De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 3

[p. 169]

[Nummer 22]

[p. 170]

Onze gravures.

Nieuwjaar.

Gegroet, 1887!

De klok slaat voor het laatst in 1886 haar middernachtsuur.

Voor eeuwig is dit oude jaar verzwonden en het nieuwe breekt aan.

De beide wijzers der uurplaat staan op hetzelfde getal XII. Zij geven het ondeelbare tijdspunt aan, dat het oude jaar scheidt van het nieuwe en toch tevens beide vereenigt, zooals op onze teekening ouderdom en kindsheid elkaar de hand reiken.

De bejaarde moeder aan de wieg van het sluimerende kind - 't is het beeld van het oude jaar, dat peinzend in zich zelve keert en in blijde verwachting op zijn pasgeboren opvolger nederblikt, onbewust wat er uit het nog slapende wicht zal groeien, maar toch vol hoop in de toekomst.

Want zoo akelig kan in den oudejaarsnacht de storm niet huilen om den toren, zoo bar kan de sneeuwjacht niet woeden en zoo fel kunnen koude en gebrek niet nijpen, of het nieuwe jaar verschijnt ons toch altoos in een straalkrans van heilspellend licht, met bloemen omkranst en met het woord ‘heil!’ op zijne banier.

Gegroet dus, 1887!

Verwezenlijk voor onze lezers al de wenschen, die wij hun toesturen.

Die wenschen zijn gemeend: het zinnebeeld der verkleefdheid en der trouwhartigheid biedt ze hun aan.

Met oogen, die van vreugde schitteren, reikt Medor onzen nieuwjaarsgroet over; want hij weet dat zijn fraaien briefomslag voor elke onzer lezers juist de wenschen bevat, die dezen het liefst zijn.

Gegroet, 1887!

Wees voor ons allen gelijk aan de bloem op Medor's nieuwjaarsbrief: eene roos zonder doornen.

De socialistische vrouwenbetooging te Brussel.

Het jaar 1886 is niet zooals zijn voorganger een tijdperk van voorspoed en vrede geweest voor België.

In 1885 vierde geheel ons vaderland met Antwerpen de eerste Belgische Wereldtentoonstelling: dit luisterrijke feest van eensgezindheid, vooruitgang en welvaart.

In het afgeloopen jaar beleefde handel en nijverheid hier zooals elders eene krisis, die door betreurenswaardige onlusten gekenmerkt werd.

Nooit woedden in België de werkstakingen zoo veelvuldig en met zulke hevigheid als in 1886.

Plunderingen, brand, verwoesting en gewelddadigheden van allerlei aard, oproer en aanval tegen wet en gezag zullen dit jaar eene treurige vermaardheid geven.

Streng en onverbiddelijk werden de woelingen beteugeld: menig verdwaalde viel met een doodenden kogel in het lichaam, terwijl meer andere nog voor het gerecht over hun vergrijp te verantwoorden hadden.

De vonnissen waren, zooals de rust van den lande het vergde: ongenadig.

Toen eerst, als men de rij der gesneuvelden en die der veroordeelden overzag, sloeg de bangheid om het hart.

Op den baldadigen overmoed volgde de vrees, op den schrik het medelijden, op het mededoogen de genadekreet. Vooral de verwanten der veroordeelden, thans meestal zooveel in nijpende armoede gedompelde moeders, vrouwen en kinderen, hieven luide jammerkreten aan.

Erbarming! klonk het ten allen kant; maar zelfs in dit smeeken lieten de kwalijkgezinden nog hunne verbolgenheid doorschemeren.

Door de socialisten werd eene theatrale vrouwenbetooging ingericht om de genade der veroordeelde oproermakers eerder af te vergen dan af te smeeken.

Den 9^en November ll. kwamen, gelijk men weet, in de Zuiderstatie te Brussel een duizendtal in rouw gekleede vrouwen aan, waaronder zich de moeders bevonden van Oscar Falleur en Xavier Schmidt, de bekende aanstokers van den opstand. De trein werd door eene opeengepakte menigte onder de kreten van ‘Leve de amnistie!’ ontvangen, en onmiddellijk zette de stoet zich in beweging naar het stadhuis, waar de burgemeester Buls den vrouwen te woord stond.

