De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

Kerstnachtverhaal.

Wat ik u ga vertellen is over vele jaren gebeurd.

Toen waren er ook al, zooals nu, armen die God zegenen in hunne ellende, en rijken, die Hem in hunne weelde vergeten.

De armen, dat waren een drietal ongelukkige weezen met hunne bleeke, ziekelijke moeder. Vroeger had deze een groot huis in de Huidevettersstraat bewoond, maar door tegenspoed ten ondere gebracht, had zij met hare kinderkens de stad verlaten, in de hoop van elders met den geringen overschot haars fortuins op kleineren voet te kunnen leven. Doch nieuwe tegenspoed had haar thans weer sedert weinige dagen terug naar de geboortestad gedreven.

Zij was nu doodarm, en gelijk Maria en Jozef in het stalleken van Bethlehem, had zij in een oud verlaten gebouw, in de Jodenstraat gelegen, haren intrek genomen.

Een werkman met zijne vrouw, menschen zonder kinderen, ook gering, maar godsdienstig en goedhartig, hadden het over hun gemoed niet kunnen krijgen de ellendige moeder met hare kleintjes van de hand te wijzen, en haar toegelaten, in afwachting van betere tijden, op een zolderkamerken te verblijven... tot dat de Heer haar iets beters zou beschikken.

Want zoo deftig zag zij er uit en zoo onderworpen was zij aan haar lot, dat God, naar zij meenden, niet lang dulden zou, dat de beklagenswaardige in zulke armoede bleve.

Dewijl nu genoemde man en vrouw dagelijks uit werken gingen, zoo had het arm gezin geene andere huisgenooten dan de bibberende koude en het bevende gebrek.

Ellendige huisgenooten voorwaar, doch die aan de Christene harten altijd goeden raad geven, met hun den Hemel aan te wijzen, als het huis waar zij zonder twijfel ter goeder uur troost en hulp zullen vinden, en het gebed als de sleutel om de poort dezer woonst te openen.

De rijke was ook maar onlangs in Antwerpen gekomen.

Over een twintigtal jaren had hij de stad verlaten, als zeekapitein van een aanzienlijk zeilschip, op vaart naar Australië.

Van jongs af was hij een waaghals geweest, verzot op het gevaar en vooral verzot op de zee.

Vader Welvaarts, een schatrijke koopman, had schoon ook eenen handelaar van zijnen zoon te willen maken, het hoofd van dezen laatste stond er niet naar: hij wou en hij zou naar de zee, en vader moest hem wel laten begaan.

Na verscheidene kleine reizen, klom hij op tot den graad van zeekapitein, en waagde hij een tocht van lange omvaart.

Hij kon toen ongeveer 30 jaar oud zijn.

Vader Welvaarts zag zijnen zoon met anstig hart vertrekken.

De goede man was sedert lang ziekelijk en hij had er het smartelijk voorgevoel van, dat hij zijnen altijd dierbaren zoon niet zou terug zien.

Dit voorgevoel werd bewaarheid.

Lang bleef men zonder tijding over het vertrokken schip: eindelijk kwam de droeve mare, dat het met man en muis vergaan was.

Die slag was te zwaar voor den zieken vader, en zijn afsterven volgde kort op dat van zijnen zoon.

Het groot handelshuis Welvaarts bleef echter bestaan, onder de bestiering van den schoonzoon, Vondelings-Welvaarts.

Twintig jaren zijn er sedert verloopen, en de betreurde schipbreukeling komt weer gezond en schatrijk te Antwerpen aanlanden.

Maar de dierbare wezens, die hij er meende te omhelzen, zoekt hij vruchteloos.

Eene aaneenschakeling van rampspoeden heeft sedert zijn vertrek zijne bloedverwanten getroffen.

Het huis Welvaarts bestaat niet meer.

Zijn schoonbroeder is dood.

Zijne zuster, de weduwe Vondelings, in armoede gedompeld, is met hare kinderen spoorloos verdwenen.

