De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 2

[p. 337]

[Nummer 43]

Onze gravures.

Graaf Albert de Mun.

graaf albert de mun.

De heftige aanvallen, die de Kerk in Frankrijk vanwege de republikeinsche regeering moet verduren, heeft eenen tegenstand in het leven geroepen, die zich door evenveel talent als moed kenmerkt. En in die rij van wakkere strijders voor de rechten van Frankrijks alouden godsdienst, verdient voorzeker Albert De Mun op de eerste plaats genoemd te worden. In de wetgevende Kamers evenaren misschien velen hem in vurigheid en kracht, eenigen wellicht in redenaarstalent, maar geen in die fiere en edelmoedige ridderlijkheid, die het hem als eenen gebiedenden plicht doet aanzien in het heetste van den strijd steeds aan de spits te staan en te schitteren.

Graaf De Mun nam op nog betrekkelijk jeugdigen leeftijd deel aan den Fransch Duitschen oorlog. Spoedig echter werd hij gevangengenomen en te Mainz geïnterneerd. Hier gebruikte hij zijn vrijen tijd om den politieken en socialen toestand van zijn vaderland te bestudeeren. Hij kwam tot de overtuiging, dat het hoogst noodzakelijk was het Fransche werkvolk in de allereerste plaats weer tot den godsdienst en tot het besef zijner plichten terug te brengen, wilde men Frankrijk niet onherroepelijk zien verloren gaan. De revolutie toch had voor een deel haar ontstaan te wijten aan de zedeloosheid der hoogere klasse, die de lagere standen had meegevoerd, de tegen revolutie moest, volgens De Mun, haar ontstaan te danken hebben aan de hoogere standen, die het volk, het diep gezonken volk, moest redden door het tot God herop te beuren.

Nauwelijks was dan ook de vrede geteekend en De Mun met zijn vriend graaf Latour du Pin aan Frankrijk weergegeven, of zij vormden een comiteit, waaruit later de Société des cercles d'ouvriers catholiques geboren werd, die zooveel heil aan Frankrijk gebracht en den eersten stoot gegeven heeft tot den tegenstand aan de revolutie.

Het is dus niet te verwonderen dat de stichter van die goed geordende strijdbenden tegen de vrijmetselarij der regeering en der Kamermeerderheid een doorn in het oog was? Vandaar dan ook dat de regeering hem zijn ontslag gaf als kapitein van den generalen staf van het commandement van Parijs en dat de Kamer tot tweemaal toe zijne verkiezing ongeldig verklaarde. Maar ten laatste zegevierde toch zijn goed recht en dat zijner kiezers, en moest de Kamer hem in haar midden toelaten.

Van dan af is voor De Mun de gewichtige strijd begonnen, en geen onderwerp bijna komt in behandeling, of hij treedt als spreker op, om, met zijn redenaarstalent, dat zelfs zijne vijanden bewonderen, de rechten en belangen van de Kerk en het Christenvolk te verdedigen.

Welke ook de einduitslag van dat pogen wezen moge, hij kan niets veranderen aan de som van dankbaarheid, die alle vrienden van godsdienst, zedelijkheid, vrijheid en maatschappelijke orde aan dien wakkeren kampioen zullen verschuldigd blijven.

De H. Felicitas en hare zeven zonen

De geschiedenis van de H. Felicitas en hare zeven zonen levert ongetwijfeld het treffendste voorbeeld op van jeugdigen moed dat ons in de Handelingen der Martelaren opgeteekend is. Deze tweede Machabeïsche moeder leefde omstreeks het jaar 150 en was eene Romeinsche dame, die evenzeer uitmuntte door hare deugden als door hare hooge geboorte. Zij voedde hare zeven zonen in de vreeze des Heeren op en prentte in hunne jonge harten reeds vroegtijdig de verheven beginselen van het Christendom. Na den dood van haren echtgenoot wijdde zij zich alleen aan de opvoeding harer kinderen en aan de uitoefening van goede werken, zoodat haar voorbeeld vele heidenen van hunne bijgeloovigheden aftrok.

