De Nieuwe Stem. Jaargang 22

[p. 323]

Kazimir Malewitsj
dierbare kameraden vernieuwers

Dierbare kameraden Vernieuwers in Holland

Ik ontving uw brief en nam kennis van het artikel in De Tribune; de gehele inhoud van uw artikel vormt ongetwijfeld een band met mij en al mijn vrienden. Uit uw brief blijkt dat u mijn werk waardeert, maar alles wat in Berlijn te zien was, is u niet genoeg en u zou meer willen weten, maar wat ik u in een beknopte brief kan uiteenzetten is niet veel; de onvoorstelbare moeilijkheden van ons leven maken het onmogelijk ons werk zelfs maar te fotograferen en u afdrukken te sturen, ook de zich ophopende manuscripten kunnen wij niet uitgeven en evenmin in een of andere krant publiceren. In uw brief vraagt u om inlichtingen over de artistieke beweging in Rusland. Hierover moet ik u het volgende zeggen: In Rusland zijn opnieuw kunstenaarsverenigingen opgericht; de belangrijkste plaats neemt ‘Mir Iskoestw’ (De Wereld van de Kunsten) in. Men kan zeggen dat dit één groot schilderskerkhof is, hun verstarring is bijzonder bedroevend, het teken des doods of van de tovercirkel hangt boven hen. Het zijn verstokte naturalistische fanatici die naar hun eigen mening... (vier woorden vrijwel uitgewist - GH) van het voorwerp; het wezen van de schilderkunst was hun vreemd; zij kenden noch ontdekten de eigenlijke idee van de kunst; zij wisten niet welk een belangrijke rol de schilder of de kunstenaar in het algemeen, speelt in de menselijke cultuur. Hadden zij geweten welk een geweldig begrip schuilt in het wezen van de kunst, dan waren zij vlugger in beweging gekomen, dan hadden zij de begrenzingen van het voorwerp doorbroken om binnen te treden in een nieuwe nonfiguratieve wereld, waarover ik altijd met al mijn vrienden spreek. Zij zijn allen vergeten, dat de schilderkunst of de kunst in het algemeen, een auto-idee heeft van de verschijningsvormen; zij zijn vergeten dat zij, allen naturalisten, eeuwig de verkondigers en ideologen van een vreemde idee zijn; deze vreemde idee vloeit voort uit de godsdiensten en de op economie en voedselvoorziening gebaseerde staten. Altijd dienden zij de hierbij behorende, op dingen gebaseerde, cultuur en zo werden zij de bovenbouw van wat de maatschappij aanduidt met: leven. Waaruit dit leven dan bestaat? Uit godsdienst en materiële waarden. Beide zijn zij gericht op de stoffelijke dingen; die vormen juist bij hen de inhoud maar zij weten niet dat de kunst een eigen inhoud heeft in zijn auto-idee; zij veronderstellen

[p. 324]

dat de kunst niet anders kan bestaan dan wanneer hij de inhoud van het leven in zich opneemt, wat nu op niets anders neerkomt dan handelen op een dierlijk verzadigingsplan.

Dit plan van stoffelijk-dierlijk handelen bepaalt nu de naturalistische cultuur, terwijl dit juist ondergeschikt moet worden aan de kunst als hoogste cultuuruiting van de mens. Het dier onderwerpt zich aan de mens, dat wil zeggen aan de een of andere hogere bestemming, maar nu blijkt dat de mens geen enkel verschil met het dier vertoont, want hij nam de kracht van het dier om aan voedsel te komen. En daarom leer ik hem, dat al het materiële, alle voorwerpen en alles wat daaruit ontstaat, besloten ligt in de idee van de dierlijke voeding en daarom behoort ook ieder voorwerp tot de ideologie van de dierlijke idee. Ik zie echter het plan voor het menselijke handelen in het non-figuratieve en de idee van het non-figuratieve leid ik af uit de kunst. De nieuwe kunstrichtingen en vooral het Russische cubisme heeft dit laatste reeds duidelijk voorzien; het is definitief aangetoond in het suprematisme als hoogste vorm van menselijk denken ten aanzien van het verduidelijken van het menselijke plan. Gij ziet, kameraden, over het non-figuratieve zowel in zijn toepassing als in het algemeen, moet veel gesproken worden en misschien is mijn korte uiteenzetting niet duidelijk, maar wanneer het zal lukken het boek ‘Het suprematisme als het non-figuratieve’ uit te geven, zal ik het u sturen, wanneer ik echter zelf bij u zou zijn, maar dat is even moeilijk als in de hemel komen, dan begreep u eerder de bijzondere positie van de twee culturen: de naturalistische en de non-figuratieve.

De grote dwaling van alle vernieuwers is dus deze, dat zij streven naar een praktisch, doelmatig naturalisme. Dit behoort echter geheel tot de dierlijke idee, zoals techniek en mechanica. Kijk maar eens hoe alles bij het dier is ingericht. Zijn hele volmaaktheid bestaat hierin, dat heel het organisme de idee uitdrukt van het doelmatig verslinden van voedsel en het inwendig laten ontstaan van de voor het organisme nodige stoffen.

