De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 1

De krankzinnige
Een verhaal naar het Hoogduitsch.
(Vervolg.)

‘En indien uwe Jenny nu eens naar San-Jago trok?’ zeide don Gaspar, hem met een glimlachje aanziende, ‘hoe zou het dan met de zee staan?’

Het bloed vloog Leifeldt naar het hoofd; maar hij bedwong zich en hernam, met schijnbare onverschilligheid:

‘Onzin, Gaspar! indien 't meisje mij al niet onverschillig ware, hoe zou ik er nu zelfs aan durven denken om hare hand te verwerven, daar ik nauwelijks mijn voet in den stijgbeugel heb gezet. In Valparaiso is het duur leven en wie hier eene familie fatsoenlijk onderhouden wil, moet waarlijk geen jong dokter of beginneling zijn. En later, na jaren, lieve Hemel, wij weten niet wat het eerstvolgend oogenblik ons geven zal; is het dan geene dwaasheid plannen voor de toekomst te maken?’

‘En misschien help ik u toch,’ zeide don Gaspar, hem vriendelijk de hand toereikende; ‘hier in Valparaiso ben ik niet gelukt om geld op te nemen, waar ik stellig op gerekend had; maar ik heb met den laatsten post naar Madrid geschreven, en kan nu bijna de dagen berekenen, dat ik niet meer de arme Gaspar zijn zal, voor wien de vriend brood en kostwinning verlaat, ja zelfs zijn leven en zijne vrijheid op het spel zet.’

‘Dwaze praat, dwaze praat,’ zeide Leifeldt lachend.

Don Gaspar had echter zijne hand gegrepen en zag hem, met moeite de gewaarwording, die in zijn binnenste opwelde, bekampende, in de oogen, en voer vervolgens op zachten, maar beslissenden toon voort:

‘Het kon zijn, Frederigo! dat ik - wij zijn allen sterfelijk en weten niet wanneer God ons zal oproepen - dat ik plotseling stierf; ik heb daarom den wissel, dien ik verwacht, aan u geadresseerd en ik wilde u verzoeken....’

‘Gaspar!’ riep Leifeldt in vervoering uit. ‘Hoe komt gij zoo op eenmaal aan zulke treurige gedachten? Wij zijn allen sterfelijk, en ieder oogenblik kan ons leven gewelddadig of plotseling afgebroken worden; maar gij althans hebt geene reden om te vreezen, dat het lot u voor een plotselingen dood zou bestemd hebben, want waarlijk, gij hebt reeds gelegenheid genoeg gegeven om in zulk een strik gevangen te worden. En toch, ik zou niet voor u willen instaan, wanneer gij zoo voortgaat met uw leven op het spel te zetten. Eens zult gij het er toch bij inschieten. Misschien! als ik nog aan die beide gevallen denk, hoe gij op de haai neersprongt, en u voor de hollende paarden wierpt, dan weet ik waarlijk zelf nog niet hoe het mogelijk was, niet een doodsgevaar, want gevaar kan men het niet eens meer noemen, maar den werkelijken dood zoo tweemaal te kunnen ontgaan. Men kan u daarboven zeker nog niet gebruiken, en daarom moogt gij gerust en onbekommerd de toekomst tegengaan.’

‘En het is vreemd,’ zeide don Gaspar, het hoofd schuddende, ‘ik kan mij de bijzonderheden dier beide gevallen niet meer herinneren. Maar zie,’ viel hij zich zelven plotseling in de rede, toen het rijtuig, door de vlugge paarden getrokken, de voorstad bereikte, ‘wij zijn ter bestemder plaats, en de paarden ruiken den stal; zie, zie nog eens, hoe zij uithalen, en daar....’

Leifeldt maakte plotseling eene beweging, alsof hij uit het rijtuig wilde springen, toen eenige dames, zonder echter naar hen op te zien, voorbij wandelden. Don Gaspar greep zijnen arm en zeide lachende:

‘Halt, Senior, gij verwijt mij, dat ik mijn leven onverstandig op het spel zet, en wilt een oogenblik daarna uwe eigene leden in gevaar brengen? Was dat uw meisje misschien? Dan kunnen wij haar dezen avond op eene minder halsbrekende wijze te zien krijgen: en nu voorwaarts, koetsier! voorwaarts; waarom houdt gij uwe paarden in, wij zijn nog lang niet waar wij zijn moeten!’

