De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 3

Sleutje's spook.
(Vervolg.)

XI.

Wellicht had èn de plotselinge verrassing in de benedenkamer èn de blindelingsche overspanning in het wegijlen 's mans hart getroffen, dat hij van ontsteltenis hier nu bewusteloos neergezegen was.

Hij lag er als een lijk, zonder de minste beweging, met een onveranderlijken, starenden blik. Ferdinand sprak hem aan: Vrees niet! gij hebt met geenen vijand te doen; gij bevindt u tegenover een vriend, eenen weldoener.

Geen antwoord klonk uit zijn veegen mond, geen levensteeken gaven zijne roerlooze oogen.

Stond mijn oom nu in tegenwoordigheid van een lijk, of was het eene bedwelming, die het leven van den grijsaard voor het oogenblik verdoofd had?

Een tijd lang dobberde hij in twijfel.

Eindelijk zag hij hem van lieverlede tot het bewustzijn terugkeeren; zijne leden begonnen te trillen; vrees en ontzetting teekenden zich op zijn voorhoofd, zoodra hij in Ferdinand eenen vreemdeling herkende.

Ferdinand snelde thans oogenblikkelijk naar beneden om in de kamer den nog overgebleven drank te halen, teneinde dien aan de lippen van den ongelukkige te brengen. Bij elken teug scheen het leven deze met nieuwe krachten te bezielen, en ook zijne vrees verminderde langzamerhand door de hulpvaardigheid zijns verplegers.

Geen half uur was er verloopen, of de bezwekene bevond zich wederom in gewonen toestand.

Nadat hij nu door mijnen oom herhaaldelijk gerustgesteld en verzekerd was, dat hij van zijnentwege niets te duchten had, en er buiten hen niemand in dit gebouw was, legde de grijsaard zijne laatste siddering af, en beiden daalden met langzamen tred benedenwaarts.

Hier, bij het vuur neergezeten, hoopte Ferdinand uit den mond van den onbekende zijn droevig lot te vernemen.

In de kamer, bij den opgerakelden vuurhaard, schonk hij hem zijn laatsten teug in, waarvan de grijze met blijkbare dankbaarheid gebruik maakte; hij gevoelde er zijne zwakke krachten door herleven. Zoo had Ferdiand eindelijk geheel zijn vertrouwen gewonnen.

Vriend! - sprak nu mijn oom - indien het geene onbescheidenheid is, verhaal mij uw droevig lot; zeg mij, waarom gij hier opgesloten zijt, wat die keten beduidt, nog zoo stevig vastgesmeed om het been van eenen afgeleefden man?

- Gaarne zal ik u mijne geschiedenis openbaar maken, luidde zijn antwoord, maar meld mij eerst de reden, waarom gij zelf hier gekomen zijt, want het is zeer lang geleden, ja, misschien wel dertig jaren, dat ik hier een liefdevollen sterveling ontmoet heb; slechts mijn spijsverzorger en nog een ander persoon weten, volgens ik geloof, in 't geheim hier te komen; doch beider taal is bijwijlen tegen mij barsch en bijtend, mijn voedsel luttel en karig.

- Hoe?.. is in dertig jaren geen mensch hier geweest tenzij een barsche spijsverzorger met nog een tweeden persoon, even stuursch en hardvochtig!.. en gij zijt hier al dien tijd opgesloten?..

- Niemand anders heb ik sedert lange jaren in dezen bouw gezien, daarenboven ben ik

[p. 263]

meestal nog met deze keten aan eenen muurring daarginder in de torenkamer vastgekluisterd geweest. Slechts nu en dan ontsluit de oppasser van Het Sleutje dien ring en laat mij dan eenige vrijheid; doch niet verder dan de kamer reikt, kan ik gebruik maken van die gunst. Als naar gewoonte kwam de oppasser dezen voormiddag weer in de torenkamer; in ruwe woorden barstte hij andermaal tegen mij los, hij was woedend en verhit door den drank; brommend en schuimend, alsof een duivelenheir zijn hart was binnengetrokken, wierp hij mij het voedsel met minachting voor. -

's Mans handelwijze verried dronkenschap, gelijk het zijne waggelende beenen ook genoegzaam aanduidden. Weggaande struikelde hij over den drempel mijner kamer.

Hij zwijmelde en viel eindelijk ten gronde. -

Zijn val bracht mij een geluk aan, dat hij echter niet wist, en zeker nu nog niet weet, want anders zou ik gewis hier bij geen weldoend vuur neergezeten zijn. De sleutel, om voornoemden muurring te openen, rolde bij het neertuimelen uit zijn grijzen mantel. De sleutel gleed nochtans ver genoeg in mijne kamer, zoodat hij onder mijn bereik kwam. Door overmaat van het prikkelend vocht, vergat hij zelfs de deur te sluiten van den torentrap of meende ze gesloten te hebben; tenminste zoo oordeel ik, anders kan ik de zaak niet verklaren.

‘Dat is nu de reden, waarom ik vandaag, na zoo langen tijd, den toren heb kunnen afsukkelen en die vervelende plaats een oogenblik verlaten.

‘Verhaal mij nu, vriend, thans op uwe beurt, wat dat gejubel beteekent, dat gedurende den dag dáár boven op den toren uit de verte in mijne ooren klonk. Zeg mij, hoe gij in dit slot binnengetreden zijt, misschien zal het mijn lijden verminderen. -

XII.

