De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 3

[p. 57]

[Nummer 8]

Onze gravures.

De beroemdste schaakspelers der wereld.

baron j. de kolisch.
kapitein george mackenzie.
h.e. bird.
m. de rivière.
s. rosenthal.
james mason.
w. norwood potter.
emil schallopp.
louis paulsen.
isidor gunsberg.
j.h. blackburne.
s. winawer.
w. steinitz.
j.h. zukertort.
ds. g.a. macdonnell.
b. englisch.
de beroemdste schaakspelers der wereld.

De liefhebbers van het edele, koninklijke schaakspel, dat ook hier te lande talrijke beoefenaars telt, zullen ongetwijfeld met belangstelling deze portrettengroep beschouwen, welke ons met de beroemdste schaakspelers der wereld doet kennis maken. Zij omvat de erkende vertegenwoordigers der schaakwereld in Engeland, Amerika, Frankrijk, Duitschland, Oostenrijk, Hongarië en Rusland. Enkele bijzonderheden omtrent hunne nationaliteit, hunnen leeftijd en hunne loopbaan mogen hier eene plaats vinden.

W. Steinitz is de koning der schaakspelers, de chess champion. Hij werd te Praag geboren, doch kwam in 1862 naar Londen, waar hij zich weldra in schaaktornooien en wedstrijden buitengewoon onderscheidde. Zijn optreden op het schaaktornooi te Weenen in 1873 maakte inderdaad sensatie; hij won daar den hoogsten prijs met 20 zetten van de 22, die te zijner beschikking stonden, en toonde daardoor eene tot dusver nooit geziene meesterschap. Verder versloeg hij de beroemde schaakspelers Anderssen, Bird, Zukertort en Blackburne. Op het oogenblik woont hij te New-York en heeft nog kortelings opnieuw Zukertort verslagen in een wedstrijd om 400 pond sterling en het schaakkampioenschap.

J.H. Zukertort, van Londen, is uit Berlijn geboortig, doch heeft sedert 1872 in Engeland gewoond. Deze heeft Potter, Blackburne en Rosenthal verslagen, terwijl hij zich niet minder in tornooien onderscheidde. Op dat te Parijs

[p. 58]

in 1878 ging hij met den hoogsten prijs strijken, terwijl hij op dat te Londen in 1883 eveneens den eersten prijs won. In dezen laatsten wedstrijd wist hij door 22 van de 26 mogelijke zetten de overwinning te behalen.

J.H. Blackburne, van Londen, werd te Manchester geboren en wordt als de schaakkampioen van Engeland beschouwd. Hij is inderdaad eene buitengewone verschijning in de schaakwereld; nadat hij eerst op zijn achttiende jaar met de zetten op het schaakbord bekend was geworden, speelde hij twee jaar later in St. James's Hall te Londen blindelings tegen tien liefhebbers. In de laatste twintig jaren heeft hij Engeland op al de groote schaaktornooien der geheele wereld vertegenwoordigd, waar hij bijna altijd hooge prijzen wegdroeg. Zijn grootste bijval was zijne overwinning op het tornooi te Berlijn in 1881 met 16 van de 18 mogelijke zetten. Als blind speler wordt hij door niemand overtroffen en als zoodanig heeft hij zich dan ook in de geheele schaakwereld een grooten naam gemaakt.

Kapitein George Mackenzie, van New-York, is een Schot van geboorte, die in 1882 op het Londensche schaakcongres voor het eerst optrad en een prijs won. In 1883 ging hij naar New-York en binnen weinige jaren werd hij de sterkste speler van Amerika. In de laatste acht jaren was hij op vijf internationale tornooien een geducht mededinger, en op den Londenschen wedstrijd van 1883 overtrof hij al de andere spelers, Zukertort of Steinitz niet uitgezonderd, door zijn klein zettental.

S. Rosenthal, van Parijs, is de erkende kampioen van Frankrijk. Hij trad het eerst op bij het tornooi van Baden-Baden in 1870 en bezocht in het volgende jaar Londen, waar hij Wisker versloeg, die op dat oogenblik de kampioen van Engeland was. Op het tornooi te Weenen in 1873 won hij den vierden prijs en was een geducht mededinger zoowel op het Parijsche tornooi van 1878 als het Londensche van 1883.