‘Men mag hier niet galoppeeren, senior!’ zeide deze, ‘de policie wil het niet hebben.’

‘Ja zoo, de policie wil het niet hebben,’ zeide don Gaspar toestemmende, en terwijl Leifeldt zoo ver hij kon uit het rijtuig boog om de dames na te zien, schoof de jonge Spanjaard in den hoek terug en keek stil voor zich neer.

In het hotel teruggekomen, waar Leifeldt om nuttelooze vragen voor te komen, het verdwijnen van zijnen vriend toeschreef aan het verloren geraken van eenen door hem afgezonden brief, haastte de jonge Duitscher zich, voor alle dingen, de familie Newland te bezoeken en hun het vroolijke nieuws van de terugkomst zijns vriends te brengen, om dan dienzelfden avond hem nog aan hen te kunnen voorstellen, wat de oude lieden ook vurig wenschten.

Don Gaspar was dien avond zoo vroolijk als Leifeldt hem ooit gezien had: hij scheen zelfs behagen te scheppen in het bezoek, kleedde zich met bijzondere zorg, en vroeg nauwkeurig naar de onderscheidene leden der familie, iets wat hij tot nu toe nog niet gedaan had, naar hunnen ouderdom, hunne bezigheden, ja! naar hun voorkomen, en Leifeldt werd niet moede hem daarvan te verhalen.

Hij werd dan ook met de grootste hartelijkheid en alsof hij een eigen zoon der oude lieden geweest was, ontvangen; de grijsaard verweet hem op vriendelijken toon, dat hij zich zoo lang aan hunne dankbetuiging onttrokken had, en te gelijk de hand van Leifeldt in de zijne nemende, zeide hij met innige ontroering:

‘Mij en ons allen tot heil, heeft God u beiden aan dit afgelegen strand gevoerd; want u beiden danken wij het leven van dit lieve kind hier, dat zonder u op een vreeselijke wijze, ik waag het nauwelijks er aan te denken, zou omgekomen zijn, of aan eene langdurige ziekte had moeten wegkwijnen. Rekent u dan ook beiden als tot de familie te behooren en verwacht bij onze erkentelijkheid weldra den dank van mijnen zoon voor dezen hem in het bijzonder betreffenden liefdedienst; met Gods hulp hoop ik zijn vaartuig hier binnen weinige dagen te zien binnenloopen. Maar, Jenny, kind! hoe staat gij daar in eenen hoek, gij hebt onzen lieven gast nog niet eens begroet, en u toch zoo zeer verheugd in het vooruitzicht van zulks te kunnen doen. Het is waar, don Gaspar! gij hebt ons dat genoegen lang, zeer lang ontzegd, en gij zult zeer dikwijls moeten komen om dit voor een gedeelte weer te kunnen goedmaken.’

Don Gaspar keerde zich om, ten einde de jonkvrouw te begroeten, en Jenny trad naar hem toe, reikte hem als een oud vriend van den huize de hand, en zeide op een hartelijken toon:

‘Gij zijt ons zoo welkom, don Gaspar! als de bloemen in de meimaand, en het heeft ons allen leed gedaan, u zulks niet eerder te kunnen zeggen; maar dat is uw eigene schuld. Kom nu maar recht dikwijls en gij zult weldra bij ons als te huis zijn; maar hier, Bill,’ voegde zij den kleinen knaap toe, die verlegen achter haar stond en aan haar kleed trok, ‘zie, Bill, dat is de gentleman, die u laatst gered heeft, toen gij zoo heel ongehoorzaam waart en over den weg liept, toen grootmoeder ziek werd en niet meer gaan kon. Weet gij dat nog wel, en geeft gij hem geen handje?’

Bill, wiens kleine pink wel drie- of viermaal door Jenny uit het mondje genomen, maar telkens weer tusschen de rozelipjes ingestoken was, kwam langzaam, het kopje gebogen, en slechts ter sluiks naar den vreemdeling opziende, nader, en stak hem beschaamd het rechter handje toe.

Vreemd was de indruk, dien de aanblik van Jenny op den jongen Spanjaard maakte, en Leifeldt glimlachte bijna met zekeren trots, toen hij zag, dat zijn vriend zich tegenover het minnelijk schepsel eenigszins verlegen gevoelde.

