De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 3

[p. 401]

[Nummer 51]

Onze gravures.

Désiré Delcroix, lid der Koninklijke Vlaamsche Academie

désiré delcroix,
Lid der Koninklijke Vlaamsche Academie.

Indien wij de portretten van de leden der Koninklijke Vlaamsche Academie niet zonder bepaalde rangschikking in de Nieuwe Belgische Illustratie verschijnen lieten, zou het afbeeldsel van den H. Désiré Delcroix gewis reeds lang in ons tijdschrift plaats gevonden hebben; want niemand kan meer dan hij op de eer bogen de werkzame hand geleend te hebben tot de stichting van die voor Vlaanderens taal en letterkunde zoo onmisbare Vereeniging.

De inrichting van een officieel en gezaghebbend Vlaamsch taalkorps, hetzij als Nederlandsche afdeeling van de Académie Royale der hoofdstad of naar verdergaanden wensch als zelfstandig taalkundig lichaam, werd reeds van in 1860 ernstig vooruitgezet, doch steeds door de achtereenvolgende staatsbesturen ter zijde geschoven.

Nu eens met minder kans van welgelukken door de liberale Flaminganten bij hunne vrienden van het Ministerie aangevraagd, dan weer hoopvol en krachtig door de conservatieve Vlamingen bij het hun toegenegen staatsbestuur gevergd, maar onafgebroken warm gehouden door het Vlaamsche bureel van het Ministerie, waarvan D. Delcroix de ziel is, werd de zoo lang betr[...]te inrichting onzer eigene Academie eindelijk een verblijdend feit. Aan Minister Bernae[r]t komt de verdienste toe het rechtmatige desideratum onzer letterkunde verwezenlijkt te hebben, dat als een lievelingsdroom sinds bijna dertig jaren door D. Delcroix gekoesterd en onder verschillende vormen door hem aan de opvolgende Vlaamschgezinde Ministers voorgesteld werd.

Voorzeker ook anderen droegen het hunne bij, en dit in ruime mate, om de thans gestichte Vlaamsche Academie tot stand te brengen, maar aan Delcroix' bureel moet de lot toegekend worden van niet alleen deze inrichting langs bestuurlijken weg vergemakkelijkt, maar ook van ze sinds jaren voorbereid te hebben.

Met dezen, zijnen laatsten, doch niet zijn minsten titel op de erkentelijkheid onzer letterwereld, beginnen wij de levensschets van den verdienstelijken Vlaming.

Désiré Delcroix werd geboren te Deynze, den 23 September 1823.

Hij genoot in zijne geboortestad een grondig lager- en middelbaar onderwijs, dat de basis werd van veelzijdige en ontwikkelde kennissen, die hij later, even als onze talentvolste schrijvers, door zelfonderricht verwerven moest.

In 1840 werd hij beambte in het Secretariaat zijner vaderstad.

Het Vlaamsche bloed stroomde den jongeling toen reeds warm en opwekkend door de aderen. Conscience's Leeuw van Vlaanderen was immers verschenen, die als eene tooverroede elk rechtgeaard vaderlandsch hart van onbetembaren geestdrift kloppen deed. Met eenige taalminnende stadgenooten stichtte de aankomende man in dit jaar het genootschap ‘Voor Moedertaal en Vaderland,’ dat, ofschoon uit onervarene en jeugdige krachten samengesteld, niet zonder beteekenisvollen invloed bleef op de ontwaking van het Vlaamsche gevoel der Deynzenaars.

