De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

[p. 161]

[Nummer 21]

Onze gravures.

De laatste toespraak.

de laatste toespraak.

Het is Kerstmis.

Blijde verkondigen de torenklokken allerwegen het heuglijk geboortefeest des Verlossers.

In aller gemoed heerscht zaligheid, in aller hart vreugde, op aller gelaat glanst een glimlach van ingetogene opgewektheid.

Bij allen? - Neen, slechts bij degenen, wien de heilige geboorte ten zegen strekte, alleen bij hen, die van goeden wille zijn.

Niet bij den rampzalige, die op den gedenkdag van des Verlossers komst in den kerker de doodstraf te verbeiden zit.

Hij was niet van goeden wille: geen vrede, maar strijd heeft hij gezocht. In den woesten maalstroom der hartstochten wierp hij zich roekeloos neder, en overmeesterd en gebroken werd hij tot aan den voet des schavots gespoeld

Zijne hand vergoot het bloed eens medebroeders. Voor hem is thans het liefderijke woord des zoeten Meesters: ‘Bemin uwen vijand,’ een wraakeischend gebod geworden.

Doch de godsdienst, wiens leer hij versmaadde en wiens wetten hij met voeten trad, verlaat hem niet: eene moeder blijft steeds hare kinderen beminnen, hoezeer zij haar ook verongelijkten.

In den persoon van den eerwaardigsten en opofferendsten zijner dienaars treedt de godsdienst troostend nader: een grijze monnik komt den veroordeelde tot het noodlottig oogenblik voorbereiden.

Hij spreekt den beklagenswaardige van het goddelijk Kindje, dat in den Bethlehemschen stal tot delging van 's menschen zondenschuld ter wereld kwam. Hij spreekt hem van zijne eigene kindsheid,

[p. 162]

de dagen zijner reine onschuld, toen hij als een veelbelovende knaap het nog onbezoedelde voorhoofd aan den warm kloppenden boezem eener beminde moeder nedervlijde.

En het verstokte gemoed wordt vermurwd; langzaam zinkt dat voorhoofd, thans met eene onuitwischbare bloedvlek geschandvlekt, in de schuldige hand.

En onder 's monniks woorden dagen weldadige tafereelen uit zijne prille jeugd voor zijnen geschokten geest op.

Hij ziet zich terug over vele jaren op dien zelfden heiligen Kerstdag in het ouderlijke huis, zoo schilderachtig gelegen met zijn watermolen aan de klaterende beek. Eene onmetelijke sneeuwtapijt omringde dan doorgaans de woning, en de ijzel glinsterde als diamant op de naakte takken der boomen. Maar rond den vroolijk knetterenden haard heerschte dan feestvreugde en vrome blijheid; want allen daar waren van goeden wille.

En zij voorzeker niet het minste, zijne eenige en geliefde zuster, de trouwe speelgenoote zijner kinderjaren, die het kleed van de bruiden des Heeren aantoog, als voorzag zij welken schat van verdiensten zij zou moeten vergâren, om te vergoeden voor zijne afschrikwekkende onwaarde. En schitterend als het beeld eener heilige rijst hare schoone figuur voor zijnen geest op, gelijk hij haar in zaliger tijd zoo dikwijls aanschouwen mocht, als zij in het gestoelte der oude kerk, uit haar groot gebeden boek opblikkende, de vroomste onder hare medezusters door hare godsvrucht stichtte.

En tranen ontwellen zijne oogen en rollen langs zijne vingeren, glinsterend als parelen in de oogen van Dengene, wiens geboortefeest heden gevierd wordt, en die in Zijn stervensuur aan den berouwhebbenden moordenaar vergiffenis schonk.

En is voor hem op aarde geen heil meer te hopen, omdat hij niet van goede wille was en het Kindje versmaadde, dat uit den Hooge wilde nederdalen, om den menschen vrede te brengen, daarboven toch, waar het Kind als zijn Verlosser troont, kan hij op zijne beurt geboren worden voor een leven van eeuwig heil en vrede.

Glorie aan God in den Hooge: nog eens heeft het Kind over den man gezegevierd.

De nieuwe president der Fransche republiek.

De man, wiens portret wij in dit nummer geven, had stellig voor een half jaar niet kunnen droomen, dat hij tot de hoogste waardigheid in Frankrijk zou worden verheven. Tot dusver had hij nog slechts weinig van zich doen hooren en enkel eene ondergeschikte plaats bekleed in een paar van de talrijke kabinetten die elkander in de laatste jaren te Parijs hebben verdrongen. Het eenige, waarop hij zich beroemen kon, was dat zijn vader en grootvader vurige republikeinen en anti-clericalen geweest waren: waarom hij dan ook bij zijne geboorte geen christelijken voornaam verkreeg, maar met den Turkschen naam van Sadi werd versierd.

