De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 1

[p. 169]

[Nummer 22]

Onze gravures

Nostradamus.

nostradamus.

Michiel Nostradamus, de beruchte profeet der zestiende eeuw, werd geboren in 1503 te St. Remy in Provence. Hij behoorde tot eene familie, die van Joodschen oorsprong was, maar zich tot het kristendom bekeerd had. Zijn vader, Jacques de Nostredame, vervulde het ambt van notaris; doch verscheidene leden zijner familie hadden de geneeskunst uitgeoefend. De jonge Michiel de Nostredame werd ook voor dit vak bestemd en ging de geneeskunst bestudeeren te Montpellier. Tijdens eene pestziekte, die het Zuiden van Frankrijk verwoestte, onderscheidde zich de jeugdige student door eene voorbeeldige zelfopoffering in het verplegen der kranken. Na schitterende studiën gedaan te hebben, verwierf hij den doktorstitel en veranderde zijnen familienaam in Nostradamus. Later werd hij tot leeraar benoemd der hoogeschool van Montpellier; maar op het aandringen van zijnen vriend Cesar Scaliger, verliet hij den leeraarsstoel en vestigde zich te Agen. In dit stadje trad Nostradamus in het huwelijk; doch had het ongeluk op korten tijd zijne vrouw en zijne beide kinderen door den dood te verliezen. Om zich over die wreede beproeving te troosten, vertrok hij uit Agen, doorreisde Languedoc, Italië en Provence, en ging eindelijk voor goed Salon nabij Aix bewonen, alwaar hij voor de tweede maal in den echt trad (1544). Bij eenen pest, aan de boorden der Rhône uitgeborsten, werd Nostradamus naar Aix en Lyon geroepen en wijdde zich daar andermaal met groot zelfvergeten aan zijne lijdende medemenschen. Zijne ambtgenooten, ijverzuchtig over de faam, die hij door zijne kennissen en naastenliefde verwierf, veroorzaakten hem van dan af alle soorten van moeielijkheden. Het is ongeveer op dit tijdstip dat Nostradamus, waarschijnlijk om de algemeene aandacht nog meer op te wekken, een begin maakte met het werk, dat hem eene zoo groote

[p. 170]

beruchtheid schenken moest. Nostradamus beweerde namelijk met de gaaf der profetie bedeeld te zijn en vervaardigde in vorm van vierregelige versjes verscheidene zoogenoemde voorzeggingen, die hij onder den naam van Centuries te Lyon in het licht gaf (1555). Dit boek was in eenen duisteren en raadselachtigen stijl geschreven en met een weinig verbeelding kon men in hetzelve alles zien en vinden wat men wenschte. Het schrift had niettemin een overgrooten bijval. Catharina van Medicis verzocht den schrijver aan haar hof, deed hem de horoscoop der jonge prinsen trekken en overlaadde hem met gunsten. De hertog van Savooie kwam opzettelijk naar Salon om met den voorzegger kennis te maken, en de dood van Hendrik II bracht de befaamdheid van Nostradamus tot het toppunt; want men twijfelde geenszins of de geneesheer-sterrewichelaaar had het afsterven diens vorsten voorspeld, toen hij deze woorden schreef:

Le lyon jeune le vieux surmontera
En champ bellique par singulier duelle,
Dans caige d'or les yeux lui creuera;
Deux playes une: puis mourir, mort cruelle.

Toen Karel IX Provence met een bezoek vereerde in 1564, ging hij insgelijks den schrijver der Centuries in zijne woning begroeten, verhief hem tot zijnen lijfarts en schonk hem 200 gouden kronen. Nostradamus heeft van 1550 tot 1566 eenen Almanak met weervoorspellingen uitgegeven, die de voorlooper is geweest van alle soortgelijke bedriegelijke boekjes, welke tot heden toe jaarlijks uitgegeven worden en nog altoos talrijke lichtgeloovige koopers vinden. De zoogezegde profeet stierf te Salon in 1566, en liet zijne vermeende kunst na aan zijne kinderen en kleinkinderen.

Nieuwjaar.

't Oudejaar is weder uit!
't Nieuwjaar moedig ingekruid;
Met de hoop op God vooruit,
Tot dat eens de wagen stuit
Waar de dood het oog ons sluit!

Glad of hobblig zij de baan;
't Zij de heilzon schijne of taan;
Vreugdelach of weemoedstraan
Schenke ons de Opperheer; - welaan!
Immer blijde voortgegaan!

Voort, met stalen borst en moed!
Krachtig werkend voor het goed;
't Booze, waar het knaagt en wroet,
Immer plettrend met den voet;
Voort! ten hemel voortgespoed!

Voort, steeds voort, trots hoon of smaad!
Voort, tot op de wijzerplaat
Eens het uur verschijnt en slaat,
Dat de ziel deze aard verlaat
En ten hemel binnen gaat!

Fr. S. Daems.

De nieuwjaarsgroet.

Nauwelijks verheft de zon zich boven de oosterkimme aan den wolkenloozen blauwen hemel en werpt haren gouden glans over de besneeuwde daken van het schilderachtige steedje, of blijschallend klinkt uit den ouden verweerden kerktoren de Nieuwjaarsgroet van den wachter den inwoners tegen.

‘Op!’ schettert het den laatslapenden in de ooren, ‘het is Nieuwjaarsdag. Triomf! weer is door ons een jaar op den dood bevochten. Duizenden vielen in dien vervlogen tijd onder zijne vernielende zeis; wij, wij leven nog, genieten en trotseeren dien wereldkoning.’