De heidensche priesters, woedend over de afbreuk, die zij den dienst hunner goden toebracht, dienden hunne klachten in bij den keizer Antoninus en zeiden hem:

‘Gij moogt de stoutheid niet gedoogen, waarmede Felicitas de leer der Christenen belijdt; velen verlaten den dienst der onsterfelijke goden, die de wachters en beschermers zijn van het rijk; die afval en de toelating van een vreemden eeredienst zijn eene beleediging voor hen en zij zijn dan ook ten zeerste vertoornd zoowel op de stad als op den geheelen staat. Men kan ze alleen bedaren door Felicitas en hare kinderen te dwingen hun offers te brengen.’

Antoninus, die zelf zeer bijgeloovig was, gaf een gunstig antwoord op deze klacht der priesters en gelastte Publius, den prefect van Rome, hun voldoening te verschaften en te doen wat zij verlangden om den toorn der goden te bedaren. Ingevolge dit bevel liet Publius Felicitas met hare zeven kinderen voor zich brengen en wendde alle pogingen aan om haar te doen besluiten aan de goden te offeren. Maar noch zijne vleiende woorden, noch zijne bedreigingen vermochten in het minst de moeder en hare kinderen in hun geloof te doen wankelen.

[p. 338]

Na afloop van het verhoor ondergingen de martelaren de geeseling, waarna zij naar de gevangenis gevoerd werden, terwijl Publius, overtuigd dat hij hunne standvastigheid nooit overwinnen zou, al de stukken betreffende het verhoor aan den keizer zond.

Toen deze het verslag gelezen had, gebood hij dat de martelaren naar verschillende rechters verwezen en tot verschillende straffen veroordeeld zouden worden. Januarius werd ter dood toe met roeden gegeeseld; Felix en Philippus eindigden hun leven onder de slagen van zware knuppels; Sylvanus, de vierde der broeders, werd met het hoofd naar beneden in een afgrond geworpen, terwijl Alexander, Vitalis en Martialis, de drie jongsten, onthoofd werden. Felicitas, de moeder dier jeugdige geloofshelden, stierf vier maanden later denzelfden dood. Hare gedachtenis wordt gevierd op den 23^en November, terwijl de marteldood harer zeven zonen den 10^en Juli herdacht wordt.

Terecht riep eenmaal de H. Gregorius de Groote uit, toen hij op het feest der H. Felicitas in het haar toegewijde heiligdom te Rome haren lof verkondigde: ‘Zij was meer dan martelares, omdat zij in zekeren zin onderging wat elk harer kinderen leed. Volgens de orde van den tijd streed zij het laatste; maar eigenlijk duurde haar strijd zoolang als deze bloedige tooneelen; zij begon haren marteldood in den oudste harer zonen en voleindde dien eerst in haren eigen dood. Zij ontving eene kroon voor zich en voor al de kinderen, die zij ter wereld had gebracht.’

De moord op den bisschop van Madrid.

De kronijk der misdaden wordt in onze dagen van hooggeroemde beschaving wezenlijk ontzettend. In dezelfde evenredigheid als men het geloof afbreuk doet, wordt ook aan de hartstochten een vrijere weg geopend en die weg eindigt doorgaans in den afgrond der misdrijven. Edoch te midden van een steeds algemeener wordend zedenbederf, doet zich de gansche katholieke geestelijkheid opmerken en bewonderen door haren onberispelijken, ja, heiligen levenswandel, hare nederigheid, onderdanigheid en zelfverloochening. Zoo groot als pijnlijk was dan ook de verrassing, die de weldenkenden beving bij het vernemen der ijselijke euveldaad, waarvan de hoofdstad van Spanje over eenige weken het tooneel was; en ofschoon de bijzonderheden van dit bloedige drama nog versch in ieders geheugen liggen, willen wij die toch hier nogmaals vermelden, omdat zij als eene hulde en een aandenken vormen aan den vromen bisschop-martelaar.

