De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

De holle boom.
Novelle van
A. Palm.
(Vervolg.)

Ik dacht zulks ook en ging heen. Toen vader tehuis kwam, wilde hij terstond naar Valeska gaan om te zien, hoe het met haar was. Ik stelde hem echter gerust en beiden dachten wij niets kwaads. Den volgenden morgen in de vroegte kwam mijne kamenier mij zeggen, dat het in Valeska's kamer zoo buitengewoon stil bleef. Ik voor mij geloofde echter, dat zij nog sliep, en dat er geene reden was tot bezorgdheid. Doch bij het ontbijt kwam zij ook niet beneden, en vader zond nu eenige lekkernijen naar hare kamer. Marie keerde spoedig terug en zeide, dat zij op haar voortdurend kloppen geen antwoord ontvangen had. Nu gevoelde ik eenigen angst en snelde de trappen op. Ik beproefde de deur te openen, doch tevergeefs, en liet nu vader roepen.

In een oogenblik was hij bij ons; zijn gelaat was bleek en zijne handen beefden. Eindelijk werd de deur opengebroken. Wij vonden de kamer ledig, het bed onaangeroerd. Geen spoor was er van Valeska te ontdekken. Mijn vader verloor bijna zijn verstand. Hij was als vernietigd, doch wilde niet gelooven, dat zij weg was. Waarom en waarheen zou zij gegaan zijn? Er moet haar het een of ander ongeluk overkomen zijn, verklaarde hij. Misschien was zij op eene wandeling in het meer gevallen, misschien hadden roovers haar vermoord - alles scheen hem waarschijnlijker dan de vlucht. Het was bedroevend hem te zien. Voortdurend riep hij zijne overledene geliefde aan om haar te verzekeren, dat haar kind niet omgekomen was uit nalatigheid. De geheele nabuurschap werd in beweging gebracht, de bosschen doorzocht, meren en vijvers afgedregd, belooningen uitgeloofd - alles te vergeefs. Wij vonden geen spoor van Valeska.

Na eenigen tijd kwamen er brieven van de beide heeren, die intusschen van het gebeurde onderricht waren. Uit Arno's schrijven sprak verwondering, uit Roberts brieven verontwaardiging.

Maanden verliepen, zonder eenig bericht ingewonnen te hebben aangaande de verlorene. Arno sprak van haar in al zijne brieven met innige deelneming, en ook hij scheen zich geene voorstelling te kunnen vormen van hetgeen met haar geschied kon zijn. Robert maakte steeds melding van haar, doch altijd met verontwaardiging over eene persoon, die hij niet voldoende aanduidde.

Toen de Winter kwam, verergerde de toestand mijns vaders. Als de wind loeide en de regen tegen de vensters kletterde, kon hij geen oogenblik rust vinden.

Op zekeren dag in Maart, toen de regen in stroomen nederviel, de koude noordenwind huilde, en overal koude, somberheid en verlatenheid heerschten, was vader erger dan gewoonlijk. Het was avond geworden en stikdonker, en terwijl ik las, scheen het mij meermalen toe, als hoorde ik een geruisch voor het venster, alsof zich daar iemand bewoog. Ik ging er heen, doch kon door de duisternis niets bemerken. Plotseling deed zich van buiten een zwaar gekreun hooren. Vader sprong ontsteld van zijn stoel op. Ik opende de glazen deur, die naar buiten leidde en verliet het huis. Vader volgde mij, en daar zagen wij op den grond uitgestrekt, geheel van den regen doorweekt en verstijfd, eene gestalte liggen, die wij als Valeska Bruhn herkenden.

Met een kreet, zooals ik er nog nooit een gehoord had, vatte mijn vader haar aan en hief haar op. Ach, Bertha, het was een ontzettende aanblik. Zij had veel van den regen te lijden gehad en door het hoesten was er eene ader gesprongen. Vader droeg haar in zijne kamer, legde ze naast den haard en belde om hulp. Geene moeder kan bij het ziekbed van haar kind bezorgder zijn, dan hij voor haar was.