‘Grijsaard! sprak mijn oom tot hem; deernis met het lijden van een man van zoo hooge jaren bevangt mij; ben ik bij machte uwe beproevingsdagen te eindigen of ten minste uwe smarten te lenigen, mijn wensch en vurigst verlangen zal verwezenlijkt worden; aan uw verlangen wordt gehoor gegeven. Luister:

‘Dat gejubel waren vreugdeteekens ter gelegenheid der verheffing van onzen slotheer, geheeten Jacobsoen, en het vieren van 't Nieuwjaarsfeest. Alhoewel de man reeds vroeg in den namiddag vertrokken was om dringende redenen, had nochtans zijne milde hand eene goede som gegeven tot voortzetting der algemeene vreugde. Zooals gij gemakkelijk begrijpt, werd er door velen lustig gedronken en gezongen.

‘Hoe? sprak de grijsaard, zichtbaar getroffen, terwijl hij achteruit sprong, als hadde hij op eene adder getrapt, ‘hoe?... leeft Jacobsoen nog, en is hij gelukkig? Is hij geklommen in waardigheid!...’

- ‘Ja, en met eenparige tevredenheid der gemeente; hij staat hoog aangeschreven als een man, die met rechtschapenheid een ieders belangen weet te bevorderen, de klachten der weduwen en weezen naar recht en rede kan en wil verdedigen, de wetverkrachters naar eisch beteugelen en bestraffen, de deugdzamen op prijs stellen - kortom, hij is de geachtste in engeren, de beminde in wijderen kring; hij is een uitgelezene uit velen, en zoo, zegt men, was hij altijd, ja zelfs sedert zijne eerste levensjaren.’

- ‘Ja, herhaalde de grijsaard met een diepen zucht, ja, een uitgelezene uit velen! Hierna liet hij weemoedig zijn hoofd neerzijgen in de rechterhand, terwijl hij zijne linker uitstak naar het half verbrand hout, om het vuur nieuwe brandstoffen te geven en zijn bibberend lichaam te kunnen verwarmen.

‘Hij verheven in nieuwe waardigheid!... ging de ouderling prevelend voort; en dat nog wel met de eenparige tevredenheid der gemeente!... Geve God dat hij gelukkig zij, en dat 's Hemels zegen over hem neerdale!... geve God dat... maar neen, ik moet, ik zal zwijgen...’

Hier eindigde de grijsaard zijne woorden, en aan de tranen werd de vrije loop gelaten. Ook onze verteller rustte wat.

XIII.

Geruimen tijd had Frans uit De Wilde Man de geschiedenis voortgezet, zoodat zijne keel droog was geworden. Na een goeden teug genomen te hebben, hetgeen ook de reizigers trouw navolgden, kon hij met nieuwe krachten zijn verhaal vervolgen.

- Dat mijn oom zijne verwondering moest uitdrukken, hernam Frans, zal bij niemand bevreemding wekken. Hij gevoelde zich meer en meer geprikkeld om eene nauwere kennismaking met dien wonderbaren ouderling aan te knoopen, welke zoo zichtbaar met Jacobsoen scheen ingenomen te zijn; daarom waagde hij de vraag: ‘Waarom bekommert gij u zoodanig over het lot van een vreemdeling, of ten minste over iemand, dien gij in zoo lange jaren niet gezien en misschien nimmer gekend hebt?....

Bevatten uwe woorden waarheid, dat gij namelijk zoo langen tijd van de samenleving onzer natuurgenooten afgezonderd zijt en niemand gedurende dit geheel tijdverloop hebt kunnen aanschouwen dan uwen oppasser en nog eenen persoon, die toch zeker Jacobsoen niet zal wezen, dan gaat het ver boven het bereik van mijn verstand, waarom gij zoo groote belangstelling voor den slotheer verraadt. En wat beduidt die uitroep: Geve God dat hij gelukkig zij!...

- Mijn vriend! nokte de grijsaard; mag ik op uw vertrouwen en op uwe geheimhouding rekenen?

- Steun met volle gerustheid op mijn vertrouwen, luidde het antwoord, het geheim zal zijn als dat van het kerkhof.....

Weifelend en met duidelijken tegenzin sprak de grijsaard nu:

- Welaan dan!... de man, die Jacobsoen heet, is mijn eigen kind: mijn naam is Jacob.

Bij het vernemen van die woorden meende Ferdinand met een krankzinnige te doen te hebben en toch sprak hij:

- Onze slotheer de zoon van een gevangen grijsaard! de zoon van een afgetobden vader met eene ijzeren keten geboeid!.. Wat?... spreek ik dan met dien diep beklagenswaardigen vader?

....Is dan Jacob niet reeds sedert lange jaren overleden? Hebben de klokken haren lijkgalm over zijn levenloos gebeente niet laten wegsterven?

‘Ja, mij dunkt het, ik zie nog die treurige lijkstatie, die diepe droefheid op zoo veler aangezichten, ik herinner mij dit alles nog zeer goed, ofschoon het misschien reeds het vierde eener eeuw kan geleden zijn; of heb ík mij zelven bedrogen, of zouden anderen mij om den tuin geleid hebben?....

- Geloof mij, mijn vriend! ik ben zijn vader, zijn ongelukkige vader....; doch bezit uw zelven, onderdruk uwe gloeiende verontwaardiging over de handelwijs u tot hiertoe bekend....

‘Het zal genoeg zijn u te verzekeren, dat gij met mij geene deernis noch medelijden moet hebben.

‘Niet meer over mij, zeg mij liever, waarom men u in dit slot toegelaten heeft.’

- Volgaarne, luidde het antwoord van mijnen oom, terwijl om dit nieuws zijn lichaam van eene ijskoude rilling nog schudde.

(Wordt vervolgd.)