De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

[p. 241]

[Nummer 31]

Onze gravures.

Afgekust!

Afgekust! naar de schilderij van fr. dvozak.

De drietal samengevoegde kinderhoofdjes zou goed aan een tuiltje rozenknopjes kunnen vergeleken worden, zoo de middelste kleine een even aanminnig gelaat als zijne beide zusterkens vertoonde en zijn grijnzend gezichtje niet in strijd was met de kalme vriendelijkheid, die ons van de bloemen tegenlonkt.

Waarom toch weent de kleine knaap?

Och, gemakkelijk is het voorspel te gissen van dit tooneeltje, dat wij schier dagelijks even waar, niet altijd even bekoorlijk echter, in het werkelijk leven afspelen zien.

Als dartele vlinders stoeide het aanvallige drietal langs het geurige koorn, met zijne helderblauwe bloemen en schitterende klaprozen, en achtervolgde beurtelings elkander. Steeds warmer werd het snellervlietende bloed en uitgelatener het dolle gejoel, tot eindelijk broerken door zijne bruingelokte zuster in het spelen onzacht omverre geloopen wierd. De val eigenlijk had hem niet bezeerd, maar hij was met de hand in een doornstruik te recht gekomen, en nu lekten eenige kleine bloeddruppelen uit zijnen geschramden vinger. Dit was den jongen te erg. Voor een paar blauwe plek-

[p. 242]

ken of eene buil zou hij geen oogenblik het spel gestaakt hebben, maar het gezicht van bloed maakt hem weekhartig en kleinzeerig. Ontzet bestaart hij den gekneusden vinger en geeft door parelende waterlanders aan zijnen angst lucht.

Wat raad in dezen nood?

De troost, dien al de vrouwen, zoowel jonge als oudere bij alle ongelegenheden des levens steeds als het doelmatigste hulpmiddel schijnen te aanzien: afkussen!

En was daareven gedeelde vreugd dubbele vreugd, gedeelde smart zal thans weldra voor den bedrukten jongen slechts halve smart wezen, om een weinig later geheel vergeten leed te zijn.

Wees er zeker van, binnen luttel stonden, als de koralen lippekens van het zwartgelokte en het blonde zusterken de tranen van broerkens wangen zullen afgezoend hebben, zal het groepje lieflijke kinderkopjes geheel aan een lachend rozentuiltje gelijken.

Een moederloos gezin.

Ziedaar een huiselijk tafereel dat tot treurig nadenken stemt. Die vijf kinderen hebben geene moeder meer. Wellicht liet zij het leven als zij dit schonk aan haar laatste kind, thans het meest zorgbehoevende van allen. Maar de arme weduwenaar, die den ganschen dag buiten huis voor het levensonderhoud der zijnen wroeten moet, bleef echter niet alleen, om zijnen kinderen tot schut te strekken. In zijne oudste dochter vond hij eene liefderijke levensgezellin, den troost in zijne verlatenheid, de bezorgster der hulpeloozen, hunne tweede moeder. Het is eene harde school, waarin het zwakke meisje gevormd wordt. Zie ze daar te midden hare kleine broerkens en zusterkens, met al den ernst eener volslagene huishoudster den middagpot bereiden. Teeder drukt zij den Benjamin der familie, haar wellicht bijzonder door de stervende moeder aanbevolen, tegen het minnende hart. Zij kijkt ernstig, daar zij zooeven de thans schreiende kleine, die misschien zonder oorlof de papschotel aanvallen wilde, met moederlijk gezag heeft moeten berispen.

En dat die vermaning indruk gemaakt heeft, toont de houding der beide anderen genoegzaam, die stemmig te wachten zitten tot het hun toegekende deel uitgereikt wordt. Neen, het is geene gemakkelijke taak voor het nog slechts halfvolwassen meisje, in zoo'n talrijk gezin als moeder op te treden en de stoftelijke, zoowel als de zedelijke opvoeding van vier dierbaren schier geheel alleen te moeten behartigen. Maar die leerschool van den rampspoed zal haar op lateren leeftijd eens ten goede strekken, en de dankbare liefde van hen, wien zij tot moeder diende, zal haar, hopen wij, ook in de toekomst met vollen gemoede en onafgebroken geschonken worden.

De tiende verjaardag der kroning van Z.H. Leo XIII.

Den 3en Maart 1888 is het tien jaren geleden, dat onze Paus plechtig met het driedubbele diadeem werd gekroond, en gelijk de geheele katholieke wereld met eenparige geestdrift aan Leo's gouden priesterfeest deel nam, zoo zal zij ook den tienden verjaardag zijner verheffing op den Pauselijken troon met dankbare liefde en vereering gedenken. Wat al herinneringen wekt deze heugelijke dag niet op! Wat al groots en schoons heeft Paus Leo XIII gedurende zijn tienjarig Pausschap tot stand gebracht! Welke heilrijke omwentelingen heeft zijn vredelievend streven in het Europeesche staatsleven veroorzaakt! Thans eeren en huldigen hem alle vorsten en machthebbers der wereld, en hoe was de toestand in Europa bij zijne troonsbestijging?