Een vriend zijner jeugd, die juist het oude huis der Welvaartsen bewoont, heeft hem herkend, gulhartig de gastvrijheid in zijne woning aangeboden en leent hem ijverig de hand om de verdwenene zuster op te sporen.

Edoch, tot heden toe zijn alle pogingen ijdel gebleven, en daar reeds al gedaan is, wat kon gedaan worden, zitten de twee vrienden moedeloos over den toestand te spreken.

't Is de 24ste December, en de bloemen, die de vorst op de ruiten schildert, ondanks het hevig vuur, dat in den haard brandt, duiden genoeg aan wal weer het buiten is.

Het gezicht dier bebloemde ruiten wekt bij den rijken vreemdeling de droevige gedachte op, dat op dit uur zijne arme zuster hier of daar met hare kleintjes van koude zit te sidderen.

Droefgeestigheid trekt de onschuld nader.

De strenge blik des ruwen zeemans had in de eerste dagen de kinderen van zijnenvriend met zekere vrees vervuld, en ofschoon er sinds zijne aankomst geen dag voorbij gegaan was, zonder dat hij hen met eenig klein geschenk had verheugd, waren zij tot nu toe in zijne tegenwoordigheid niet op hun gemak en trokken zij zich liever bescheiden achteruit dan hem dicht bij te naderen.

[p. 164]

in gebed, naar de schilderij van m. thedy.

[p. 165]

een kerstlandschap, naar de schilderij van andersen-lundbry.

[p. 166]

Doch thans met hunne moeder voor het avondmaal binnengekomen, zagen zij tranen in de oogen van den vreemden heer en dit maakte hen kloeker.

Beurtelings waren zij hem nabij gekomen, en terwijl het meisje zijne handen streelde, klauterde het jongsken achter zijnen rug op de sporten van zijnen stoel, om wat later schrijdelings op zijne knie te kruipen en er heerlijk op paard te rijden.

En dan vragen zonder uitscheiden!

‘Zijt gij ook te Jeruzalem geweest?

Hebt gij het stalleken van Bethlehem gezien?

Hebt gij ook het kindeken Jezus gezien?

Zult gij eens vertellen van 't Kindeken Jezus?

En van de Herderkens?

En van de drij Koningen uit het Oosten?

En van den goeden moordenaar?’

Het gevraag en gebabbel der twee kinderen was zonder einde; maar ook, 't was morgen Kerstmis en zij verwachtten het Kindje Jezus met allerlei schoone dingen.

De moeder liet de kleinen, maar niet zonder inzicht, hunnen gang gaan.

Zij had den vriend van haren echtgenoot nog van geene kerk of van geen bidden hooren spreken.

Zij had al ras geraden, dat hij zijne godsdienstplichten vergeten had, en zij hoorde nu geerne hare kleintjes den weg openen om hem een woord toe te sturen, dat reeds lang op haar hart lag te branden.

‘Ja, mijnheer Welvaarts,’ kwam zij er tusschen met zachte stem, ‘wij mogen het Kindje Jezus morgen niet vergeten, want wat wij met de hulp der menschen al lang vruchteloos zoeken, kan de vinger Gods ons zoo gemakkelijk aanwijzen. Wij hebben nog niet genoeg onzen toevlucht tot het gebed genomen,’ voegde zij er bij.

Die woorden waren raak.

Mijnheer Welvaarts, diep ontroerd, bekende zonder omwegen dat hij sedert lange jaren gebed en godsdienstplichten geheel verwaarloosd had.

Hij vertelde rechtuit, doch niet zonder ernstig beweenen, hoe de godsvrucht, die toch nooit zeer diepe wortels in zijn hart geschoten had, ten gevolge van zijn ongestadig en bedrijvig leven in den vreemde, heel en gansch uit zijn gemoed verdwenen was.

‘En nu,’ eindigde hij met te vragen, zijn oog op zijnen vriend en dezes vrouw gericht, ‘mag ik weten hoe gij morgen het Kindje Jezus gaat vereeren?’