Don Gaspar stond waarlijk in het eerste oogenblik alsof hij eene verschijning had gezien, en als bewusteloos greep hij hare hand

[p. 143]

in zijne beide handen en hield ze nog steeds vast, toen Jenny zich zocht los te maken om het knaapje tot hem te brengen. Niet eer hij, met een zekeren schrik, gevoelde, dat de jonkvrouw deze poging deed, liet hij haar los; en, het kind op zijne knie zettende, dat hem toen vol vertrouwen met de heldere, blauwe oogjes aanlachte en met zijnen kroesbaard speelde, kuste hij den kleine op wangen en mond, en noemde hem een lieven braven jongen, die niet weer op de straat loopen, en zijne grootmoeder en zuster geen verdriet aandoen mocht.

Des avonds was don Gaspar een geheel ander mensch geworden, het scheen waarlijk alsof de ijskorst die zijn hart menigmaal omsloot, wegsmolt in het gezelschap dezer lieve menschen. Jenny's levendig onderhoud trok hem bijzonder aan. Hij raakte al langer hoe meer in vervoering, en verloor zich in de veelkleurige tafereelen, die voor zijne gloeiende verbeelding oprezen. De Pyreneeën en hunne rotsgevaarten, de Amazonenrivier zoowel als de Ganges, waren, hoe jong hij ook scheen, het schouwtooneel zijner daden geweest; dan eens op de jacht, dan in strijd met de inboorlingen, had de knaap van land tot land gezworven. Naar Spanje teruggekeerd, vond zijn werkzaame geest geen voedsel, geen voldoening; maar de strijd der Argentijnsche republiek met Montevideo, ja reeds de gedachte aan de wilde ruiters der Pampa's, deed den grond onder zijne voetzolen branden. Als jongeling had hij reeds de ervaring van den mannelijken leeftijd op zijn hoofd getast, en stil te blijven staan aan den ingang van dat tijdperk, dat kon hij niet.

‘Meer nog dan het verlangen om dit nieuwe onstuimige leven nabij te zien,’ voer hij eindelijk voort, bij het schilderen zijner eigene lotgevallen, waartoe hij als van zelve gekomen was, en naar welke allen, inzonderheid Leifeldt, met gespannen aandacht luisterden, ‘drong mij het verlangen om hier een broeder te vinden, een tweelingbroeder, dien ik sedert mijn twaalfde jaar niet gezien had, en aan wien mijn hart met die wonderbare, geheimzinnige sympathie hing, welke het hart van twee zulke wezens tot aan, ja, misschien nog wel tot na den dood verbindt. Ik wist, eilaas! alleen van hem, dat hij in den laatsten tijd in Buenos Ayres gewoond had en kon niets naders van hem te weten komen. Daar aangekomen, bleven ook een geruimen tijd al mijne nasporingen vruchteloos, en terwijl eenigen dien naam in Montevideo meenden gehoord te hebben, beweerden anderen, dat hij voor eigene zaken, of staatsaangelegenheden naar Mendoza, de afgelegenste stad der republiek, zou vertrokken zijn. Ik verzond naar alle deze plaatsen brieven, in de hoop, dat een daarvan mijnen broeder toch wel in de handen zou komen, en hem mijne aankomst zou melden en - ha ha ha! - het is eigenlijk al te zonderling, als men nagaat hoe het toeval menigmaal menschen te zamen brengt, en welke ontzettende, vreeselijke gevolgen, ééne enkele opvatting, één wensch, één brief, één woord kan teweeg brengen.’

Toen hij die laatste woorden sprak, zweefde een bijna onmerkbare glimlach op zijne lippen, maar de doodelijke bleekheid, die zijn gelaat overtoog, zijn strakke blik en de bevende lippen logenstraften dien glimlach op eene vreeselijke wijze. Hij had ook, naar het scheen, vergeten waar hij was en wat hem omringde, en zijn voorhoofd een geruimen tijd in zijne hand verbergende, parelden eenige heldere droppels door zijne bijna vrouwelijke vingeren.

Het kleine gezelschap zat intusschen in een droevige, pijnlijke spanning, en Leifeldt voornamelijk; want hem zelfs had zijn vriend tot hiertoe hardnekkig geweigerd, de geschiedenis van zijn vroeger leven te verhalen; hij ontwaarde een hem zelven onverklaarbaren angst om lotgevallen van den ongelukkige te vernemen, die werkelijk vreeselijk moesten zijn, daar alleen de herinnering 't anders zoo gesloten en onversaagde gemoed des mans op die wijze kon ontroeren. Niemand waagde het echter, hem te storen, en zelfs Bill kroop dicht aan de knie der tante, terwijl hij de groote blauwe oogen angstig op het ontstelde gelaat van den vreemdeling gevestigd hield; en zijn hartje sloeg sneller van medelijden op het zien van de tranen, die er vielen.