Na eenige maanden eene betrekking aan het Postkantoor vervuld te hebben, verliet Delcroix in 1842 zijne geboorteplaats, om klerk te worden in het bureel des ontvangers van Inen Uitgaande Rechten en Accijnsen, te Gent. Ook hier, in de stad der Artevelden, ijverde de jonge Staatsbeambte voor zijne Vlaamsche grondbeginselen, wat ten dien tijde juist niet geschikt was, om bij de overheid den weg tot bevordering te openen. Daar alle hoogere bescherming hem ontbrak, nam Delcroix dan ook in 1849 zijn ontslag uit den staatsdienst entrad te Brussel in het privaat lager onderwijs. Na een jaar als ondermeester, zooals men toen zegde,

[p. 402]

- heden heet zelfs een barakgoochelaar professeur - in eene bijzondere kostschool der hoofdstad werkzaam te zijn geweest, opende Delcroix voor eigene rekening te Sint-Joostten-Noode een onderwijsgesticht, dat hij negen jaren lang in vollen bloei bestuurde.

Niet zonder heilzamen invloed moet die tienjarige beoefening van het onderwijzersvak op Delcroix' karakter en schriften gebleven zijn: er is iets vaderlijk en hulpvaardig in zijn gemoedsaard, iets methodisch, didactiek en kernachtig in zijnen letterkundigen arbeid; kortom in een en ander een toon, die onmiskenbaar aan den degelijken leeraar herinnert.

Toen Delcroix als bestuurder eener vrije school een onafhankelijken stand in de maatschappij verworven had, kon hij zich zonder nagedachten naar hartelust aan de Vlaamsche belangen en letteren wijden. Ten dien tijde werd hij te Brussel lid van het Vlaamsche Middencomiteit, secretaris van den tooneelkring De Morgendstar, algemeene schrijver van het Klauwaerts-verbond, briefwisselend lid van het Comité flamand de France, en hij nam een werkzaam deel aan al de Vlaamsche bemoeiingen en worstelingen van dit tijdperk, onder anderen aan den strijd tegen de inpalming der voorsteden door de stad Brussel, welke aanhechting men dan ook, dank den tegenstand der Flaminganten, niet durfde verwezenlijken. Met Dodd, Stallaert en andere strijdgenooten stichtte hij alsmede het kloeke blaadje De Klauwaertʽ wiens titel genoegzaam aanduidt dat het onvervaard en ongenadig tegen de franschelarij te velde toog.

Aan den kamp tegen de overweldiging van uitheemschen geest en aan de opbeuring van het verslappende nationaliteitsgevoel, werd door Delcroix veel tijd en talent besteed, die hij aan de beoefening der letterkunde ontwoekeren moest. Niettemin had de belletrie in die dagen twee zeer verdienstelijke voortbrengselen aan zijne pen te danken: de romans Geld of Liefde en Morgen, Middag en Avond. Eerstgenoemd werk werd ten voordeele van het Vlaamsche Middencomiteit uitgegeven en niemand minder dan J.M. Dautzenberg en J. Nolet de Brauwere van Steeland schreven den 14 Mei 1854 in een verslag over dit verhaal: ‘De taal dezes romans is overal zuiver Vlaamsch, en dat wil veel zeggen. Ook aarzelen wij niet te verklaren, dat wij van deze eerste proeve eene schoone toekomst voor den schrijver verwachten.

‘De karakterschetsen zijn voortreffelijk gehandhaafd; vele plaatsen zijn naar natuur en waarheid geschilderd; poëzie en poëtische uitdrukkingen vloeien uit den gemoede en uit den harte des schrijvers, en zullen algemeenen bijval vinden.

‘Wij beloven den leeslustigen Vlaamschen kringen met dezen eersteling des heeren Delcroix eenige zeer aangename uren, en wenschen den Midden-Comiteite geluk met het belangloos aanbod des jeugdigen schrijvers.’

Het onderwijs moge eene hoogst nuttige en eervolle loopbaan zijn, zeker is het tevens dat deze geen met rozen bezoomde weg is, maar dat het moeitegevend onkruid en de doornen van den ondank er weelderig onder den voet tieren. Waar verhevenere betrachtingen de ziel beroeren en hoogere begaafdheden de vermogens des geestes opeischen, daar wordt de gestadige omgang in die onontwikkelde kinderwereld een hinderlijke breidel, een neerdrukkende last, dien men gelukkig is met eene gewaarwording van verademing te kunnen afschudden.