‘Met den Kerstnacht te gaan bijwonen,’ antwoordde de dame, ‘ons Hoogtijd te houden, en eene milde aalmoes te schenken aan de behoeftigen, die de hand Gods tot ons zal geleiden.’

Mijnheer Welvaarts aanzag eene wijl met strakken blik zijnen vriend, die met goedhartigen glimlach hoofdknikkend het gezegde zijner vrouw bevestigde.

‘Welnu dan,’ zegde hij met een zwaren zucht, ‘'t is lang geleden!... doch ik ben zoo niet opgebracht;... ik wil zoo niet sterven;.... ik wil maar aanstonds van leven veranderen.... Mevrouw en Mijnheer, 't zal mij toegelaten zijn, niet waar, u dezen nacht te vergezellen?...’

En de kinderen eenen kus op de wangen drukkende, eindigde hij met stil aan de moeder te zeggen: ‘Zij hebben mij bekeerd, ik mag hen morgen ook wel beloonen, niet waar?’

Zij wilde ja antwoorden, maar stokte en borst in tranen los.

Vreugdetranen! tranen van geluk!

Zij dacht aan de belooning van hier boven. Zij dacht er aan hoe de Engelenkoren, die thans jubelden in den Hemel om de bekeering van dezen zondaar, voortaan met liefde op hare kinderen zouden waken.

Mijnheer Welvaarts ging dien avond ter rust, even als al de andere huisgenooten met zijne gedachten op het Bethlehem en het Kindje Jezus gevestigd, en in zijn hart de hoop koesterend van het goddelijk Kind de weldaad te zullen bekomen, zijne arme zuster met hare kleintjes weder te vinden.

En des nachts droomde hij van het stalleken van Bethlehem.

Hij zag een bouwvallig, verlaten huis; daarin een arm zolderkamerken, en daar zag hij 't Kindje in zijn kribbeken op het stroo uitgestrekt; en Maria en Jozef in zalige aandoening het Kind beschouwende, terwijl de os en de ezel hetzelve met hunnen adem verwarmden.

En hij zelf zat nedergeknield voor het goddelijk Kind en legde het goud, dat hij uit het Oosten had medegebracht, aan Zijne voeten.

Het Kindje hief Zijn handje op, zegende de schatten, wenkte met Zijne vingertjes; waarop drij arme kleintjes met hunne behoeftige moeder verschenen, aan welke het Kindje Jezus de schatten aanbood.

In deze arme moeder herkende hij zijne dierbare zuster; bleek, wel is waar, en vervallen! maar toch... zij is het!

Hij slaat zijne armen open om haar te omhelzen; maar schiet wakker uit zijnen slaap.

‘Droomen is bedrog,’ zucht hij bij zich zelf, ontgoocheld en teleurgesteld.

Toch blijft er eene teedere aandoening en een zoet betrouwen in zijnen boezem over.

Hij herinnert zich het kerstliedje, dat de kleinen zongen bij 't slapen gaan en dat hem zoo diep had ontroerd:

Consolamini!

Troost u, troost u, lijdend hart!
Uw Verlosser uit de smart,
Uw Vertrooster in het wee
Nadert reeds met rassche schreê!
Die uw tranen stelpen zal
Daalt reeds weder in den stal!

Consolamini!

Deze woorden komen hem weder in het geheugen, vervullen hem met zoete hoop en schijnen hem als eene gelukkige voorzegging.

Een paar uren later zat hij met zijne godvruchtige huisgenooten op de Communiebank geknield en ontving er met vurigheid het Kindje Jezus onder nog nederiger gedaante dan in het stalleken van Bethlehem, doch even waarachtig, liefdevol en vertroostend!

En nog een uur later weerklonk de rijke woning in de Huidevettersstraat van de vreugdekreten der blijde kinderen, want het Goddelijk Kindje Jezus had nog nooit zoo veel lekker en zulke schoone geschenken gebracht.

