De Nieuwe Stem. Jaargang 18

[p. 573]

[Nummer 10, links rechts]

Ter afbakening

De hand in eigen boezem stekend - links wo das Herz ist - biedt de redactie dit speciale nummer de lezers aan. Die eigen boezem is ruim: ook leden van de redactieraad hebben zich niet ontzien tot het welslagen der onderneming het hunne bij te dragen.

Twee oude opzetten voor extra-nummers zijn daarmee tegelijkertijd tot verwezenlijking gekomen. Twee in één: dat is goed dialectisch en dat sluit aan bij de begrippen ‘links’ en ‘rechts’. Samen vormen zij een geheel, dat sommigen onzer graag uit elkander zouden willen scheuren. Toch zijn wij wel zo wijs te weten, dat het afgescheurde deel als de salamanderstaart door een nieuw vervangen zal worden. Sommigen hebben plezier in het afrukken zelf, anderen in het nieuwe, dat ontstaat, weer anderen durven die vurige beestjes eigenlijk niet aan te raken.

Betekent dat, dat de redactie en de -raad in vleugels zijn te verdelen - ook zij? Wij laten het antwoord, na hetgeen hierboven reeds is opgemerkt gaarne den lezers. Wij doen dat ‘in vol vertrouwen’. Zo heet zoiets toch in de politieke wereld, wanneer door een demagogisch beroep op de aanhang de eigen onzekerheid ommanteld wordt? U moogt dus etiketjes plakken op onze voorhoofden - wij doen dat zelf niet. Het was er ons n.l. om te doen ons eens zonder etiket te etaleren: zó als we willen, dat u zou denken, dat we werkelijk zijn. Dat was één van de plannen voor een extra-nummer: laat ieder schrijven wat hij in de Nieuwe Stem ziet - dan zal daaruit blijken, waar na bijna achttien jaargangen de plaats van het blad is.

Een ander plan was aan te tonen, dat in alle groeperingen van politieke aard thans meer dan ooit twee vleugels te bespeuren zijn, een linkse en een rechtse. Wij zouden dan iedere stroming daarop aankijken en aan het etiketteren geslagen zijn. Nu verbiedt de politieke etikette zulk een herverdeling van gevestigde belangen. Ook voor de door ons beoogde kernsplitsing viel daarom alleen via omkoperij of spionnage aan de nodige informatie te komen.

[p. 574]

Daar haar middelen onvoldoende en haar spionnagesysteem onbetrouwbaar bleek, heeft de redactie van dit plan afgezien. Haar restte niets dan het bedoelde procédé op haar zelf toe te passen. Daaruit blijkt tussen haakjes weer eens hoe naief zij in politieke zaken is: wie vertoont er nu zijn barsten?

Toch was zij niet zo van zin tot zelfbehoud verstoken, dat zij de vraag naar links en rechts minder als een vraag van splitsing dan als één van precisering, en dus van uiteindelijke overeenstemmingsmogelijkheid, stelde. Het werd een vraag naar de begrippen en naar de functies van ‘links’ en ‘rechts’. Als ieder, die bij de eerste bespreking aanwezig was, zijn mening zou geven moest er wel iets van een eigen gezicht van de Nieuwe Stem naar voren komen. Wij hadden een klassiek liberaal vertrouwen in dit vrije spel. Toch moest er - per slot zijn we geen liberalen - ergens een steen aan het rollen gebracht worden. Dat werd de taak van de (naar ancienniteit) jongste redacteur. Deze plicht gaf hem overigens een recht - dat hoort zo volgens de Internationale - het recht nl. om allen, die hem tegen de schenen schopten te slaan. Om ten slotte de eenheid in het schrijverscollectief te herstellen, kreeg één der oprichters-redacteuren de opdracht een samenvatting te schrijven. Nodeloos te zeggen, dat noch hij, noch de redactie (ditmaal écht als collectief) instaan voor wat ieder schrijver separaat betoogt.

Dit alles betreft de buitenkant (en een stukje juridische bovenbouw in de laatste zin). De binnenkant is meer onthullend: akelig veel misversand en foutief woordgebruik. Voldoende om nog enige jaargangen door te discussiëren. Gelukkig worden doorgaans door nieuwe fouten en misvattingen de oude in evenwicht gehouden.

Een van de meest frappante zaken is voorts, dat links meer aandacht krijgt dan rechts. Bovendien valt het daarbij op, dat de moeilijkheden van links eigenlijk die van het socialisme zijn, en bovendien, dat die problemen al bestaan, zolang er socialisten bestaan: het is en blijft een twistziek volkje, dat de wereld verbeteren wil.

Het enig nieuwe is dan ook, dat wij ditmaal die moeilijkheden behandeld hebben - zo en passant van links naar rechts en van rechts naar links.