Toen Mgr. Martinez Izquierdo, bisschop van Madrid, op Palmen-Zondag in zijne kathedraal de plechtige palmwijding wilde verrichten en aan de deur der kerk uit zijn rijtuig stapte, naderde hem op eens een onverlaat onder voorwendsel van zijn bisschopsring te willen kussen, en loste drie revolverschoten op hem. Op het oogenblik dat de moordenaar zijn gewond slachtoffer zag vallen, keerde hij het wapen tegen zich zelven, doch werd daarin verhinderd door de verontwaardigde menigte, die hem ontwapende en in de eerste opwelling van haren billijken toorn de lynchwet op hem wilde toepassen; de politie ontzette hem echter en slechts met moeite kon zij hem naar de gevangenis voeren.

De bisschop was inmiddels de sacristij binnengedragen, waar men hem onmiddellijk de eerste hulp toediende. Hij leefde nog, maar zijn toestand was zoo zorgwekkend dat er niet aan te denken viel, hem naar zijn paleis te vervoeren. Nog denzelfden avond zond de H. Vader hem den pauselijken zegen; koningin Christina liet van uur tot uur naar zijn toestand vernemen. Ook de pauselijke nuntius, de eerste minister Sagasta en markies De Xuiquena snelden naar zijne sponde; de geneesheeren wendden al de middelen hunner kunst aan maar te vergeefs. Nadat de lijder rustig den nacht had doorgebracht, was den volgenden morgen zijn toestand dermate verergerd, dat de geneesheeren vreesden dat hij den avond niet meer krijgen zou. Om drie uren verloor hij het bewustzijn en begon de doodstrijd, waarna hij kwart over vijven rustig en kalm in den Heer ontsliep. Aan het doodsbed stonden de nuntius, die den stervende de laatste genademiddelen der Kerk had toegediend, de aartsbisschop van Toledo, markies De la Vego de Armijo en andere bijzondere vrienden des bisschops.

Geheel Madrid was in rouw gedompeld over het droevig einde van zijn beminden kerkvorst. Terwijl naar Spaansch gebruik gedurende den doodstrijd al de klokken der stad luidden, leverden de straten een indrukwekkend schouwspel op. In diepe verslagenheid verdrong zich de menigte in de Toledostraat; de vrouwen weenden, de mannen stonden met ontbloote hoofden; de verontwaardiging over den heiligschendenden moord was grenzenloos.

Nadat het lijk den volgenden dag in de kathedraal van San Isidro was tentoongesteld, werd het met grooten praal onder begeleiding van al de geestelijke en wereldlijke overheden naar het bisschoppelijk paleis overgebracht, en Woensdag 21 April had de plechtige begrafenis plaats in de kathedraal, waar het lijk onder den middelbeuk werd bijgezet. Acht priesters droegen de kist op hunne schouders, waarin de diepbetreurde doode met ontbloot gelaat rustte. De nuntius, de kardinalen, de ministers, de grootwaardigheidsbekleeders van het hof en belangstellenden uit alle klassen der maatschappij vormden den onafzienbaren lijkstoet, aan wiens hoofd men twee eenvoudige landlieden opmerkte, de broeders van den bisschop, die van nederige afkomst was en deze zelfs onder het bisschoppelijk purper niet verloochende.

Mgr. Martinez Izquierdo behoorde tot die achtingswaardige mannen, welke zonder de hulpmiddelen van fortuin of hooge geboorte, alleen door eigen verdiensten en deugden tot de hoogste waardigheden opklimmen en eene taak vervullen, waartoe noch afkomst, noch eerzucht hen aanwezen, maar waartoe zij door God zelven geroepen worden. Hij was de zoon van eenvoudige landlieden. In 1831 te Rueda in de provincie Guadelajara geboren, onderscheidde hij zich reeds in zijne jeugd door schitterende studiën in het collegie en vervolgens aan het seminarie. Bij het einde zijner leerjaren aan de hoogeschool van Madrid, nam hij in 1857, na een welgeslaagd examen in het seminarie van Siguenza, het geestelijk kleed aan en trad vervolgens als professor op te Siguenza en te Grenada, nadat hij zijn diploma van licentiaat in de rechten en van doctor in godgeleerdheid en wijsbegeerte verworven had. Achtereenvolgens werd hij te Grenada, waar hij zich door zijn redenaarstalent beroemd maakte, tot kanunnik en aartsdiaken benoemd.

