Nieuwe Testament (Zuidnederlandse vertaling)

X

Maer het was eenrande man in Cesaream, met namen Cornielijs, een hondert here vander scaren, die geseget werdt van Ytalien [Dats van Rome], die religioes was ende den Here ontsiende met al sinen familien, vele aelmoesenen doende den volke ende

[fol. 192v]

altoes Gode biddende. Ende hi sach oppenbaerlec in visioene omtrent de negende ure vanden dage Gods ingel te hem incomen ende seggende: Cornielijs! Ende in hem siende so wert hi met anxte bevaen ende seide: Wie bestu, Here? Maer hi seide hem: Dine bedingen ende dijn aelmoesenen sijn op comen in herdinken in sHeren anscouwene. Ende nu sende manne in Joppen ende doch halen eenrande Symone, die getoenaemt werdt Peter. Desen herbergetmen te eens Symons eenrehants ledertouwers, wies huus neven de see es. Dese sal di seggen wat di behoert te doene. Ende doe dingel wech gegaen was, die tote hem sprac, soe riep hi II sine huus liede ende enen riddere, die den Here ontsach van den genen, die onder hem waren, die welke, doe hi hen aldit vertelt hadde, so sant hise in Joppem.

Maer sdages daer na, doe de gene den wech daden ende si der stat naecten, soe ginc Peter op de hoegeste camere van den huus omtrent de seste ure, op dat hi soude beden. Ende alse hi honger hadde, woude hi gesmaken, maer doe sijt voert brachten, so viel op Petere een op nemen sijnre gedachten, ende hi sach den hemel ontdaen ende nedercomende een vat als een groet linen cleet, dat men met IV scroden ten horecken van den hemele neder liet in derde, in dwelke waren alle crupende beesten ende de serpente der erden ende vogele des

[fol. 193r]

hemels. Ende tote hem es gemaect een stemme, seggende: Stant op, Peter, slach doot ende eet! Maer Peter seide: Here, dat en moet mi niet gescien, want icken at noeyt negeen gemeine noch onsuver dinc. Ende de stemme seide echter anderwerf tote hem: Dat God gesuvert heeft en sech du niet, dat het gemeinne es. Maer dat wert III werf gedaen, ende thant werdt tvat weder ontfaen in den hemel.

Ende doe Peter in hem selven twivelde, wat visioene het ware, dat hi gesien hadde, sich so stonden de manne vore de dore, die van Cornielise gesonden waren, soekende Symoens huus. Ende doe si geroepen hadden, so vrageden si ochte Symon, die Peter getoenaemt werdt, daer herberge hadde. Maer doe Peter vanden visione peisde, so seide hem de geest: Sich, di sueken III manne. Stant op aldus, ende ganc neder, ende ganc met hen ende en twivele niet, want ic hebse gesonden. Maer Peter op gaende toten mannen seide hi: Siet, ic beent, dien gi suect. Welke sake eest, daer gi om comen sijt? Die seiden: Cornielijs, een hondert here, een gerechtech man ende Gode ontsiende ende die goede orconscap heeft van alden joedscen volke, ontfinc antwerde van enen heilegen ingel, di te doen halene in sijn huus ende waerde des levens van di te hoerne.

[fol. 193v]

Hieromme leidde hise in ende ontfincse te herbergen.

Maer sdages daerna stont Peter op ende tijdde wech met hen. Ende enege van den brueders van Joppen sijn hem gevolget. Maer dsanders dages quam hi binnen Cesarien. Ende Cornielijs ontbeidde hens ende hadde geroepen sine mage ende sine noetvriende [Noet vriende sijn, die enen in der noet niet af en gaen]. Ende het es gesciet alse Peter in quam, so quam hem Cornielijs te gemoete ende nedervallende te sinen voeten anebeedde hi hem. Maer Peter hieffen op, seggende: Stant op, ic ben selve een mensce alse du. Ende al sprekende so ginc hi met hen inwert ende hi vanter vele, die daer comen waren, ende hi seide tote hen: Gi wet, hoet enen man, die jode es, te veronwerdene es, dat hi hem geselt ocht gaet te enegen vremtgeboernen, maer God heeft mi vertoent, dat ic negeenen mensce gemeinne ocht onsuver seggen sal, ende daeromme benic sonder twivelen comen als men mi haelde. Hieromme vragic di, om wat saken dat gi mi hebdt doen halen. Ende Cornielijs seide: Van nu over IV dage hier vore wasic bedende ende vastende in mijn huus toter nonen,

[fol. 194r]

ende sich, vore mi stont een man in enen blickende clede ende seide: Cornielijs, dijn bedinge es gehoert ende dine aelmoessenne sijn vermaent of gedacht in Gods aenscouwene. Daeromme sendde in Joppen ende doe halen Symone, die getoenaemt werdt Peter. Dese wert geherberget in Symons eens ledertouwers huus neven de see. Als dese comen sal, so sal hi di spreken. Hieromme sandic haestelec te di ende du heefs wel gedaen, dattu te ons comen bes. Nu hieromme so sijn wi alle in dinen anscouwe te hoerne alle de welke di bevolen sijn van den Here. Maer Peter op doende sinen mont seide hi:

In waerheiden hebbic ondervonden, dat God negeen uut nemere en es van personen, maer so wie in allen heidenen hem ontsiet ende gerechtecheit doet, die es hem bequame. Want God heeft den sonen van Israhel dwaert gesonden ende boetscaepte hen peys bi Ihesum Christum. Dese es God van allen. Gi wet dat waert, dat gesciet es dor al Judea, want begennende van Galylea na dat doepsel, dat Jan predecte, Ihesum van Nazareth, hoene God consacreerde metten heilegen geest ende met crachte, die dore leet wel doende ende genesende al\le,

[fol. 194v]

die gequelt van den duvel waren, want God was met hem. Ende wi sijn orconden van al dien, dat hi dede in dlantscap vanden Joden ende in Iherusalem, dien doodden si hangende in den houte of aen een cruce. Desen verwecte God ten derden dage, ende hi gaffene openbaer te werdene niet alden volke, maer dien getugen, die voregeordineert waren van Gode, ons, die met hem aten ende dronken nadat hi opverstont vander doot, ende hi beval ons den volke te predeckene ende te orcondenne, want hijt es, die van Gode gesettet es doemmere der levendere ende der doodere. Desen geven alle de propheten orconscap, dat alle, die in hem geloeven, bi sinen name ontfaen verlaennesse der sunden.

Doe Peter noch dese waerde sprac, so viel de heilege geest op alle, diet dwaert hoerden. Ende de geloevege, die vander besnidenessen waren, die met Petere comen waren, si verwonderden, dat onder de heidene de gracie des heilechs geests uut gestort es, want si hoerdense metten tongen spreken ende Gode loven. Doe antwerde Peter: Hebdi water, wie mach verbieden, dat men dese niet en doepe, die den heilegen geest ontfaen hebben gelijc ons? Ende hi hietse doepen in Ihesus Christus name. Doe baden si hem, dat hi allettel dage met hen bleve.

[fol. 195r]