Zulk gevoel van verlichting moet D. Delcroix ondervonden hebben, toen hij in 1859 tot eene betrekking geroepen werd, die meer met zijnen smaak en zijne talenten overeenstemde dan het lagere onderricht. In dit jaar werd hij benoemd om bij het Ministerie van Binnenlandsche Zaken, in het Hooger Bestuur voor Letteren, Wetenschappen en Fraaie Kunsten, de belangen der Vlaamsche taal en letterkunde waar te nemen. Hij vervulde gezegd ambt, zonder eene bepaalde hoedanigheid te ontvangen, tot hij op 6 October 1870 bij koninklijk besluit tot bureeloverste aangesteld werd. Den 31 December 1878 ontving D. Delcroix de graad van afdeelingsoverste in voornoemd Ministerie.

Menigvuldig en gevolgrijk zijn de diensten, door den onvermoeiden en schranderen man als hoofd van 's lands Vlaamsch bureel aan onze taal en letterkunde bewezen. Niet alleen heeft hij de hand gehad in al de verbeteringen, die sedert 1859 in de bestuurlijke betrekkingen tusschen de staatsoverheden en de Vlaamschsprekende bevolking zijn ingevoerd; maar op zijn initiatief en krachtig aanhouden werd menige gewichtige verordening ten voordeele der Vlaamsche zaak door het Ministerie uitgevaardigd.

Zoo kunnen wij, zonder vrees van tegengesproken te worden, verklaren dat de officiëel erkende eenheid van spelling voor Zuid- en Noord-Nederland alleen aan Delcroix' opvatting en doordrijving te danken is. Het was op zijn voorstel dat minister Van den Peerenboom, bij koninklijk besluit van 25 Januari 1864, eene commissie van taalkundigen benoemen deed, om deze sinds lang betrachte regeling tot een goed einde te brengen. Op 21 November 1864 mocht deze commissie, waarvan Delcroix het secretarisschap waargenomen had, hare besluiten door het koninklijk handteeken zien bekrachtigen. Groote en belangrijke maatregel, die meer dan welkdanig ander feit bijdragen moest om de eenheid te herstellen en te bevestigen van een volk, dat ééne afkomst en taal, één verleden en ééne toekomst, over staatkundige grenzen heen, vereenigen.

Den Vlaamschen dichters en toonzetters werd op Delcroix' herhaald aandringen een nieuwe en langgeëischte weg geopend door de toelating van Nederlandsche dichtstukken tot den wedstrijd van kantaten, die door het staatsbestuur ten behoeve des driejaarlijkschen prijskamps van toonzetting uitgeschreven wordt. Men weet welke belangrijke vruchten deze maatregel voor onze letterkunde, maar meer nog voor onze Vlaamsche muziekbeweging afgeworpen heeft.