Eindelijk, na eene poos van wel vijf minuten, onder welke alleen het eentonig tikken der groote huisklok de bijna doodsche stilte had afgebroken, ging de verhaler voort, terwijl hij de handen langzaam liet zinken en daarbij strak voor zich heen zag, met eene zachte stem, welke echter spoedig onder het vertellen dezelfde levendigheid terug kreeg:

‘Drie maanden later ontving ik eindelijk antwoord op een mijner brieven en wel uit Cordova, waarheen mijn naar Mendoza gerichte brief opgezonden was. Felipe had in één vreugdekreet aan mij geschreven, dat wij elkander eindelijk zouden wederzien! Hij was gelukkig; in Cordova had hij alles gevonden, wat het hart aan deze wereld hechten kan, eene trouwe gade, een lief kind, en hij kon geene woorden vinden om mij de zaligheid te schetsen, welke hij ondervond. Niettemin wilde hij daar alles verlaten wat hem lief en dierbaar was, om zijn broeder, na zoo vele jaren afzijns, aan het hart te drukken en hij had mij den dag reeds opgegeven, wanneer hij in Buenos-Ayres zou aankomen.

‘Ook ik had intusschen,’ voer don Gaspar na eene langere tusschenpoos voort, in welke hij zijne innerlijke ontroering met geweld onderdrukte. ‘een wezen gevonden, wier bezit mij, gelijk ik toen geloofde, tot den gelukkigsten aller menschen zou maken. De dag, op welken ik mijnen broeder zou wederzien, zou voor het altaar hare hand in de mijne leggen. De dag brak aan; maar hoe zou hij eindigen?

‘In de laatste dagen had ik bij mijne toekomstige schoonouders zekeren cavallero uit en in zien gaan, wiens houding tegenover mijne bruid mij niet beviel; mij zelven behandelde hij met die laatdunkenheid, den Zuid-Amerikanen tegenover het Spaansche bloed eigen, en alleen de tegenwoordigheid mijner schoonouders had reeds tweemaal verhinderd, dat het tusschen ons tot harde woorden of tot nog hardere daden kwam.

‘Zoo brak de morgen vóór mijnen bruiloftsdag aan, en velerlei bezigheden, welke mij dien dag op de straat hielden, inkoopen en bestellingen, gaven mij aanleiding om in een koffiehuis te treden, ten einde een glas wijn te drinken. Ik zocht eene verkwikking, en vond den dood.

‘In het koffiehuis stond de bewuste Argentijn, in druk gesprek met een ander persoon, die bekend was als een slechte kerel, en die tot werktuig diendein velerlei kwade zaken; ik zag hem in den beginne niet, anders had ik hem zeker op dezen dag vermeden. Ik weet niet welke de inhoud van hun gesprek was; zoo veel is zeker, dat zij hunne aandacht op mij vestigden en, zoodra ik plaats aan eene der tafeltjes genomen had, met een mijner buren een gesprek aanvingen, dat mij niet onverschillig laten kon. Het gold mijn vaderland, en hoe vast ik mij ook voorgenomen had, de zaal te verlaten toen ik, reeds in den aan vang, het tamelijk onbeschoft aangelegde plan om mij driftig te maken doorzag, bezigden zij al spoedig uitdrukkingen, die het mij onmogelijk maakten ze onbeantwoord te laten. De twee Argentijnen voornamelijk, beiden, ten minste voor het uiterlijke, dweepzieke aanhangers van den diktator, hoonden mijne natie op zulk eene onwaardige en lage wijze, dat ik mij niet weêrhouden kon, mij in hun gesprek te mengen. Om te zwijgen zou ik visschenbloed in mijne aderen moeten gehad hebben. - Het eene woord echter haalde het andere uit, mijne tegenpartij dreef het met geweld tot het uiterste en den volgenden morgen, mijn bruiloftsdag, werd bestemd om onzen twist af te doen. Denzelfden namiddag echter overvielen mij die schurken op eene verraderlijke wijze, en ik dankte het mijn gelukkig gesternte, dat de eerste op mij gemunte doodelijke steek op mijne horloge afgleed, terwijl de moordenaar door mijne hand viel. De andere, die mij schielijk weder op de been en zijn duivelsch plan verijdeld zag, wilde nu ontvluchten, maar ik was vlugger dan hij. Het bloed ziedende, het blanke wapen in de vuist, vervolgde ik hem door verscheidene straten, hem steeds nader en nader komende. Vruchteloos schreeuwde hij om hulp; de menschen waagden het niet, den gewapenden vervolger in den weg te treden, en op hetzelfde oogenblik, toen hij bij een hoekhuis krachteloos ineen zonk....

