De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 3

[p. 233]

[Nummer 30]

Onze gravures.

De val van Granada.

De fraaie teekening van den Duitschen kunstenaar II. Merté stelt ons een der aangrijpendste tooneelen uit de wereldgeschiedenis voor, namelijk de overgave van Granada, waardoor een einde werd gemaakt aan den bloedigen, maar ridderlijken strijd tusschen de Christenen en de Mooren, die zoovelen eeuwen het schoone Spanje geteisterd had. Het laatste bolwerk der Muzelmannen, het Alhambra, is gevallen en de laatste koning van Granada, Boabdil komt zijn koninklijken overwinnaar, Ferdinand van Castilië, de sleutels aanbieden van de vorstelijke sterkte, die hij den Christenen moet overleveren.

In gloedvolle kleuren heeft Bulwer dit treffend schouwspel geschetst in den historischen roman Leila. Wij kunnen tot toelichting der gravure voorzeker niet beter doen dan hier het tooneel uit genoemd werk laten volgen.

overgave der sleutels van het alhambra, naar de teekening van h. merté.

Nimmer had een Christen kamp een rijker, indrukwekkender schouwspel aangeboden. Zoover het oog reikte, strekte zich gelid aan gelid het reusachtig leger uit, terwijl de wapenrustingen en de banieren schitterden in het zonlicht. Op kleinen afstand slingerde door het groen de bevallige Xemel zich murmelend voort, onbekommerd wie zich gedurende zijne korte levensdagen als meester zou beschouwen van hare bloemrijke oevers. Het puik van het leger had zich bij eene kleine moskee vergaderd. Omringd van bisschoppen en priesters, van ridders en prinsen, die aan dat hof een aanzien genoten als Roland bij Karel den Groote, onderscheidde men de koninklijke gestalten van Ferdinand met Isabella en de edele Spaansche vrouwen aan zijne rechterhand, die door hare schitterende kleeding en de pracht harer sieraden den meer ernstigen aanblik der ridderschap verzachtten. Op het gezicht der koninklijke groep hield Boabdil halt, bedwong zoo goed mogelijk zijne droefheid en een weinig zijn gevolg vooruitgaande, ontmoette hij, de zoon van Abdalah, zijnen koninklijken overwinnaar. Op het gezicht zijner vorstelijke houding en zijner jeugdige schoonheid greep een gevoel van verwondering die vergadering van helden

[p. 234]

aan. Ferdinand en Isabella traden vooruit om hun nieuwen onderdaan te ontmoeten, en toen Boabdil afgestegen was, plaatste Ferdinand zijne hand op diens schouders.

‘Broeder en prins,’ sprak hij, ‘vergeet uwe zorgen. Moge onze vriendschap u in het vervolg een troost zijn voor de tegenspoeden, waartegen gij u als een held en een koning verzet hebt. God heeft het zoo gewild.’

Boabdil antwoordde niet op deze woorden, maar boog het hoofd en zweeg eenige oogenblikken; daarop wendde hij zich naar zijn gevolg; vier zijner officieren naderden en voor Ferdinand nederknielend, boden zij hem op eene zilveren schild de sleutels der stad aan.

‘O, koning!’ sprak Boabdil thans, ‘ontvang de sleutels der laatste sterkte, die Spanjes macht weerstand heeft geboden. Het rijk van den Islam bestaat niet meer. U behoort de stad, u het volk van Granada, overgegeven aan uwe macht, vertrouwend op uwe genade.’

‘Zij doen wel daaraan,’ sprak de koning, ‘onze beloften zullen stipt worden nagekomen. Maar nu wij de dapperheid der Moorsche ridders kennen, moeten niet aan ons maar aan edeler handen de sleutels van Granada worden overgegeven.’ Zoo sprekend gaf Ferdinand de sleutels aan Isabella, die Boabdil eenige troostwoorden wilde toevoegen. Maar de aandoening was te sterk voor haar koninklijk en gevoelig hart, en toen zij hare oogen richtte op het kalm maar doodsbleek gelaat van den gevallen vorst, toen stroomden haar de tranen over de wangen Een vluchtige blos kleurde Boabdils gelaat, en er ontstond een oogenblik van wederzijdsche sprakelooze bewondering, dat de Moor het eerst verbrak.

‘Edele vorstin,’ sprak hij, ‘gij kunt lezen in het hart, dat door uwe edelmoedige behandeling geheel verteederd is; dit is uwe schoonste overwinning. Maar ik houd u op; laat mijn aanblik uwe overwinningsvreugde niet verminderen. Sta mij toe u vaarwel te zeggen.’

‘Ga, mijn broeder!’ sprak koning Ferdinand, zich tot Boabdil wendend. ‘Ga, mijn broeder, moge het geluk uwe schreden begeleiden, opdat het verleden bij u worde uitgewischt!’