Van zoohaast Delcroix de hoofdstad was komen bewonen, had hij eene behulpzame hand gereikt aan ons tooneel: hij was geruimen tijd, zooals wij reeds meldden, schrijver van de tooneelmaatschappij ‘De Morgendstar’ en had reeds in den aanvang zijner letterkundige loopbaan, met medewerking van zijnen vriend Dodd, een drama (De Familietwist) geschreven, dat vooral onder opzicht van stijl gunstig afstak bij de meeste tooneelwerken van die dagen. Delcroix begreep ten volle welke gewichtige rol het Nederlandsch tooneel tot instandhouding van ons eigen geestesleven vervullen kan, en wist bij ondervinding hoezeer het behoefte had aan zedelijke en stoffelijke aanmoediging, Ook was eene zijner eerste behartigingen, zoodra hij in de bureelen des Ministers van het Binnenland plaats genomen had, van deze staatstoelagen voor de tooneelletterkunde en de tooneelkringen te bekomen. Het premiënstelsel, dat hij het geluk had van staatswege te zien uitvaardigen, heeft onze tooneelmaatschappijen meer dan vertiendubbeld: een prachtige uitslag voorwaar en wiens invloed op het Vlaamsche volksleven onberekenbaar is. Minder vruchtdragend was de werking der toelagen op onze tooneellitteratuur: ofschoon overigens menig schrijver van naam tengevolge van het premiestelsel voor het tooneel begon te arbeiden, werden wel ettelijke betrekkelijk fraaie stukken, maar ook meerdere onbeduidende en zeer luttel echte tooneelgewrochten in het licht gegeven. Toen hervatte Delcroix zelf de pen om als het ware de richting aan te toonen, die voor de opbeuring van ons tooneel diende gevolgd te worden. Hij mocht in zijn pogen volkomen gelukken: Lena, Elisa en Philippina van Vlaanderen, dit laatste met den driejaarlijkschen prijs van tooneelletterkunde bekroond, zijn inderdaad drama's die ouderen zoowel als jongeren schrijvers ten voorbeelde mogen gesteld worden. Lena vooral achten wij een der beste, zooniet het bijzonderste onzer hedendaagsche tooneelwerken. Aan ons burgerlijk leven ontleend, volksch, met tegenovergestelde, flinkgeteekende, goed volgehoudene karakters, met vele natuurlijke en daarom diep ingrijpende effekten en nieuwe in sommige bedrijven vrij stoutgewaagde toestanden, daarbij rhythmiek en onberispelijk geschreven, is dit drama een echte type van hetgeen ons vaderlandsch tooneel in dit genre zou moeten zijn. Lena werd onmiddellijk na zijne verschijning in al de groote schouwburgen en door al de voorname tooneelgenootschappen van Zuid- en Noord-Nederland ter planken ge bracht, en wordt thans nog bij herhaling overal opgevoerd, waar liefde tot eigen schoon en goede smaak den toon voeren.

Door bemiddeling van D. Delcroix is ook het zoo heilzame gebruik in zwang gekomen, de volksbibliotheken met de boeken te beschenken, waarop van staatswege voor een zeker getal exemplaren ingeteekend werd. Door dezen lofwaardigen maatregel erlangen de schrijvers met de stoffelijke ondersteuning ook eene kostbare zedelijke hulp, daar hunne werken in de handen van gretige lezers alom verspreid worden. Dat tevens de volksboekerijen door die uitmuntende gewoonte zeer gebaat zijn, bewijst hun verbazende aangroei en uitbreiding sedert de laatste jaren.

Het zou het bestek eener levensschets ver te buiten gaan, indien wij ons aan de opsomming moesten wagen van al wat voor de Vlaamsche belangen door Delcroix' initiatief en beleid van het Hooger Bestuur verkregen werd. Voor eene gelijke reden is het ons niet mogelijk het groot aantal letter-, tooneelkundige en andere jury's te vermelden, waarin hij om zijne grondige kennissen, scherp doorzicht en juist oordeel benoemd werd. Wat echter niet onaangeteekend mag worden voorbijgaan is de officiëele erkenning en geldelijke aanmoediging, die, dank nogmaals aan het Vlaamsche bureel, den Nederlandschen Taal-Congressen te beurt vallen mochten. Deze broederlijke en feestelijke vergaderingen van al wat de beide Nederlanden in de sfeer der letteren uitstekends bezitten, hebben onmiskenbaar veel bijgedragen om de vriendschapsbanden tusschen de twee stamverwante volken heraan te knoopen en nauwer toe te halen, al moge het nut dier bijeenkomsten op letterkundig en wetenschappelijk gebied dan ook zeer beperkt gebleven zijn. D. Delcroix vertegenwoordigde het Belgische Staatsbestuur bij schier al de Nederlandsche Congressen, en het is ten deele in die hoedanigheid, maar meer nog om zijne persoonlijke verdiensten ten opzichte dier letterlievende Vereenigingen, dat hij in 1862 tot ridder der Eikenkroon en in 1865 tot ridder van den Nederlandschen Leeuw benoemd werd. In 1875 werd hij ook met de Leopoldsorde vereerd, terwijl hij alsmede in 1885 het burgerlijk kruis van 1^ste klas bekwam.