‘Zij is weder tot mij gekomen, mijne Valeska, - mijn arm, arm kind!’ riep hij uit.

Maar Valeska hoorde zijne woorden, die slechts liefde ademden, niet. Geneesheeren en oppassters werden bij het ziekbed geroepen; alles wat menschelijke bekwaamheid en zorgvuldigheid vermocht, werd voor haar gedaan; doch alles was te vergeefs. De geneesheeren verklaarden, dat zij sterven zou aan longontsteking, een gevolg van hevige verkoudheid, en aan uitputting door bloedverlies. Er bestond geene hoop meer om haar leven te redden, ja, niet eens de hoop om hare geschiedenis te vernemen. Na eenige uren zagen wij, dat zij ons herkende. Hare oogen vestigde zij vol liefde op het aangezicht mijns vaders. Hij snikte als een kind; zij strekte de handen naar hem uit en beproefde te spreken; doch zij was niet in staat een enkel woord te uiten. De geneesheeren verklaarden, dat zij den volgenden dag niet zou overleven.

‘Zij moet de kwellingen van den honger en van de koude op eene verschrikkelijke wijze ondergaan hebben, daar het zoo ver met haar gekomen is,’ zeide een hunner.

Toen mijn vader dit hoorde, sloeg hij zich op de borst en trok aan zijne haren als een wanhopige.

‘Mijn arm, ongelukkig kind!’ steunde hij.

Valeska kwam niet meer zoo ver bij, dat zij ons hare geschiedenis kon verhalen. Des namiddags van den volgenden dag knielde mijn vader naast hare sponde, terwijl ik mij aan de andere zijde bevond. De verandering in het vroeger zoo lieve gelaat was verschrikkelijk; het was geel en vermagerd; groote zweetdroppelen stonden op haar voorhoofd.

Hare borst hijgde naar adem. Mijn vader had alle zelfbeheersching verloren; hij weende als een kind.

[p. 336]

‘Mijne lieveling, waarom verliet gij ons?’ zeide hij.

Tot onze verrassing fluisterde zij iets. Wij bogen ons over haar heen en vernamen de woorden:

‘Hij overreedde mij - ik had hem al zoo lang lief gehad en hij overreedde mij.’

‘Wie, wie overreedde u?’ riep mijn vader met vlammende blikken.

In plaats van te antwoorden, wendde de stervende zich tot mij.

‘Hij deed alsof hij u beminde, Irmgard,’ zeide zij met zwakke stem, ‘maar hij beminde slechts mij. Hij bad mij met hem te vertrekken, en ik deed het. Hij beloofde mij te huwen - ik volgde hem naar de vreemde stad.’

Met ontzettend veel moeite en inspanning uitte zij deze woorden. Nu echter werd haar gelaat donkerrood en hijgde zij naar lucht.

‘Hij verbood mij u te schrijven, omdat gij mij dan zoudt komen weghalen. Ik heb hem gesmeekt maar een enkel regeltje te mogen schrijven, maar hij wilde het niet hebben. En later zeide hij mij, dat hij mij niet kon huwen en ik ontvlood hem half waanzinnig.’

‘Geen wonder, mijn arm, bedrogen kind!’ fluisterde mijn vader.

‘Ik vluchtte, ik weet niet waarheen,’ zeide de stervende verder. ‘Ik ging naar eene groote stad en heb veel honger en koude geleden. Toen zeide mij iemand, dat ik moest sterven; en ik verlangde naar huis te gaan om aan uwe voeten te sterven. Ik liep door regen en koude en toen ik hier voor het huis kwam, werd ik bevreesd. Daar stond ik voor het venster en zag het heldere licht, en toen werd het mij zoo....’

Mijns vaders tranen vielen als een warme regen op haar gelaat.

