De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 1

De ontdekking van den Mississippi.
(Slot.)

Gedurende de eerste honderd jaren, die na Soto's mislukten tocht verliepen, zag geen Spanjaard en ook geen Europeaan den Mississippi weder. Hoogstens kregen nu en dan de Spaansche zilvervloten, die ieder jaar haren vastgestelden koers door het noordelijke gedeelte van de Mexicaansche golf bezeilden, de meest in zee vooruitspringende landpunten van het deltagebied dier rivier in het gezicht, welke uit slijk en door den stroom uit de wouden medegesleepte boomen en struiken gevormd waren. Bij dien aanblik dacht men echter nauwelijks aan den trotschen stroom van Florida, in wiens bedding de groote landontdekker Fernando de Soto zijne laatste rustplaats had gevonden. Men zeilde voorbij en teekende in het scheepsjournaal aan, dat men zich in de nabijheid van El Cabo di Lodo, de Modderkaap had bevonden.

Die naam geeft echter de verklaring van de reden, waarom de ontdekking van den Mississippi zoolang werd vertraagd. Alle overige groote stroomen van Amerika, de St. Laurens, de Orinoco, de Amazonenstroom, de La Plata hebben eene breede, diepe monding, die meer overeenkomst met een zeeboezem dan met een riviermond bezit, en de zeevaarders als van zelf uitlokt, in het binnenland op te zeilen. Hunne monding opent zich wijd als eene trompet, terwijl de Mississippi de zijne bijna als eene oester gesloten houdt.

Al de genoemde stroomen waren daarom weinige jaren na Columbus' dood niet alleen ontdekt, maar stroomop- en afwaarts door zeeschepen bevaren geworden. De modderbanken, die de monding van den Mississippi vormden, schrikten echter terug, zich in dat gevaarlijk vaarwater te wagen, en zoo bleef de gewichtigste stroom der Nieuwe Wereld, die thans meer vloten draagt dan alle overige te zamen, nog langer dan eene eeuw voor het handelsverkeer gesloten. Op deze wijze laat het zich ook verklaren, waarom hij eindelijk, niet als de overige rivieren van uit zee, maar van zijn oorsprong stroomafwaarts werd ontdekt. Eerst 140 jaren nadat Soto's krijgshafte medegezellen door de wilden den mond van den Mississippi waren uitgedreven, werd de kleine boot in zijne wateren nedergelaten, die hem in zijne geheele lengte bevaren zoude.

*_**

De man, die dit vaartuig stuurde, dat in 1673 den stroom afvoer, was Pater Marquette, een lid van het toenmaals in Amerika invloedrijke genootschap der Jezuïten. De Fransche Jezuïten waren toen reeds tot aan de meest westwaarts gelegene groote meren uit Canada doorgedrongen en hadden onder de in die streken wonende Algonquins veel vernomen omtrent eene groote rivier, die nog dieper landwaarts in stroomde, en door hen Missepi of Metschasepi of Mississippi, dat is vader der rivieren, werd genoemd.

Van overoude tijden was het de gewoonte der Indianen geweest, als zij op de jacht of ten krijg uittogen, hunne kano's uit de in het meer Michigan uitstroomende rivieren naar een met de Mississippi verbonden stroom over te brengen. De weg ter ontdekking van den Mississippi was dus reeds door hen gebaand.

Het uiterste punt, tot waar de Jezuïten in de wildernissen waren doorgedrongen, werd toenmaals aangeduid door een kruis, aan den oorsprong der zoogenoemde kleine Vossenrivier opgericht. Hier was de grensscheiding tusschen het stroomgebied van den St. Laurens en den Mississippi, want een eindweegs dieper landwaarts in vloeide de Mescousin, of gelijk zij later genoemd werd Wisconsin, eene met den Mississippi verbondene rivier. Vandaar begon Pater Marquette, vol geestdrift voor de uitbreiding der heerschappij van het kruis onder de heidensche Indianen, in Mei 1673 zijn ontdekkingstocht. Hij werd vergezeld door eenen burger uit Quebec, Jolliet, een ondernemend man, en door vijf bereisde en onverschrokken Fransche pelsjagers.