Louis Paulsen, van Blomberg, is een Duitscher van geboorte en wordt als de sterkste van de Duitsche spelers beschouwd. Zijne eerste verschijning in de schaakwereld had plaats te New-York, waar hij met Paul Morphy om den hoogsten prijs streed van het eerste Amerikaansche congres. Paulsen werd geslagen, maar zijne behendige worsteling met Morphy verschafte hem een grooten naam. Sedert heeft hij Kolisch, Neumann, Anderssen en Schwarz overwonnen, en in drie Duitsche tornooien, te Leipzig in 1877, te Frankfort in 1878 en te Brunswijk in 1880 den eersten prijs weggedragen.

B. Englisch, van Weenen, is sedert acht jaren de erkende vertegenwoordiger van Oostenrijk. Hij verkreeg die positie op een tornooi, dat door zijne landgenooten opzettelijk was uitgeschreven om vast te stellen wie hun sterkste speler was. Hij trad met uitstekend gevolg op te Parijs in 1878, te Wiesbaden in 1880, te Weenen in 1882 en te Londen in 1883, terwijl hij zijne schitterendste triomfen vierde te Wiesbaden, waar hij met Blackburne en Schwarz om den eersten prijs kampte.

M.T. Tschigorin, van St.-Petersburg, is de erkende kampioen van Rusland, dat hij vertegenwoordigde op het Berlijnsche tornooi van 1881, dat te Weenen van 1882 en dat te Londen in 1883. Te Berlijn streed hij met Winawer om den derden prijs en te Londen won hij den vierden.

S. Winawer is uit Warschau geboortig, maar woont sedert vele jaren te Berlijn. Hij behaalde den tweeden prijs op het Parijsche tornooi van 1878, verdeelde met Steinitz de eerste en tweede prijzen te Weenen in 1882 en won den eersten prijs op het Neurenberger tornooi van 1883.

H.E. Bird, van Londen, is de oudste vertegenwoordiger der Engelsche schaakwereld, thans in leven. Zijn optreden klimt op tot 1851, toen hij in het eerste internationale tornooi te Londen mededong. Sedert dat tijdstip streed hij met goed gevolg op al de internationale tornooien van Europa en werd door zijne partijen met Anderssen, Buckle, Boden, Morphy en Steinitz wereldbekend.

James Mason is een Engelschman van geboorte, maar in Amerika grootgebracht. Hij onderscheidde zich het eerst als schaakspeler door den eersten prijs te winnen op het tornooi te Philadelphia in 1876. Sedert 1878 woont hij te Londen en is een geducht mededinger geweest op de voornaamste Europeesche tornooien. Te Weenen in 1882 was hij slechts een half punt lager dan Steinitz en Winawer, die naar den hoogsten prijs dongen.

De predikant G.A. Mac Donnell, van Londen, is sedert vele jaren een bekende figuur in de schaakwereld. Met het beste gevolg heeft hij zich met de beroemdste meesters gemeten en zoodoende den naam verkregen, een schaakspeler van den eersten rang te zijn. Hij is tevens een begaafd en geestig schrijver, die enkele aardige schetsen van schaakspelers in het licht heeft gegeven.

Isidore Gunsberg, van Londen, is een Hongaar van geboorte, die echter sedert vele jaren in Engeland woont. Hij was de leidende geest van dien werkelijk fijnen schaakspeler, ‘Mephisto’ genaamd, en heeft den laatsten tijd zijne faam niet weinig verhoogd door den eersten prijs te winnen op het internationale schaaktornooi te Hamburg.

Emil Schallopp, van Weenen, is een der voornaamste spelers van Weenen en tevens de meest bekende schrijver over het schaakspel in Duitschland. Hij gaf de partijen uit, die op vijf internationale wedstrijden (Leipzig 1877, Parijs 1878, Leipzig 1879, Berlijn 1881 en Neurenberg 1883) gemaakt werden.

W. Norwood Potter, van Londen, was gedurende vele jaren een der voornaamste spelers van Engeland. Ook hij is een bekwaam schrijver over het spel en de opsteller van de verhandeling over het schaken in de nieuwe uitgave der Encyclopaedia Britannica. Kort geleden heeft hij zich uit de schaakwereld teruggetrokken, maar zijne vrienden hopen dat dit niet voorgoed zal zijn.

M. de Rivière, van Parijs, is een Franschman van geboorte en de eerste schaakspeler van zijn land. In 1856 was hij een der geduchtste tegenstanders van Morphy en sedert dien tijd heeft hij zich als een speler van den eersten rang gehandhaafd.