Aan dien Turkschen naam paart Sadi Carnot eene echt Oostersche onverschilligheid, zoodat niemand zeggen kan tot welke partij hij eigenlijk moet gerekend worden. Die onzijdigheid, of wil men, die onbeduidendheid was echter juist de grootste aanbeveling voor zijne verkiezing tot opvolger van Jules Grévy. Men verlangde niets anders dan een soort van sultan, die rustig en kalm op het Elysée zou tronen en wiens eenige bezigheid zou bestaan in het onderteekenen der besluiten, die de ministers der Republiek hem zouden voorleggen. Ook Grévy heeft zich nooit verder met de zaken des lands ingelaten en zich negen jaren vergenoegd met de millioenen zijner bezoldiging op te strijken, daarbij oogluikend toelatende, dat zijne betrekkingen verder munt sloegen uit zijne hooge positie. Dit laatste alleen heeft hem ten val gebracht; anders had hij zijn ja-knik-tactiek waarschijnlijk nog jaren lang kunnen uitoefenen.

De eenige lof nu, dien de republikeinen hun nieuwen president kunnen toezwaaien, is zijne onbesproken eerlijkheid. Men voegt er echter bij dat hij als particulier niet minder dan fr. 200.000 jaarlijksch inkomen heeft. Bij zulke overgroote fortuin is de eerlijkheid waarachtig geene deugd meer, die nog veel lof verdient.

Sadi Carnot is thans vijftig jaar oud. Hij werd aanvankelijk opgeleid tot ingenieur en bezocht daartoe de polytechnische school te Limoges, waarna hij zijne opvoeding voltooide aan de Ecole des ponts et chaussées. Spoedig reeds verkreeg hij eene betrekking als ingenieur te Annecy, doch de Duitsch-Fransche oorlog leidde hem in geheel andere richting.

m. sadi carnot, president der fransche republiek.
Naar de photographie van Antony & Co. te Parijs.

Gambetta benoemde den jeugdigen ingenieur tot prefect der Beneden-Seine en droeg hem in 1870 de organisatie der Nationale verdediging in Normandië op. Sedert dien tijd bleef Carnot zich meer op staatkundig gebied bewegen. Zoodra de derde republiek gevestigd was, werd hij door het departement Côte d'Or, de bakermat zijner familie, tot lid der Nationale Vergadering en in 1876 tot lid der Kamer gekozen. In beide vergaderingen sloot hij zich steeds aan bij de linkerzijde der republikeinen. In 1878 werd hij onder-secretaris bij het departement van Openbare Werken en toen het ministerie De Freycinet in 1880 moest aftreden, aanvaardde hij in het kabinet Ductere de portefeuille van Openbare Werken, die hij tot 1882 behield.

Intusschen had hij zich ook meermalen als een goed financier doen kennen; als lid der Kamer was hij meermalen tot rapporteur der begrootingscommissie benoemd, en Freycinet koos hem dan ook tot zijn minister van Financiën. Als zoodanig heeft hij echter weinig bijval behaald, daar hij er niet in gelukken mocht de financiën der Republiek in evenwicht te brengen.

Er valt dus in de loopbaan van Sadi Carnot niets schitterends aan te wijzen, hetwelk hem aanspraak kon geven op de eerste plaats in Frankrijk, maar de toestanden daar zijn dan ook van dien aard, dat zij ons onwillekeurig aan het spreekwoord doen denken van eenoog, die koning is in het land der blinden, of liever nog aan de fabel van de kikvorschen, die een blok hout tot koning hadden.

De marteldood van den H. Stephanus.

Nog in hetzelfde jaar, waarin Jezus Zijne aardsche loopbaan door den kruisdood eindigde, stierf volgens het gevoelen der kerkvaders de diaken Stephanus, als bloedgetuige voor zijnen geliefden Meester, den marteldood. Het was de eerste martelaar der Kerk; het voegde dat zijne gedachtenis zou worden gevierd op den eersten dag na het geboortefeest van haren Stichter, op tweeden Kerstdag. Overigens wil ook de overlevering, dat hij juist op dien dag, den 26n December van het jaar 33 zijn bloed ter bezegeling der waarheid vergoot.

Gelijk Petrus de prins der Apostelen was, zoo wordt Stephanus de eerste der diakenen genoemd. Al aanstonds bij de eerste ontwikkeling der jeugdige christengemeente deed zich de behoefte gevoelen aan mannen, die de zorg voor de armen op zich namen. De eerste christenen leefden namelijk als broeders, die slechts één hart en ééne ziel hadden. De rijken verkochten hunne goederen en de apostelen gebruikten de opbrengst daarvan tot ondersteuning der behoeftigen. Maar nu rezen er klachten over onbillijke verdeeling der liefdegaven, waarop de Apostelen tot de geloovigen zeiden: ‘Het betaamt niet dat wij de verkondiging van het woord Gods achterlaten om zorg te dragen voor de tafels. Kiest dus, broeders, uit uw midden, zeven mannen van erkende rechtschapenheid, vol van den Heiligen Geest en van wijsheid, aan wie wij dit ambt mogen opdragen. Wij echter zullen ons uitsluitelijk toeleggen op het gebed en de bediening des Woords.

