De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 3

[p. 209]

[Nummer 27]

Onze gravures

Twee karakterbeelden.

Ons huidig nummer bevat twee goed gevondene en keurig uitgevoerde mannenfiguren: hier, een oud toonkunstenaar, wien een levenslang streven blijkbaar noch rijkdom, noch roem verschaft heeft; daar, een bejaard handwerksman, wien het zweet zijn aanschijns zichtbaar welzijn en geluk geteeld heeft. In sprekende tegenstelling geven zij ons een beeld te aanschouwen van het zekere loon, dat noesten stoffelijken arbeid meest altoos ten deel valt en van de ontmoedigende uitkomst, die doorgaans den dienaars der Muzen te wachten staat.

Ich weisz nicht was soll es bedeuten,
Dass ich so traurig bin....

zingt de oude meester zijnen leerlingen voor, en deze woorden schijnen eene menigte herinneringen bij hem op te wekken. Ja, hij weet maar al te wel waarom hij zoo treurig is. Zijn leven is hard geweest: ook hij heeft gedroomd eens op zijn snaartuig een Paganini, als toonzetter eens een Haydn te worden; maar al hebben zijne talenten hem gouden bergen beloofd, slechts een karig loon en ontgoocheling hebben zij hem in werkelijkheid gegeven.

een oude zangmeester, naar hugo kauffmann.

Hoe lang het ook moge geleden zijn dat hij de ervaring opgedaan heeft van de onrechtvaardige miskenning of de ontoereikendheid zijns talents, zeker is het dat dit bewustzijn nog heden zijn gemoed met

[p. 210]

weemoed vervult. En al staat de oude meester in de onberispelijke houding van een virtuoos, wiens instrument in rust is, al geeft hij ook werktuigelijk den toon aan en neuriet zijnen leerlingen het wijsje voor, zijn blik verraadt dat zijne gedachten ver afdwalen en zich vermeiën in een verleden, dat geene hoop meer naliet. Maar ontevreden met zijn lot is de oude man toch niet, daarvoor is zijn gelaat te kalm en drukt te duidelijk een berustend gemoed uit. Nauwgezet zal hij zijn eenvoudig werk, dat hem brood verschaffen moet, voortzetten totdat de snaar breekt, waarop zijn levenslied is afgespeeld en hij na de groote ‘finale’ het moede en vergrijsde hoofd in kalme onderwerping kan nederleggen.

Levenslust in plaats van zwaarmoedigheid, praktische berekening in stede van kunstenaars droomerij staan op de gelaatstrekken van onzen welgezeten Duitschen boer te lezen. In dien flink geteekenden kop zien wij de type van den verstandigen landman uit elk gewest. Schranderheid, kracht en zelfvertrouwen, den eenvoudigen landbouwer zoo dikwijls eigen, spreken uit zijne slimme, heldere oogen, en een gelaatskenner zou in zijn regelmatig besneden mond en in zijne breede kin het teeken willen zien van vastberadenheid. En al kon de goed gevormde neus den leerling van Lavater zelfs geene andere hoedanigheden meer doen ontdekken, zou men toch moeten toegeven dat dit gelaat, in zijn geheel genomen, een spiegel is, waaruit een leven van werkzaamheid en overleg terugkaatst; evenals de beenderige gespierde vuist, die nu de trouwe pijp omvat, u duidelijk zegt, dat zij jaren lang met vaste greep den ploeg gehanteerd of de zeis gezwaaid heeft. Ja, wel mag de rentenierende landman thans in stille rust zijn pijpje en glaasje genieten: ook zijn strijd is thans gestreden, de harde kamp van lichamelijke krachtsinspanning, een strijd, die niet als het wrochten des geestes soms naam en eer verwerven doet, maar die bijna altoos welvaart en gemoedsrust verwekt.

Een morgen te Amsterdam.

De teekening van Hans Herrmann, waarnaar onze gravure vervaardigd is, verplaatst ons op een mistigen morgen aan eene dier lange Amsterdamsche grachten, met hare eindelooze rijen smalle gevels, als topzwaar overhellend onder den last der uitstekende takelblokken of der plompe rococo-versierselen, met hare stoepen en hekken, hare luifels en pothuizen, die vooral bij vroolijk zonlicht zulk een bont en schilderachtig geheel vormen. In den druiligen morgennevel maken die oude huizen echter eene sombere vertooning. Alles ziet er even klam en kil uit en doet onwillekeurig denken aan natte voeten en verkoudheden. Dit belet intusschen niet dat die naargeestige hoop oude huizen den achtergrond uitmaakt van een levendig tafereel, gestoffeerd door voertuigen, pratende dienstboden, kruiers, boeren en groenvrouwen, huismoeders, schooljongens en die eindelooze verscheidenheid menschen van allerlei slag, die in eene stad als Amsterdam genoodzaakt zijn zich in den vroegen morgen op straat te bevinden.

Schetsen uit Nederlandsch-Indië.
(Vervolg.)

In Java bestaan de heirbanen veeltijds uit twee evenwijdige wegen, die door een breeden graszoom gescheiden zijn, namelijk een hobbelige zandweg, langs welken de met buffels bespannen vrachtkar langzaam maar zeker voortsukkelt en eene grintbaan voor post- en andere wagens.

Te midden van bloemen, vruchtboomen en rijk geschakeerde bosschages liggen de huizingen van Europeanen, die zich met den landbouw bezig houden.

Eigenaardig is de ruw houten kar (grobak) met spitse dakbedekking van gevlochten rottan, die haar op eene Javaansche hut doet gelijken. Maar eigenaardiger zijn de roodachtige of grijze buffels (kebo), die de bespanning uitmaken en op hoogst eenvoudige wijze door middel van een ruw houten gareel en rottanbanden aan den om den latierboom bevestigden dwarsbalk verbonden zijn.

De kebo is zwaar en breed gebouwd en laag op de beenen. De langwerpige kop is met prachtige hoornen getooid; de kleine schrandere oogen geven hem een uitdrukking van goedhartigheid. Hij is de trouwe vriend en gezel, de onmisbare helper van den landman, zoowel als van den vrachtrijder. Zijn geduld houdt gelijken tred met zijne lichaamskracht, die ontzaggelijk mag genoemd worden.

Op de plaat zijn de karren met hunne geleiders zeer trouw weergegeven.

Een paar vrachtrijders geven ons eene duidelijke voorstelling van de wijze, waarop de Indiërs gewoon zijn neer te hurken om wat uit te blazen.

Wij zouden wenschen het talent van een Buffon te hebben, om den lof van den kebo naar waarde te verkondigen.

Voor den landbouwer vooral is hij van onschatbare waarde.

Als hij den kouter voorttrekt door den zwaren klei van het rijstveld, zit er veelal op zijne breede schoft een vijf- of zesjarige jongen, die hem het werk verlicht vooreerst door een liedje te zingen, maar vooral door de insecten te verjagen, die in groot getal zich vaak op de kale plekken zijner huid komen nederzetten, om als bloedzuigers dienst te doen.

Is het werk afgeloopen dan ziet men den kebo, altijd met zijn kleinen vriend op den nek op een sukkeldrafje naar een naastbijzijnde rivier of poel loopen en zoodanig onder dompelen, dat alleen oogen en neus boven water komen. Hoe modderiger zijne badplaats is, hoe liever hij het heeft. De modder toch, die verdroogd op zijne huid achterblijft, vormt een pantser tegen de beten der vliegen en muskieten.

Bedriegen wij ons niet dan zijn in de Antwerpsche diergaarde zeer schoone exemplaren van het kebo-ras te bewonderen.

(Wordt voortgezet.)