Het gelukkig huisgezin, ouders, kinderen, mijnheer Welvaarts, waren wederom in de ruime, warme eetzaal vereenigd om het ontbijt te gaan nemen.

Gelukkig huisgezin, ja, want men had, om 't Kindje Jezus te vereeren, niet slechts Hoogtijd gehouden, maar ook de tweede taak was reeds gekweten: de milde aalmoes voor de armen was reeds geschonken, en dit gaf hun de aangename hoop dat de Kerstdag voor hen gelukkig en gezegend zou wezen.

Aan de Heilige Tafel, waar de hemelsche Vader Zijne uitgenoodigden ontvangt zonder onderscheid van rang of stand, den arme nevens den rijke, het katoenen kleedje nevens den fluweelen mantel - daar had mevrouw nedergeknield naast eene arme vrouw, die toch zoo vurig bad met klapperende tanden, dat zij aanstonds vermoedde: onder die arme kleeding is een lijdend hart verborgen, dat van diepe wonden moet bloeden.

Zij hield de vrouw in het oog, en na de Kerstmis ging zij er bij en sprak met haar eenige stonden, ondervroeg haar met goedheid en belangstelling, doch zij moest haar aandringend pramen en al hare lieftalligheid in 't werk stellen, om de woning der schamele vrouw te leeren kennen.

Te huis gekomen, had mevrouw aanstonds hare dienstmaagd gezonden naar het bouwvallig huis in de Jodenstraat, met eene goede vracht eetwaren en kleergoed van wegens haar en mijnheer Welvaarts.

Ja, in het vervallen huis der Jodenstraat was het ook Kerstnacht.

De Engel der hemelsche droomen was er ook voorbij gevlogen.

De kleintjes hadden er ook gedroomd van het Kindje Jezus, van een schoon paleis, van eene warme zaal, van allerlei lekkernijen en geschenken.

Doch wakker geworden, hadden zij zich bevonden op de koude zolderkamer, en aan moeder er over geklaagd.

Moeder had hen getroost en gezegd dat het Kindje Jezus nog kon komen, vermits het nog geen morgen was.

De arme moeder had zich dan gekleed en was naar de Nacht-Mis gegaan om troost te zoeken bij Hem, die de bedroefden tot zich roept om hen te verkwikken en die niemand ongetroost laat heengaan.

Ondertusschen hadden de kinderen niet opgehouden over het Kindje Jezus te spreken en gissingen te maken over Zijn komen of niet komen.

‘Zou Het wel komen?’ zegde het eene.

‘Zouden wij wel wijs genoeg zijn?’ zegde een andere.

‘Zou Het ons wel weten wonen?’ sprak het derde.

Dat ware zware vraagpunten.

‘Ik ga iets doen,’ zegde op beslisten toon het oudste der kinderen, dat reeds kon schrijven en lezen; want de arme moeder Vondelings verwaarloosde niet zich zelve bezig te houden met de opvoeding en geleerdheid harer kinderen.

En het kind ging eenen brief schrijven aan het Kindje Jezus, bij het lichtje dat moeder voor het Lieve-Vrouwenbeeldje had aangestoken. En met helderklinkende stem las het den brief aan 't Kindje Jezus voor, juist toen de dienstmaagd met hare vracht goeds de trappen van 't zolderkamerken beklom.

Deze had alles gehoord en verstaan en de tranen vloeiden over haar gelaat, toen zij het kamerken binnenkwam.

Daar was hare aandoening nog grooter geworden, bij het zien der arme bloedjes en van al de ellende, die daar heerschte.

Zij had den brief van het kind genomen, zeggende: ‘Ik zal hem aan 't Kindje Jezus bestellen;’ met het gedacht hem aan hare goedhartige Mevrouw te geven, en zoo de arme bloedjes nog eens wel te doen varen.

De meid komt door de eetzaal binnen met de tranen in de oogen.