Dit ontwaren wij het best als wij in O'Reilly's uitvoerig Leven van Leo XIII de bladzijden eens opslaan, waar verhaald wordt onder welke bedroevende omstandigheden het Pausschap van Leo XIII aanving.

‘In den achtermiddag van dien gedenkwaardigen 20ⁿ Februari 1878,’ zoo lezen wij in Poelhekke's vertaling, ‘was het plein van den Sint-Pieter vervuld van duizenden uit het eenvoudige volk van Rome, in de hoop dat Leo XIII hun onder het balkon zijn Pauselijken zegen zou geven. Dit eenvoudige volk bemoeit zich weinig met politiek en herinnert zich alleen de regeering en het bestuur der Pausen als een tijd, waarin 's armen mans brood en wijn goedkoop waren, waarin de nijverhied van den werkman niet belast was en zijn zoon niet met geweld van akker of haardstede werd weggerukt.

Anderen - die beter ingelicht waren - vulden in groot getal het inwendige van den Sint-Pieter en wachtten geduldig in deze uitgestrekte ruimten, hunne oogen gevestigd op het balkon daar binnen, dat met het Vaticaansche paleis verbonden is. De achtermiddag ging voorbij en het was een weinig over half vier, toen eensklaps het raam, dat het binnenbalkon boven het groote schip afsloot, geopend werd. Een electrieke schok ging door de dichte menigte en met een groot gemurmel van vreugde vielen allen terstond op de knieën.

Nu zag men naar de ballustrade van het balkon eene rijzige witte gestalte voortschrijden, het haar zoo blank als het kleed dat hij droeg, en het geheele voorkomen wit als het haar. Achter en naast hem aan iedere zijde stonden Kardinaals en Prelaten. Eene groote stilte heerschte onder het volk daar beneden, terwijl met eene stem, helder en duidelijk, als van eene trompet, Leo XIII de heilige woorden sprak van den Apostolischen zegen, van den eersten zegen eens vaders aan zijn huisgezin, van den Opperherder aan zijne tallooze kudde, die, met oogen stralend van liefde, knielend naar hem opziet.

Nog klonken zijne laatste woorden door de ruimte der Basiliek en had hij zijne handen nog opgeheven in zegening en gebed, toen geheel die menigte als door eene gedachte bewogen, oprees en een machtige kreet ‘Lang leve Leo XIII’ langs de bogen van den Sint-Pieter weergalmde en nogmaals en nogmaals herhaald werd. Daar sprak het hart der geheele katholieke wereld.

En de Kroning? De Paus had daar Zondag 3 Maart voor uitgekozen. Groote toebereidselen werden voor deze plechtigheid gemaakt. Stellaadjes waren opgericht en men was reeds begonnen de gewone schitterende draperiën langs de wanden op te hangen toen eensklaps alles werd weggenomen. De autoriteiten weigerden voorzorgsmaatregelen te nemen of de orde te verzekeren, zoowel op het plein daarbuiten als in de kerk zelve.

Zoo werd dan nu na de Hoogmis in de Sixtijnsche kapel; waar de gezanten der Katholieke mogendheden uit naam hunner regeeringen tegenwoordig waren, de plechtigheid der kroning verricht in de Loggia of het balkon, dat over het inwendige van den Sint-Pieter uitzicht geeft, en waarvan Leo XIII zijn eersten zegen aan zijn volk gegeven had.

Toen de avond viel, was er eene geheel vrijwillige illuminatie. Alle klassen der trouwe Romeinen, de oude bevolking der stad - wel te onderscheiden van de massas door de regeering uitgenoodigd of aangemoedigd om van alle kanten uit Italië naar Rome te komen, - hadden hunne vensters verlicht. De paleizen van den adel muntten bij deze gelegenheid vooral uit. Doch de mannen, die bezorgd hadden dat de Pauselijke kroning niet met de gewone plechtigheid in den Sint-Pieter zoude plaats hebben, stonden op de loer bij deze manifestatie van het katholiek gevoel. Dra hadden zij in alle straten goed georganiseerde benden verzameld, met steenen voorzien, waarmede zij de ruiten inwierpen van ieder huis dat onder hun bereik was en dat een enkel lichtje dorst vertoonen. De paleizen rondom het Corso hadden het dien avond zwaar te verantwoorden. De politie was aanwezig, maar droeg zorg om het grauw aan te moedigen door te zeggen, dat ‘men niet te ver moest gaan.’