Don Gaspar zweeg eenige oogenblikken, en voegde er vervolgens met eene gesmoorde stem bij: Trof mijn staal zijn hart!

‘Eerst toen ik hem bloedend voor mij zag liggen, wist ik wat ik gedaan had, en begreep ook het gevaar, waarin ik mij daardoor zelf had gebracht. De beulsknechten des diktators waren snel in de uitvoering der schielijk uitgesproken veroordeelingen, en zelfs geen uur langer durfde ik mij in veiligheid achten; want ik was in het vervolgen, zoowel als bij het plegen der daad zelve, herkend en omsingeld geworden. Mijn wapen maakte mij ook hier echter ruim baan, en in een door mij bekend huis vluchtende, leidde ik mijne vervolgers van het rechte spoor.

‘De schielijk invallende nacht kon mij daarenboven gemakkelijk uit het bereik van elk gevaar brengen. Boven aan de kleine rivier de Boca lag een klein bootje, ik kende de plaats zeer juist, en buiten aan de reede lag een Spaansch oorlogschip voor anker. Eenmaal daar aan boord, was de vereenigde macht van Rosas niet in staat geweest, mij een haar te krenken. Vooraf echter moest ik mijnen broeder bericht van mij doen toekomen. Wat bekommerde mij het gevaar, dat ik daardoor liep? Mijne schuilplaats weder verlatende, wandelde ik in mijnen mantel gehuld, langzaam, om geen argwaan te wekken, naar het middenpunt der stad, waar men mij bezwaarlijk zou zoeken, te meer, daar ik eenige uren geleden, naar eene tegenovergestelde richting was gevlucht. Maar de straten waren dien avond meer bevolkt dan ooit, er scheen iets bijzonders voorgevallen te zijn, en een hoek omslaande hoorde ik, dat een Gaucho tot een ander lachend zegde: ‘Zij hebben hem, amigo Caramba! hij wilde zich nog verdedigen, maar de knechts van den diktator laten zich niet met ophelderingen in. Hij ziet er nu uit alsof hij zich bij het scheren gesneden had.’

‘Het bloed stolde mij in de aderen; ik wist niet waarom, maar als een elektrieke schok doortrilde mij dat vluchtig uitgesproken woord, en in plaats van elken blik zoo ras mogelijk te ontvlieden en te trachten het nauwelijks vijftig schreden van daar gelegene huis te bereiken, door welks achterdeur ik gemakkelijk weder een uitweg kon vinden, vroeg ik, mijn gelaat zoo veel mogelijk door mijnen mantel en breed geranden hoed bedekt, aan den naastbij staanden knaap: wien zij gevangen en vermoord hadden. - ‘Wien?’ zegde hij grijnzend, ‘wien anders dan dien Spaanschen hond, die dezen morgen twee brave mannen der Federatie verraderlijk overvallen en vermoord, maar toch misgeraakt heeft.’ - ‘En zijn naam?’ - Mijn eigen naam donderde mij in de ooren, en daar de straat met mij begon te draaien, weet ik alleen nog maar, dat ik naar de plaats snelde waar het lijk lag.

‘En daar?’ vroegen de toehoorders als uit eenen mond en in de vreeselijkste spanning; want de verhaler zag met strakken blik, den rechterarm uitgestrekt, alsof hij het schrikbeeld voor zich uit den grond zag opkomen, onbeweeglijk ter neer, en zijne oogen namen een wilden en bijna waanzinnigen glans aan.

Plotseling echter, alsof hij gevoelde, hoe aller oogen angstig en vol verwachting op hem gevestigd waren, stond hij op, en zijn blik snel en uitvorschend in den kring latende rondgaan, bleef deze rusten op de tranen, welke in het oog der jonkvrouw parelden, die met bleeke wangen en met een luid kloppend hart tegenover hem zat, en ieder woord in pijnlijken angst van zijne lippen had opgenomen. Zijn blik ontmoetende, sloeg zij de oogen neer, en don Gaspar, die een geruimen tijd als droomende

[p. 144]

tot haar opzag, streek zich nu de zwarte, glanzige lokken van het voorhoofd, en, diep ademhalend, was het, als had hij een zwaar en vreeselijk gewicht van zijne borst gewenteld.

