De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 1

De dochter der elve.
Eene Boheemsche legende.
(Vervolg.)

Na eenige jaren wasten de teedere meisjes op tot schoone jonkvrouwen, als rozen die uit de knop te voorschijn treden en de roem harer schoonheid verbreidde zich over 't gansche land. De edelste jongelingen uit het volk drongen zich om haar heen en hadden allerlei zaken aan vader Krokus te vragen; maar in den grond was het met al die voorwendsels slechts op de schoone dochters gemunt, wien zij bij die gelegenheid knipoogjes gaven zooals jonge gezellen plegen te doen, die zoo gaarne bij den vader een praatje maken als zij de dochters zoeken.

De drie zusters leefden in goede eendracht en ongeveinsdheid met elkander. De gave der voorspelling was haar in dezelfde mate geschonken en hare woorden waren orakelspreuken zonder dat zij het zelf wisten. Maar spoedig werd hare ijdelheid door vleierij gaande gemaakt.

Nauwelijks was de ijdelheid het jonkvrouwelijk hart binnengeslopen of de hoovaardij, hare lieve getrouwe, stond aan de deur met heel haar gevolg: de eigenliefde, de eigenlof, de eigenbaat, de eigenzin, alle slopen er binnen. De oudere zusters beijverden zich de jongere hare kunsten voor te doen en benijdden haar in het geheim hare meerdere schoonheid. Want ofschoon ze allen zeer schoon waren, was toch Libussa de schoonste onder haar. Bela legde zich voornamelijk toe op de kruidkunde; zij kende al de verborgene krachten der planten en wist er alle giften en tegengiften uit te bereiden. Als haar distilleerketel dampte, lokte zij de geesten uit de onmetelijke ruimte aan gene zijde der maan tot zich om met hunne fijne organen den welriekenden geur in te ademen, of zij bereidde een doodenden pestwalm.

Therba wist allerlei tooverspreuken te verzinnen waarmee zij de elementen kon beheerschen; storm en wervelwind, hagel en regen, donder en bliksem en aardbeving kon doen ontstaan. Zij bediende zich van deze kunsten om het volk te verschrikken en als eene Godin gevreesd en geëerd te worden en wist de weersgesteldheid inderdaad beter naar de wenschen en den eigenzin der menschen te regelen dan de wijze Natuur.

Twee broeders leefden met elkander in twist daar zij in hunne verlangens niet overeenstemden. De een was een akkerman en wenschte voortdurend regen om zijn zaad te doen opwassen. De andere was een pottebakker en verlangde altijd zonneschijn om zijne aarden vaten te drogen. Daar nu de Hemel hen niet kon bevredigen, gingen zij op zekeren dag met rijke geschenken naar de woning van Krokus en gaven hun verlangen aan Therba te kennen. De Elvedochter lachte over het morren der broeders tegen de weldadige huishouding der Natuur en bevredigde beider verlangen; zij liet regen vallen op het zaad van den landman en bij den pottebakker daarnaast liet zij de zon schijnen. Door deze tooverijen verwierven zich de beide zusters groote roem en rijkdom; want zij verleenden hare hulp niet zonder loon en gewin, bouwden van hare schatten kasteelen en landhuizen, legden heerlijke lusttuinen aan, werden de verkwistingen nimmer moede en fopten en bedrogen de mannen, die naar hare liefde dongen.

Libussa had niet den trotschen, ijdelen zin harer zusters. Ofschoon zij dezelfde talenten bezat, om in de geheimen der natuur door te dringen en zich van hare verborgen krachten te bedienen, zij had genoeg aan dit aandeel in de moederlijke nalatenschap en zocht er niet mee te woekeren. Hare ijdelheid strekte zich niet verder uit dan tot het bewustzijn harer schoonheid; zij haakte niet naar rijkdommen en wilde noch geëerd noch gevreesd zijn, zooals hare zusters. Als deze op hare landgoederen waren en den tijd doorbrachten met feesten en gastmalen en de kern der Boheemsche ridderschap aan haren triomfwagen ketenden, bleef zij alleen in de vaderlijke woning, bestuurde het huishouden, gaf den raadvragenden bescheid, verleende den armen en verdrukten haren bijstand en deed dat alles uit goeden wil en zonder belooning. Haar gemoedsaard was zacht en bescheiden en haar wandel deugdzaam en vroom, zooals het eene edele jonkvrouw betaamt. Zij verheugde zich wel in 't geheim over den indruk, dien hare schoonheid op 't hart der mannen maakte, en nam de zuchten der smachtende aanbidders als eene billijke tol aan hare schoonheid verschuldigd, maar niet éen durfde haar van liefde spreken of naar hare hand dingen. Maar Amor, de schalk, speelt zijn spel het liefst met de preutschen en slingert dikwijls zijne brandende fakkel op een nederig stroodak als hij een hoog paleis in vlammen meent te zetten.