De beide kano's, waarin het kleine gezelschap den tocht ondernam, gleden met snelheid op de golven der vischrijke Wisconsin voort. Het landschap, dat zich aan weerszijden voor hunne bewonderende blikken ontvouwde, geleek een heerlijk, door de natuur gevormd park, doch overal waar zij met de inboorlingen in aanraking kwamen, trachtten deze hun de gevaarlijke onderneming te ontraden. Het was een roekeloos waagstuk, zeiden zij, den grooten stroom in het Westen te bevaren. Hij was vol monsters, die menschen en kano's verslonden, en een machtige booze geest, wiens gehuil men reeds op verren afstand kon hooren, stortte ieder, die in zijne nabijheid kwam, in een diepen afgrond. Daarbij zwierven overal aan zijne oevers wilde stammen rond, van welke men het ergste moest duchten. Waarschijnlijk bedoelden zij de schilderachtige watervallen van St. Antonius in den Boven-Mississippi en hunne geduchte erfvijanden, de Sioux-Indianen, die voor de Europeanen echter niet gevaarlijk waren.

Doch Pater Marquette antwoordde hun, dat eene hoogst gewichtige aangelegenheid, voor welke hij gaarne zijn leven wilde wagen, hem naar het Westen riep en hij aan de macht van booze geesten en krijgszuchtige wilden hoopte te ontkomen. Voorwaarts ging de tocht langs bloemrijke weiden en vruchtbare wouden, langs boschrijke en met wilde wijnranken begroeide eilanden en heuvels. Herten en wilde ossen zagen zij bij menigte onder eiken- en noten-boomen weiden, en zonder eenig ongeval bereikten zij, omtrent vijf weken nadat zij het meer Michigan hadden verlaten, de breede wateren van den Vader der Stroomen.

‘Onuitsprekelijk groot,’ zegt Pater Marquette in zijn dagboek, ‘was onze vreugde bij den aanblik dier heldere wateren en bekoorlijke oevers.’ De geographische breedte van dit punt werd vrij nauwkeurig door hen bepaald en men liet zich door den stroom zachtkens zuidwaarts heenvoeren. Meer dan 60 mijlen werden afgelegd zonder dat zij iets anders zagen dan groote kudden buffels en talrijke scharen vogels, wijd uitgestrekte weiden aan den eenen en heuvelklingen aan den anderen oever. Hier en daar gingen zij voor korten tijd aan land, maakten een vuur aan en bereidden hunnen maaltijd, maar bestegen dan, bevreesd voor een vijandelijken aanval, spoedig weder hunne kano's, waarin zij ook, ver van den oever geankerd, overnachtten.

Eindelijk, na eene vaart van acht dagen, ontdekten zij de eerste sporen van menschen, een Indianenpad en spoedig daarop een dorp, dat door wilden van den stam der Illinois werd bewoond. Hier werden zij vriendelijk ontvangen en hun de vredespijp aangeboden. De Franschen waren hier aan den Mississippi even goed bekend, als de Mississippi het reeds geruimen tijd onder de Fransche kolonisten was geweest, Europeesche handelsartikelen, Fransche kleedingstukken en ijzerwaren werden hier zelfs aangetroffen, ja de wilden bedienden zich reeds van vuurwapenen, die zij door bemiddeling van naburige stammen hadden ingeruild. Dit was echter alleen aan den oostelijken oever het geval; bij de volkeren aan den westelijken oever waren nog geene sporen van den invloed der Europeesche beschaving merkbaar.

Pater Marquette deed bij deze lieden onderzoek naar de gesteldheid en den loop van den door hem ontdekten grooten stroom. Hij vernam echter slechts van hen, dat deze ver noordwaarts uit verschillende kleine meren zijn oorsprong nam en op zijne vraag, in wat zee de stroom uitmondde en hoever hij nog van dit punt verwijderd was, moesten zij hem het antwoord schuldig blijven.

Dit laatste punt hield Marquette in het eerst in onzekerheid. Zijne meening weifelde tusschen drie zeeën. Vooreerst hield hij het voor mo-

[p. 413]

gelijk, dat de Mississippi westwaarts omhoog naar de golf van Californië en zich in de Zuidzee ontlastte. Verder kon het ook het geval zijn, dat hij in oostelijke richting heenstroomde en daar teruggevonden werd als een der rivieren, die de Engelschen in Virginië hadden ontdekt, maar wier loop en oorsprong hun nog onbekend waren gebleven. Eindelijk dacht hij ook dat de richting van den stroom altijd, zoo als tot nu toe, naar het Zuiden kon wezen, in welk geval hij in de Mexicaansche golf moest uitstroomen. Met de berichten der Spanjaarden omtrent Soto's tocht was hij, naar het schijnt, niet bekend. Hij maakt er althans in zijn dagboek geen gewag van.

