De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 1

[p. 41]

[Nummer 6]

louis pasteur.

Louis Pasteur.

De beroemde Fransche scheikundige, wiens portret in dit nummer voorkomt, werd geboren te Dôle (Jura) den 27 December 1822. Hij trad op achttienjarigen leeftijd als studiemeester in de Universiteit van Besançon, en werd drie jaren nadien leerling der Normaalschool. Na zijn diploma in de natuurkundige wetenschappen verworven te hebben, bleef hij aan laatstgenoemd gesticht gehecht en bekleedde daarna opvolgendlijk verscheidene leeraarsstoelen. In 1856 kende hem de Koninklijke maatschappij van Londen de Rumfordmedalie toe voor zijne wetenswaardige bevindingen op natuurkundig gebied. Een prijs van 10,000 gulden werd den geleerde in 1868 door het Oostenrijksch ministerie van Landbouw toegewezen voor de uitvinding van het doelmatigste hulpmiddel tegen de ziekte der zijdewormen. Voor hetzelfde betoogschrift alsmede voor zijne merkwaardige schriften over de wijnen, den azijn en het bier, verkreeg de heer Pasteur in 1873 in Frankrijk eenen eereprijs van 12,000 franken. De Nationale Vergadering van zijn vaderland stond hem het volgende jaar, op voorstel van Mr. Paul Bert, een levenslang pensioen toe van dezelfde som. Reeds door Napoleon III tot Senateur benoemd, werd de Fransche geleerde later tot groot-officier van het legioen van eer verheven en verwierf ook buiten zijn geboorteland eene menigte onderscheidingen, waaronder het diploma van doctor in de wetenschappen, hem dit jaar door de Leuvensche hoogeschool toegekend, voorzeker geen der minstvereerendste is.

Buiten de hierboven aangehaalde werken zijn van Louis Pasteur verscheidene schriften verschenen, betrekkelijk de zoogezegde générations spontanées, die allen grooten opgang maakten.

Maar zijne laatste proefnemingen om door inenting dieren en gevolgenlijk ook menschen voor de nu schier ongeneesbare hondsdolheid te vrijwaren, heeft vooral de algemeene aandacht op zijnen naam getrokken.

Het volgende feit gaf aanleiding tot gezegde opzoeking. De beroemde scheikundige werd namenlijk in het gasthuis bij een kind geroepen dat in den hoogsten graad door razernij aangetast was. Een schuimend kwijl vloeide den kleinen rampzalige voortdurend uit den mond en verstikte hem na een verschrikkelijk lijden van twee dagen. De heer Pasteur deed dit vergiftige speeksel door een konijn oplekken en twee dagen nadien stierf dit dier insgelijks, zonder echter eenig kenteeken van razernij vertoond te hebben.

Op dit gegeven kwam de vernuftige onderzoeker tot de bevinding dat de hondsdolheid eene hersenziekte is, die

[p. 42]

tevens het ruggemerg en het geheele zenuwstelsel aantast, en dat het kwijl der razende honden van de zenuwen voorkomt, die met de speekselklieren verbonden zijn.

Na menigvuldige proefnemingen van inenting tot verwekking of afwering der razernij op honden, konijnen en apen gedaan te hebben, diende de onvermoeide geleerde een verslag in bij de Wetenschappelijke Academie van Parijs en bij de Landbouwmaatschappij van Frankrijk over den uitslag zijner waarnemingen en hij verzocht tevens den Minister van Openbaar Onderwijs eene commissie te willen benoemen om de dieren te onderzoeken, die hij door inenting tegen de razernij gevrijwaard had. Twintig ingeënte en twintig niet ingeënte honden zou men door razende honden doen bijten: de eerste zouden zonder uitzondering allen aan de vreeselijke kwaal weerstand bieden, de andere zouden allen eraan bezwijken. Als tweede proef zou men een even groot getal honden, ingeënt met het behoedmiddel van den heer Pasteur, en evenveel ongevrijwaarde dieren, met smetstof van hondsdolheid inenten en wederom zouden de eerste alleen van de ziekte gespaard blijven.

Aan het verzoek van den grooten scheikundige werd voldaan en eene commissie wierd benoemd om over vermelde proefnemingen verslag te doen. Dit verslag is thans neergelegd en, naar de algemeene hoop en verwachting, is het behoedmiddel tegen de hondsdolheid van den kundigen navorscher, van eene afdoende doeltreffendheid bevonden en zal Louis Pasteur plaats nemen in de rij der groote weldoeners van de menschheid en door zijne ontdekking eenen onsterfelijken roem verwerven.

De voorlezing van het testament.

Wat een prachtig tafereel! De schilderij van den Duitschen kunstenaar Bokelmann, door onze gravure weergegeven, is een meesterstuk van samenstelling en uitdrukking. Hoe natuurlijk is elke dier talrijke groepen voorgesteld en welk harmonisch geheel maken zij niet te zamen uit. Hoe sprekend staat niet op ieder gelaat de gemoedsbeweging afgeteekend, die de voorlezing van den laatsten wil des overledenen bij zijne bloedverwanten opwekt, terwijl tevens in dezer houding het zelfbedwang duidelijk merkbaar is, dat bij lieden van hunnen stand tegenover elk en in iedere omstandigheid als eene hooge vereischte van den bon ton gevergd wordt. Rond den voorlezenden notaris staan de familieleden geschaard, wier namen waarschijnlijk in de testamentsbepalingen nog niet voorgekomen zijn en die angstig verbeiden of zij al of niet voordeelig tusschen de erfgenamen aangeteekend staan. De twee heeren, die zich in druk gesprek achter den stoel des notaris bevinden, zijn blijkbaar reeds daarover onderricht en laten uit hun bedenkelijk gelaat zeer merkbaar opmaken, dat het lot hun niet al te gunstig geweest is. Dit laatste is ook het geval met de oude dame en hare dochter in de achterzaal, die benijdend nederzien op het kleine, bedeesde meisje vóór hen, dat door zijne moeder en tantes met zooveel belangstelling beschouwd wordt, nu het door een aanzienlijk legaat van den afgestorven peetoom boven verwachting bedeeld is. Het jonge echtpaar, dat zich in den donkeren linker hoek in stilte heeft teruggetrokken en reeds overeengekomen is hoe het zijn welgekomen deel der erfenis besteden zal, aanschouwt eenigszins zegevierend de rijkere nicht, die bij haar binnentreden de teleurstellende inlichting ontvangt van haren voogd, dat zij niet in het testament vermeld staat. Allen schijnen hier alleen op eigen voordeel bedacht, behalve de jonge dame die zich met haren vader bij het venster afgezonderd heeft, als ergerde het haar bij al die baatzucht geene enkele liefelijke herinnering te zien opwellen aan den overledenen bloedverwant, die haar zoo dierbaar was.

Het tafereel van den Duitschen meester is niet alleen een hoogstverdienstelijk schilderstuk, het is ook eene welgeschrevene bladzijde uit het werkelijke leven, vol ongezochte eenvoudigheid, maar tevens krachtig getuigend van opmerkingsgeest, menschenkennis en waarheid.