Deze laatste en welverdiende onderscheiding was de bijzondere erkenning van een vijf en twintigjarig dienstbetoon aan den Staat, waarin Delcroix aan menig Vlaamsch ambtenaar getoond heeft, wat naast de gewetensvolste en ijverigste plicht vervulling door overtuiging en tact tot zelfs in de meest verfranschte officiëele kringen kan gedaan worden, ten voordeele der ons allen zoo dierbare moederspraak.

Eene duurzame erkentelijkheid zij hem daarvoor door alle rechtzinnige Vlamingen bewezen.

Lang nog blijve hij ter bevordering der Vlaamsche zaak in 's Lands Bestuur:

De rechte man op de rechte plaats.

Grootmoeder en kleinkind.

Is dit niet een levensbeeld vol wijsgeerige dichterlijkheid?

Het is als een rozenkleurig morgen naast een kalmen avond of als een frisch lentelandschap naast een aangenaam wintergezicht. Het is het Alpha et Omega, het begin en het einde, van 's menschen ondermaanschen levensloop.

De bloemen, die den achtergrond des tafereels sieren, zijn de rozen van jeugd en blijheid, die de oude vrouw, oh! reeds zooveel jaren achter den rug heeft; het kindje, die mensche

[p. 403]

lijke bloesemknop, is eene verjeugdigde spruit van haren verdorrenden stam, haar evenbeeld, waarin zij zich vol welbehagen spiegelt en ziet herleven. Ook zij, de gebogene en verrimpelde ouderlinge, was eens zoo'n frisch en onbewust wicht, waaruit eene flinke maagd, eene gelukkige echtgenoote en eene beminnende moeder opwies. Thans drukt zij reeds aan den verwelkten, maar nog warmen boezem, het kind van haar, die eens met wellust de moedermelk genoot Zoo vliegen de tijden heen; maar niet bitter, vol stille, innige zaligheid zijn grootmoeders herinneringen. Niet aan het doorgestane leed, aan de kommervolle en smartrijke stonden van den levensweg, denkt de oude vrouw: dit alles is voorbij en vergeten. Slechts een gevoel is levendig in haar gebleven, het gevoel, dat over haar rimpelig wezen zulken opluisterenden en milden glans werpt: het gevoel der liefde. Die schat, welken de moeder in zijne gansche volheid meent te genieten, bereikt eerst zijne grenzen in het hart der grootmoeder. En nu staat zij daar als het beeld der verhevenste en reinste gewaarwording, die de menschelijke ziel beroeren kan, en aanschouwt wat zij eens. was, en wat eens worden moet, hetgeen zij thans is.

Want hier beneden heeft iedere morgen zijn avond, elke Lente zijn Winter, ieder Alpha zijn Omega. Alleen daarboven heerscht eeuwige morgengloor, altijddurende Lente, alleen daar is geen Omega.

Genoveva.

Oud en jong herkent op het eerste gezicht het lieve tafereeltje ontleend aan de legende van de H. Genoveva.

Genoveva is immers onsterfelijk geworden door het blauwboeksken, dat in vroeger dagen in elk volksgezin gevonden werd en dat thans nog in sommige oude boekwinkeltjes en op de Zondagsche Vogelenmarkt te Antwerpen verkocht wordt.