Tot het einde van Juni bleven zij bij de Illinois, met wie zij zeer bevriend werden en die hen van alles voorzagen, wat zij behoefden om hunnen tocht voort te zetten. Toen dreven zij weder voorwaarts op de heldere en rustige golven van den Mississippi, die hen altijd zuidwaarts voerde.

Plotseling werd deze gemakkelijke tocht afgebroken door de ontmoeting van eene wildstroomende en troebele rivier, die hare wateren met die van den Mississippi vereenigde. Bruisend als een waterval, voerde zij eene menigte boomen en struiken in haar gezwollen, breeden stroom met zich. Het was de onstuimige Missouri, die echter bij de inboorlingen den naam van Pekitanoni droeg. Dezen naam behield de Missouri nog 40 of 50 jaar lang in veel Fransche boeken en kaarten, schoon op de kaart van Marquette reeds de naam ‘Missouri’ voorkomt, doch om een Indiaansch dorp aan te duiden. Aan deze Missouri-Indianen, die nabij den mond der rivier woonachtig waren, en met welke de Franschen spoedig veel te doen kregen, ontleende de rivier zelve hare latere benaming.

Toen pater Marquette dezen ontzaglijken stroom van het Westen zag komen, werwaarts naar zijne eerste onderstelling de Mississippi zich wenden moest, werd hij wel gedwongen te gelooven dat het vasteland zich nog ver uitstrekte en de Zuidzee niet zoo nabij was, als hij eerst meende. Ook bleek hem thans dat het Westen hooger gelegen was; een en ander bevestigde hem in de meening, dat de Mississippi in de Mexicaansche golf moest uitmonden.

Van de Indianen vernam hij ook, dat aan gene zijde der bronnen van de Missouri weder eene andere rivier werd gevonden, die naar het Westen heenstroomde en hare wateren in den Westelijken Oceaan uitstortte. Dit moest, dacht hij, zeker de Zuidzee zijn. Hij besloot, als God hem daartoe gelegenheid en kracht verleende, later ook in die richting een ontdekkingstocht te ondernemen. Weinig was hij bekend met de bezwaren aan zoodanige onderneming verbonden. Eerst 140 jaren later zou het twee Europeanen, den beroemden Lewis en Clark, die het stroomgebied van de Missouri opspoorden, gelukken, het door hem gevormde plan te volvoeren.

Weder zette hij zijnen tocht naar het Zuiden langs den Mississipi voort en bereikte, na eenige dagen bij hooge, rotsachtige en zeer schilderachtige oevers te zijn langs gevaren, de monding eener andere, groote bijrivier, die van het Oosten kwam. De inboorlingen noemden deze ‘Wabouskigou,’ den Wabousstroom. Ongetwijfeld was het de rivier, die later door de Franschen ‘Wabash’ genoemd werd en eindelijk, wat haar hoofdkanaal betreft, den naam van Ohio, de Schoone rivier, verkreeg, terwijl de naam ‘Wabash’ alleen aan een harer zijtakken verbleef. De loop van de Ohio, van welke de Indianen verhaalden, dat zij uit het verre Oosten kwam, waar hare oevers door stammen bewoond werden, die aan de Irokezen grensden en bestendig met deze in oorlog waren, verhief de onderstelling, dat de Mississipi in de Mexicaansche golf uitmondde, tot zekerheid. Want als zoo machtige stroomen uit het Oosten kwamen, bleek daaruit dat ook in die richting het land niet daalde, maar zich veeleer tot gebergten verhief.

Ook beneden de Ohio vond Marquette overal de inboorlingen, die de oostelijke rivieren bewoonden, van ijzeren werktuigen, bijlen, messen en zelfs geweren, kruit en lood voorzien, schoon na de dagen van Soto zeker geen Europeaan meer met hen had verkeerd. Zij verhaalden hem dat zij deze dingen uit het Oosten bekwamen, door toedoen van daar wonende Europeanen, waarmede zij ongetwijfeld de Engelschen in Virginië bedoelden, die toenmaals wel is waar het Alleghanygebergte nog niet waren overgetrokken, maar wier handelswaren toch reeds als voorloopers der beschaving in het verre Westen doordrongen.

Het schijnt dat van de andere zijde uit het Westen en Zuidwesten ook reeds dergelijke voorloopers der Europeanen uit Mexico tot aan den Mississippi waren doorgedrongen. Pater Marquette spreekt althans van wilde volksstamman, die paarden bezaten. Dit laat zich niet anders verklaren, dan dat de verwilderde afstammelingen der door de Spanjaarden in Mexico ingevoerde paarden reeds toen over de prairieën het gebied van den Mississippi hadden bereikt. Zoo ontmoetten elkander dan hier de invoerartikelen van Spanjaarden en Engelschen, lange jaren, voordat deze volken zelven aan dezen stroom vijandig tegenover elkander zouden staan.