‘En daar? wien vondt gij daar?’ riep de oude mevrouw Newland nog eenmaal, en ook Leifeldt, die naar hem toetrad en de hand op zijnen schouder legde, herhaalde in stilte deze vraag.

‘Daar?’ riep don Gaspar lachende uit, wien op dit oogenblik weer de gewone overmoed uit de oogen straalde. ‘Daar? Mij dunkt ik had tooneelspeler moeten worden - ha ha ha! - nooit in mijn leven had ik gedacht zoo veel talent voor vertellen te hebben! Waarlijk, senior! gij zijt er geheel door ontroerd, en de seniorita heeft tranen in de oogen.’

Hij sprong op, en Jenny's hand grijpende, zegde hij op zachten, bijna smeekenden toon:

‘Wees niet boos op mij, seniorita, ik wilde noch u, noch uwe lieve betrekkingen bedroeven, alleen wat aangenaam onderhouden, maar heb het, naar ik zie, geheel verkeerd aangelegd. Niet waar, ik ben oud genoeg om verstandig te wezen, en toch zet mij een kleine kwelgeest, dien ik gemakshalve steeds met mij omdraag, menigmaal op het sterkst aan om zulke dwaze streken uit te voeren; maar naderhand moet ik er voor boeten, als ik zie welk onheil ik veroorzaakt heb,’ voegde hij er bewogen bij.

Jenny stond over dezen algeheelen ommekeer zoo verbaasd, dat zij in het eerste oogenblik niet wist of zij er om lachen of schreien moest. Een blik in de oogen des vreemdelings maakte haar echter weder angstig; dáár lag meer in opgesloten dan enkel een lichtzinnige lust om gruwzame geschiedenissen te verhalen, en het bloed zijner hoorders van angst te doen stollen: een verschrikkelijk geheim sluimerde achter deze donkere starren, en welk een vreeselijke strijd moest het hem kosten, dat geheim met zulk eene kracht en schijnbare kalmte te onderdrukken!

Het meisje liet hare hand langer in de zijne dan zij wel wist, en toen zij hem die eindelijk en slechts langzaam onttrok, ontmoetten de oogen van don Gaspar den blik zijns vriends, welke half uitvorschend, half twijfelend op hem rustte. Hij vermeed dien blik, maar reikte hem met een afgewend gelaat de hand en drukte die hartelijk.

‘Neen, zoo iets,’ riep de oude dame ten hoogste verbaasd uit, ‘bewaar me! en dat was niet meer dan eene eenvoudige vertelling, en zóó natuurlijk, dat het hart bijna ophield te kloppen en men geen adem kon halen! Maar, don Gaspar! gij moet op een anderen keer vooraf zeggen, dat het niet ernstig gemeend is, men weet anders niet wat men er aan heeft.’

Don Gaspar hield intusschen nog steeds Leifeldts rechterhand met zijne linker, en zijnen arm met zijne rechterhand gevat; het was alsof hij hem in het bijzonder nog iets te zeggen had, alsof hij zich voor hem rechtvaardigen moest; maar hij liet eindelijk ook hem los, en schielijk naar den ouden heer gaande, die op hem toetrad, schudde hij dezen hartelijk de hand en zeide zachtjens, met het eene oog knippende:

‘Niet waar, Sir! gij wist wel waar ik heen wilde?’

‘Ik,’ riep de oude heer trouwhartig uit, de hem toegereikte hand met alle macht schuddende, ‘niet in het minste. Zoo waar als mijn naam Newland is, ik hield de geheele geschiedenis voor echte munt, en mijne ziel dacht er niet aan, dat gij schertsen wildet; gij hebt echter een fameus talent, en als gij dat op het tooneel even als hier kondet vertoonen, zoudt gij er rijk door kunnen worden.’

een trouwe verzorgster, naar rudolph epp.