De menselijke cultuur komt niet boven dit plan uit, alleen de idee van het non-figuratieve brengt hem op een werkelijk hoger geestelijk plan, waarbij de activiteit van zijn niet op nuttigheid gerichte leven, zich richt op het tot standbrengen van een non-figuratieve wereld-architectuur. Het gaat niet om de huizen, niet om mes en vork, niet om het dierlijk

[p. 325]

lichaam, maar om een wereld-architectuur, om nieuwe velden en bergen, om een nieuwe architectuur van de ruimte.

Behalve de vereniging ‘Mir Iskoestw’ werkt er nog een tweede groep, die de naam draagt van ‘constructivisten’. Dit zijn de vernieuwers, die gegrepen zijn door de nieuw-stoffelijke revolutie en zij streven ernaar, koste wat het kost, de idee van de kunst als auto-idee op te dringen aan het moderne voorwerp van praktisch nut. Deze beide organisaties zijn ons suprematisten vijandig gezind. Wij zijn uiteraard ook tegen alle nieuw-voorwerpelijk constructivisme, want het constructivisme van de kunst is non-figuratief. Daarom willen wij de wereld opbouwen volgens een abstract systeem en ons daarbij steeds verder verwijderen van het concrete ding, zoals bijvoorbeeld de schepping, de kosmos, van de natuur. Nieuwe vormen ontwikkelen, uitstijgen boven de wetten der noodzakelijkheid waardoor de dingen beheerst worden, pas dan zien wij de mens volledig bevrijd, wanneer hij bovenaards is geworden in zijn handelen. Hierin drukt de mens zich uit, in het overige het dier. Inderdaad, kameraden, is soms onze totale cultuur, een cultuur van de vrije mens?

Nee, het is een cultuur van stoffelijke ‘behoeften’, van ‘noodzakelijkheid’; en liggen soms stoffelijke behoeften in het wezen van de schepping van de kosmos besloten? Nee, nu dan behoort het ook niet tot het wezen van de mens. In de kosmos zijn geen wetten, die zijn beweging tot staan brengen, zomin als er wetten zijn, die hem voortbewegen; er zijn geen grenzen, maar de mens wordt begrensd door zijn dierlijke, stoffelijke wereld zoals het dier begrensd is louter door zijn behoefte aan voedsel. En zo is een groot deel van de jeugd naar technische scholen gegaan om haar dierlijk, stoffelijk rijk te scheppen, een goede bontjas te naaien, goede huizen te maken, bedden en matrassen; en dat bedoelen ze dan met grote creativiteit op het gebied van stoffelijke voorwerpen. Wat doet het ertoe, laat hen gaan, maar iemand moet ook de andere weg blijven volgen, die voor het voortbrengen van de idee van het menselijke. En daarom hangen wij ‘Unowis’, het suprematisme als nieuwe non-figuratieve, technische school voor de mens aan. En hun vijandschap jegens ons spruit voort uit het feit dat zij geen begrip hebben van de twee niveaux waarin de wereld uiteenvalt. Wij erkennen geen doelmatigheid, evenmin nuttigheidsoverwegingen; immers deze zijn ook vreemd aan het hele wezen van het heelal. Ook onze planeet wist bij haar ontstaan uit de

[p. 326]

eeuwige bewogenheid niet of de bergen en zeeën nuttig zouden zijn en als alles met betrekking tot zijn nuttigheid voor de mens geschapen was, dan zou - gelooft mij kameraden - de mens geen enkele cultuur bezitten. Misschien scheppen ook wij door onze leer die natuur, welke een nieuwe menselijke cultuur zal zijn, maar eerder zullen wij verder afstaan van de cultuur, die gegrondvest is op de dwaasheid en de domheid van de mens. Zeker, door de idee van het non-figuratieve te ontwikkelen zullen wij bergen stenen op ons hoofd doen neerkomen; zoals het nu is zal men ons tot de idealisten rekenen, tot de mystici, de nihilisten, de utopisten, maar ik zeg dat, zo de koe wel eens over de mens heeft nagedacht, zij niet anders heeft gedacht. Onze strijd - of beter strijden tegen ons door middel van de materialistische denkwijze die het bestaan van de stof aantoont - vloeit daaruit voort dat wij in de wereld geen ondeelbare eenheid aantreffen en het blijkbaar uitermate moeilijk is het bestaan van de stof te bewijzen. Een en ander is door mij uiteengezet in ‘Het suprematisme als het non-figuratieve’.

Voor de verwezenlijking van deze leer hebben wij ‘Unowis’ georganiseerd, dat door het systeem van het suprematisme heen uitgroeit tot een nieuwe vorm van architectonische wereldopbouw. ‘Unowis’ neemt al diegenen als lid aan, die voor de nieuwe kunst voelen en hiermee besluit ik mijn brief aan u. Ik groet het non-figuratieve Holland en alle vernieuwers die er leven.

Leve ‘Unowis’ over de gehele wereld.

K. Malewitsj

Adres

Rusland, Witebsk, Boecharinskaja 10, Kunstenaarsinstituut, Kazimir Malewitsj.

Ik zie uit naar uw antwoord.

12 februari 1922

Het scheppend comité van ‘Unowis’ verzoekt u, kameraden, deze brief van K. Malewitsj af te drukken en ons hierdoor in de gelegenheid te stellen aan het artistieke leven in Holland deel te nemen.

Secr(etaris) van het Sch(eppende) Com(ité)

W. Jermolajewa