Sedert die zorgvolle dagen is veel reeds ten goede veranderd.

Het Vaticaan, dat tien jaren geleden getuige was van de bescheidene, stille plechtigheid der kroning van den Paus, herbergt op het oogenblik de schatten der geheele aarde, de geschenken van keizers en koningen, daar van alle oorden der aarde samengebracht als eene algemeene wereldhulde aan het Pausdom, dat in Leo als verjeugdigd, thans krachtiger en hechter staat dan ooit.

Deze gedachte rijst onwillekeurig in onzen geest op, als wij een blik werpen op de gravure in dit nummer, waarop wij den Heiligen Vader ter viering van den verjaardag zijner kroning plechtig te midden van de prinsen der Kerk de Sixtijnsche kapel zien binnendragen. Wij laten hieronder eene kleine toelichting volgen van het schoone tafereel, door den talentvollen kunstenaar A. de Courten van de plechtigheid in het vorige jaar vervaardigd:

1.	Kardinaal Sacconi, Deken van het H. College.
2.	Kardinaal Howard.
3.	Kardinaal Ricci-Paracciani.
4.	Prins Orsini.
5.	Graaf DeCourten, commandant van de Zwitsersche lijfwacht.
6.	Kardinaal Randi, Diaken.
7.	Markies Serlupi, Opperstalm.
8.	Mgr. Catalni, Prefect der Ceremoniën.
9.	Markies Sacchetti.
10.	Mgr Appoloni, Vice-kamerling.
11.	Prins Alteri, Generaal-luitenant der Edelwacht.
12.	Sergeant-majoor der Zwitsersche lijfwacht.
13.	Een van de Zwits. lijfwacht.
14.	Een van de Edelwacht.
15.	Sleepdrager.
16.	Stoeldrager.

Dom Bosco.

Den 1en Januari van dit jaar stierf te Turijn in den ouderdom van 73 jaren de groote apostel der naastenliefde, die terecht de Italiaansche Vincentius van Paulo genoemd wordt en wiens nederige, maar zelfopofferende en heilige loopbaan wij hier in korte trekken zullen pogen samen te vatten.

In 1845 leefde in de omstreken van Turijn, bij Moncalieri, eene edele vrouw, de gravin van Barol, wier inkomsten grootendeels aan liefdewerken van allerlei aard waren gewijd. Het is dezelfde dame, die Silvio Pellico, bij zijne bevrijding uit den harden kerker in Oostenrijk, heeft opgenomen en hem eene schuilplaats verschaft heeft, waar de arme dichter en wijsgeer, van zijne eerste begoochelingen teruggekomen, zijn veelbewogen leven eindigde. Deze voortreffelijke vrouw had te Turijn een toevluchtsoord gesticht, een soort van klooster, waarin rouwmoedige zondaressen werden opgenomen; tot aalmoezenier van dit huis had zij een jong priester gekozen uit de provincie Arti, wiens zachtmoedigheid en godsvrucht toen reeds als voorbeeldig werden geroemd. Die man was Dom Bosco.

Deze edele dienaar der lijdende menschheid onderscheidde zich als allen, die tot groote dingen geroepen zijn, bij den aanvang zijner loopbaan door een apostolischen ijver. Wanneer hij op straat verlaten kinderen of weezen aantrof, die zoo licht aan de ondeugd ten prooi vallen en voor de gevangenis opgroeien, trachtte hij die aan zich te verbinden, om ze te onderrichten en tot het goede op te leiden. Des Zondags nam hij ze mee naar de mis, ging met hen wandelen, gaf ze dien dag te eten en onderhield hen al keuvelende over hunne plichten.

Natuurlijk werd er gespot met Dom Bosco en zijne kweekelingen. ‘Het zijn deugnieten,’ zei men hem, ‘waarmee ge nooit iets zult uitrichten.’ Toch wist hij er door verloop van tijd eerzame werklieden en soms zelfs vrome priesters van te maken.

[p. 243]

Doch wat al hinderpalen moesten er overwonnen worden eer hij zoover gekomen was! Dom Bosco was arm en nergens wilde men zijne kleine bedelaars kosteloos opnemen. Eindelijk kon hij eene schuur huren in dezelfde voorstad Voldocco, waar de heilige man thans gestorven is. Het was een armzalig verblijf, waarin men zoo goed en zoo kwaad als het ging ook een altaar geplaatst had. De bisschop van Turijn, die door Dom Bosco was overgehaald, daar op een Zondag de mis te komen lezen, kon wegens de lage zoldering niet eens met den mijter op het hoofd de treden van het altaar bestijgen.