Niet alleen ouderen van dagen, maar allen kennen de volksoverlevering, want eene legende als deze, waarin de verdrukte onschuld zegeviert en de boosheid zoo naar verdienste gestraft wordt, gaat niet in weinige jaren verloren, maar wordt van mond tot mond in de lange winteravonden, met meer ernst verteld en evenveel gretigheid aangehoord, als de onverwelkbare sprookjes van Duimken, Rood-Kapje en Asschepoetster. Er bestaat ook een bondgenoot, die de roerende sage nog lang levendig en frisch zal helpen bewaren in het geheugen, namelijk de beeldende kunst, waarvan zij een der troetelkinderen is. Treed op het platteland eene of andere hoeve binnen, en zie maar of in de ‘schoonkamer’ tegenover de hooge bedstede met de gebloemde sitsen gordijnen, aan beide zijden van de hangklok en van den spiegel de houtgravuren of gekleurde prenten niet hangen, die al de episoden van de ‘geschiedenis van Genoveva’ voorstellen. Deze gunst deelt de ongelukkige gravin met den stouten Zwitser Willem Teil, dien men ook al naar het land der verdichting wil verbannen.

Doch wij houden te veel van die verhalen, om geen protest aan te teekenen, nu men die uitverkoren lievelingsvertellingen onzer jeugd zoo zonder vorm van proces naar den rommelzolder verwijst; zoolang men niets beters geeft, en dat is moeilijk, willen we ze niet missen.

De gravure der schilderij van Ernst Bosch heeft toch in elk geval recht op lof, want men moet bekennen, dat het tooneeltje van Genoveva en haar kind met de ree, die zoo'n groote rol speelt in de geschiedenis, allerliefst is en dat zoo'n gravure de huiskamer niet zou ontsieren, wat van de oude platen niet altijd gezegd kon worden.

In allerlei lezingen is de geschiedenis van Genoveva tot ons gekomen; de beste is die van den onovertrefbaren verteller, den kanunnik Schmid, die nooit een onzer verveelde. Gaarne zouden we dien goeden vr end onzer jeugd in zijn verhaal op den voet volgen, maar den meesten is hij bekend en we vertellen deze oude geschiedenis, die ook altijd nieuw blijft, maar in 't kort voor de weinigen, die hare bijzonderheden vergeten hebben.

Genoveva van Brabant was de gemalin van den paltsgraaf Siegfried.

De eerste jaren van haar huwelijk waren niet gezegend met kinderen, maar door de voorbede der H. Maagd Maria kreeg de vrome edelvrouw zekerheid, dat zij binnen korten tijd moeder zou worden. Intusschen moest haar echtgenoot Siegfried ten oorlog trekken, voor dat Genoveva hem deelgenoot kon maken van haar toekomstig geluk. Siegfried beval zijne vrouw aan de zorgen van een zijner beste vrienden, Golo genaamd. Deze Golo, de hatelijke Golo der geschiedenis, was echter een zeer slecht mensch en een ellendige huichelaar. Hij was onbeschaamd genoeg om Genoveva, de brave, eerzame echtgenoote te willen verleiden. Met edelen toorn en waardig zelfgevoel wees zij den verleider af en bedreigde hem met de wraak van haar gemaal, zoo hij nog eenmaal wagen durfde, den eerbied voor haar uit het oog te verliezen. Daarop verzon de booswicht een valschen brief, die meldde dat graaf Siegfried gevallen was in den slag. Maar Genoveva sloeg Golo's voorstellen even fier af als de eerste maal. Van dat oogenblik at aan haatte deze de standvastige gravin en zocht hij haar verderf. ij was wreed genoeg om haar in den kerker te werpen, waar zij moeder werd van een zoon. Op de mare, dat graaf Siegfried terugkeerde van den oorlog, ijlde de goddelooze huichelaar hem te gemoet, om den graaf te vertellen, dat zijne gemalin hare echtelijke trouw had geschonden.

Siegfried geloofde den lasteraar en zonder in zijn opgewonden toorn en smart de zaak in het minst te onderzoeken, gaf hij bevel aan eenige krijgsknechten om Genoveva met haar kind naar het naburige woud te brengen en haar daar te dooden. Als bewijs dat het bevel was uitgevoerd, moesten zij haar de tong uit den mond snijden en hem die toonen. De soldaten voerden de onschuldige gravin wel in het diepst van het woud met haar kind, maar hadden te veel medelijden met de beklagenswaardige vrouw, om het wreede bevel van hun heer uit te voeren.

