De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

[p. 217]

[Nummer 28]

Onze gravures.

De boerendokter.

de boerendokter, naar de schilderij van c. harburger.

Al komen over het algemeen op het platteland niet die ingewikkelde ziekten voor als in het zenuwachtig gejaagde leven der groote steden, en al wordt dus voor een dorpsarts niet die diepe geleerdheid gevorderd, welke in den deftigen dokter der aristocratische stadskringen moeilijk gemist kan worden, toch dient een boerendokter van den anderen kant weer op heel bijzondere eigenschappen te kunnen bogen, wil hij met vrucht onder zijn volkje werkzaam zijn. Het is minder gemakkelijk dan men denkt, het vertrouwen der brave boeren te winnen; daar hoort een bijzondere tact toe; want over het algemeen zijn zij weinig met de wetenschap ingenomen en roepen gewoonlijk eerst dan den dokter als alle huismiddeltjes zijn uitgeput.

De plattelandsgeneesheer op onze gravure is blijkbaar de type van een echten boerendokter, zooals zij nog slechts schaars te onzent aangetroffen worden. Met zijn peinzend gezicht en zijne deftige bedaardheid weet hij zijne patiënten ontzag in te boezemen en de boer, die hem bij zijn zieken kleinen jongen geroepen heeft, wacht dan ook zijn gevoelen af als een onfeilbaar orakel. Op dokters stroeve, gerimpelde trekken poogt hij te lezen wat hij te hopen of te vreezen heeft.

De kleine patiënt zelf stelt minder vertrouwen in den gebrilden ouden heer en kijkt hem vorschend in het groezelige gezicht. Deze zal het echter wel zoo weten te schikken, dat vader en zoon ten volle over hem voldaan wezen zullen.

De gouden mis van Z.H. Leo XIII.

Op Nieuwjaarsdag werd voor de eerste maal sedert de troepen van Victor Emmanuel in 1870 het overweldigde Rome binnentrokken, in de basiliek van St. Pieter eene pauselijke mis opgedragen. Het was de gouden mis van Paus Leo XIII, welke op dien heuglijken dag zijn vijftigjarig priesterschap herdacht. De bijzonderheden dier grootsche plechtigheid, indertijd uitvoerig in de dagbladen medegedeeld, zullen onzen lezers nog levendig voor den geest staan, zoodat wij ons ter toelichting van de afbeelding in dit nummer tot eene korte aanstipping kunnen bepalen.

Het reusachtige tempelgebouw was niet groot genoeg, om de ontzaglijke scharen te bevatten, die samengestroomd waren ter bijwoning van dit feestelijk misoffer, door den Opperpriester tot heil der wereld opgedragen. Acht tribunes waren opgericht voor de kardinalen, het diplomatische korps en de verdere hooge genoodigden, wier schitterende uniformen met de plechtgewaden der prelaten een schouwspel van oog-

[p. 218]

verblindende kleurenpracht opleverden, eenigszins getemperd door den somberen toon van de kleeding der dames, die alle in het zwart waren gedost.

Omstreeks negen uur verliet de Paus het Vaticaan en werd na een kort gebed in de kapel van het H. Sacrament in zijn zilveren stoel naar de welbekende kapel der Piéta gedragen, waar hij met den grooten pauselijken mantel bekleed werd en te sedia gestatoria plaats nam. Zoodra de Heilige Vader, op de schouders zijner sediarii gedragen en door de kardinalen, de beamten van het pauselijke hof, de edelwacht en de Zwitsersche garde omringd, het opengehouden middenschip der basiliek binnentrok, klonken uit zilveren trompetten de tonen van het Tu es Petrus hem tegen, terwijl de menigte in uitbundig gejuich uitbarstte.

Te midden der ontelbare aanwezigen trok de stoet naar het pauselijke altaar, dat zich met zijn bronzen baldakijn, in het midden van den tempel, onder den ontzaglijken koepel verheft. Hier steeg de Heilige Vader van de sedia en beklom de treden van het altaar, om het heilig misoffer te gaan opdragen.

Voor hem, die met de inrichting der Romeinsche basilieken niet bekend is, is het tot juist begrip onzer afbeelding noodig te weten dat het pauselijk altaar zoo is geplaatst, dat de officiant met den rug naar het priesterkoor en met het gelaat naar het schip der kerk gekeerd is. Vóór het altaar leidt namelijk een dubbele trap naar de crypte, met de graven der apostelen, waarboven het is opgetrokken, zoodat daar geene plaats is voor den officiant. Deze staat er dus in zekeren zin achter en ziet, tusschen de altaarkandelaren door, neder op de menigte in de groote beuk. Vandaar dat zich op onze afbeelding, achter het altaar, als een eindeloos verschiet opent; het is het schip der St. Pieterskerk, hetwelk zich in zijne volle lengte voor ons oog uitstrekt Aan den ingang van dat schip zien wij het standbeeld van den H. Petrus, overhuifd door een purperen troonhemel, waarvan eene gulden lamp afhangt.

