De Nieuwe Stem. Jaargang 22

[p. 303]

kort bestek

vrijheid van ingrijpen in amsterdam

‘Er staat een enorme politiemacht op ons te wachten’, verklaarde de heer Boetes als leider van het actie-comité Vietnam, na afloop van de Sneevliet-herdenking in Marcanti.

Dat was de inleiding tot de Vietnam-demonstratie van 15 april 1967.

Toestemming was gevraagd en gekregen, met de uitdrukkelijke waarschuwing dat ingegrepen zou worden bij de kreet ‘Johnson moordenaar’. Een kind kon weten dat het zou gebeuren. De politie wist het ook: één, tien of honderd keer, door iedereen, door wat ‘schorriemorrie’, door nette, maar ongedisciplineerde jongetjes; ingegrepen moest en zou er worden. Het is niet mogelijk een vrije zaterdagmiddag van tweehonderd man politie te verpesten voor niets. Voor overuren moet gewerkt worden. Ook door verkeersregelaars: vier man op één kruispunt, bij de Jan van Galenstraat, tamelijk ver van de stoet die nog in beweging moest komen. De collega's hadden al wel een vijftienjarige jongen met spandoek vakkundig verwijderd, onder honend boe-geroep van de demonstranten.

Op het kruispunt stelde een langharige zich netjes voorsorterend, met brommer, naar links op. Een gevaarlijke richting in Amsterdam: één van de verkeersmannen begon als een bezetene aan de brommer te rukken, gooide het ding aan het stuur omhoog en gaf wat machteloze trappen toe. De jongen kon toen weer verder, na het kalmpjes aangekeken te hebben.

De stoet had het tamelijk rustig tot de kruising Rozengracht - Marnixstraat, daar moest het gebeuren. Per auto's aangevoerde lieden werden slagvaardig opgesteld. (De SS deed 't in de oorlog net zo, maar dat mag je niet zeggen, alleen bij de dodenherdenking - op de verkeerde dag - zijn we er allemaal nog even stil van.)

Er was order gegeven om de kopgroep te verspreiden. Die methode is ook niet nieuw: gewoon er op los slaan. Als mensen uit protest op de grond gaan zitten, stuurt men er bijvoorbeeld een paard overheen.

Wat over was gebleven, mocht de wandeling voorzetten. Het verkeer op de Rozengracht moest wat bijgeregeld worden. Vluchtelingen kwamen uit zijstraatjes om weer bij de stoet te komen. Een automobilist reed op een paar jongens in, waardoor er één kwam te vallen. Mijnheer kwam uit zijn voertuig... om de jongen stijf te schelden. Een dienstdoend agent vond het niet genoeg: ‘sla er maar op’. Een onschuldige voorbijganger begreep dat niet helemaal en protesteerde. Maar de agent was bang

[p. 304]

dat ‘mijnheer schade zou hebben’ en dan ‘was-ie (de jongen!) nog niet jarig’. De dreigende knokpartij ging niet door. Andere winkelende burgers dwongen de man tot vertrek.

Op de Dam was inmiddels alles in gereedheid gebracht voor bescherming van het bevriende staatshoofd. Nieuwe charges toen de Vietnamese vlag bij het monument gelegd werd. Honderdtachtig politiemensen waren toen niet meer in staat een auto tegen te houden die op de mensen inreed. Ze konden wel met getrokken wapenstok de Damstraat schoonvegen: een man of twintig liep daar met de handen achter het hoofd gevouwen. Toen wat nakomers van de Dam er bij kwamen, klonk plotseling de kreet ‘Amsterdam fascistenstad’. Dat zal wel de aanleiding geweest zijn om er opnieuw op los te rammen. Wie door die kreet beledigd wordt, moet nog uitgezocht worden.

Op de Kloveniersburgwal kwamen verstrooide groepjes bij het eindpunt, het Sigma-centrum, aan. Een paardenagent constateerde met voldoening tegen een demonstrant dat er niet veel meer van over was. ‘Niet zo wonderlijk, als jullie alles uit elkaar slaan’. Agent, hoog te paard: ‘Jullie hebben toch een ideaal?’.

Op één van de bruggen over de Kloveniersburgwal ontmoette ik een jongen die een klap in zijn gezicht had gekregen. We stonden een poosje samen wat triesterig naar het water te kijken. Hij durfde niet verder, bang om langs agenten te lopen: ‘Ziet u, ik loop voor de eerste keer mee. Ik heb die verhalen nooit geloofd. Ik wist niet dat 't zó erg was’.

A.M

natocratie?

Als ik het nu goed heb begrepen, was de recente regeringswisseling in Griekenland eigenlijk een goed geslaagde Nato-oefening. Er rijzen dan onmiddellijk twee vragen:

a. Tegen wanneer kunnen we een dergelijke in het kader van onze Natoverplichtingen ongetwijfeld zinvolle oefening ook in ons land verwachten?

b. Dienen we ons zo langzamerhand te gaan voorbereiden op een nieuwe bestuursvorm: de natocratie?

P. V