Baron J. de Kolisch is een Hongaar van geboorte, maar heeft lange jaren in de nabijheid van Weenen gewoond. Slechts zelden nam hij aan openbare wedstrijden deel, maar zijn optreden nu en dan heeft bewezen dat hij tot de sterkste spelers behoort, die op het oogenblik leven. In eene reeks partijen, die hij met Paulsen speelde, toonde hij zich bijna de evenknie van dien beroemden meester.

Neerslachtigheid.

Ai! wat is mijn boezem moede,
Moede van den woesten strijd,
Dien de kloeke driften strijden,
Waar geen zege van bevrijdt!

Moede van 't gedurig trachten,
't Haken naar een rust, een heil,
Die hij nimmer kan bereiken,
Voor geen menschelijk streven veil!

Moê te hopen, moê te twijflen,
Moê te zoeken naar een steun,
Waar 'k in sombere onweêrsvlagen
Vast betrouwend mij aan leun!

Kort en slecht zijn 's menschen dagen,
Storm en strijd ten prooi! ei, hoe
Welkom waar' mij 't eeuwig rusten!
Ei, wat is mijn boezem moê!

Deze woorden van de dichteres Hilda Kam kwamen ons te binnen bij het beschouwen van het beeld der treurende, door Marie Rignot-Dubaux, zoo roerend geschetst. Ook dit jonge meisje buigt het hoofd onder het woeste geweld van eene dier sombere onweersvlagen, die van tijd tot tijd 's menschen ziel komen teisteren. Welke smart drukt haar neer? De rouwkrans aan hare zijde, het portret in hare hand, de betraande blik, dien zij ten hemel slaat, doen veronderstellen, dat zij treurt om een bemind wezen, haar voor een beter leven ontrukt. In sprakeloos wee neergezegen schijnt ook de verlatene nu nog slechts die ééne gedachte te bezielen:

Ei, wat is mijn boezem moê!
Welkom waar' mij 't eeuwig rusten.

Het vertrek der zwaluwen.

De tijd, dat ‘de zwaluw ons verlaat en der bloemen schoon vergaat’ is allengs wederom daar. Reeds zijn enkele voorloopers vertrokken en weldra zal de groote hoop hen volgen, terwijl wij hen nastaren in het treurig bewustzijn dat we nu ook haast de sluiting zullen zien van het schoone seizoen, dat die lenteboden zijn komen openen.

Het vertrek der zwaluwen is voor ons de aankondiging dat het gedaan is met de heerlijke zomermorgenden, de zonnige dagen, de zoele avonden, de concerten in de opene lucht, dat glimlachend aanzien der geheele natuur, kortom, dat bevallig tafereel van leven en geluk, zoo passend met weelderig groen omlijst, hetwelk wij den zomer noemen.

Als eenmaal de wolk, door het gewemel der gevleugelde toeristen gevormd, aan gene zijde van den horizon zal verdwenen zijn, schiet ons niets meer over dan het vooruitzicht van regenachtige dagen, stortbuien, hagel, sneeuw en ijs; en niet zonder een zucht zien wij hen in hunne dwarlende vlucht na, onwillekeurig de gelukkige vogeltjes benijdende, die elders eene nieuwe lente gaan inwijden.

Het is maar goed, dat het afscheid der zwaluwen ons niet plotseling op het lijf valt en zij er ons door hunne toebereidselen langzaam op voorbereiden. Reeds in de maand Augustus heeft men kunnen opmerken hoe zij hun jongste kroost in het vliegen oefenden, ten einde het in staat te stellen den langen tocht mee te maken.

In de maand September zagen wij vervolgens de verschillende paren, die tot dusver van elkaar afgezonderd leefden, zich tot troepen verzamelen, en na lang rondvliegen op het een of ander uitstekend punt, de nok van een dak of een telegraafdraad neerstrijken, als om daar appèl te houden. Deze voorbereidende appèls waren het voorspel van de groote revue, die twee of drie dagen vóór het vertrek moet plaats hebben en die onze teekenaar tot onderwerp van zijn tafereel gekozen heeft.

Het tooneel speelt in eene groote stad, een der geliefkoosde zomerverblijven der zwaluwen in ons werelddeel. Het geheele gevleugelde volkje is in beweging en de nevelachtige luchtlaag, die de daken der onmetelijke huizenzee bedekt, is het schouwspel van eene buitengewone bedrijvigheid; de vogels vliegen at en aan, in alle richtingen hunne ellipsen beschrijvende, sommigen om hunne vleugels tegen de lange reis te oefenen, anderen om nog voor het laatst eene prooi te verschalken in dit jachtgebied van steen, hout en ijzer, krioelende van insecten, waar zij hunne nestjes gebouwd en hunne kleinen grootgebracht hebben. Maar allen komen toch weer naast hunne gezellen plaats nemen en zoo de onafzienbare rij op den telegraafdraad verlengen. Zij zitten daar ernstig en bedaard, enkelen de veeren gladstrijkende, bijna allen de oogen gevestigd houdende op het zuiden, waarheen de reis gericht is.