Zij lieten haar vrij, rukten een hond de tong uit en brachten die aan hun meester, voorgevend, dat het de tong van Genoveva was. De onschuldige, zoo wreed verstooten vrouw nam haar toevlucht tot God en riep Hem als getuige van hare onschuld om bijstand aan. Na langen tijd in het bosch te hebben rondgedoold, vond zij eene grot waar zij verder als eene kluizenares bleef wonen.

Hier bracht zij zes jaren en drie maanden door. Al dien tijd leefde zij van wortelen en kruiden en voedde zij haar kind met de melk eener ree, die God haar gezonden had. Toen haar kind zeven jaar oud was, gebeurde het dat graaf Siegfried in het bosch kwam jagen; zijne jachthonden achtervolgden Genoveva's ree, die door een pijl gewond in de grot bij moeder en kind kwam vluchten. Graaf Siegfried volgde het spoor van de ree en vond in het hol zijne vrouw en zijn kind.

De graaf herkende haar niet, maar Genoveva noemde hem bij zijn naam en maakte zich bekend als de verstootene vrouw. Graaf Siegfried had reeds jaren lang wroeging gevoeld over zijn in blinde woede gegeven bevel, de vreugde van het wederzien zullen we dus niet trachten weer te geven. De oogen van graaf Siegfried gingen open; hij erkende de onschuld zijner vrouw en Golo's boosheid en viel zijne gekrenkte gade te voet om van haar vergeving af te smeeken. Zij hief hem van den grond op, drukte hem in hare armen en vergaf hem van harte, want Genoveva was eene heilige, die geen wrok droeg in haar hart over de onrechtvaardige vervolging, welke haar de volmaaktheid en de onthechting aan de wereld had geleerd. In triomf voerde graaf Siegfried de weergevondene vrouw en zijn zevenjarigen zoon naar zijn slot. De godvergeten Golo werd voorbeeldig gestraft. De legende zegt dat zijne ledematen door vier ossen uit elkaar gerukt werden. Niet lang mocht Siegfried zijne gemalin behouden; zij loofde de Voorzienigheid, die hare onschuld aan den dag had gebracht, en bleef in het slot dezelfde onthouding en matigheid beoefenen als in het bosch, tot zij een heiligen dood stierf.

Haar lichaam werd begraven op de plaats der grot, waar Siegfried op haar verlangen reeds te voren eene kerk had gesticht ter eere van de koningin des Hemels. Op haar graf geschiedden vele wonderen en Genoveva wordt als eene heilige vereerd, wier feestdag te gelijk met de heilige Genoveva van Parijs op den 3^en Januari gevierd wordt.

Aangeschoten.

Men behoeft nu juist geen lid der vereeniging tot bescherming van dieren te zijn, om het een pijnlijken aanblik te vinden, dien het fiere edelhert ons aanbiedt in zijne wanhopige worsteling met den dood. Kort geleden nog zwierf hij als koning van het gebergte vrij aan het hoofd van zijnen troep rond; geen droeg er statiger dan hij het trotsche gewei, geen was er ranker van bouw of lichter op de pooten. En thans, - zwijmelend stort hij achterover, door den moordenden kogel getroffen; zijne gezellen vlieden voort in radelooze vlucht; hij kan niet verder en valt straks hijgend en bloedend den jager ten buit.

Wie er lachen moge met de dwaze dierenvertroeteling van onzen tijd, hij zal toch erkennen dat de doodstrijd van het edele dier een weemoedig schouwspel is.

Maar vraag er den jager eens naar, die den noodlottigen kogel heeft afgeschoten en met stralend gezicht zijne prooi heeft zien neerstorten. Hij zal vragen of ge gek zijt en met oogen, fonkelend van genot, het prachtige dier beschouwen, dat zijn welgemikt schot heeft geveld. Van dien kant beschouwd heeft het ‘edele jachtvermaak’ toch bitter weinig edels!