De prelaten, welke wij op den voorgrond van ons tafereel waarnemen, zijn de driehonderd aartsbisschoppen van alle landen en ritussen, welke het geheele priesterkoor innamen. In dat priesterkoor ook was ter eene zijde eene tribune opgericht voor de verwanten des Pausen, onder welke de broeder des Heiligen Vaders, kardinaal Giuseppe Pecci de eereplaats innam, terwijl daartegenover zich de tribune bevond van het diplomatische korps, waar de Fransche gezant vooraan zat.

De beide armen van het dwarsschip, op onze gravure slechts voor een klein gedeelte zichtbaar, werden ingenomen door de patricische Romeinsche familiën en de afgevaardigden der internationale comiteiten voor het jubelfeest. Ook stonden er tribunes voor genoodigden uit alle landen, zoowel voor het standbeeld des H. Petrus als aan de andere zijde van het schip. In het schip zelf, verdrong zich aan weerszijden van den opengehouden doorgang eene ingetogen menigte, die zich tot ver in de zijkapellen uitstrekte.

Onder de mis deden de zangers der Sixtijnsche kapel, op eene der zijtribunes bij het pauselijk altaar geplaatst, eene prachtige muziek hooren en bij het plechtig oogenblik der Elevatie weerklonken zilveren bazuinen.

Na de mis hief de Heilige Vader, voor het altaar staande, het Te Deum aan, waarvan de verzen beurtelings door het koor der pauselijke zangers en door al de aanwezigen gezongen werden. Onuitsprekelijk was de geestdrift, waarmee die duizenden stemmen den lofzang van dankzegging uitgalmden.

Thans werd den H. Vader opnieuw de driekroon opgezet, die hij onder de mis met den mijter verwisseld had; de Paus nam weder op de sedia plaats en werd tot vóór het altaar gedragen, waar eene hooge estrade was opgeslagen, van welke men het geheele middelschip alsmede de beide armen van het dwarsschip kon overzien. Op die verhevenheid werd de sedia neergezet onder een grooten troonhemel, welks draagstokken door de eerste grootwaardigheidsbekleeders van het hof werden vastgehouden. Terwijl een aartsbisschop het boek en een ander de kaars vasthield, bad de Paus met luider stemme in het Latijn, waarna hij, de armen uitbreidende en driemaal het kruisteeken makende, den plechtigen apostolischen zegen orbi et orbi uitsprak.

Een kardinaal-diaken las ten slotte den aflaat voor, ter gelegenheid van den jubilé uitgeschreven, en de stoet keerde onder de toejuichingen der menigte in dezelfde majestatische orde als waarin hij gekomen was, naar den uitgang der basiliek terug De gouden mis van Leo XIII behoorde tot het verleden, maar hare beteekenis als wereldgebeurtenis zal zich nog tot ver in de toekomst doen gevoelen. De Heilige Vader zelf kon niet nalaten die opmerking te maken, toen hij ter eene zijde de kostbare tiaar aanschouwde, door de stad Parijs geschonken, aan den anderen kant den prachtigen mijter des keizers van Duitschland en in het midden het stralende altaarkruis, dat een geschenk was van den keizer van Oostenrijk, terwijl de gewijde vaten, bij het heilig misoffer gebruikt, door koningin Victoria van Engeland waren aangeboden. Alle vorsten en volken der aarde hadden bijgedragen tot opluistering van het gouden priesterfeest des Pausen.

Vader en dochter.

Ziedaar een fijn gevoeld tafereeltje, waarin eene heele geschiedenis schuilt. De betrekking tusschen vader en dochter ontleent hier aan de omstandigheden eene bijzondere innigheid. De dochter is hem niet alleen een liefhebbend kind, de lust en troost van zijn leven, zijne hoop tegen den ouden dag: zij neemt voor hem ook de plaats in der diep betreurde echtgenoote, hem helaas te vroeg ontvallen, doch wier evenbeeld met den dag meer en meer in zijne lieve oudste herleeft. Zij was het, die vader staande hield, toen moeder van zijne zijde werd weggerukt, en door hare deelneming en toewijding is de bittere rouw zijns harten allengs in kalme berusting overgegaan. Zij was het, die zijn jongste kind, als hulpeloos wicht door de moeder achtergelaten, tot eene tweede moeder strekte en onder ware zusterlijke verzorging is broertje tot een vroolijk knaapje opgegroeid, dat in de verte den slag niet vermoedt, waardoor het reeds in de wieg getroffen werd. Al schreide de treurende dochter in stilte soms heete tranen om het verlies der moeder, wier heengaan zulk eene vreeselijke leegte in het gezellige huis achterliet, in de tegenwoordigheid haars vaders trachtte zij steeds hare smart te bedwingen en hem een kalm, opgeruimd gelaat te toonen, opdat hij die leegte minder gevoelen zou. Zoo is er nu reeds een geruime tijd heengegaan, en al werpt nog de herinnering aan de verlorene moeder en echtgenoote eene weemoedige schaduw in de vriendelijke huiskamer, er heerscht vrede en stil geluk in het kleine gezin van vader en dochter, opgevroolijkt door het gekraai en gedartel van beider lieveling, den kleine, die niet weet dat hij moederloos is.