Men ondervraagt haar, doch zij kan ter nauwernood eenige woorden zeggen, - zij stikt in hare tranen.

Intusschentijd geeft zij den brief aan hare Mevrouw, die hem luidop begint voor te lezen.

Lief Kindje Jezus,

Kom ook eens, als 't U belieft, op ons kamerken. Wij zijn drij kinderkens. Moeder zegt dat wij wijs zijn. Maar gij zult ons niet weten wonen. Moeder is ziek en arm. Het is zoo koud op onze kamer, er is geen vuur.

Uwe kinderen....

Zoo verre leest Mevrouw, dan ontsnapt haar een kreet van verbazing en zij aanziet, zonder te kunnen spreken, mijnheer Welvaarts.

‘Lees dien naam,’ gilt zij eindelijk en steekt hem het papier toe.

‘Vondelings!’ roept deze, na het papier een stond bezien te hebben.

Hij slaat eerst de handen voor zijne oogen, die vol tranen schieten, en dan zucht hij, met de blikken dankend ten hemel gericht: ‘God! heb ik ze eindelijk gevonden? zal mijn droom waarheid zijn!.. Dank! eeuwig dank!’

Een donderslag had niet meer verrassing te weeg gebracht dan het lezen van dien naam! Maar wat zoete verrassing!

Een oogenblik later gaat mijnheer Welvaarts, wankelend van aandoening, aan den arm van zijnen vriend de Jodenstraat in, naar het bouwvallig huis.

Hij herkent het stalleken van Bethlehem van zijnen droom.

‘Zuster! lieve zuster! - Lieve broeder!’ klinkt het schielijk terug op de arme zolderkamer. En broeder en zuster liggen in elkanders armen.

Dan kust en zoent de gelukkige broeder de lieve kinderkens zijner zuster.

Hij heeft er nog niet mede gedaan, wanneer reeds de vrouw van zijnen vriend binnenkomt, met hare kinderkens, gevolgd van een paar dienstboden, met allerlei geschenken.

[p. 167]

De hemelsche droom der arme kinderkens begon zich nu ook te verwezenlijken, en eer het licht werd was hij reeds ten volle bewaarheid!

Dan zaten zij in de warme zalen van het prachtig paleis, van het groot huis in de Huidevettersstraat.

Geheel den dag weerklonk het daar van den zang en de blijde kreten der vijf gelukkige kinderen, en gewis werden er nooit meer vreugdetranen gestort dan in dat huis, op dien Kerstdag.

Het jaar daarna zou men vruchteloos het vervallen huis in de Jodenstraat gezocht hebben.

Het had plaats gemaakt voor eene prachtige woning met eene koetspoort, door mijnheer Welvaarts en zijn zuster bewoond, alsmede door den armen werkman en zijne vrouw, die er in een klein achtergebouwken een stil renteniersleventje leidden.

Eenigen tijd later zag mijnheer Welvaarts al zijne wenschen voldaan worden, door een kruishuwelijk, dat het huisgezin van zijne zuster en dat van zijnen vriend, reeds zoo warm door de vriendschap verbonden, tot eene familie samensmolt.

Terwijl zijn oudste nichtje, juist die welke den brief aan 't kindje Jezus geschreven had, de liefderijke gezellin en bezorgster bleef van moeder en oom, en tevens de liefderijke bemiddelaarster tusschen de woningen der armen en het Kindje Jezus, dat hare smeekingen ontving in den persoon van den schatrijken en goedhartigen oom, die ze telkens milddadig beantwoordde.

Want de gelukkige heer Welvaarts begreep nu dat het Kindje Jezus al degenen, die Het met rijkdommen overlaadt, tot Zijne Engelen uitkiest, om die schatten aan Zijne liefste vrienden, de armen, over te dragen; dat zij, die deze zending niet volbrengen, ongehoorzame Engelen zijn; en hij smaakte in de milddadigheid het zoete van den goeden en getrouwen dienaar.

J. VERBEECK, Pr.

Antwerpen, December 1887.