Een bittere glimlach overtoog het gelaat van den Moor; hij groette zwijgend en eerbiedig, en reed langzaam weg naar zijn nieuw prinsdom in de Alpuxarras.

Het Paleis der Academiën,
oorspronkelijk het paleis van den Prins van Oranje, te Brussel.

Brussel is voorzeker de schoonste stad van België en eene der fraaiste steden van Europa. Hare vergrooting en verfraaiing dagteekenen vooral van het tijdstip onzer onafhankelijkheid. Nauwelijks was ons land van de laatste Fransche overheersching verlost of men sloeg reeds in de hoofdplaats der Zuidelijke Nederlanden de hand aan den opbouw van een paleis voor de nieuwe vorsten. Naar eene teekening van Van der Straeten werd op den grond der abdij van Perk ten behoeve van den prins van Oranje, vermoedelijk troonsopvolger, het prachtige paleis in Ionische bouworde opgericht, dat wij heden in gravure te aanschouwen geven. Deze vorstelijke woning werd op kosten der natie gebouwd. Heeft het paleis van buiten een statig aanzien, van binnen gelijkt het nog meer een koninklijk verblijf, daar geen geld gespaard werd aan zijne inrichting en kostbaar marmer en overheerlijke parketten in zijne talrijke zalen overvloedig werden aangebracht.

De prins van Oranje was in Brussel zeer bemind en hij zelf beantwoordde deze genegenheid met wederkeerige liefde. Ook verkoos hij het ongedwongen leven der zuidelijke hoofdplaats aan de stijve hofhouding van den Haag. Na de scheiding der beide Nederlanden kreeg het paleis natuurlijk eene andere bestemming en kwam in bezit der vorstelijke familie van het nieuwgestichte koninkrijk België. De hertog van Brabant bewoonde lange jaren dit schooningerichte gebouw, dat destijds den naam van hertogelijk paleis droeg. Toen de erfprins als Leopold II het paleis zijns overleden vaders betrok, werd zijne vorige woning tot een Museum van hedendaagsche kunst ingericht.

Thans is het voormalige paleis van den prins van Oranje de zetel der Academiën van België.

De gevangenis te Plötzensee.

Uit de hier volgende beschrijving van de groote koninklijke strafgevangenis bij Berlijn zal blijken, dat onze oostelijke naburen in den godsdienst het krachtigste hulpmiddel zien tot zedelijke verbetering der gevangenen. Die gevangenis, nabij de Plötzensee gelegen en daarom gewoonlijk kortweg Plötzensee genoemd, mag in menig opzicht eene model-inrichting van dien aard genoemd worden.

Het gebouw ligt ten noordwesten der rijkshoofdstad en is door middel van spoor- en trambaan in een klein uurtje van de stadspoort te bereiken. Wanneer men de inrichting van dien kant nadert, leveren de gezamenlijke gebouwen, in rooden baksteen opgetrokken, een werkelijk prachtig schouwspel op. Twee torens, behoorende tot de hoofdkerk der inrichting, verder de hooge koepel der cellulaire gevangenis, en eindelijk de watertoren voor het drijven der machineriën rijzen er boven uit, terwijl vóór de woningen der beambten, buiten de eigenlijke muren der gevangenis gebouwd, fraai aangelegde tuinen van de zorgvuldige verpleging der bewoners getuigen. Vlak voor de gevangenis strekt zich een boschje van 15 hectaren met wel onderhouden wandelpaden uit.

Buiten den ringmuur heeft men niet minder dan negentien grootere en kleinere gebouwen, die 116 ambtenaarswoningen bevatten, ongerekend nog het poortgebouw met de woning van den poortier.

Een geheel leger van ambtenaars zorgt voor de verschillende takken van beheer, zooals het politietoezicht, den arbeid en de lichamelijke verpleging der gevangenen, de administratie, de kas, keuken en waschhuis en eindelijk de machineriën, die alleen een aanmerkelijk personeel vereischen, daar de gevangenis hare eigen gas- en waterleiding heeft. Verder zijn aan de inrichting twee geneesheeren met twee medehelpers gehecht, terwijl voor de geestelijke behoeften der gevangenen gezorgd wordt door drie evangelische geestelijken en vier evangelische onderwijzers, behalve nog een afzonderlijk onderwijzer voor de kinderen der ambtenaren. De zielezorg der katholieke en joodsche bevolking is onderscheidenlijk aan een katholiek priester en een rabbijn opgedragen.

Dat dit talrijk personeel gestadig de handen vol werks heeft, kan men eenigszins nagaan als men weet dat er jaarlijks niet minder dan 7000 gevangenen worden ingebracht, terwijl het cijfer der gestadige bevolking zoo wat afwisselt tusschen de 1300 en 1400. Het hoogste aantal werd bereikt in Februari 1879, toen het getal niet minder dan 1799 bedroeg.