Als gij den volgenden morgen zijt opgestaan, is de karavaan reeds ver weg en tevergeefs zult gij trachten nog een spoor van hen waar te nemen; eer gij ze weer terugziet, met de slanke vleugels langs het water strijkende, zult gij een half jaar moeten wachten.

Bijna overal vindt men het dichterlijk bijgeloof terug, dat de zwaluwen als zegen brengers beschermt. De Duitsche natuurkenner Brehm weet slechts twee landen op te noemen, waar men dien ongenooden en toch welkomen gasten de gastvrijheid weigert, doch vergeet daarbij eenige streken van Opper-Italië, waar men zich het

[p. 59]

wreed vermaak veroorlooft, op groote schaal jacht op hen te maken. Het is voor de bewoners der schoone oevers van het meer Como te hopen dat zij er niet al te streng door muskietensteken voor gestraft worden.

Enkele geleerden hebben de diensten, die de zwaluw ons bewijst, trachten te verkleinen onder voorwendsel dat ze ook jacht maakt op enkele diertjes, die zich op hunne beurt door de verdelging van insecten verdienstelijk maken. Wij achten het onnoodig de waarheid dezer beschuldiging te onderzoeken: al was ze ook nog zoo gegrond, onze sympathie en achting voor de gevleugelde zwerfster zou er niet door verminderen. De zwaluw is niet alleen een ‘nuttige vogel!’ volgens de termen onzer vogelenwet, maar bovenal een sieraad ter stoffeering en verlevendiging van ons landschap, een gast, die onze zomers komt vervroolijken. Wie heeft niet dikwijls met belangstelling en genoegen de vlucht der zwaluwen gevolgd, als zij nu eens laag langs den grond strijken, dan weer hoog in de lucht de sierlijkste bochten beschrijven, een ander maal statig boven onze hoofden zweven of zwenking op zwenking uitvoeren, om eindelijk ver buiten het bereik van ons gezicht ten hemel te stijgen. Niet minder dan door hare vlugheid en levendigheid is de zwaluw ook belangwekkend door hare zachtaardige, beminnelijke manieren, hare toewijding voor haar kroost, hare bescheiden gemeenzaamheid met den mensch, die even zooveel aanspraken vormen op onze welwillendheid. Wil men de zwaluw verbannen, dan zal men ook de rozen uit zijn tuin moeten verwijderen, op grond dat kool en wortelen veel nuttiger zijn.

De ruïne van het afgebrande Kurhaus te Scheveningen.

Toen wij in N^o. 4 van den vorigen jaargang eene afbeelding en beschrijving gaven van het prachtige nieuwe badhuis te Scheveningen, dat in tweehonderd dagen tijds op het hooge duin uit het zand getooverd was, konden wij weinig vermoeden dat wij reeds nu, juist een jaar later, als beeld van het eenmaal zoo grootsche gebouw, slechts een rookenden puinhoop konden te zien geven.

In weinige uren tijds is het trotsche hotel tot op den grond toe verwoest, en dat tengevolge van een schijnbaar onnoozel ongeluk: het omvallen van eene spirituslamp in de kamer van een der badgasten. Uit vrees van eene paniek te verwekken, trachtte men aanvankelijk den brand geheim te houden en dien met kleine hulpmiddelen te blusschen, en toen de vlammen zoodoende weldra het heele gebouw aantastten, bleken de bluschmiddelen ontoereikend: de waterleiding kon geene voldoende straal geven, omdat het badhuis hooger ligt dan de watertoren en er derhalve in het badhuis haast geene drukking was. Het mag onbegrijpelijk heeten, dat dit niet vroeger ontdekt is, maar de slotsom is dat er door een ongelukkigen samenloop van omstandigheden, ten gevolge van een klein ongeval, in een paar uren tijds voor eenige millioenen aan waarde werd vernield.

De reusachtige puinhoop van het vernielde gebouw trekt, gelijk te begrijpen is, van alle kanten, tot zelfs uit België, nog voortdurend talrijke nieuwsgierigen aan.