Diep in het woud had zich een oude ridder gevestigd, die met de Ezechen in 't land gekomen was. Hij had de woestenij vruchtbaar gemaakt en een landgoed aangelegd, waar hij het overige zijner dagen in stilte meende door te brengen en zich van de opbrengst zijner bouwerij dacht te onderhouden.

Een geweldige nabuur maakte zich van zijn eigendom meester en verdreef den ridder, die door een gastvrijen landman in diens woning opgenomen en verpleegd werd. De ongelukkige grijsaard had een zoon, die nog de eenige troost en steun zijns ouderdoms was, een wakkeren jongeling, maar die niet meer bezat dan een jachtspies en eene geoefende vuist om daarmee voor het onderhoud des ouden mans te zorgen. De roof van den schelmachtigen Nabal maakte zijn toorn gaande; hij wapende zich om geweld

[p. 140]

met geweld te keeren; maar het bevel van den zorgzamen grijsaard, die het leven van zijn zoon niet in gevaar wilde brengen, ontwapende den edelen jongeling. Evenwel wilde hij zich later toch niet geheel van zijn voornemen laten afbrengen. Toen riep de vader hem tot zich en sprak: ‘Ga heen, mijn zoon, tot den wijzen Krokus of tot de jonkvrouwen, zijne dochters, en vraag daar raad of de Goden uwe onderneming goedkeuren en u een goeden uitslag zullen schenken. Is dat zoo, dan moogt gij het zwaard aangorden, den speer in uwe hand nemen en uw erfgoed veroveren; zoo niet, blijf hier tot gij mij de oogen hebt toegedrukt; doe dan wat u goeddunkt.’

na den kerkdienst, naar l. jessen.

De jongeling vertrok en kwam het eerst aan het paleis van Bela, dat het aanzien van een tempel had, door eene Godin bewoond. Hij klopte aan en begeerde ingelaten te worden; maar toen de portier zag dat de vreemdeling met leege handen kwam, wees hij hem als een bedelaar af en sloeg de deur voor zijn neus toe. Treurig ging hij verder en kwam aan de woning van Therba, klopte aan en begeerde binnengelaten te worden. Toen kwam de portier voor 't raampje en vroeg: ‘Hebt ge goed geld op zak, om mijne gebiedster te beloonen, dan zal ze u een van hare spreuken leeren, die u uw lot verkondigen zal. Zoo niet, ga heen en verzamel u aan den oever der Elbe zooveel goudkorrels als de boom bladeren, de tarwe aren en de vogel vederen heeft; dan wil ik u de deur openen.’ - De teleurgestelde jongeling ging moedeloos voort, te meer daar hij hoorde dat de ridder Krokus naar Polen gereisd was om een twist tusschen eenige Magnaten bij te

[p. 141]

leggen. Hij beloofde zich van de derde zuster geene betere ontvangst en toen hij haar vaderlijk slot in de verte bemerkte, waagde hij het niet meer nabij te komen, maar verborg zich in een dicht bosch om er zijn lot te betreuren.

duitsche landverhuizers, naar c. koch.

Spoedig evenwel werd hij uit zijne mijmeringen wakker gemaakt; hij vernam paardengetrappel in de verte. Een vluchtend hert brak door de struiken en werd door eene schoone jagerin en hare gezellen vervolgd. Zij schoot een pijl op het dier en hij vloog dwarrelend uit hare hand door de lucht, maar zonder het wild te bereiken. Ras greep de loerende jongeling zijn boog en schoot bliksemsnel een gevederden pijl af, die het hart van het wild doorboorde zoodat het dood neerstortte. De jonkvrouw door deze onverwachte verschijning verrast, zag naar den onbekenden jachtgezel rond; toen de schutter haar zag, kwam hij te voorschijn en boog zich deemoedig ter aarde. Jonkvrouw Libussa geloofde niet ooit een schooner man gezien te hebben. Hij maakte op haar zulk een diepen indruk, dat zij zich niet kon onthouden, hem hare welwillendheid te betoonen. - ‘Zeg mij, lieve vreemdeling,’ sprak zij tot hem, ‘wie zijt gij en welk toeval voert u hier?’ - De jongeling oordeelde dat zijn goed geluk hem had doen vinden wat hij zocht; hij openbaarde haar het doel zijner komst en verzweeg niet hoe hij aan de deur harer zusters afgewezen en hoe hard hem dat gevallen was. Zij beurde hem op met de vriendelijkste woorden - ‘Volg mij in mijne woning,’ sprak zij: ‘ik wil het boek der toekomst voor u openleggen en u morgen bij 't opgaan der zon antwoord geven.’

