Dr. H. van Guldener: Moderne kunst - kijken en begrijpen. A.W. Sijthoff.
Een uitstekend boekje om voor een groter publiek het realiteitsbegrip te verduidelijken. Reeds voor de pre-historische mens was ‘het begrip, het aanduiden van het wezen van het dier belangrijker dan iets anders. Instinctief en intuïtief wist de pre-historische mens door ervaring dat om iets concreets te veroveren, gebruik moest worden gemaakt van begrip, vernuft, van de macht van de geest, dus van abstracties.’ De 70 uitstekende reproducties zijn in paren gerangschikt, waarbij telkens de reële overeenkomst in het oog springt tussen een modern schilderij en een uit een vroegere periode, dat dezelfde geestelijke inhoud heeft of, abstracter, waarvan dezelfde stemming uitgaat. Ook zonder tekst zouden deze beeldparen tot merkwaardige ontdekkingen leiden. De auteur geeft daarnaast in zeer begrijpelijke termen een beeld van de ontwikkeling in de kunst tot en met onze tijd, waarin de kunstenaar als gevolg van het centraal stellen van het individu in een geïsoleerder positie is komen te staan dan andere cultuurdragers, terwijl hij door het verwerpen van de ‘uiterlijke schijn’, die in de naturalistische kunst zoveel opgeld deed, aan de andere kant juist universeler is geworden. De hedendaagse kunst kent immers weinig of geen nationale verschillen meer.
‘De kunst geeft niet het zichtbare weer, maar maakt zichtbaar’, zegt Paul Klee. Dit hele boekje staat in het teken van het ‘zichtbaar maken’. Een nuttig en vruchtbaar streven.
S.P.