De Nieuwe Stem. Jaargang 18

[p. 321]

[Nummer 6]

Ja en neen uit de redactie

Dode zielen

Enkele maanden geleden verscheen een boek van de Hongaarse emigrant George Paloczi-Horvath, getiteld Mao Tsé-toung. Empereur des Fourmis bleues. De titel is gestolen van Robert Guillain. Belangrijker is waar hij de inhoud vandaan heeft gehaald.

Bij het doorbladeren viel mijn oog op pag. 393, waar een tipje van het bamboe-gordijn wordt opgelicht. Ik las daar het volgende staaltje van de werkwijze van de man, die op de flap wordt aangekondigd als ‘romancier, historien, journaliste’.

... L'édition anglaise du présent ouvrage a été critiquée par l'Observer et le Sunday Times de Londres, etc. pour l'assertion qui s'y trouve que des ‘dizaines de milliers de personnes’ ont été exécutées pour avoir participé aux révoltes, soulèvements et manifestations au cours des troubles des Cents Fleurs. On soulignait qu'il n'existait nul témoignage de ces exécutions. C'est vrai. Il est vrai aussi que l'opposition au Parti communiste chinois fut déclarée ‘trahison’ (p. 337) et que les élèves de l'école moyenne de Hanyang furent exécutés publiquement pour leur activité, bien qu'ils n'eussent tué personne. On ne voit pas de raison de supposer que les dirigeants du ‘Troisième Régiment de l'Armée anticommuniste chinoise’, ou du ‘Quartier Général Central des généraux du centre de la Chine’ ainsi que de beaucoup d'autres corps de troupes similaires, n'aient pas été exécutés alors que ces écoliers l'etaient...

Tussen haakjes, op pag. 382 kan men lezen, dat niet ‘les élèves’ van de middelbare school in Hanyang werden geëxecuteerd, maar alleen ‘les trois meneurs’.

Onze ‘historien’ meent dus te kunnen volhouden, dat er tienduizenden zijn geëxecuteerd, omdat er geen reden is waarom ze nièt zouden zijn geëxecuteerd. Heeft ooit een historicus of journalist op zó openlijke wijze bekend, dat de historische bron, waaruit hij zijn kennis van zaken put, zijn eigen duim is?

[p. 322]

Maar het is waar ook, George Paloczi-Horvath is ook nog romancier. Zou hij misschien de roman van Gogol De dode zielen kennen? Ook dáár moesten de in de boekhouding genoteerde tientallen valse doden een onfrisse dienst bewijzen. Maar Gogol schreef een satire over hen die met dode boeren sjaggeren; onze romancier doodt zijn tienduizenden Barbertjes zelf om er Atlantische prijzen mee te verdienen. Tonen fatsoenlijke Britse kranten aan, dat Barbertje nog leeft, en niet is ingezouten en in stukjes gesneden - geen nood, de romancier schrijft door. De rode Lothario moet tóch hangen.

Het huidige Nederland kent misschien maar één romancier, die met Gogol op één lijn kan worden gesteld: Simon Vestdijk. Jammer, dat deze zijn naam en pen heeft geleend voor een lovend voorwoord ter begeleiding van de historische en journalistieke capriolen van zijn collega romancier.^*

Of zou het toch waar zijn, dat Vestdijk een paar nègres in dienst heeft die voor hem vele riemen papier vol kladden? Dan wil ik volstaan met de waarschuwing: Vestdijk, zet Uw handtekening niet te vlug. Misschien wordt die straks goud waard. Plaats haar niet ten behoeve van een, die valse munterij pleegt.

W.F.W.

* George Paloczi-Horvath, De schrijver en de kommissaris, ingeleid door S. Vestdijk.