De Nieuwe Stem. Jaargang 17

[p. 362]

Kort bestek

Adelbrieven verscheurd

Wij hebben in ons hart altijd nog enige bewondering gehad voor de Franse grandeur. En in zijn belachelijke verwatenheid vertegenwoordigde Charles de Gaulle, met zijn Cyrano-achtige neus, met zijn behoefte om in zijn eentje Frankrijk voor groot mogendheidje te laten spelen, toch iets van de ‘panache’, van de zwier die nodig is om met een failliete buidel toch de edele grand-seigneur uit te hangen.

Van die grandeur is het laatste restje verdwenen. De Gaulle heeft toegelaten, dat moordenaars van het laagste allooi zijn naam, de Franse naam, te grabbel hebben gegooid. Hij was zo klein en machteloos dat hij er niets tegen heeft kunnen doen, dat de enige Franse adelbrieven in Algerije - de Universiteit met haar boekerij, scholen en ziekenhuizen - ten offer vielen aan de nieuwste vorm van ‘civilisation française’: de plastic.

En, diepste schande voor hem die een moderne Cyrano wilde wezen: Charles de Gaulle wierp zijn panache weg, en bleef aan!! Hiermee heeft hij, ondanks zijn scherpe woorden van afkeuring, die in Algerije woorden bléven, de waanzinnigste misdaden gedekt, die bedreven zijn sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het is niet zijn verdienste, wanneer tegen de tijd, dat U dit leest, misschien aan de misdaden - voorlopig? - toch een einde is gekomen.

En wij, kleine en grote Europeanen, dekten op onze beurt die misdaden, door met de tot Pilatus verworden Cyrano aan één tafel te blijven zitten. Zo is Europa hard op weg samen met de OAS zijn weinige adelbrieven in Afrika te verscheuren....

W.F.W.

[p. 363]

Gelijke nonnetjes ongelijke streken

Er waren twee meisjes, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in gevaar verkeerden. Beide werden als onderduikstertjes aan een menslievende kinderloze vrouw toevertrouwd. Die het na de oorlog moeilijk vond, het kind weer af te staan aan de naaste familie, die haar rechten opeiste.

Maar er was ook een groot verschil. Het ene kind was joods, en bevond zich in Nederland. En werd dus ondergebracht bij een niet-joodse, katholieke vrouw. Het andere kind was uit een Nederlands katholiek gezin, en bevond zich in Indonesië. En werd dus ondergebracht bij een Indonesische, moslimse pleegmoeder.

En daarom was het verdere verloop van de geschiedenis ook ongelijk. In het ene geval ontving de katholieke pleegmoeder alle steun van bepaalde kerkelijke instanties en fanatieke kloosterzusters, om in strijd met de Nederlandse wet en met een rechterlijke beslissing haar pleegkind aan de naaste familie en een joods milieu te onttrekken. In het andere geval wist de machtige Kerk met steun van de koloniale autoriteiten in Singapore het kind uit handen van de moslimse ‘ketters’ voor de Kerk te ‘redden’, hoewel het meisje intussen naar de moslimse wet gehuwd was. Het geval leidde toen nog zelfs tot ernstige anti-Engelse relletjes van de zijde der Maleise moslims.

Het meisje werd voortaan onder streng toezicht in haar ouderlijk milieu in Bergen op Zoom opgevoed, en elk contact met haar moslimse man werd tegengegaan.

De meisjes zijn nu beide meerderjarig geworden, en hebben zich over hun positie kunnen uitspreken. Het ene meisje, van joodse oorsprong, voelt zich nu nauw verbonden met haar katholieke omgeving en het katholieke geloof - zij heeft nooit de kans gekregen, tijdens haar minderjarigheid met een ander milieu kennis te maken. Het andere meisje heeft verklaard, dat het in Bergen op Zoom ‘thuis in een hel’ heeft geleefd. Het Parool (zie het nummer van 24 maart 1962) heeft uitgezocht, dat men haar, met actieve hulp van de Bergen-op-Zoomse politie en van de non-

[p. 364]

netjes die haar op een katholieke school les gaven, door leugens en vervalste brieven buiten elk contact met haar moslimse relaties heeft gehouden. ‘Ik heb spijt, dat het ze toen toch gelukt is’, heeft ze verklaard, doelende op de gebeurtenissen van 1950. ‘In Singapore was ik echt gelukkig’. Zij is nu hertrouwd; met haar vroegere man in Singapore is een vriendschappelijke correspondentie ontstaan.

Als wij bereid zouden zijn te aanvaarden, dat de dames Van Moorst voor de wet ongelijk, maar menselijk gesproken gelijk hadden, dan zou daarmee tevens vast staan dat de ouders Hertogh en de kerkelijke instanties die hen gesteund hebben misschien wettelijk in hun recht waren - naar haar nationale wet was Bertha Hertogh, toen zij Mansor Adabi huwde, nog niet op huwbare leeftijd, - maar menselijk diep hebben gefaald. Maar zelfs dit ‘menselijk gelijk’ van de opvoedsters van Anneke Beekman zou dan slechts een bekrompen gelijk zijn: werkelijke grootheid van karakter zouden zij getoond hebben door mee te werken aan een oplossing, die, zonder kwesties van geloof of financiële belangen voorop te stellen, hun pleegkind de kans had geschonken, het contact met haar zwaar getroffen naaste familie te herstellen en tevens haar sterke banden met haar redsters te behouden.

Oud heeft kort geleden verklaard: ‘We leven in een prima rechtsstaat’. Als dit waar zou zijn, zouden niet de zaak Anneke Beekman èn de zaak Bertha Hertogh kunnen zijn verlopen, zoàls zij zijn verlopen. In één van beide gevallen - zo al niet in beide - zijn de beginselen van de rechtsstaat geschonden.

W.F.W.