplaatst, eene lengte zouden beslaan van meer dan vijf kilometers.

Dat de tempel van Boeroe-Boedor een Boeddhistisch monument is, kan aan geen redelijken twijfel onderhevig zijn. Zijne vijf galerijen of terrassen, voor den omgang der processiën bestemd, beantwoorden volkomen aan de oude Boeddhistische overleveringen, en dit gevoegd bij zijne gedaante, zijne bouworde zonder binnenruimten en zijne beeldwerken, stelt zijn Boeddhistischen oorsprong buiten alle betwisting.