In 1871, tijdens de omwenteling, kozen zijne stadgenooten van Siguenza hem tot afgevaardigde voor de Kamer en twee jaar later benoemde Emilio Castelar, de toenmalige president der republiek, hem tot bisschop van Salamanca. Bij het herstel van het koningschap werd de bisschop van Salamanca door de geestelijkheid van Valladolid aangewezen om haar te vertegenwoordigen in den Senaat, waar hij zich een der grootste sprekers en een der ijverigste strijders voor de rechten der Kerk toonde.

In zijn bisdom werd de prelaat als een degelijk, wijs, rechtvaardig en gestreng bestuurder hoog geacht. Hij richtte kloosters op, deed scholen bouwen, bracht tal van hervormingen tot stand en was een waar vader voor de lagere geestelijkheid. Dat hij intusschen de aandacht ook van het hof getrokken had, bleek uit de opdracht, welke hem bij den dood van koningin Mercedes door de regeering gedaan werd, om de lijkrede der betreurde vorstin uit te spreken, en toen in 1885 de hoofdstad tot een afzonderlijk bisdom verheven werd, droeg koning Alfonso XII, welke Mgr. Izquierdo hoog vereerde, hem voor tot het bekleeden van den nieuwen bisschopszetel, welken hij dan ook bekwam.

Te Madrid had de waardige prelaat door zijne edele hoedanigheden als mensch en priester weldra aller harten veroverd en men kan zich dus voorstellen welk een kreet van afgrijzen er opging, toen de beminde bisschop gevallen was als het slachtoffer van een moordenaar, die dan nog wel een priester was! Gelukkig mogen wij aannemen dat de schuldige, Cayetano Galeote, op het oogenblik dat hij den heiligschendenden moord pleegde, niet recht meer wist wat hij deed. Van een onstuimig, opbruisend karakter, had de onwaardige priester een uiterst woelig en onrustig leven achter den rug. Wegens zijn twistzieken, ongezeglijken, wispelturigen aard kon hij het nergens uithouden en moest eindelijk uit zijne geestelijke bediening ontslagen worden. Het schijnt dat wrok over vermeende miskenning en krenking dit hartstochtelijk karakter tot het uiterste gedreven heeft, want bij het verhoor kwamen dingen aan het licht, die aan volslagen waanzin doen denken.

Uit het rechtsgeding dezer zaak, dat waarschijnlijk eerlang zal gehouden worden, zal intusschen blijken in hoeverre de moordenaar dient verantwoordelijk gesteld te worden voor de vreeselijke euveldaad, die zijn slachtoffer hem op het sterfbed ten volle vergeven heeft.

‘Wie zal het hebben?’

Onder dien titel stelt ons H. Bever een niet onaardig genrestukje voor. Een jonge schalk, wien de onbezorgdheid uit houding en toilet, en de guitachtigheid uit het wezen spreekt, heeft voor het oogenblik zoo weinig lust voor zijn smakelijken boterham, dat hij er zijn vermaak in schept dien tot een uitlokkend, maar onbereikbaar beetje in de oogen van zijnen hond en zijner hoenders te doen blinken. Wie het lokaas bemachtigen zal is voor het oogenblik niet uit te maken. Wel springt Fidèle, naar gewoonte van de slokkerige hondennatuur, zijnen jongen meester vrijpostig tegen het lijf op, om het begeerde korstje meester te worden. Maar ook de haan staat voor zich en zijn gezin zoo meelijwekkend op de tobbe naar het beetje te hunkeren, dat een min edelmoedig hart dan eene straatvlugge-inborst er zich bewogen zou door gevoelen.

‘Wie zal het hebben?’ Wij vermeenen dat die vraag hier slechts onschuldige plagerij is en aan al de sollicitanten een rechtmatig deel van den buit te beurt vallen zal.