‘Hoopt!’ klinkt het den lijdenden en bedroefden toe, ‘het jaar van smarten is heen, een nieuw tijdperk van herstelling, leniging en troost is u wachtende.’

‘Moed!’ zingt de opbeurende toon in de harten dergenen, wien het in den zwaren kamp om nooddruft, eer en roem niet naar wensch gelukte in de weggekantelde tijdsruimte. ‘Moed! het nieuwe jaar belooft u welstand, aanzien en talentserkenning!’

‘Ten hooge, de gemoederen!’ roept als uit den hemel de heldere, zuivere galm: ‘Geene vijandschap, geene wraakzucht meer in het nieuwe jaar. Geene ijverzucht, geene meedoogenloosheid! Vrienden, broeders moet gij allen wezen in den eenigen Vader!’

Het feestelijke, opwekkende en plechtige trompetgeschal, dat in sommige streken als Nieuwjaarsgroet uit den tempeltoren heinde en verre rondklinkt, is een eigenaardig, voorvaderlijk gebruik, hetwelk voortreffelijk de blijde stemming opvuurt, die den heugelijken Nieuwjaarsdag moet kenmerken.

Een nieuw stelsel van luchtvaart.

Onze eeuw mag met recht de eeuw der uitvindingen genoemd worden en zoo verrassend snel volgen de nieuwe toepassingen en ontdekkingen op het gebied van stoom, werktuigkunde, electriciteit en wetenschap elkander op, dat het bijna schijnt alsof het tegenwoordige geslacht met koortsachtigen drift arbeidde om zijne nazaten geen enkel bevindingsveld meer ter ontginning over te laten.

Zoo werd den 8ⁿ November j.l. door de kapiteins Renard en Krebs te Parijs eene proeve genomen met eenen door hen uitgevonden bestierbaren luchtbol. Gelijk men op onze gravure bemerken kan, heeft dit nieuwe luchtschip min of meer de langwerpige gedaante van het waterschip en is evenals dit laatste van ballast en roer voorzien. Gemelde proeve was hoogst bevredigend.

De ballon ‘Le Dirigeable’ werd korts na den middag van hoogergezegden dag in het park van Chablais opgelaten en dreef over de spoorwegbrug van Versailles tot boven de brug van Billancourt. Daar gekomen hebben de stuurlieden van het luchtgevaarte het roer in werking gebracht en hunnen ballon den terugtocht doen aangaan van den afgelegden weg, met zulken gelukkigen uitslag dat ‘Le Dirigeable’ op een der grasperken neerkwam van de plaats, die hij een uur te voren verlaten had. Daarbij werd opgemerkt dat de luchtbol met zooveel snelheid als juistheid aan de stuurschroef gehoorzaamde. Eene tweede opstijging, een paar uren later met even goed gevolg ten einde gebracht, gaf den talrijken toeschouwers de overtuiging dat de zoo vaak besprokene en beproefde bestierbaarheid der ballons eindelijk verwezenlijkt is. De uitvinding der heeren Renard en Krebs is hoogstwaarschijnlijk geroepen om talrijke, gewichtige en uiteenloopende diensten te bewijzen.

De eerste nieuwjaarsbrief.

Ook het kinderleven heeft zijne merkwaardige gedenkdagen. De eerste glimlach, de eerste tand, het eerste stamelen van den vadernaam, de eerste wankelende stapjes alleen verzet zijn zooveel heugelijke gebeurtenissen voor het teederminnend ouderenhart. En zoo streelend zijn die blijken van geestes- en lichaamsontwikkeling der jonge spruiten voor vader en moeder, dat deze vaak ongeduldig den tijd vooruitloopen willen, als de kleinen in de eerste broek, maar nog niet oud genoeg om dit belangrijk kleedingstuk op de schoolbanken te gaan verslijten, gedurende een drietal lange jaren opgroeien zonder dat eene meldensweerdige gebeurtenis in hunnen levensloop het ouderengemoed verblijden komt. Onze gravure vertoont ons een staaltje van die ingesmokkelde gedenkdagen der prilste jeugd. Kleine Willem is nog geen drie jaar oud en reeds moet hij vader zijnen eersten Nieuwjaarsbrief schrijven. Al heeft nu ook de kleine snaak geen ander deel aan dit schrift dan dat hij een paar onervarene en hinderende vingertjes aan de pen houdt, die door de moederhand bestuurd wordt, toch is het beide vrouwen vollen ernst met dit zelfbedrog. Denkt de jonge moeder daarbij slechts aan de blijde verrassing, die zij haren echtgenoot bereidt, de grootmoeder schijnt ons toe schier geheel in het geloof te verkeeren dat haar lievelingje, als een echt wonderkind, die fraaigekrulde, zwarte letters ongeholpen op het blanke papier brengt. Kleine Willem is echter niet zoozeer in zijnen schik met de zaak als zij, die haar op touw zetten, en het hindert hem geweldig zijn handje schier elken keer naar beneden te voelen trekken als hij naar omhoog schrijven wil, en het dan weer naar boven te zien rukken als hij gewillig tot onder toe mee wil gaan. Daarbij is hij wel eenigszins bang van die dikke zwarte krullen, welke zoo wonderlijk uit die vogelpluim geloopen komen, en het zal zijn kinderhartje eene groote verlichting zijn als moeder de gewichtige taak tot ieders voldoening geëindigd verklaren zal.