Om de ondernomene zaak niet te laten bederven had de algemeene arbeiderspartij echter daags te voren al de Brusselsche werkmansvereenigingen uitdrukkelijk aangemaand, geene medebetoogingen te houden, zoodat alles kalm afliep. Overigens was het reeds beslist dat het genadeverzoek der vrouwen in hoofdzaak zou ingewilligd worden. Op denzelfden dag toch, dat zij haar adres aanboden, zeide onze koning in zijne troonrede ter opening der Kamers het volgende:

‘Diep betreurenswaardige feiten, zelfs als men de overdrijving, waarmee zij zijn voorgesteld, er af rekent, hebben in de mijndistricten van Luik en Charleroi plaats gehad. Maar de verantwoordelijkheid daarvan komt neer op hen, die ze door misdadige ophitsingen hebben uitgelokt, en thans, mijne heeren, nu het gerecht gesproken heeft, heb ik gemeend mij goedertieren te mogen toonen tegenover het grootste gedeelte dezer ongelukkige misleiden.’

De toespeling betreffende de ‘misdadige ophitsingen’ sloeg rechtstreeks op Falleur en Schmidt, zoodat voor hen geene genade was te hopen. Reeds den volgenden dag werden zij dan ook naar het tuchthuis te Leuven gezonden om er hunne straf te ondergaan. Maar te gelijker tijd had de koning de besluiten geteekend, waarbij driehonderd vijftig veroordeelden geheel, en driehonderd anderen gedeeltelijk de straf werd kwijtgescholden.

Of deze koninklijke grootmoedigheid eerder dan de onbelemmerde gestrengheid der wet het beoogde doel bereiken zal, moet de toekomst uitwijzen.

De vischteelt in het kasteel van Orval.

Het kasteel van Orval, nabij Florenville, dat eens tot zomerverblijf verstrekte aan de familie van Napoleon III, is onlangs hersteld en nieuwerwetscher gemaakt. Het is gelegen te midden der Ardennen, in de nabuurschap van de puinen der beroemde abdij van Orval. Deze abdij werd gesticht door de Benedictijnen van Trier, in 1100 ging zij over aan de Augustijner-monniken derzelfde stad en in 1120 aan de Bernardijnen. Ten jare 1760 werd zij vervangen door het heerlijke gebouw, dat de Republikeinen in 1793 tot den grond verwoestten. De overgroote uitgestrektheid, die door de puinen bedekt wordt, toont voldoende aan hoe prachtig en grootsch deze abdij geweest is, welke overigens als een juweel van bouwkunde bekend stond. Thans blijft er niets meer van over dan eenige belangwekkende brokstukken, waaronder de kerk van O.L.V. van Orval het voornaamste is.

De tegenwoordige eigenaar dezer ruïnen is de majoor Turner, die zich niet alleen beijvert om de puinen zoo veel mogelijk in hunnen schilderachtigen staat te bewaren, maar die met een bijzonder welgelukken de overblijfselen der abdij heeft weten in te richten tot eene uitgestrekte vischkweekerij. De kanalen, vijvers en sluizen der oude monniken worden tot dit doel gebezigd alsof zij er wezenlijk voor aangelegd geweest waren. De uitbroeiing der vischeieren geschiedt in zinken bakken, welke in de verschillende wateringen der kweekerij geplaatst zijn. Niet minder dan twee millioen eieren worden alleen in den bijzondersten vijver uitgebroeid. Dit water draagt den naam der prinses Mathilda, naar een volksverhaal, dat vermeldt hoe deze vorstin, tijdens haar verblijf in de abdij, eens bij ongeluk haren ring in dien vijver vallen liet, waarop zich aanstonds een visch aan de oppervlakte vertoonde, die het kostbare voorwerp in den bek hield en aan de eigenares terugbezorgde.

Is het erg te betwijfelen dat zich heden nog zulke galante visschen in de vijvers der oude abdij van Orval ophouden, des te zekerder is het dat er waterbewoners van de lekkerste en kloekste soort in opgroeien. Elke vischsoort heeft in het water haar afgesloten vak, dat door een traliewerk gevormd wordt. IJzeren vlechtwerken beletten insgelijks den watervogels in de kweekerij hunnen buit op te doen. Eene der teekeningen verbeeldt een soort van onderstroomden kelder. Dit water dient tot verblijf aan de wijfjes visschen, gedurende den legtijd. Deze keldering is ook een overschot der abdij en was waarschijnlijk vroeger de onderkerk der kapel. De schoonheid van de geheele inrichting bestaat in hare eenvoudigheid en in hare doelmatigheid voor de vischteelt. Te midden dezer schilderachtige en zoo zeldzame als hoogst nuttige omgeving bevindt zich het schoone kasteel van den bestuurder, majoor Turner, die allen lof en dank verdient voor de waarlijk schrandere wijze, waarop hij zijne belangwekkende inrichting heeft tot stand gebracht en beheert.