De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 2

[p. 169]

[Nummer 22]

Onze gravures.

Ontwerp van grafmonument ter nagedachtenis van Hendrik Conscience, door Van Beurden.

ontwerp van grafmonument ter nagedachtenis van hendrik conscience, door e. van beurden.

Onmiddellijk na de begrafenis van Vlaanderens beroemdsten romanschrijver, die zooals ons allen heugt in Antwerpen met koninklijke plechtigheid plaats had, vormde zich in zijne geboortestad een comiteit, samengesteld uit een gelijk getal letterkundigen en lettervrienden der beide staatkundige gezindheden, om op de asch des grooten mans een duurzaam gedenkteeken te doen verrijzen. Ten dien einde werden door deze commissie openbare inschrijvingslijsten onder het Vlaamsche volk in omloop gebracht en een prijskamp voor gezegden gedenkzuil uitgeschreven. Niet minder dan 34 ontwerpen werden ter beoordeeling ingezonden, waarvan een genoegzaam getal zich onderscheidden, door degelijke verdiensten van opvatting en bewerking, - ofschoon het den meeste dan ook aan eigenaardigheid van vinding mangelde - om de taak der beoordeelaars zeer moeilijk te maken. Al de ingezondene stukken werden openbaar tentoongesteld en door het Antwerpsche publiek, zoo rijk aan kunstkennis, druk bezocht en besproken. Het ontwerp, waarvan wij heden eene afbeelding mededeelen, werd nogtans door het volk algemeen als het beste aangeduid.

De uitspraak der Jury kwam evenwel het vox populi niet bevestigen. Met 5 stemmen tegen 4 werd aan het monument van den heer Joris de voorkeur gegeven. Waarschijnlijk had de meerderheid der kunstrechters zich vooral laten leiden door de beweegreden, dat het ontwerp van den H. Van Beurden eigenlijk niet geheel beantwoordde aan het denkbeeld, waarin een grafmonument dient opgevat te worden.

Inderdaad hef de hoofden op der twee treurende maagden en gij aanschouwt eene prachtige groep, die u vol leven en hoop tegenlacht, eene groep, die wij gaarne eene der openbare plaatsen van eene Vlaamsche stad zouden zien versieren. Het hoofdgedacht is hier den onvergankelijken roem, de onsterfelijkheid van Hendrik Conscience's naam te huldigen en daarin ligt dan ook de groote verdienste van deze schepping, hetzij dan misschien niet als grafmonument, dan toch onbetwistbaar als kuntgewrocht. Van Beurden omringde het borstbeeld van den geliefden volksschrijver door de genieën der drie Vlaamsche zustersteden: Antwerpen, Gent en Brugge, en dit was een gelukkig, een overschoon gedacht. De maagden van de hoofdplaatsen der beide Vlaanderen leunen in treurnis verzonken, tegen het voetstuk, waarop de beeltenis prijkt van den dichter, die hunne helden Deconinck, Breydel en Van Artevelde zoo glorierijk uit het stof der vergetelheid verrijzen deed.

[p. 170]

Zij schijnen niet alleen te weenen over het afsterven van hem, die hunne voormalige grootheid zoo heerlijk bezong, maar ook over het verlies dier grootheid zelve, terwijl Antwerpen, de bloeiende en groeiende bakermat van den grooten man, vol levenskracht, met hoopvollen en stralenden blik haren beroemdsten zoon eene zegepralende toekomst aanwijst. Beneden ligt een knaap uit het volk neergevleid, die de beteekenisvolle woorden op het voetstuk aantoont, welke eigenlijk Conscience's schoonsten roem aanduiden: Hij leerde zijn volk lezen.

De lieve figuur van dit kind verhoogt nog grootendeels den treffenden indruk van dit beeldhouwwerk, dat zijnen vervaardiger, al viel hem dan ook de bekroning niet ten deel, eenen schoonen naam in de kunstwereld verwerven deed.