‘Hij zal wederkomen, Irmgard, en u huwen, maar geloof hem niet, want mij bemint hij....’

Mijn vader kon zich niet meer inhouden.

‘Wie was de schurk?’ vroeg hij.

Zij scheen hem niet te hooren.

‘Geloof hem niet, Irmgard,’ bracht zij met de uiterste krachtsinspanning voort. ‘U wil hij huwen en mij beloofde hij hetzelfde.’

‘Was Arno von Pahlen de schurk?’ vroeg mijn vader.

Valeska hoorde den naam; haar gelaat gloeide, hare oogen openden zich wijder.

‘Arno,’ zeide zij, maar kon niet verder spreken; zij begon te hoesten, zonk achterover in haar kussen en blies den laatsten adem uit.

de christusroos.

‘Dus was Arno von Pahlen de verleider!’ riep mijn vader. ‘Moge God hem straffen voor hetgeen hij aan mijn arm kind gedaan heeft! De verrader - de huichelaar, die den schijn aannam, dat hij u beminde, terwijl hij haar bedroog! Hij zal die schandelijke daad met zijn leven verantwoorden.’

Ik ijlde naar mijn vader en greep zijn arm vast.

‘Gij doet hem onrecht, papa,’ riep ik. ‘Zij heeft Arno niet beschuldigd.’

Mijn vader bleef in zijne trotsche houding staan en hield de hand van de doode in de zijne.

‘Pahlen was het,’ hield hij vol. ‘Geen ander beweerde u te beminnen. Op den rand van het graf noemde zij nog zijn naam. Hij heeft ze eerst verleid met hem te vluchten; nu zal hij terug komen en u willen huwen, om uwe erfenis. De vloek der levenden en dooden zal op u rusten, Irmgard, wanneer gij nog naar hem luistert. Beschouw dit bleeke gelaat, en haat hem!’

‘Te vergeefs bad en weende ik, Bertha; mijn vader wilde niet naar mij hooren.

‘Geef hem ten minste het recht van iederen aangeklaagde,’ zeide ik, ‘sta hem toe zich te verdedigen.’

‘Dat wil ik,’ hernam hij kalm. ‘Nooit heb ik geloofd dat het arme kind gevlucht was. Met geweld heb ik steeds de gedachte in mij onderdrukt, dat mijn neef of uw verloofde haar zou hebben weggelokt. Een ander dan Arno of Robert kan het niet geweest zijn. Volgens hare eigene getuigenis was het een van deze twee, die haar zoo laag bedroog. Zij noemde Arno's naam, en ik zeg: hij is het. Ik zal aan beiden schrijven; maar al bezweert de man, wiens naam zij noemde, ook zijne onschuld zoo zal ik hem niet gelooven, want zulk een booswicht zweert ook valsch. Hij zal denken: zij is dood en kan niet meer praten; en niemand kan hem overigens beschuldigen, wanneer hij het loochent; maar het zal hem niet helpen.’

‘Alle pogingen, hem tot bedaren te brengen, waren vergeefsch. Hij schreef brieven aan Arno en Robert. Het antwoord van den laatste kwam het eerst, en bevatte eene besliste ontkenning; Arno bracht zijn antwoord persoonlijk. Hij kwam op den dag, dat Valeska onder den ouden cypres op het kerkhof begraven werd. Ach, Bertha, nooit zal ik het ontzettende tooneel des wederziens vergeten. In ons huis wilde vader niet met hem spreken; hij moest mede naar Valeska's graf, en ik, die het ergste duchtte, volgde hen op den voet. Mijn vaders toorn was verschrikkelijk; hij beschuldigde Arno, dat hij Valeska uit haar huis gelokt, verleid en bedrogen had. Hij zeide hem, dat de vloek des Hemels zou nederdalen op den verleider der onschuld. Nooit behoefde in hem de gedachte op te komen om mij te huwen; van dit oogenhlik aan zouden wij voor altijd gescheiden zijn.

(Wordt voortgezet.)