Deze toespraak behaagde aan de schare en zij koos Stephanus met nog zes anderen tot eerste diakenen. De Apostelen legden hun, na over hen gebeden te hebben, de handen op en deelden hun daardoor den H. Geest mede, opdat zij de uitoefening van hun verheven ambt waardig mochten worden. Want dat ambt bestond niet alleen in de uitdeeling der aalmoezen, maar ook in de bediening des Altaars bij de viering der heilige Geheimen en de prediking des Evangelies. Stephanus, die waarschijnlijk tot de twee en zeventig eerste volgelingen des Heeren behoord had, verkondigde, vol van den H. Geest, onverschrokken de blijde boodschap te Jeruzalem en bevestigde de waarheid zijner woorden door tal van mirakelen, zoodat de kleine christenkudde in de Heilige Stad snel aanwies en weldra zelfs onder de Joodsche priesters talrijke aanhangers telde.

Dat ergerde de Joden en ‘eenigen van de synagoge, die genoemd wordt der vrijgelatenen, en van die van Syrene en van Alexandrië, en degenen die van Cilicië en Azië waren, verhieven zich tegen Stephanus om met hem te redetwisten; maar zij konden de wijsheid en den geest, die uit hem sprak, niet wederstaan. Toen hebben zij mannen gelast, die zeggen zouden dat zij hem lasterwoorden hadden hooren spreken tegen Mozes en tegen God. Aldus hebben zij het volk en de oudsten en schriftgeleerden opgeruid en, zich op Stephanus werpend, hebben zij hem gebracht voor den Raad. En zij hebben valsche getuigen gesteld, die zeggen zouden: Deze mensch houdt niet op woorden te spreken tegen de heilige plaats en de wet. Want wij hebben hem hooren zeggen dat Jezus van Nazareth deze plaatsen zal verderven en de instellingen, die Mozes ons gegeven heeft, zal veranderen. En allen die in den Raad zaten, hem aanziende, hebben zijn aangezicht gezien als het aangezicht van eenen engel.’

De overste der priesters vroeg nu Stephanus of hetgeen tegen hem ingebracht werd waar was en Stephanus rechtvaardigde zich onverschrokken in eene lange toespraak, waarin hij ten slotte den Joden hunne hardnekkigheid verweet.

‘Wien van de profeten,’ vroeg hij, ‘hebben uwe vaderen niet vervolgd? Zij hebben degenen gedood, die hun de komst voorzeiden van den Rechtvaardige, dien gij hebt verraden en wiens moordenaars gij geweest zijt. Gij zult door de beschikking der engelen de wet ontvangen en gij hebt ze niet gehouden.’

[p. 163]

Die verwijten verbitterden de Joden en zij knarsten de tanden van woede tegen den dienaar des Heeren. Maar Stephanus sloeg er geen acht op; want hij aanschouwde reeds de heerlijkheid des hemels, die hem was weggelegd en, de oogen omhoog geslagen, riep hij uit: ‘Ik zie de hemelen open en den Zoon des menschen staande aan de rechterhand Gods.’ Dat gezicht vervulde hem met nieuwen moed, maar zijne woorden voerden de woede der Joden ten top; zij stopten hunne ooren, om ze niet te hooren, grepen hem aan en dreven hem buiten de stad, om aan hem de straf der godlasteraars, de steeniging te voltrekken. De getuigen, die, volgens de Joodsche wet, den eersten steen op hem moesten werpen, legde hunne kleederen aan de voeten van Saulus, die aldus medeplichtig werd aan hunne misdaad. Terwijl men hem steenigde, bad Stephanus, zeggende: ‘Heer Jezus, ontvang mijnen geest.’ Vervolgens op de knieën zinkende, riep hij met luider stem: ‘Heer, reken hun deze zonde niet toe.’ En nadat hij deze woorden gezegd had, ontsliep hij in den Heer.

De geloovigen namen het lichaam en droegen het schreiend ten grave. In de vijfde eeuw werd het gebeente van den eersten martelaar op wonderdadige wijze ontdekt, en de priester Lucianus, die deze gebeurtenis heeft te boek gesteld, voegde er bij, dat Stephanus begraven was op ongeveer twee mijlen afstands van Jeruzalem, door de zorgen en op kosten van Gamaliël.

De jeugdige christen Kerk leed een groot verlies in den dood van den eersten harer diakenen; maar zijn martelaarschap verschafte haar eenen beschermer in den hemel, aan wiens voorbede, gelijk de H. Augustinus opmerkt, Saulus het te danken had, dat hij een Paulus werd.