‘Dat is juist ons ongeluk hier op de wereld,’ bracht don Gaspar hier lachende tegen in, ‘dat wij in de jeugd nog niet zelfstandig kunnen handelen, of wanneer wij het al konden, toch niet in staat zijn, den weg die oogenschijnlijk effen en breed voor ons uitgestrekt ligt, met het oog te meten; heeft echter de ondervinding ons hare voren in het voorhoofd gedrukt, dan is het gewoonlijk te laat om nog een nieuwe loopbaan te kiezen, en wij vermoeien ons ontstemd en moedeloos op de reeds betreden, vrij breede en bestovene heirbaan, ofschoon ter rechter- en linkerzijde de schaduw- en bloemrijkste paden en wegen gelegen zijn, die ons naar hetzelfde doel zouden voeren, wanneer de grachten aan weerszijden, die wij nu over zouden moeten springen, maar niet zoo verwenscht breed waren.’

Met eene snelle wending voerde hij zijne, hem nog half verbaasd, half mistrouwend aanstarende toehoorders op het veld van hun eerste onderhoud terug; kleine, belangrijke voorvallen uit zijn leven, met eene geheel eigendommelijke mengeling van ernst en luim voorgedragen, wekten, op die wijze, de vorige belangstelling bij de vrienden op, en eer een half uur verloopen was, werd het gesprek weder levendig en algemeen en men schertste en vertelde onder elkander nog tot laat in den nacht voort.

Onder het naar huis gaan zocht Leifeldt zijnen vriend wel weder op zijne levensgeschiedenis terug te brengen, maar deze liet zich niet vangen; hij sprong van den hak op den tak en was zoo vol dolle en grappige invallen, dat het onmogelijk scheen een enkel ernstig woord met hem te spreken.

VII.

In de eerste drie dagen was don Gaspar niet te bewegen om de Newlands nogmaals op te zoeken, zelfs niet, toen Leifeldt hem eene bepaalde uitnoodiging van hen overbracht. Hij verontschuldigde zich met eene hevige hoofdpijn, en slenterde bijna den ganschen dag het zeestrand op en neer, om naar de binnenkomende schepen te zien. Hij was daarbij zoo stil en onverschillig, dat het scheen, alsof er na de sterke opgewondenheid van dien avond eene matheid gevolgd was, welke hij niet eens de moeite nam te overwinnen.

Bij de Newlands daarentegen liep het gesprek geheel over hem, en waarover men ook mocht spreken, als iemand het huis binnentrad, wanneer er toevallig een deur geopend of gesloten werd, kwam onwillekeurig de vraag op de lippen: zou dat don Gaspar zijn? Men had reeds dikwijls aan Leifeldt gevraagd, hoe en waar hij dien vriend had leeren kennen, maar hij wist die vraag altijd te ontwijken en hij zocht ook nu van zijnen kant de oude lieden in de meening te versterken, dat don Gaspar op dien avond met zijn afgrijselijk verhaal, waaruit zich toch niets anders liet opmaken, dan dat zijn tweelingbroeder in zijne plaats vermoord was, aan zijne verbeelding en zijnen luim wat al te vrijen teugel had gelaten. Jenny beweerde echter bepaald, en Leifeldt stemde in zijn hart met haar in, dat de afloop van de ware gebeurtenis hem zelf zoo verschrikkelijk was voorgekomen, dat hij huiverde zijnen toehoorderen nog grooteren angst aan te jagen, maar zich liever geweld had aangedaan om te verzwijgen 't geen aan zijne lippen dreigde te ontsnappen. Die arme man, wat zal hij al dien tijd veel heimelijk leed met zich rondgedragen hebben!

Eerst den derden avond betrad don Gaspar weder de woning van de familie Newland, en ditmaal verzocht hij zelf Leifeldt, hem te vergezellen. Hoe dikwijls de oude lieden hem verzochten, op het vorige verhaal terug te komen, en hem verzekerden, hoe ze zijne partij hadden opgenomen, wist hij hen toch altijd af te schepen, maar het was duidelijk zichtbaar, hoe hem elke herinnering aan dien avond hinderde. Leifeldt en Jenny zochten daarom het gesprek gedurig op iets anders te brengen.

Van toen af kwam don Gaspar dagelijks bij de Newlands aan huis, en terwijl Leifeldt drukker praktijk kreeg, naarmate men in de stad meer vertrouwen in hem begon te stellen, en zijne toenemende ervaring hem den weg daartoe ontsloot, zat de Spanjaard soms uren lang met Jenny aan het schaakbord, of las hij een boek met haar, of vertelde hij aan de oude lieden avonturen uit zijn zonderling leven.

(Wordt voortgezet.)