Het Amerikaansche monstervlot.

Dat zelfs in Amerika niet alle groote ondernemingen, hoe vernuftig ook bedacht en hoe beleidvol uitgevoerd, met een gunstigen uitslag bekroond worden, leert de geschiedenis van het bekende monstervlot, dat voor eenige weken in den Atlantischen Oceaan is uiteengeslagen.

De ontzaglijke bosschen van Nieuw-Schotland leveren het benoodigde hout voor bijna geheel Noord-Amerika, doch het vervoer, voornamelijk van de grootste blokken en zwaarste stammen, ging steeds met buitengewone moeilijkheden gepaard. De schepen konden geene grootere stammen dan boomen van 65 voet lengte laden, zoodat de overige per spoorweg moesten worden aangebracht, hetgeen de houtkoopers op fabelachtige kosten joeg, daar dikwijls drie of vier wagons ternauwernood voldoende waren voor het vervoer van één boomstam.

Dit bracht den heer James D. Leary te New-York op het denkbeeld een monsterhoutvlot te doen bouwen en dit over zee van Port Joggins tot in de haven van New-York te laten sleepen. Den 15^en November van het vorig jaar werd de ontzaglijke houtstapel behoorlijk te Two Rivers in Nieuw-Schotland te water gelaten. Hij bestond uit niet minder dan 20000 dennen- en sparrenstammen, van 35 tot 95 voet lang, en eene ontzaglijke hoeveelheid beuken-, berken- en mastenhout, te zamen 500.000 voet timmerhout.

De afmetingen van het vlot waren 585 voet lengte, bij eene breedte van 62 en eene hoogte van 37 voet. Het was volgens eene geheel nieuwe methode gebouwd, met spits toeloopende einden, en het geheel zoo zorgvuldig met ijzeren kettingen ineengesjord, dat deze reuzentakkenbos, naar allen schijn met geene mogelijkheid uit elkaar geslagen kon worden. Er was zelfs gerekend op het zoogenaamde werken van het hout.

Met alles en allen had het bouwen van dit monstervlot, hetwelk de vrucht was van jarenlange plannen en proefnemingen, 6.400 pond sterling gekost, terwijl de gezamenlijke waarde aan timmerhout 30.000 pond sterling bedroeg. Het opsleepen van het gevaarte tot voor New-York was aanbesteed voor 700 pond, ongerekend de kosten van kabels of lijnen.

Het kostte vrij wat moeite het monstervlot van stapel te doen loopen, en vijf en veertig mannen hadden zes maanden lang gewerkt aan eene sleephelling ter lengte van 1200 voet, die bestemd was om nog jaren lang tot het aflaten van dergelijke houtvlotten dienst te doen.

Een kolossale stoomer van 1500 ton was uitgekozen tot het opsleepen van het vlot, dat met eene sleeptouw van 15 duim dik, aan de middelste, over de heele lengte van het vlot loopende ketting bevestigd, alsmede met twee touwen, elk ter dikte van 10 duim, aan weerszijden, met den sleepboot verbonden was. De afstand tusschen het vlot en den boot was 1000 voet.

Den 30^en November van het vorig jaar werd de ontzaglijke houtmassa te water gelaten en gedurende eenige dagen ging alles naar wensch, maar den 18^en December rukte eene hevige windvlaag de sleeptouwen, omstreeks 45 mijlen van Nantucket Island, vaneen en verloor de stoomer het vlot geheel uit het oog. Daar men vermoedde, dat het in het gewone kielzog der groote Atlantische stoomschepen was afgedreven, zond de regeering der Vereenigde Staten onmiddellijk den stoomer Enterprise uit om het gevaarlijke wrak op te sporen. Het bleek echter dat het monstervlot geheel uiteengeslagen was, aangezien er brokstukken van werden gevonden op 350 mijlen Zuidzuidwest van Sandy Hook en 135 mijlen van de plek, waar men het was kwijt geraakt.

De stammen, met zooveel zorg saamgebonden, dobberden links en rechts op de watervlakte, zich hoe langer hoe meer verspreidende, naarmate zij door den vloed werden meegesleept. Gelukkig waren ze echter niet in den weg der trans-Atlantische booten gedreven, zoodat men ze als betrekkelijk onschadelijk kon beschouwen: de bevelhebber der Enterprise althans vermeldde dat de stukken hout over eene oppervlakte van 1000 vierkante mijlen verspreid ronddreven, het eene een kwart of halve mijl van het andere. Dat gevoelen werd intusschen niet gedeeld door andere zeekapiteins, die van meening waren dat een schip, hetwelk met een dezer zware blokken in botsing mocht komen, leelijke averij kon beloopen. Tot dusver heeft men evenwel geene ongelukken van dien aard te betreuren gehad, zoodat er niets heeft schipbreuk geleden dan alleen het monstervlot, - hetgeen intusschen al erg genoeg is.