Marquette en zijne begeleiders voerden nog altijd de ‘Calumet,’ de vredespijp, met zich, die zij van de Illinois-Indianen ten geschenke hadden ontvangen en vertoonden die overal, ten teeken dat zij met vreedzame bedoelingen kwamen, wanneer de bewoners der rivieroevers hen dreigden aan te vallen. Somtijds geraakten zij in zeer benarde omstandigheden, maar altijd werden zij ten slotte daaruit gelukkig gered door de calumet en hun gebedenboek, hunne indrukwekkende kerkliederen en hunne geheele vreedzame houding, die zulk eene scherpe tegenstelling vormde met den krijgshaftigen en dreigenden optocht van Soto.

Ook was het pater Marquette van niet gering nut, dat hij zes Indiaansche talen sprak en daaronder het Illinoisch, dat tot ver beneden door de bewoners der boorden van den Mississippi werd verstaan. Nog zuidelijker kwamen zij weder bij eene groote rivier, aan wier oevers een Indiaansch dorp was gelegen, dat ‘Akamsa’ heette. Zonder twijfel werd deze naam later in dien van ‘Arkansas’ veranderd, welke thans die beroemde rivier draagt, die den Mississippi van het Westen uit het Rotsgebergte toestroomt.

Den wilden, die hij hier ontmoette, deelde pater Marquette door bemiddeling dergenen onder hen, die het Illinoisch verstonden, een en ander omtrent den christelijken godsdienst mede. Hij getuigt, dat hij er wel niet zeker van was, dat zij begrepen, wat hij hun omtrent den hemel verhaalde; maar 't was toch altijd een uitgestrooid zaad, dat ter zijner tijd vruchten kon opleveren.

Hij was te eer geneigd om dit te gelooven, daar deze Arkansas-Indianen zeer dienstvaardig en vriendelijk jegens hen waren, en den geheelen dag ter eere van pater Marquette offerfeesten aanrichtten en honden slachtten.

Ook vond hij overal onder hen den landbouw beoefend en de velden met maïs beplant, zoo als Soto dat ook vroeger aan den Mississippi had aangetroffen. Geen spoor van overleveringen aangaande den krijgstocht van dezen legeraanvoerder, die hier ook voormaals had verkeerd, werd echter door Marquette teruggevonden.

De Arkansas-Indianen verhaalden hem, dat hij nu nog tien dagreizen van de zee verwijderd was en de rivier altijd in de zelfde richting bleef voortstroomen. Zij waren echter niet bekend met de volksstammen, die in het Zuiden woonden, daar vijandelijke naburen hen van deze gescheiden hielden. Nu hield Marquette het voor eene uitgemaakte zaak, dat de Mississippi in geene andere zee, dan in de Mexicaansche golf uitstroomde en hij meende van daar nu nog slechts anderhalven graad verwijderd te zijn. Niets scheen nu gemakkelijker, dan door verder voorwaarts te dringen aan het geheele moeitevolle werk de kroon op te zetten en den Mississippi tot aan zijne monding te bevaren. Toch deinsde pater Marquette daarvoor terug, uit vrees voor een ernstiger gevaar dan hij tot dusver had getrotseerd. De vijandelijke Indianen duchtte hij niet, want hoe gevaarlijk die hem vroeger steeds waren afgeschilderd, het was den welbespraakten Jezuït altijd gelukt met hen eene goede verstandhouding aan te knoopen. Zijne vrees gold de zuidwaarts wonende Europeanen, de Spanjaarden, die, aan de golf van Mexico gevestigd, sedert eeuwen alle aangrenzende landen als hun rechtmatig eigendom, door hunne voorvaderen ontdekt en met hun bloed gekocht, beschouwden.

Marquette onderstelde dat hij aan de zeekust licht eene Spaansche nederzetting of Spaansch schip kon aantreffen en bij de tegen alle vreemde ontdekkingsreizigers hoogst vijandige politiek der Spanjaarden, wachtte hem en de zijnen in dat geval een treurig lot. Harde en misschien levenslange kerkerstraf zou zijn deel geworden zijn en de vrucht van zijn ontdekkingstocht geheel zijn verloren geweest. De Spanjaarden hielden toch hunne eigene ontdekkingen voor de buitenwereld verborgen, hoeveel te meer dan niet die door vreemdelingen gemaakt.