Tien jaren later was die schuur intusschen herschapen in een uitgestrekt gesticht met kerk, waar meer dan tweehonderd verlaten kinderen kosteloos gehuisvest, gekleed, gevoed en onderwezen werden. Nog twintig jaren later, in 1865, was het getal kinderen tot achthonderd geklommen; tevens was te Alessandria een nieuw huis opgericht, terwijl men van alle kanten op dergelijke stichtingen aandrong.

Langzamerhand heeft het liefdewerk van Dom Bosco geregelde vormen aangenomen; priesters, onder zijne leiding gevormd, hebben zich onder den naam van Salerianen ver in het rond verspreid, overal verlaten kinderen opnemende, toevluchtsoorden openende en het evangelie predikende. Meer dan honderd duizend jongelieden over de geheele wereld worden aldus kosteloos grootgebracht, vooreerst in Italië, dan in Spanje, Frankrijk, Amerika en vooral te Buenos-Ayres, waar, zooals men weet, veel Italianen wonen. Eenige dier jongelieden worden priester; het grootste gedeelte, in een of ander handwerk onderwezen, worden ervaren en brave ambachtslieden, Dom Bosco heeft nooit groote legaten of schenkingen gekregen; hij heeft slechts bij den dag aalmoezen ingezameld, zonder zich te bekommeren om den dag van morgen, verantwoordelijk voor het onderhoud van duizenden kinderen, en nooit twijfelende aan de Voorzienigheid, die hem altijd op het rechte oogenblik is te hulp gekomen.

Dom Bosco was niet welsprekend; hij had niets van hetgeen de menigte aantrekt en meesleept; hij had een alledaagsch voorkomen, eene moeielijke uitspraak, kleine, grijze, doordringende, schoon slechts half geopende oogen. ‘Ik zie beter door niet scherp te kijken,’ zei hij. Maar hij bezat het groote voorrecht, gelegen in eene ziel die steeds meesteres is over zich zelve en in een vurigen hartstocht voor de liefdadigheid.

Hij bedelde zachtzinnig, maar met aandrang. ‘Ik heb het noodig,’ zei hij bij voorbeeld; ‘de bakker wacht op het geld en wil me niet langer borgen; morgen zullen mijne jongens niets meer te eten hebben.’ Wie kon hem in dergelijke omstandigheden iets weigeren? Iedereen gaf hem eene kleinigheid, van den geringsten werkman af tot den minister Ratazzi, tot Victor Emmanuel toe.

Reeds in den aanvang zijner loopbaan verrichtte Dom Bosco iets wat terecht als een wonder mag aangemerkt worden: hij verkreeg van den toenmaligen minister Ratazzi, dat men hem, voor een ganschen dag, de tweehonderd jonge veroordeelden uit de gevangenis van Turijn toevertrouwde.

‘Maar,’ zei de minister, ‘in dat geval zal ik u tweehonderd gendarmen geven.’

‘Ik wil er geen enkelen,’ antwoordde Dom Bosco, ‘en sta geheel alleen voor alles in.’

Men liet hem begaan; zulk een onbegrensd vertrouwen boezemde die buitengewone man door heel zijne manier van doen in. Op den bepaalden dag ging hij met de jeugdige tuchthuisboeven, zonder gendarmen of bewakers, naar het koninklijk park Stapinigi, trakteerde ze en liet ze spelen, sprak ze toe over de belangen hunner ziel en bracht ze 's avonds in behoorlijke orde weer in de gevangenis terug. Er ontbrak geen enkele, en niemand van de bengels had hoegenaamd eenige schade aangericht.

Maar niet alleen kinderen, zelfs struische kerels wist hij op dezelfde wijs te bedwingen. Dikwijls keerde Dom Bosco laat in den avond naar zijn gesticht te Valdocco en soms met goedgevulde zakken terug; op zekeren avond wachtte een vagebond hem in de straat af en vroeg hem de beurs of het leven. Dom Bosco antwoordde dat hij inderdaad geld bij zich had en dat niets gemakkelijker was dan het hem te ontnemen; maar dat de arme kinderen uit het volk op brood wachtten en dat dit geld het hun moest bezorgen. Langzamerhand weet hij den dief te bepraten, ondervraagt hem over zijn vroeger leven, toont belang in hem te stellen, weet zijn hart te roeren en hoort eindelijk, op een paal gezeten, de biecht van den ongelukkige aan, die, in het slijk voor hem neergeknield, de belijdenis zijner zonden aflegt, en zendt hem rouwmoedig heen.

Inderdaad, deze man mocht met recht een tweede Vincentius à Paulo heeten en zijn werk zal ook na zijn dood voortleven, omdat het een uitvloeisel is van hetgeen het wezen van den christelijken godsdienst uitmaakt: de liefde.