[p. 142]

De jongeling deed zooals hem geboden was. Geen brutale portier versperde hem hier den ingang van het paleis: de schoone bewoonster schonk hem in ruime mate gastvrijheid. Hij was daarover verrukt, maar meer nog over de schoonheid zijner lieve gastvrouw. Hare betooverende gestalte zweelde hem den ganschen nacht voor de oogen en hij zorgde wel dat de slaap hem niet verraste, opdat hij geen oogenblik de voorvallen van den vorigen dag uit het geheugen verliezen mocht.

Jonkvrouw Libussa genoot evenwel een zoeten slaap: want het is voor hem die de gave der profetie bezit, noodzakelijk nu en dan van alles wat hem omringt afgescheiden te zijn. De gloeiende verbeelding der schoone Elvedochter verbond het beeld van den jongen vreemdeling met alle droomgestalten, die haar in dien nacht voor den geest zweefden en een voorgevoel zeide haar bij 't ontwaken, dat de schepping harer fantazij niet geheel een ijdele droom was, maar op bepaalde gebeurtenissen doelde, die de toekomst onthullen zou. Zij ervoer tevens dat de gast onder haar dak in vurige liefde tot haar ontbrand was en haar hart deed haar ten zijnen opzichte eene even openhartige bekentenis; maar zij drukte spoedig het zegel der geheimhouding op dit alles, evenals de bescheiden jongeling zich zelven bezworen had, zijnen oogen en zijne tong het zwijgen op te leggen om zich geene verachtelijke afwijzing op den hals te halen: want de scheidsmuur, die tusschen hem en de dochter van Krokus was opgericht, scheen hem onoverkomelijk.

Ofschoon nu de schoone Libussa volkomen wist wat zij den jonkman op zijne vraag moest antwoorden, viel het haar toch moeilijk hem zoo ijlings van zich te laten gaan. Bij zonsopgang riep zij hem tot zich in den tuin en sprak: ‘Nog hangt een sluier voor mijn oog, die mij belet uwe toekomst te zien, - wacht tot zonsondergang;’ - en den volgenden dag: - ‘Wacht nog heden,’ - en den derden: ‘Geduld tot morgen.’ - Op den vierden dag liet zij hem eindelijk gaan, daar zij geen voorwendsel vond om hem langer terug te houden zonder haar geheim te verraden, en gaf hem op vriendelijken toon dit bescheid: ‘De Goden willen niet dat gij met den geweldenaar rechten zult; dragen en dulden is der zwakken lot. Ga heen tot uwen vader, wees de troost zijns ouderdoms en onderhoud hem door den arbeid uwer handen. Neem twee witte stieren uit mijne kudde tot een geschenk en dezen stok om ze te regeeren, en als hij bloeit en vruchten draagt, zal de geest der profetie over u komen.’ - De jongeling achtte zich deze gift der schoone jonkvrouw niet waard en werd schaamrood dat hij een geschenk moest aannemen zonder een tegengeschenk te kunnen geven.

Zwijgend nam hij afscheid; maar zijne gebaren drukten uit wat hem dit kostte. Aan de poort vond hij twee witte stieren gebonden, zoo schoon en glanzend als oudtijds de goddelijke stier, op welks gladden rug Europa over de zee werd gedragen.

Vol vreugde maakte hij ze los en dreef ze voor zich heen. De terugweg scheen hem slechts weinige ellen, zoozeer was zijne ziel vervuld met de gedachte aan de schoone Libussa, en hij zwoer bij zich zelven, daar hij toch haar liefde niet kon verwerven, ook geene andere te beminnen zijn leven lang. De oude ridder verheugde zich over de terugkomst van zijnen zoon en nog meer toen hij vernam dat de uitspraak der dochter van den wijzen Krokus zoo goed met zijne wenschen overeenstemde. Daar nu de Goden den jongeling tot den akkerbouw hadden geroepen, verzuimde hij ook niet de witte stieren aan te spannen en de ploeg te hanteeren. De eerste proef gelukte naar wensch; de stieren bezaten zooveel kracht, dat zij in een dag meer land beploegden dan twaalf ossen plegen te doen.

(Wordt vervolgd.)