Om al die gevangenen te herbergen heeft men vooreerst twee kolossale gebouwen, die tot 280 afzonderlijke slaapplaatsen zijn ingericht en vijf groote barakken, die als werkplaatsen dienst doen. De beide genoemde gebouwen sluiten zich bij het hoofdgebouw aan, dat de ambtenaarskantoren, de kerk en de school omvat, en staan ook nog met twee vleugels in verband, die 120 slaapplaatsen bevatten. Afgezonderd van al die gebouwen staan nog eene groote celgevangenis met 300 cellen, alsmede eene gevangenis voor jeugdige veroordeelden, berekend op 106 gevangenen. Deze beide inrichtingen hebben weer hunne kerken schoollokalen, die zoodanig betimmerd zijn, dat elke gevangene ook hier alleen is en behalve den geestelijke of onderwijzer en de beambten voor het toezicht niemand zien kan.

Gelijk reeds is opgemerkt wordt in de gevangenis van Plötzensee ter zedelijke verbetering der veroordeelden van de godsdienstoefeningen veel werk gemaakt. In het geheel zijn er in de gevangenis drie evangelische kerken, waarvan twee met gescheidene zitplaatsen. Alle drie zijn van een orgel voorzien en eiken Zondag worden er door drie evangelische geestelijken vijf godsdienstoefeningen gehouden. Voor de katholieke gevangenen, gewoonlijk omstreeks 120 in getal, komt iederen Maandag een geestelijke de mis lezen en predikatie houden in de hoofdkerk der inrichting, terwijl voor de omstreeks 50 Joodsche gevangenen een afzonderlijk lokaal tot synagoge is ingericht, waar een rabbijn de godsdienstoefening komt leiden.

Over het algemeen merkt men op dat zelfs de meest verdorvenen niet ongevoelig blijven voor den heilzamen invloed van den godsdienst; maar wat vooral in dit opzicht gunstig op hen werkt is het vertrouwelijk onderhoud tusschen de geestelijken en de gevangenen, dat niet zelden het middel wordt om de meest verstokte harten te treffen en hen tot rouwmoedige bekentenis en goede voornemens voor de toekomst te brengen.

Na den zegenrijken invloed van den godsdienst wordt de dwang tot arbeid en orde een der krachtigste middelen tot zedelijke verbetering beschouwd. Er wordt dan ook in Plötzensee druk gewerkt en er is bijna geen vak, dat er niet wordt uitgeoefend: kleermaken, papierslaan, sloten maken, lijsten vergulden, bloemenmaken, album- en dozenvervaardiging, garenspinnen, leerbewerking, kousenbreien, zakken plakken, dat alles en nog veel meer ziet men de gevangenen onder toezicht der ambtenaren verrichten. Zelfs de dagbladschrijvers, die wegens persdelicten gevangen zitten, worden voor letterkundigen arbeid of administratiewerk door het bestuur gebruikt.

In het jaar 1877 werd zoodoende in het geheel 184.782 mark verdiend, waarvan 58.455 mark den gevangenen als hun aandeel toekwam.

Schetsen uit Nederlandsch-Indië.
(Vervolg.)

‘Bandong, eene der schoone steden van Java, vertegenwoordigt op waardige wijze het heerlijke gewest der Preanger regentschappen, dat zoo buitengewoon rijk is aan producten voor de Europeesche markt en waar de bevolking in haar hoogland als ware 't afgezonderd, zoo bijzonder gelukkig is, omdat zij weinig behoeften kent. Het is moeielijk te zeggen, wat hier het meeste bloeit, de koffie of de rijst, de thee of de indigo, de kina of de vanielje.

Eene theeplantage is een bezoek overwaardig. De dwergachtige boompjes of struiken worden, als de pluktijd daar is, tot vier malen toe, van den top te beginnen van de jonge bladeren en takjes ontdaan.

Om zwarte thee te verkrijgen worden die takjes en bladeren in de zon gedroogd en later in pannen geroosterd. De groene thee daarentegen wordt wel geroosterd, maar niet vooraf aan de zonnewarmte blootgesteld. Het verhitten in pannen gaat gepaard met uitpersen, welke bewerking tweemaal bij de zwarte en vijfmaal bij de groene thee wordt herhaald. Daarna wordt overgegaan tot de verpakking in de ons bekende kisten, en gelooft vrij, dat het een zwaar dagwerk is hier, zonder eenige beschutting tegen de tropische zon, de thee te verpakken, die door ons zoo dankbaar zal genoten worden in de heilige overtuiging, dat dit Preanger product “véritable Souchon” is, regelrecht uit Hongkong aangevoerd.’

(Wordt vervolgd).