Ter plaatse, waar de Arkansas zich met den Mississippi vereenigt, beraadslaagden zij dus met elkander en kwamen tot het besluit, den terugtocht naar het Noorden te aanvaarden. Al hadden zij de zeekust niet bereikt, het vraagstuk mocht toch als voldoende opgelost worden beschouwd. Den 17en Juli verlieten zij hun zuidelijk Non plus ultra en roeiden hunne kleine kano's tegen den gevaarvollen stroom op.

Op de terugreis ontdekten zij, even benoorden de samenvloeiing van Mississippi en Missouri, nog eene andere rivier, die uit het Noordoosten den hoofdstroom toevloot en bij ons thans onder den naam van ‘Illinois’ bekend is. Door inlichtingen, bij de inboorlingen omtrent den loop dier rivier ingewonnen zoowel als door eigen nadenken, kwam Marquette tot de overtuiging, dat deze rivier hem langs korteren weg dan de Wisconsin naar het meer Michigan zou terugvoeren. Hij deed zich door een inlandsch opperhoofd, die met de gesteldheid dezer rivier bekend was, als wegwijzer vergezellen en bereikte zóó gelukkig de zuidkust van Michigan, in wier nabijheid de Illinois ontspringt.

Hij was dus de eerste Europeaan, die de schoone, uitgestrekte en vruchtbare landouwen van den grooten staat Illinois in hare volle uitgestrektheid bereisde en die ze ook beschreef. ‘Nooit,’ zegt pater Marquette, ‘heb ik een land gezien, meer dan deze oorden uitmuntende door vruchtbare akkers, weiden en bosschen, door overvloed van groot wild, gevogelte en bevers.’ Nabij de tegenwoordige bloeiende handelsstad Chicago betrad hij in den Herfst van 1673 de oevers van het meer Michigan weder, die hij in het voorjaar had vaarwel gezegd om zijnen gewichtigen ontdekkingstocht te ondernemen. Spoedig daarna leed hij den marteldood door den tomahak van een Canadeschen wilde en zijne asch rust nabij de bronnen van den Mississippi, gelijk Soto's overschot in de bedding van den breeden stroom eene rustplaats vond en Narvaez' gebeente door zijne wateren werd gebleekt, waar die zich in de Mexicaansche golf uitstorten.

*_**

Fransche pelsjagers en handelaars maakten zich weldra de belangrijke ontdekking van hunnen landgenoot te nutte en hadden binnen weinige jaren den geheelen stroom in bezit genomen. Langzamerhand werden ook zijne takken voor het meerendeel onderzocht. Nadat in de eerste helft der 18e eeuw overal kleine nederzettingen aan zijne oevers waren tot stand gekomen en de grondslag voor latere groote steden door de Franschen was gelegd, stonden deze het bezit van den reuzenstroom aan de Spanjaarden af. Doch deze, onbewust wat schat hun was ten deel gevallen, gaven het

[p. 414]

recht op den Mississippi in het begin der 19e eeuw aan zijne voormalige beheerschers terug, waarop Napoleon, de Oude Wereld uitsluitend zijne aandacht waard achtende, den stroomgod met zijn gebied voor weinige millioenen dollars, als Esau weleer zijn eerstgeboorterecht voor een karig linzenmaal, aan de Vereenigde Staten verkocht.

uit de dagen van het schrikbewind, naar paul swedowsky.

En de burgers van dat rijk hebben het hooge gewicht van den stroom voor den bloei hunner staten erkend. Zij hebben zijn gebied eene dichte bevolking geschonken, binnen korten tijd millioenen volkplanters langs zijne oevers, in zijn stroomdal overgebracht, prachtige steden en havens aan zijne oevers als door een tooverwoord doen verrijzen, langs wier kaden zich de reusachtige en slanke stoomvaartuigen verdringen. Onder hunne handen is de welige natuur, die den Mississippi omgeeft, tot een lusthof van Pomona en Ceres herschapen geworden. Wijnranken slingeren zich langs zijne oevers, en de stroom der wilde Sioux begint Europa's stroomvorst naar de kroon te steken. En door zijne waterrijke vertakkingen tot aan haren oorsprong te onderzoeken, hebben de burgers der Vereenigde Staten zich over het Rotsgebergte eenen weg naar de Zuidzee gebaand, aan wier kusten hun voortvarende ijver een nieuw Westersch rijk heeft doen verrijzen.

v.S.